Temat wykładu:

Wprowadzenie do prawoznawstwa

Prawoznawstwo – nauka o państwie i prawie oraz poglądach o państwie i prawie.

prawoznawstwo, nauki prawne, jurysprudencja, ogół nauk o państwie i prawie oraz poglądach na państwo i prawo; rozróżnia się następujące działy prawoznawstwa: teoria państwa, teoria prawa, filozofia prawa, socjologia prawa, nauka o prawie obowiązującym, zw. dogmatyką prawa, historia państwa i prawa oraz historia doktryn polityczno – prawnych; nie wszystkie dyscypliny wykładane na wydziałach prawa należą do prawoznawstwa, np.: medycyna sądowa, logika.

Nauka prawoznawstwa polega na sposobach przekształcania rzeczywistości przez człowieka oraz twierdzeniach o tej rzeczywistości.

Naukę można podzielić na dwie kategorie:

• Nauki przyrodnicze

• Nauki humanistyczne

nauki humanistyczne [łac. humanus ‘ludzki’], humanistyka, naukozn. we współczesnej klasyfikacji nauk, nauki o człowieku jako istocie społecznej, o społeczeństwie i jego duchowych wytworach: języku, kulturze, literaturze, sztuce, nauce, filozofii itp., wyróżnione przy podziale nauk empirycznych ze względu na przedmiot badania; np. religioznawstwo, teologia, językoznawstwo, filologia, historia sztuki. Nauki humanistyczne zajmują się kulturą w szerokim jej pojęciu.

Wśród nauk humanistycznych można wyróżnić nauki społeczne zajmujące się zbiorowością ludzką i społeczeństwem.

Nauki społeczne:

• Socjologia

• Politologia

• Ekonomia

• Historia

• Prawoznawstwo

Działy prawoznawstwa:

• Teoria państwa i prawa

• Historia państw i prawa

• Dogmatyka prawa

• Historia doktryn politycznych i prawnych

Racjonalny prawodawca dokonuje analizy prawa. Zastanawia się nad danym problemem. Musi sprawdzić i przewidzieć czy dana ustawa będzie przebiegać w danym społeczeństwie bez problemów.

W nauce państwa i prawa mówi się o zjawiskach między państwem jako strukturą a prawem.

Teoria państwa prawa bada cechy towarzyszące każdemu państwu.

Teoria państwa i prawa czerpie z historycznych doktryn politycznych i prawnych. odtwarza historyczne fakty, doktryny, analizuje efekty stosowania danych norm prawnych i bada przyczyny i konsekwencje upadków i powstawania państw i

Historia doktryn politycznych bada, poglądy wielkich myślicieli i doktryny dotyczące państwa.

Dogmatyka prawa zajmuje się prawem aktualnie obowiązującym w danym kraju i prawem międzynarodowym. W chwili, kiedy dana doktryna przestaje obowiązywać, przestaje być punktem zainteresowań dogmatycznych. Dogmatyka zajmuje się także systemem prawa. Zajmuje się również oceną prawa i ewentualnymi sposobami prawa.

system prawa – ogół norm prawnych obowiązujących w państwie w określonym czasie; dzieli się na działy (dziedziny); podział ten zależy od stosunków społeczno-politycznych w danym państwie.

System prawa dzieli się na działy:

• Prawo karne

• Prawo konstytucyjne

• Prawo cywilne

• Administracyjne

• Finansowe

• Rodzinne

• Pracy

• procesowe cywilne i karne.

egzegeza [gr.], praw. dokonanie dokładnej językowej wykładni danego przypisu prawnego.

norma prawna, reguła zachowania (postępowania) będąca częścią składową systemu prawa. Do typowych wzorów budowy norm prawnych należą: trójelementowa formuła normy prawnej — hipoteza, wymienia warunki, w których adresat normy powinien zachować się w sposób określony przez dyspozycję, a sankcja określa skutki, jakie powinno pociągnąć zachowanie adresata, niezgodne z dyspozycją w warunkach wskazanych w hipotezie; formuła norm sprzężonych — norma prawna sankcjonująca określa, jak winien zachować się organ państwa, gdy adresat nie zastosuje się do normy prawnej sankcjonowanej, która ustala jak jej adresat powinien zachować się w wyznaczonych przez nią warunkach. Adresatem normy prawnej jest osoba, której zachowanie jest regulowane przez normę prawną. Normy prawne dzielą się na kilka grup, m.in. wg właściwości ich obowiązywania (względnie i bezwzględnie obowiązujące), wg sposobu określenia adresata (abstrakcyjne i konkretne) lub wyznaczonego przez nie zachowania się (ogólne i jednostkowe), wg sposobu regulacji zachowania adresata (nakazujące, zakazujące i dozwalające), ze względu na system prawa i według gałęzi systemu prawa. Od norm prawnych należy odróżnić przepis prawny; normy prawne są zawarte w przepisach. Normę prawną można traktować jako środek osiągnięcia pewnego celu.

politologia [gr.], nauki polityczne, nauka o polityce, jedna z nauk humanistycznych, której przedmiotem badań jest całokształt stosunków politycznych, wszystkie dziedziny i formy działalności politycznej społeczeństwa, uwarunkowania procesów politycznych; różnorodność i wielopostaciowość polityki implikuje konieczność wyodrębnienia odpowiednich działów i specjalności. W ramach politologii wyróżnia się następujące podstawowe działy: teorię polityki wraz z historią doktryn politycznych, systemy polityczne, instytucje polityczne oraz stosunki międzynarodowe. Politologia, oprócz zadań diagnostyczno-opisowych i teoretycznych, uczy politycznego myślenia, czyli świadomej, nie potocznej refleksji nad polityką i życiem politycznym. Od tak rozumianej politologii odróżnia się niekiedy nauki o polityce (nauki polityczne), tj. grupę nauk humanistycznych, które zajmują się polityką, zjawiskami politycznymi i ich rozmaitymi aspektami, m.in.: socjologia polityki, psychologia polityczna, filozofia polityki, historia polityki, nauka o stosunkach międzynarodowych. Oprócz tego wyodrębnia się również węziej pojmowane nauki polit., czyli te dyscypliny lub subdyscypliny nauk., których pole badawcze i przedmiot koncentruje się na problemach związanych z życiem polit., zmianami polit. oraz myślą polit., a nie bezpośrednio na samej polityce i zjawiskach polit., np. geografia polit., semiotyka polit., historia myśli politycznej.

Prawoznawstwo a wartości

Każde społeczeństwo, prawo, prawoznawstwo niesie za sobą pewne wartości np. równość czy wolność.

Mówiąc o równości tyczy się to cech i kryteria, które głoszą, że prawo jest równe wobec wszystkich ludzi.

Wartość jest czymś, co będzie istnieć, kiedy człowiek będzie w to wierzyć.

Państwo prawa – to państwo, które funkcjonuje poprzez normy prawne, oraz gwarantuje istnienie instytucji, które będą egzekwować te normy prawne i obowiązujące przepisy prawne w danym państwie.