Wady wrodzone stóp - cz. 1- stopa końsko-szpotawa

 

Published on 08-05-10 21:25

0 Komentarze

Jest to najczęstsza po dysplazji stawu biodrowego wada rozwojowa narządu ruchu. Występuje u 1-2% noworodków, w 50% przypadków obustronnie, dwa razy częściej u chłopców. Jest wynikiem licznych zaburzeń rotacyjnych i skrętnyc, obejmujących układ kostno-stawowy stopy i goleni, którego centrum znajduje się w stawie skokowo-piętowo-łódkowym.



Zaburzenia te dotyczą kompleksu podskokowego (podwichnięcie około skokowe, najczestsze z nich to:
- ustawienie końskie stawu skokowo-goleniowego
- szpotawość tyłostopia
- rotacja wewnętrzna stopy
- przywiedzenie stopy
- wydrążenie stopy
- rotacja zewnętrzna goleni.





Przyczyny:

- Zaburzenie równowagi mięśniowej (działanie nieznanego wewnątrzmacicznego czynnika neurogennego) oraz zmiany w układzie więzadłowo-torebkowym.
Embriopathia:
- Nieprawidłowy obraz mięśni (włóknienie)
- Nieprawidłowy obraz więzadeł (włóknienie)
- Tło neurogenne (zmniejszenie liczby neuronów ruchowych w obrębie kręgosłupa LS)
Przyczyna zewnętrzna (postaci łagodne) - wadliwe ułożenie płodu (postać habitualna).

Leczenie:

Prowadzone zawsze przez ortopedę lub fizjoterapeutę jako monoterapia lub przygotowanie do leczenia operacyjnego.
Terapię należy rozpocząć już w pierwszych dniach życia dziecka.
Leczenie zachowawcze ma na celu:
- uzyskanie korekcji poprzez redresję stopy
- odrotowanie kompleksu podskokowego poprzez: zniesienie przykurczu tkanek miękkich, rozciągnięcie mięśni, więzadeł, torebek stawowych.
- doraźną stabilizację uzyskanej korekcji
- doleczanie (w przypadkach uzyskania pełnej korekcji)
Zaczyna się zawsze od ręcznych delikatnych manipulacji (redresji) z następową stabilizacją opatrunkami gipsowymi.
Czas i sposób trwania leczenia oraz jego wynik – zależy od typu zniekształcenia; średnio czas leczenia wraz z unieruchomieniem to ok. 3 miesiące, kontrola RTG po 6-12 tyg.

Metody redresji:

1. Sposób Böscha
Noworodek na plecach, nogi do operatora
Ręka jednoimienna:
– wskazicielem spychamy guz piętowy w kierunku przyśrodkowo-podeszwowym
Ręka przeciwna stopie:
- kciuk na bocznej powierzchni głowy kości skokowej ucisk w kierunku przyśrodkowym
- wskaziciel podpiera staw piętowo-sześcienny i obejmuje okolicę dolno-przyśrodkową przodostopia odwiedzenie przodostopia

2. Sposób Wisbruna
Ręka przeciwna stopie:
- nachwyt za goleń nad kostkami, kciuk z tyłu i z góry na pięcie ucisk w kierunku podeszwowo-przyśrodkowym
Ręka jednoimienna:
– objęcie przodostopia, kciukiem podpieramy okolicę stawu piętowo-sześciennego spychamy go w kierunku grzbietowo-zewnętrznym

3. Korekcja przywiedzenia przodostopia
Ręka przeciwna stopie:
- stabilizacja stepu w ustawieniu szpotawym
Ręka jednoimienna:
– objęcie przodostopia, kciukiem od strony grzbietowej, pozostałymi od podeszwowej (wskaziciel od strony przyśrodkowej) odwodzimy przodostopie oraz staramy się przemieścić kość łódkowatą na głowę kości skokowej.


Powikłania leczenia zachowawczego:

- Pozorna korekcja – zniekształcenie stopy typu fasolki lub suszki.
- Niepełna korekcja = zawsze nawrót zniekształcenia.


Doraźna stabilizacja:

- Opatrunki gipsowe, rzadziej ortezy
- Opatrunki przylepcowe - dla stopy soft-soft.
- Gips zmieniany od 7-10 dnia życia, zmieniany co 7 dni do 6 tyg. życia, po uzyskaniu korekcji stabilizacja 2-3 miesiące w gipsie lub łusce.
- Przy każdej zmianie gipsu redresja (manipulacja).




Opatrunki gipsowe




Przylepcowanie według Seringe i Atia:




Szyny Denis Browne'a:

Doleczanie:

- Kończy się z chwilą uzyskania przez stopę prawidłowego kierunku wzrostowego
- Utrzymanie korekcji poprzez stopniową zamianę stałej stabilizacji stopy na łuski, szyny,
- Ćwiczenia bierne zwiększające zgięcie grzbietowe i pronację stopy (z oceną sposobu ich wykonywania)
- Ćwiczenia czynne – drażnienie podeszwy i grzbietowo-bocznej powierzchni stopy, elektrostymulacje.
- Obuwie ortopedyczne z podparciem stawu piętowo-sześciennego.
- Badania kontrolne po 5 r.ż. raz w roku – do zakończenia wzrostu.

Leczenie operacyjne:

- Leczenie pierwotne powinno zakończyć się do chwili nauki chodzenia dziecka (do 12 m.ż.); najczęściej 6-9 m.ż.
- Im większe zniekształcenie – tym wcześniejsza kwalifikacja.
- Leczenie można rozpocząć od met. Ponsettiego (przecięcie podskórne ścięgna Achillesa w 6-8 tyg.ż.). Jest traktowane jako usunięcie przeszkody redresji.
- Istota leczenia operacyjnego – wydłużenie lub przecięcie struktur przykurczonych:
Ścięgna: Achillesa, piszczelowego tylnego, przedniego, odwodziciela palucha, zginacza długiego palucha, palców,
Kapsulotomie, ligamentotomie: tylna (skokowo-goleniowa, skokowo-piętowa), skokowo-łódkowa, więzadło podłużne stopy, przyczepy mięśni krótkich stopy.