BIOMEDYCZNE PODSTAWY WYCHOWANIA

DZIECKO NIE JEST MINIATURĄ CZŁOWIEKA

1. Środkowy punkt ciężkości:

-zarodek –poniżej podbrodka

-wcześniak –pod pępkiem

-6. latek pomiędzy pępkiem a spojeniem łonowym

-dorosły –na spojeniu łonowym

2. Skóra dziecka jest głównym zbiornikiem wody(80% wody pozakomórkowej ustroju)

zawiera duże ilości chloru, sodu

3. KOŚCIEC

masa kości wzrasta około 27 razy

ciemię przednie zarasta około 18 m.ż. ale czasem przed ukooczeniem 12 m.ż.

4. UKŁAD ODDECHOWY

Dwa etapy rozwoju: płodowy i pozapłodowy

• płodowy:

-4 tydzień ż. pł. -okres embrionalny-oddzielnie oskrzeli pierwotnych

-5-16 t. ż. pł. -okres pseudogruczołowyczęśd nieoddechowa płuc podział na płaty płuca przypominją narząd gruczołowy

-17-24 t. ż. pł. -okres kanalikowykanalizacja oskrzeli

-25-40 t. ż. pł. -okres woreczków końcowychróżnicowanie przestrzeni oddechowej płuc

-24-28 t. ż. pł. produkcja surfaktantu

• pozapłodowy:

- układ oddechowy należy w chwili urodzenia do najmniej dojrzałych narządów

- klatka piersiowa ma u noworodka kształt beczkowaty żebra ustawione poziomo

- słabo rozwinięte międzyżebrowe

- stopniowo klatka piersiowa przybiera kształt stożkowaty

• Liczba oddechów:

–noworodek 40/min

–niemowlę 20-20/min

–3. latek 16-20/min

• u noworodka czynna jest niewielka liczba pęcherzyków płucnych wzrasta z wiekiem

• wymiana gazowa w płucach zależy od:

- pojemności oddechowej

- pojemności minutowej

- oporu dróg oddechowych

- objętości przestrzeni martwej

- wielkości powierzchni dyfuzyjnej

- właściwości błony granicznej

5.UKŁAD KRWIOTWÓRCZY

• Szpik dziecka wyłącznie czerwony

• erytrocyty wytwarzane są w szpiku kostnym

erytrocyt żyje 120 dni

6. PRZEWÓD POKARMOWY

• trawienie białka: w żołądku noworodka i małych niemowląt ograniczona niedostateczna kwasota soku żołądkowego

• trawienie węglowodanów: duża powierzchnia chłonna jelit

WĄTROBA

noworodek –wystaje 3-4 cm spod łuku żebrowego

• około 18 m.ż –zmniejszenie wymiarów wątroba „chowa” się pod łuk żebrowy

STOLEC

a) smółka –do 3-4 dnia po urodzeniu –ciemnooliwkowa, zielonkawa

b) stolec w 1 dobie jałowy

c) od 4 doby stolec żółtawy

d) stolec przy karmieniu sztucznym 4x > stolca przy karmieniu naturalnym

7. OKRESY ROZWOJU

a) prenatalny (wewnątrzłonowy, śródmaciczny) trwa 38-42 tygodni

b) postnatalny (pozamaciczny)

- noworodkowy –pierwsze 28 dni życia

- niemowlęcy –1 r. ż.

- wczesnego dzieciostwa –poniemowlęcy 2-3 r. ż.

- przedszkolny –4-6 r. ż.

- szkolny –7-15 r. ż.

- młodzieńczy –16-20 r. ż.

- dojrzałości –20/25 –40/50 r. ż. . starzenia się 40/50

8. UKŁAD KRĄŻENIA

• rozwój krążenia między 2-8 t. ż. pł.

• krążenie płodowe odbywa się przez łożysko.

Cel tego krążenia:

a) wymiana metabolitów na substraty energetyczne

b) wymiana CO2na O2

• serce noworodka: duże wynik pracy w okresie płodowym po urodzeniu rośnie wolniej

• kształt kulisty

• stosunek masy komory lewej do prawej:

noworodek -1:1

2 rok życia -2:1

okres dojrzewania -3:1

9. UKŁAD NERWOWY

szczyty rozwoju 3, 7, 11, 15, r. ż.

rozwój po urodzeniu wpływ bodźców z otoczenia

napięcie zginaczy zmniejsza się po 6 m. ż.

10.MECHANIZMY OBRONNE

• odporność nieswoista: ochrona przed różnymi antygenami

u noworodków i niemowląt niedojrzała

11. ROZWÓJ PSYCHOMOTORYCZNY KRYTERIA OCENY

• postawa ciała -unoszenie głowy w pozycji na brzuchu, trzymanie głowy w pozycji pionowej

• siadanie, stanie, chodzenie

• lokomocja –przewracanie z boku na plecy, powrót z pleców na bok, na brzuch, pełzanie, raczkowanie

• motoryka rąk –chwytanie przedmiotów

• procesy poznawcze- reakcja na dźwięk, śledzenie przedmiotów, odróżnianie znajomych głosów, skupiane uwagi

• mowa- wydawanie dźwięków, gruchanie, wymawianie głosek, gaworzenie, powtarzanie głosów, dźwięków, sylab

• dojrzałośd społeczna- zatrzymywanie wzroku na twarzy ludzkiej

• samodzielność np. otwieranie ust na widok łyżecz

12. URAZY U DZIECI

• zwiększone ryzyko powyżej 5 roku życia

• większe ryzyko u chłopców

• Dziecięca Skala Urazowa

9-12 punktów to uraz mniejszy, nie zagrażający życiu

6-8 punktów -uraz potencjalnie zagraża życiu

0-5 punktów -uraz zagraża życiu

< 0 punktów -uraz śmiertelny

Podział wstrząśnienia pnia mózgu

• Stopień I: przejściowe ograniczenie świadomości (splątanie), brak utraty przytomności, objawy ustępują w ciągu 15 min.

• Stopień II: przejściowe ograniczenie świadomości (splątanie), brak utraty przytomności, objawy trwają ponad 15 min

• Stopień III: jakikolwiek incydent utraty przytomności

13. ZDROWIE wg WHO

Zdrowie to stan dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego, a nie tylko brak choroby lub niepełnosprawności.

Zdrowie to również zdolność do pełnienia ról społecznych, adaptacji do zmian środowiska i radzenia sobie z tymi zmianami.

Choroba jest takim stanem organizmu, kiedy to czujemy się źle, a owego złego samopoczucia nie można jednak powiązać z krótkotrwałym, przejściowym uwarunkowaniem psychologicznym lub bytowym, lecz z dolegliwościami wywołanymi przez zmiany strukturalne lub zmienioną czynność organizmu.

Choroba ostra:

Choroba o krótkim przebiegu, tj. trwająca od kilku dni (np. grypa, choroby zakaźne wieku dziecięcego, ostre zapalenie wyrostka robaczkowego) do trzech miesięcy, powodująca wyraźne zaburzenie w codziennej aktywności człowieka wymagająca zastosowania postępowania opiekuńczo-pielęgnacyjnego, leczniczego i rehabilitacyjnego.

Po okresie ostrym i opanowaniu choroby, następuje rekonwalescencja,

Choroba przewlekła:

To wszelkie zaburzenie lub odchylenie od normy, która ma jedną lub więcej spośród następujących cech: jest trwała, pozostawia po sobie inwalidztwo, spowodowana jest nieodwracalnymi zmianami patologicznymi, wymaga specjalnego postępowania rehabilitacyjnego, wymagać będą długiego okresu nadzoru, obserwacji czy opieki.

Częste problemy wynikające z choroby przewlekłej

- Kosztowne leczenie,

- Obowiązek opieki spoczywający na rodzinie,

- Wielu lekarzy i terapeutów i różnorodne metody leczenia,

- Rzadkość występowania i izolacja,

- Brak możliwości przewidywania rozwoju choroby,

- Ból,

- Wpływ na codzienne życie dziecka,

- Stres i inne problemy psychologiczne.

Następstwo choroby

- Lęk,

- Koncentracja na wartościach podstawowych, oraz na „tu i teraz”,

- Poczucie nieuchronności, bezsilności,

- Utrata nadziei, perspektywy życiowej,

- Poczucie ubezwłasnowolnienia i utraty wolności,

- Obniżenie poczucia własnej wartości,

- Poczucie wstydu i bycia innym,

14. PATOLOGIA SPOŁECZNA

Patologia społeczna -zło społeczne, problemy społeczne zjawiska społeczne związane z zachowaniem się jednostek lub grup społecznych niezgodnym zobowiązującymi wartościami danej kultury takie jak: przestępczość, narkomania, nikotynizm, prostytucja, samobójstwa, alkoholizm.

15. Czynności antagonistyczno-dystrukcyjne

Wszelkiego rodzaju działania zachowania, które odznaczają się negatywnym ustosunkowaniu się zarówno do norm prawnych jak również moralnych i obyczajowych.

16. Auksjologia- nauka o rozwoju osobniczym i oddziaływaniu na ten rozwój

środowiska zewnętrznego.

17. Podstawowe czynniki rozwoju:

• Wzrastanie poprzez zwiększanie: masy i wymiarów

• Różnicowanie: morfologiczne, specjalizacja narządów, kształtowanie typowych proporcji ciała

Czynniki endogenne:

Genetyczne

a) działające w okresie płodowym

b) działające w okresie pozapłodowym

Czynniki egzogenne:

a) Wpływy biogeograficzne (np. klimat, czynniki biologiczne np. choroby

endemiczne)

b) Wpływy społeczno-ekonomiczne (np. sposoby żywienia, czynniki

kulturowe, tryb życia)

c) wpływy biogeograficzne:

Klimat

- nasłonecznienie = wzrost stężenia wapnia, wzrost ilości erytrocytów,

wzrost stężenia glukozy

- klimat wysokogórski, nizinny

18. Okresy ontogenetyczne człowieka

A. Okres prenatalny

• Faza zarodkowa

a) bardzo intensywne tempo wzrostu.

b) bardzo znaczne zapotrzebowanie na białko, wapno, witaminy.

c) Jest to okres organogenezy (wraz ze zróżnicowaniem się płci)

d) 0-6 tyg. większość kobiet nie wie, że jest w ciąży.

• Wpływ czynników zewnętrznych na płód (palenie, czynniki chemiczne,

alkohol, promieniowanie jonizujące, infekcje – różyczka! leki!).

• Faza płodowa

a) 18 HBD pojawia się aktywność płodu i tętno.

b) Od 6 do 9 m-ca podwaja się masa płodu (ostatnie tygodnie ciąży!).

c) 7 m-c – intensywny rozwój mózgu.

d) 9 m-c maleje aktywność ruchowa; przekazanie przeciwciał od matki;

obniżenie macicy.

Okres prenatalny: zagrożenia

a) niedotlenienie

b) przyczyny łożyskowe

c) wady serca matki

d) cukrzyca matki

e) Zapętlenie się pępowiny

B. Okres postnatalny

19.

• Okres noworodkowy

Okres adaptacji (1-28 dzień)

- uruchomienie własnej wymiany gazowej

- ustaje krążenie łożyskowe

- zmiany w krążeniu krwi przez serce

- żywienie

- fizjologiczny spadek masy ciała

- kolonizacja przewodu pokarmowego

- wzrost przeciętny – 55 cm

- Waga przeciętna 3000-3500 g.

- Skala Apgar (0-10 pkt.)

a. Akcja serca

b. Oddech

c. Napięcie mięśni

d. Odruch na cewnik donosowy

e. Barwa skóry

• Okres niemowlęcy

- Utrata ułożenia embrionalnego

- 6 mc pierwsze zęby

- 6 mc podwojenie urodzeniowej masy ciała

- 12 mc potrojenie urodzeniowej masy ciał

• Okres wczesnego dzieciństwa

- znaczna ruchliwość (urazy!)

- wzrasta długość ciała, masa w mniejszym stopniu (szczupła sylwetka)

- utrata przeciwciał od matki – skłonność do infekcji

- rozwój mowy, sprawności ruchowej, wyższych potrzeb

• Okres przedszkolny

- początek dysmorfizmu płciowego

- duża pobudliwość nerwowa (lęki nocne)

- duża ruchliwość i urazowość

- męczliwość

• Okres szkolny

- wymiana zębów z mlecznych na stałe

- zwiększa się siła i sprawność dziecka

- motoryka płynna i harmonijna

- uczenie panowania nad emocjami

- początek pokwitania dziewcząt ok. 10 r.ż.

- początek pokwitania chłopców ok. 12 r.ż.

• Dojrzałość

- Intelektualna

- Społeczna

- Fizyczna

- Emocjonalna

- Immunologiczna

20. Metody oceny rozwoju fizycznego

Siatki centylowe, tabele norm, krzywe rytmu wzrastania, wskaźniki

proporcji, morfogramy,

21.Ocena wieku biologicznego:

- Wiek morfologiczny (wzrostowy, wagowy),

- Wiek zębowy,

- Wiek kostny,

- Wiek cech płciowych,