Weronika Tobor, klasa I LB

Analiza i interpretacja wiersza Wisławy Szymborskiej „Miniatura średniowieczna”

Szymborska we wspomnianym wierszu opisuję miniaturę średniowieczną. Co to jest miniatura? To malowidło o niewielkich rozmiarach, które najczęściej umieszczano w książce jako ilustrację.

Utwór złożony jest z 10 zwrotek, jest niesylabiczny, strofy są różnej długości i nie ma rymów. Wiersz składa się z 2 części. W pierwszej są opisani ci, którzy są przedstawieni na miniaturze, a w drugiej ci, których nie ma.

Poetka stara się przybliżyć człowiekowi czasy średniowiecza, używając archaizmów z tamtego okresu (zasię, onże, arcysamo). Nawiązuje też do pisowni łacińskiej (xiążę, xiężna). Szymborska używa wielu przymiotników w najwyższym stopniu, by ukazać wyidealizowany świat. Służą one również ironii. W całym wierszu autorka „bawi się” językiem – „najpochlebniej niebrzuchaty” książę powinien być dumny z tak złożonego opisu swojej osobowości.

W części pierwszej wszystko jest „naj”: przystojny książę i urodziwa księżna wraz z oddanymi sługami i odważnymi rycerzami na wspaniałym koniach jadą do pięknego zamku podziwiając po drodze malownicze krajobrazy. Cały przedstawiony świat jest wymuskany, pełen żywych kolorów. Oglądając tą miniaturę na pewno zaczęlibyśmy się uśmiechać i zapomnielibyśmy o wszystkich problemach. Jakich problemach? Nie ma żadnych problemów! Życie jest piękne!

I tutaj zauważamy, że coś nam się nie zgadza. Żadnych problemów? Oczami Szymborskiej spoglądamy bliżej na miniaturę i ze zdumieniem zauważamy, że nie widzimy nic niedoskonałego. Dosłownie nic: żadnych żebraków, chłopów, biedaków, nawet brak mieszczan i kmieci. Nie można dostrzec przemocy, śmierci, niesprawiedliwości, głodu, nędzy i wszystkich innych wad życia. Po prostu świat jest piękny i powinniśmy to wiedzieć. Im dłużej będziemy się wpatrywać w dzieło, tym bardziej będziemy wierzyć, że autor miniatury miał słuszność. Zacznie się od prostych pytań: a może on ma trochę racji? przez: w tym na pewno jest ziarenko prawdy, a może więcej? aż do: jak też on umiał tak dokładnie przedstawić rzeczywistość? I tak oto w prosty sposób zrobiono nam „wodę z mózgu”. Sprawiono, że pod wpływem 1 obrazka zmieniliśmy swój tok myślenia o 180°.

Pod koniec 9 strofy Szymborska używa określenia „realizm feudalny”. Miała na myśli to, że zostały przedstawione tylko te osoby, które stały najwyżej na drabinie feudalnej, bo w czasach średniowiecza to ich życie było najważniejsze. Poza tym tylko oni mogli cieszyć się widokiem wspaniałych krajobrazów, ponieważ ludność biedniejsza nie miała czasu na spoglądanie w niebo lub podziwianie kwiatów – oni ciężko pracowali.

„Realizm feudalny” powinien się nam również skojarzyć z realizmem socjalistycznym. Właśnie w tamtych czasach używano plakatów, które pokazywały wspaniałość życia w socjalistycznym państwie. To przez nieludzki pogląd na tamtejszą rzeczywistość był spaczony. Wszystko było przedstawione we wspaniałych kolorach i aż chciało się pomagać. Nie było ważne, że naprawdę władza była niesprawiedliwa i okrutna – nikt o tym nie mówił. Wyolbrzymiano dobre czyny władzy, a starannie tuszowano potknięcia i niedociągnięcia.

Wiersz na pewno jest opisem czyjegoś średniowiecznego dzieła. Szymborska na końcu swojego wiersza zwraca uwagę na to, że autor namalował również drugie oblicze tej epoki. Lecz tam już nic nie jest piękne. Wszystko jest pokazane takie, jakie było naprawdę, lub nawet trochę zdramatyzowane. Na drugim dziele nie ma pięknych kwiatków i słońca. Całe tło jest szare i działa na nas przygnębiająco.

Uważam, że polska laureatka nagrody Nobla bardzo trafnie opisała w wierszu „Miniatura średniowieczna” tamtejszą epokę. Przedstawiła tylko jedną scenę – powrót na zamek, lecz mimo to udało jej się ukazać w niej wszystko, co najważniejsze. Dodatkowo użyła ironicznego języka, który sprawił, że cały wiersz czyta się łatwo i przyjemnie.