NAUKA O PAŃSTWIE:

1. Co to jest państwo?

2. Ustój i organy państwa.

3. Systemy rządów.

4. Klasyfikacje państw.

5. Reżimy polityczne.

6. Pojęcie państwa prawa i geneza koncepcji. Gwarancja praworządności.

NAUKA O PRAWIE:

1. Pojęcie prawa.

2. Przepis prawny a norma prawna.

3. Źródła prawa.

4. Akt prawny.

5. System prawa.

6. Stosunek prawny i podmioty stosunków prawnych.

7. Przestrzeganie a stosowanie prawa. Etapy stosowania prawa.

8. Wykładnia prawa.

9. Podstawowe pojęcia z zakresu prawa procesowego.

DEFINICJA PAŃSTWA. LEGITYMIZACJA WŁADZY PAŃSTWOWEJ.

Państwo – (państwo stanowi prawo) organizacja polityczna posiadająca suwerenną władzę. Ma charakter totalitarny, a przynależność do niej ma charakter formalny (sformalizowany). Są różne rodzaje państw, typy, ustroje.

Dawne nazwy.

Wcześniej używane określenia: korona, królestwo, stan.

(słowo używane do dziś w takich sformułowaniach jak np. „racja stanu”, „zamach stanu”, „sekretarz stanu”)

Racja stanu - nadrzędny interes państwowy, wyższość interesu państwa nad innymi interesami i normami, wspólny dla większości obywateli i organizacji działających w państwie lub poza jego granicami, ale na jego rzecz.

Zamach stanu - niespodziewane, często z użyciem siły (zbrojny zamach stanu), przejęcie władzy politycznej w państwie przez jednostkę lub grupę osób, wbrew obowiązującemu prawu.

Sekretarz stanu - w Wielkiej Brytanii i Polsce to najwyższy rangą urzędnik w ministerstwie (w Polsce zwyczajowo nazywany wiceministrem). Sekretarze Stanu mianowani są również w Kancelarii Prezydenta RP.

W języku polskim dopiero od XIXw słowo „państwo” oznacza organizację państwową.

Określenie „państwo” obejmuje wszelkie typy ustrojów zarówno republiki jak i monarchie.

1.Państwo to organizacja – a jej struktura składa się z ludzi (obywateli)

2.Państwo to organizacja polityczna – jej cechą jest sprawowanie władzy albo dążenie do sprawowania władzy (nie istnieje partia polityczna, która nie chce sprawować władzy)

3.Państwo sprawuje władzę.

Władza – dotyczy relacji między ludźmi, w państwie istnieją stosunki władztwa i podporządkowania. Nie ma państwa bez zjawiska władzy.

4. Suwerenność (najwyższy, nieograniczony)

Państwo jest organizacją suwerenną.

Suwerenność oznacza zwierzchnictwo .

(Suweren to zwierzchnik, ktoś najwyższy)

Władza suwerenna to:

-najwyższa

-nieograniczona

ASPEKTY SUWERENNOŚCI:

Suwerenność posiada 2 aspekty:

a)Zewnętrzny (takie państwo, które jest niezależne od innych państw, równe innym państwom, władza państwowa jest niezależna zewnętrznie od innych państw. Jest im równa.

Czy państwa są niezależne od innych?

Co to znaczy że są równe?

Ograniczenie suwerenności możliwe jest jedynie w następstwie przyjętych przez państwo zobowiązań (poprzez zawarcie umów międzynarodowych)

Gdy można odstąpić od tych zobowiązań (wypowiedzieć umowy), państwo zachowuje suwerenność (należy uznać za suwerenne)

b)Wewnętrzny- władza państwa jest najwyższa na danym obszarze i nieograniczona

Nieograniczona- państwo samo decyduje o swoim zakresie działania, a wszystkie podmioty (w tym wszelkie organizacje) działają za zgodą państwa i na określonych przez nie warunkach.

5. Terytorialność

Państwo – to organizacja ludzi na pewnym terytorium. Władza państwa sprawowana jest w pewnym obszarze (nastąpiło przejście ludzi do osiadłego trybu życia)

Terytorium – to nie tylko grunty, ale także wody przybrzeżne, strefa powietrzna nad lądem i morzem.

Każdy kto się znajdzie na terytorium państwa podlega władzy państwowej.

Władza państwowa obejmuje więc nie tylko obywateli, ale także cudzoziemców, którzy mogą zamieszkiwać na terytorium danego kraju (państwa).

Ile jest województw w Polsce? 16

Z kim graniczymy? Niemcy, Czechy, Słowacja, Ukraina,

Białoruś, Litwa

Z jakimi landami Niemiec graniczymy? Meklemburgia, Brandenburgia, Saksonia

Ile jest landów w Niemczech? 16

Co to znaczy Lubuskie? Miejscowość Lubusz (nie leży w Polsce,

lecz na terytorium Niemiec, po prawej

stronie Odry.

Gdzie leży Strasburg? W pn-wsch części Francji. Stolica Alzacji.

Gdzie jest siedziba Parlamentu Europejskiego? W Strasburgu

Gdzie ma siedzibę Komisja Europejska? W Brukseli

Gdzie ma siedzibę TSUE dawny (ETS) Europejski Trybunał Stanu? W Luksemburgu

Gdzie ma siedzibę MTS (Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości)? W Hadze (Holandia)

Gdzie ma siedzibę Europejski Trybunał Praw Człowieka? W Strasburgu

6. Wielkość Terytorium- nie ma znaczenia, aby zaistniało państwo.

Watykan ma tylko 44ha. (traktaty Laterańskie; Via del Concilliatione)

Gdzie leżą?

San Marino

Lichtenstein

Monako

Luksemburg

Islandia

Estonia

7. Wyjątki od zasady terytorialności:

a)Władza sprawowana poza własnym terytorium:

-Obywatele – nawet przebywając za granicą w razie popełnienia przestępstwa mogą być wydaleni ze swojego kraju

-Polskie przedstawicielstwa konsularne i dyplomatyczne- władza państwowa

-Pokłady statków morskich i powietrznych

b)Brak władzy na obszarze własnego terytorium

-obce przedstawicielstwa konsularne i dyplomatyczne – władza obcego państwa

-pokłady obcych statków morskich i powietrznych

8.Sformalizowana przynależność

-Sformalizowana przynależność – nazywana jest obywatelstwem

-Przepisy prawne określają zasady uzyskiwania i utraty obywatelstwa

-Obywatelstwo- to więź formalna z państwem .

Więź faktyczna człowieka z narodem (etniczna, językowa, kulturowa) to narodowość

- Obywatelstwo:

*daje pewne prawa (obywatelskie) ale także obowiązek podległości wobec władzy, także poza granicami

-Obywatelom przysługuje:

Opieka dyplomatyczna i konsularna – realizowana poprzez placówki dyplomatyczne oraz konsularne

9. Kto to jest bezpaństwowiec?

(nie ma swojego państwa)

Bezpaństwowiec (apatryda):

-bezpaństwowcy (apatrydzi) to osoby, które nie mają obywatelstwa żadnego państwa

-np. Idnie nie przyznały obywatelstwa hindusom, którzy nie wrócili do swojego kraju

-Inne przykłady „utraty państwa”?

Co to jest państwo?

Aspekty suwerenności.

Wyjątki od zasady terytorialności

Co to jest obywatelstwo a co to narodowość.

Kto to jest bezpaństwowiec

FUNKCJE PAŃSTWA:

1)Wewnętrzne:

-Stanowienie i egzekwowanie prawa

-Zapewnienie porządku i bezpieczeństwa na swym terytorium

-Zarządzanie gospodarką i finansami kraju

-Zapewnienie dostępu do kultury o oświaty

-Wypełnianie funkcji socjalnych (opieka społeczna, opieka medyczna)

-Redystrybucja dóbr – regulacja podziału dóbr pomiędzy członków społeczeństwa (np. zapomogi, pomoc publiczna)

2) Zewnętrzne:

-Obrona granic i zapewnienie ciągłości bytu państwa w tym obrona przed agresją z zewnątrz

-Współpraca i inne relacje z innymi podmiotami prawa międzynarodoweg

LEGITYMIZACJA WŁADZY PAŃSTWOWEJ.

(Upoważnienie do sprawowania władzy państwowej)

Legitymizm – uzasadnienie, uprawnienie, oparcie

Legitymizacja władzy państwowej – uzasadnienie, że wykonywanie władzy przez pewną osobę czy grupę osób jest usprawiedliwione, należyte zasługujące na aprobatę.

Jak uzasadnić posiadanie władzy?

RODZAJE LEGITYMIZMU:

1. Legitymizacja oparta na TRADYCJI sprawowania władzy w dany sposób (przez dane osoby, np. członków rodu panującego)

2. Legitymizacja oparta na CHARYZMATYCZNYM CHARAKTERZE władzy – przekonaniu, że określone osoby mają niezwykłe zdolności czy właściwości (nie musi to opierać się na religii a np. o przekonaniu niezwykłości takich osób jak Piłsudski, de Gaulle)

3. Legitymizacja oparta na RACJONALNYCH ARGUMENTACH na uznaniu, że decyduje prawidłowy sposób powołania na dane stanowisko, wynik prawidłowo przeprowadzonych wyborów (zgodnie z obowiązującymi regułami)

Obywatele muszą być przekonani, że władza jest w odpowiedni sposób LEGITYMIZOWANA, że osoby powołane do rządzenia będą najlepiej służyć realizowaniu celów oczekiwań społeczeństwa. Tu można odwołać się do rozmaitych doktryn, ideologii na temat celów społeczeństwa (wartości) i skutecznych metod ich osiągania.

Co to znaczy legitymizacja?

Wymień 3sposoby legitymizacji władzy.