Zajŕcia praktyczne 5 10 2012

Pediatria (zajęcia praktyczne)

Dziecko a hospitalizacja

Dziecko poniżej 6 miesiąca życia

choroba i hospitalizacja w tym okresie życia przerywa proces przyzwyczajania się dziecka do matki
wielokrotne oddzielanie dziecka od matki może doprowadzić do licznych zaburzeń w późniejszym wieku prowadzących do nieumiejętności nawiązania bliskiego , serdecznego kontaktu z drugim człowiekiem
po wypisaniu za szpitala dziecko może rozglądać się po pokoju , jest mniej aktywne niż przez hospitalizacją
pielęgnowanie dziecka w tym wieku jest niemal niemożliwe bez obecności matki
niemowlę mające więcej niż pół roku przywiązuje się do matki i nie lubi obcych
może tolerować osobę, która się stale opiekuje , ale co jakiś czas rozgląda się za matką
skutki oddzielania od matki można zauważyć w zachowaniu się małego pacjenta

Wyróżnia się trzy stadia reakcji dziecka na hospitalizację:

protest
rozpacz
odrzucenie

PROTEST- dziecko odmawia współpracy(niechęć podjęcia leczenia, przyjmowania leków, pozorny brak łaknienia, płacz, nie daje się uspokoić);często pojawia się gniew i złość, która z kolei wyzwala agresję w stosunku do personelu; dziecko w czasie uzyskuje to czego oczekuje, czyli zainteresowanie otoczenia; tego typu reakcja trwa od 1h do kilku dni

ROZPACZ

głośna rozpacz- krzyk, donośny i spazmatyczny płacz, próbuje uciekać, wyrzuca zabawki
cicha rozpacz- jest o wiele głębszym i ujemnym przeżyciem, kiedy dziecko zauważa zainteresowanie własną osobą przestaje płakać, uspokaja się, zamyka w sobie, na zewnątrz wyraża się ona poprzez

mutyzm-dziecko nie odzywa się do nikogo, zamyka się w sobie, jest osowiałe
autyzm-zapatrzenie się w sobie , swój ból

Zachowanie tego typu są błędne, ponieważ dzieci wyglądają jakby były grzeczne.

ODRZUCENIE-dziecko zachowuje się normalnie, jest bardziej aktywne, stwarza wrażenie zaadaptowanego do sytuacji-nie wynika to jednak z przystosowania, lecz rezygnacji; dziecko może nie reagować lub nie rozpoznawać osób do których było przywiązane, okazuje niechęć matce, nie patrzy jej w oczy; mały pacjent wchodzi w luźne związki z każdy, kto jest dla niego dobry i miły; jeśli ten stan się przedłuża i nie nastąpi pomoc to może w przyszłości dojść do utraty przez dziecko zdolności tworzenia związków(przyjaźni a nawet miłości), brak poczucia bezpieczeństwa , jakie doznało w dzieciństwie przekształca się w lęk przed brakiem akceptacji środowiska, rodzi się poczucie winy i utrwala się postawa lękowa

Dziecko w wieku 7-12 lat

dziecko w tym wieku z powodu hospitalizacji różni się mocno od sowich mód szych kolegów, ale przyczyny są inne
mogą oni nadal mocno być uzależnione od rodziców i znacznie odczuwać tę rozłąkę, ale opinie kolegów cenią równie wysoko
często są niegrzeczne
szczególnie kłopotliwe pozostaje unieruchomienie w łóżku, dzieci są wówczas niespokojne, a potrzeba ruchu może wywołać agresję, urazy, brak współpracy z
dzieci te obawiają się zabiegów dlatego szczere wyjaśnienia należy dostosować do wieku małego pacjenta, które pozwalają uniknąć wiele nieporozumień i lęków
dziecko należy zachęcić do zwierzeń za swoich obaw, aby nie skrywały swych uczuć
trzeba uczynić wszystko, aby pobyt w szpitalu dla dzieci w wieku szkolnym stanowił doświadczenie dodatnie , hartujące psychikę
zadaniem personelu pielęgniarskiego jest zachęcanie dzieci do samodzielności, uczestnictwa w zajęciach szkolnych

Dzieci powyżej 13 lat

w sytuacji zagrożenia dzieci w okresie dojrzewania mogą stać się nieśmiałe i zaniepokojone swoim stanem
ból i strach przed osamotnieniem przeżywają równie silnie jak młodsi pacjenci
pod maską antyspołecznych zachowań mogą ukrywać lęk o przyszłość i następstwa chorób, pragną intymności i prywatności
równie ważne są dla nich kontakty z rówieśnikami, rodzice z koli bardzo często irytują nastolatków a jednocześnie ich pomoc i rada jest dla nich bardzo ważna
po zapoznaniu się zespołem terapeutycznym często chcą przedyskutować problemy i tematy , o których chcieli porozmawiać z bliskimi

Metody oceny rozwoju fizycznego dzieci i młodzieży

tabele norm biologicznych ukł. odniesienia
siatki centylowe
morfogramy
wskaźniki proporcji
ocena wieku biologicznego(rozwojowego)
wskaźniki oceny składu ciała
biochemiczne wskaźniki rozwoju

Tabele norm-podawane są średnie wartości danej cechy i jej zakres zmienności w odniesieniu do wieku i płci; najczęściej dotyczą wysokości i masy ciała, obwodu głowy i klatki piersiowej ; indywidualnie wartości tych cech uzyskuje się na podstawie badań przekrojowych wybranej losowo grupy populacji w określonym przedziale wiekowym.

Siatki centylowe- możliwość graficznego przedstawienia pozycji badanej cechy i odniesienia jej normy; krzywe centylowe- 5 i 97 określają dolną i górną granicę normy; spotyka się również siatki z wartościami granicznymi 3 i 95; wartości mieszczące się między 35 a 10 i między 90 a 97 centylem stanowią pogranicze normy(strefa obserwacyjna);w różnych ostępach wyniki nanoszone są na siatki i powstaje tzw. krzywa indywidualnego tempa wzrostu; jeżeli krzywa wzrastania wykracza poza sąsiednie pasma centylowe(obniża się lub podwyższa) świadczy to o zaburzeniach harmonijności rozwoju;

siatki centylowe dotyczą oceny- masy ciała, wysokości ciała, obwodu głowy, wskaźnika masy ciała,

ciśnienia skurczowego i rozkurczowego;

metoda siatek skorelowanych-stosunek wysokości do masy ciała

Morfogramy- profile rozwoju wykreślane na podstawie kilku cech morfologicznych(długościowych, szerokościowych

-pozwalają na ocenę proporcji między odcinkami ciała

-powstaje profil rozwoju płci i wieku

-im krzywa bardziej odbiega od linii będącej normą dla danego wieku tym większe jest zaburzenie proporcji ciała

Wskaźniki proporcji- stosunek dwóch lub więcej cech morfologicznych względem siebie, mają na celu ocenę kształtowania proporcji ciała, czyli procesów różnicowania;

wskaźnik Queteleta- stosunek masy ciała w gramach do wysokości w cm; jego odmianą jest skala BMI

(MASA CIAŁA W KG / WZROST M2)

20-25 waga optymalna, 25-30 nadwaga, 30-40 otyłość , >20 niedowaga

Wskaźniki składu ciała-masa ciała szczupłego pozwala na przeprowadzenie oceny ilości tzw. Tkanek aktywnych , z wyłączeniem tkanki tłuszczowej; analiza składu ciała pozwala na ocenę beztłuszczowej i całkowitej masy ustroju; metoda ta najczęściej bywa wykorzystywana do oceny stanu odżywiania.

Ocena wieku biologicznego(rozwojowego)-odpowiednie stopnie rozwoju jakie dziecko osiągnęło w odniesieniu do średnich mierników dla populacji wyrażonemu w latach.

Kryteria rozwoju:

-morfologiczny-obejmuje ocenę mierników antropologicznych, np. wysokość, masa ciała, proporcje;

uzyskany pomiar porównuje się ze zbliżoną wartością z tabeli norm i odczytuje odpowiedni wiek

-wiek kostny(szkieletowy)-ocena stanu dojrzałości układu kostnego wyrażona w latach , w odniesieniu do wartości średnich dla populacji; wykorzystuje się radiogram ręki i nadgarstka z dalszym odcinkiem przedramienia; najbardziej powszechne porównanie z atlasem

-wiek zębowy-ocena stanu uzębienia oparta na wzroście zębów

MLECZNE STAŁE

6-8 m. ż. I. 6-8 r. ż. VI. 5-8 r. ż.
8-12 m. ż. II. 7-8 r. ż. VII. 10-14 r. ż.
16-20 m. ż. III. 9-13 r. ż. VIII. 16-40 r. ż.
12-16 m. ż IV. 9-12 r. ż
20-23 m. ż. V. 10-14 r. ż.

-wiek cech płciowych- stopień zawansowania rozwoju cech płciowych i jego odniesienia do wieku metrykalnego ( 5-stopniowa skala wg Tannera)

Wskaźniki biochemiczne-oparte na oznaczeniu wydalania hydroksyproliny i kreatyniny z moczem

Przyrządy pomiarowe

waga niemowlęca- posiada specjalnie dostosowaną szalę, pozwala na wygodne i bezpieczne układnie niemowlęcia , służy do ważenia dzieci do 3 r. ż.
waga lekarska-pomiar powyżej 3r. ż.(dziecko stoi niepodtrzymywane i nie trzyma się niczego)
ławka Epsteina- służy do pomiaru dł. ciała niemowlęcia i ewentualnie dł. siedzeniowej
liberometr Wolańskiego- służy do pomiarów dł. ciała i cech długościowych niemowlęcia w pozycji leżącej
antropometr typu Martina- służy do pomiaru wysokości ciała i cech długościowych w pozycji stojącej , dokładność odczytu do 1 mm
ekierka i taśma krawiecka-pomiar dł. ciała w pozycji stojącej
wzrostomierz umieszczony przy wadze lekarskiej –pomiar ciała w pozycji stojącej
suwak antropometryczny-
nierozciągalna taśma i z podziałką centymetrową

Zasady obowiązujące podczas pomiarów:

niemowlę rozebrane
temperatura pomieszczenia 20 stopni
waga dobrze wytarowana , przykryta pieluszką
niemowlę ważymy z dokładnością do 10g a dzieci starsze do 100g
pomiary o tej samej porze

Mierzenie długości ciała u niemowląt:

niemowlę powinno leżeć na pleckach, wyprostowane ale w swobodnej pozycji
nie można odciągać głowy niemowlęcia i nadmiernie prostować kończyn dolnych w kolanach
u noworodków dokonuje się pomiar długości siedzeniowo-ciemieniowej- od szczytu głowy do pośladków

Mierzenie temperatury:

w odbytnicy- pozycja na pleckach, z uniesionymi nogami; pozycja na boku z lekko zgiętymi nogami u starszych dzieci; pielęgniarka pozostaje cały czas przy dziecku, przytrzymuje termometr; wskazany termometr indywidualny lub z jednorazową osłonką; termometr natłuścić lekko wazeliną; czas pomiaru 3 minuty; odejmuje się 0,5 stopnia
pod pachą- osuszyć dół pachowy, termometr umieścić między dwie warstwy skóry; czas pomiaru 10 min.; starszemu dziecku polecić przyciśnięcie do klatki piersiowej
w pachwinie- wygodny i łatwy dostęp; niemowlę w pozycji na boku; czas pomiaru 10 min.
w uchu- czas badania krótki, pomiar kilka sekund

Pomiar tętna:

u niemowląt- t. ramieniowa
starszych dzieci- t. promieniowa
inne: szyjna zew., podkolanowa, grzbietowa stopy, udowa

Normy należne dla wieku:

płód 140-160 u/min

noworodek 130-140 u/min

1 rok 110-130 u/min

5 lat 80-120 u/min

12 lat 60-120 u/min

16 lat 60-110 u/min

Ciśnienie- wynik uzyskany zbyt szerokim mankietem zaniża a zbyt wąskim zawyża

szerokość mankietu:

do 2 r. ż. - 6 cm do 4 lat - 8cm do 9 lat- 11 cm

ciśnienie:

noworodek 80/45 mmHg

1 rok 95/65 mmHg

5 lat 95/65 mmHg

13-14 120 +/-20 / 60+/- 10 mmHg

Pielęgnacja niemowlęcia

Skóra niemowląt jest bardzo wrażliwa, zwłaszcza niemowląt poniżej 2 miesiąca. Czynnikami sprzyjającymi występowaniu zmian na skórze są: mocz, kał, szorstkie tkaniny, środki chemiczne.

Najczęściej występujące zmiany na skórze:

Wyprysk łojotokowy noworodków i niemowląt-występuje między 2 a 4 tygodniem życia, często w miesiącach zimowych; są to swędzące rumienie z nieznacznym wysiękiem, na wierzchu pokryte tłuszczową łuską; obejmują: okolicę za uszami, potylicę, fałdy karkowe, pachy i pachwiny, okolicę moczowo-płciową