WYKŁ. 1. Ochrona interesów konsumenta (prof. nadzw. dr hab. Sławomir Smyczek)

Tematy na egzamin:

• Wprowadzenie do przedmiotu ochrona interesów konsumenta

• Polityka konsumencka

• Instytucje zajmujące się ochroną interesów konsumenta

• Ochrona prawna interesów konsumenta

• „Czarna” lista dłużników

• „Bankructwo” konsumentów

• Ochrona konsumenta na wybranych rynkach (rynek usług finansowych, turystycznych, telekomunikacyjnych, zabawki). Tego tematu już nie będzie na egzaminie. Tylko 6 powyższych.

ZALICZENI:

• Test zaliczeniowy – 30 pkt.

• Zaliczenie – 16 pkt.

PYTANIA:

• Czy znasz swoje prawa jako konsument?

• Czy wiesz gdzie się udać, gdy zostaniesz naruszony Twój interes jako konsumenta?

• Czy znasz przepisy prawne, które chronią Ciebie jako konsumenta?

• Czy wiesz …

WPROWADZENIE:

• Ochrona interesów konsumentów ma bardzo długą tradycję

• Początki rozwoju sięgają gwałtownych procesów uprzemysłowienia, jakie nastąpiły w drugiej połowie XIX wieku

• Bardzo istotne znaczenie w walce o prawa konsumentów miała społeczna presja, wywierana na nieuczciwych producentów i usługodawców

RYS HISTORYCZNY:

• 1891 r. - pierwsza w świecie organizacja konsumencka - Liga Konsumentów (Consumers League) w Nowym Jorku

• 1899 r. – pierwsza narodowa organizacja konsumencka - Narodowa Liga Konsumentów (National Consumers League) w USA

• 1902 r. - pierwszy w świecie akt prawny, stanowiący podstawę obrony interesów konsumenta w zakresie bezpieczeństwa żywności: Ustawa o czystości żywności i lekarstw (Pure Food and Drugs Act), która została uchwalona w USA

NOWE UJĘCIE:

1. 1962 r. - John F. Kennedy przedstawił Kongresowi Stanów Zjednoczonych projekt Ustawy o prawach konsumentów (Consumer Bill of Rights)

Jonh F. Kennedy

Wszyscy z definicji jesteśmy konsumentami. Konsumenci stanowią największą grupę ekonomiczną w gospodarce, wpływającą oraz pozostającą pod wpływem prawie każdej publicznej i prywatnej decyzji ekonomicznej. Ale są oni jedyną ważną grupą, której zdanie często nie jest wysłuchane

USTAWA O PRAWADCH KONSUMENTA:

• prawo do bezpieczeństwa, stwarzające podstawy do ochrony przed oferowaniem produktów niebezpiecznych dla zdrowia i życia

• prawo wyboru towarów i usług o odpowiadającej cenie i jakości

• prawo do tego, by głos konsumenta był słyszany, co wymaga stworzenia odpowiednich instytucji zapewniających możliwość formułowania postulatów, publicznego ich wyrażania i uwzględniania w polityce gospodarczej i społecznej rządu

• prawo do rzetelnej informacji

• prawo do środowiska naturalnego odpowiadającego wymaganiom ludzkiego organizmu i wysokiej jakości życia

1. 1985 r. - Wytyczne Zgromadzenia Ogólnego ONZ w sprawie ochrony konsumentów

   WYTYCZNE ONZ:

• ochrona konsumentów przed towarami i usługami niebezpiecznymi dla zdrowia i życia

• promowanie i ochrona ekonomicznych interesów konsumentów

• wprowadzanie norm bezpieczeństwa i jakości dóbr i usług konsumpcyjnych

• wprowadzanie usprawnień w dystrybucji podstawowych dóbr i usług konsumpcyjnych

• zwiększenie dostępności skutecznego systemu załatwiania reklamacji i skarg

• opracowanie programów edukacyjnych i informacyjnych

• zapewnienie wolności zrzeszania się konsumentów

• ochrona środowiska naturalnego

• współpraca międzynarodowa

KONSUMENT:

• to ten, kto kupuje, by zaspokoić potrzeby własne i gospodarstwa domowego, nie czyniąc z tych zakupów użytku dla pomnożenia pieniędzy

• konsument w roli nabywcy, który kupuje w celu zaspokojenia potrzeb konsumpcyjnych produkty dostępne na rynku (spożycie rynkowe)

• to ten, który także wykorzystuje dobra i usługi wytworzone we własnym gospodarstwie domowym (spożycie naturalne)

oraz

• otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie w postaci świadczeń społecznych (spożycie społeczne)

Konsument w gospodarce rynkowej:

• w gospodarce rynkowej konsumenci uzyskują większość potrzebnych im produktów poprzez rynek

• konsumenci powinni mieć na rynku rzeczywiste warunki do podejmowania racjonalnych i samodzielnych decyzji

• w gospodarce wolnorynkowej maja takie prawo, ale głównie teoretycznie

• o rzeczywistym korzystaniu z tego prawa decyduje nie formalna możliwość, lecz faktyczny układ stosunków ekonomicznych pomiędzy podmiotami występującymi na rynku

„Słabości” konsumentów

• konsument pojawia się na rynku w sytuacji dla siebie przymusowej, przynaglany koniecznością zaspokojenia określonych potrzeb; przeżywanie tych potrzeb ogranicza jego swobodę działania, osłabia jego pozycję i powoduje, że staje się on gotowy do akceptacji proponowanych mu warunków

• konsument w konfrontacji z silną grupą producentów i sprzedawców jest słabszy pod względem ekonomicznym, czasowym i odporności psychicznej (w przypadku dochodzenia roszczeń)

• indywidualny konsument nie ma takiej wiedzy towaroznawczej, technicznej, ekonomicznej, prawnej oraz doświadczenia rynkowego, jakim dysponuje biznes

• konsument występuje na rynku z reguły pojedynczo, a sprzedawcy i producenci należą do określonych organizacji

• występują ograniczenia w konkurencji na rynku poprzez np. pojawianie się podmiotów mających pozycję monopolistyczną, przez co mogą dyktować warunki pozostałym podmiotom, w tym również konsumentom

Interes konsumenta

• to przedsięwzięcie przynoszące pożytek lub korzyść konsumentowi, ewentualnie działanie dla dobra konsumenta

• wszystko to, co przyczynia się do poprawy warunków życia konsumenta w wymiarach: materialnym, kulturowym i środowiskowym

Rodzaje interesów konsumentów

• interesy wspólne, do których należy ochrona środowiska naturalnego, wysoka jakość podstawowych produktów spożywczych, przestrzeganie standardów bezpieczeństwa przedmiotów codziennego użytku itp.;

• interesy grupowe, związane z określoną grupą konsumentów, np. młodzieżą, osobami niepełnosprawnymi itp.;

• interesy indywidualnych konsumentów

Niezgodne z interesem konsumenta

• wszystko to co zagraża dobrobytowi konsumenta, jego zdrowiu i życiu, również w perspektywie przyszłych pokoleń

Podstawowe zagrożenia interesów konsumenta

• nieprzejrzystość rynku (wielość i rosnące zróżnicowanie wyrobów, wprowadzanie nowych wyrobów, nowych materiałów i technologii)

• sztuczne przyśpieszanie „zużycia moralnego” i związane z tym skracanie okresów ich eksploatacji w celu odnowienia popytu

• depersonalizacja rynku (sprzedaż towarów w ogromnych obiektach handlowych, co z reguły wyłącza osobiste kontakty sprzedawców i nabywców)

• sztuczne pobudzanie potrzeb (gadżetami, częstymi zmianami mód, pseudonowościami)

• agresywna reklama

• podwyższanie cen (za pomocą manipulowania asortymentem towarów i rozbudowanym aparatem pośrednictwa handlowego)

• „nadfunkcjonalność” opakowań (wysokie koszty, ograniczone korzyści, doniosłe konsekwencje ekologiczne)

Źródła zagrożeń interesu konsumenta

• monopol

• konkurencja:

  • masowość obrotu

  • nadmierne zróżnicowanie cen (dezorientacja)

  • zróżnicowana zawartość opakowań jednostkowych

  • brak rzetelnych i kompletnych oznaczeń na towarze

Rodzaje zagrożeń interesów konsumenta

• w skali ogólnej – wynikają z procesów cywilizacyjnych, przemysłowo-technologicznych, ustawodawczych i organizacyjnych w gospodarce kraju

• dla poszczególnych grup społecznych – są zależne od rozwiązań przyjętych w gospodarce do regulacji podstawowych problemów

Zagrożenia interesów konsumentów w Polsce

• wysoki poziom cen (jakość nie odpowiada cenom)

• niski poziom dochodów ograniczający fundusz nabywczy

• niska jakość produktów – duża wadliwość

• nieuczciwa i agresywna reklama

• brak rzetelnych i kompletnych oznaczeń na towarze

• niski poziom obsługi klientów przez sprzedawców – brak fachowości, udzielania szczegółowych informacji, uprzejmości

• duże zróżnicowanie asortymentowe – „nieprzejrzystość rynku”

Ochrona interesów konsumenta

• zespół działań pozytywnych mających w różnorodny sposób bronić konsumenta w obliczu zagrożenia jego praw i interesu

Potrzeby ochrony interesów konsumenta

Ochrona interesów konsumenta w zakresie:

• naruszania interesów konsumentów przez biznes

• oddziaływania na świadomość konsumentów

• poziomu życia

Formy ochrony interesu konsumenta

• polityka konsumencka

• formy instytucjonalne

• ustawodawstwo prokonsumenckie

Polityka konsumencka

• ogół świadomych działań państwa, zmierzających do ukształtowania takich warunków, które ułatwiają realizację dążeń konsumentów do możliwie najpełniejszego zaspokajania, ze swoich dochodów, odczuwanych potrzeb

• podstawowy instrument umacniania pozycji konsumenta na rynku

• konieczność stworzenia podstaw prawnych, instytucjonalno - organizacyjnych i finansowych, umożliwiających prowadzenie przez państwo świadomej polityki konsumenckiej, stanowiącej integralną część polityki makroekonomicznej

• podpisanie przez Polskę Traktatu o stowarzyszeniu ze wspólnotami europejskimi nałożyło na nasz kraj obowiązek podjęcia przedsięwzięć stwarzających właściwe ramy integracji

Traktat z Maastricht

• Działania Wspólnoty obejmują przyczynianie się do zwiększenia ochrony konsumenta

• W przedkładanych propozycjach działań Wspólnoty w dziedzinach ochrony konsumentów Komisja przyjmuje za podstawę wysoki poziom ochrony

Priorytety:

• Ochrona zdrowia

• Bezpieczeństwo i ochrona ekonomicznych interesów konsumenta

• Edukacja i informacja konsumencka

• Zwiększanie roli organizacji konsumenckich

Prowadzenie polityki konsumenckiej wynika z:

• sam konsument nie jest w stanie wyeliminować ograniczeń występujących na rynku

• przestało być dobrą wolą rządu

• pobudzania właściwie funkcjonującej gospodarki (trzeba zmniejszyć do minimum zagrożenie płynące ze strony jednego z najważniejszych aktorów gry rynkowej)

• różnego rodzaju zobowiązań międzynarodowych: w tym Wytycznych Zgromadzenia Ogólnego ONZ w sprawie ochrony konsumentów

Działalność państwa

• legislacja tworząca ramy prawne

• organizowanie i wspieranie przedsięwzięć chroniących życie i zdrowie konsumentów

• kontrolowanie rynku

• sądownictwo będące środkiem dochodzenia roszczeń konsumentów

• struktura instytucjonalna polegająca na budowaniu infrastruktury organizacyjnej, służącej ochronie konsumentów

• informacja i edukacja konsumencka mająca na celu szerzenie wiedzy i wzrost świadomości konsumenckiej

Modele systemu ochrony konsumentów

Model ombudsmana

• najważniejszą rolę w ochronie konsumenta odgrywa jednoosobowy urząd rzecznika praw konsumentów

• jest to instytucja niezależna od administracji, powoływana przez parlament, najczęściej na określony czas

• ombudsman wyposażony jest w uprawnienia władcze

Model administracyjny

• prowadzenie polityki konsumenckiej spoczywa w ręku administracji

• z reguły jest to jeden wyspecjalizowany organ (najczęściej usytuowany w ministerstwach gospodarczych), dysponujący rozbudowaną strukturą terenową

Model sądowy

• oparty na bardzo rozbudowanej działalności sądów, przy czym ich powszechna dostępność, szybkość postępowania (tzw. sądy małych żądań) gwarantuje pokrzywdzonemu konsumentowi sprawne uzyskanie rekompensaty

• model ten zakłada również funkcjonowanie rozmaitych instytucji publicznych, prowadzących i koordynujących politykę konsumencką

Model niemiecki

• polityka realizowana jest przez silne organizacje konsumenckie

• państwo przekazuje im środki finansowe na działalność związaną z ochroną interesów konsumentów, sobie pozostawiając funkcje koordynujące i kontrolne

Model ombudsmana jest charakterystyczny dla:

• krajów skandynawskich

Model administracyjny jest typowy dla:

• Francji

Model sądowy to domena:

• krajów anglosaskich

• W praktyce spotyka się systemy mieszane

Konsumeryzm a ruch konsumencki

Ruch konsumentów

• działalność grup, stowarzyszeń i organizacji niezależnych od państwa i biznesu, mającą cechy ruchu społecznego

Konsumeryzm

• pojęcie zacznie szersze

• wszystkie działania na rzecz konsumenta podejmowane przez instytucje państwowe, społeczne i prywatne

Ruch konsumencki

• należy do ruchów społecznych

• ruch społeczny – to zespołowe działanie ludzi, zmierzające do osiągnięcia konkretnego celu (rozwiązania ważnych kwestii moralnych, etycznych, ekonomicznych czy politycznych) i mające charakter spontaniczny, twórczy, długotrwały oraz prowadzące do powstania między uczestnikami więzi emocjonalnych, a nawet instytucjonalnych

• ruch konsumencki – to zespołowe działanie ludzi zmierzające do ochrony interesów konsumenta

• problemy objęte ruchem konsumenckim:

  • zdrowa żywność

  • nieuczciwe praktyki biznesu

  • roszczenia z tytułu gwarancji itp.

• przynależność do ruchu konsumenckiego jest dobrowolna i daje możliwości spontanicznego i twórczego działania

Organizacje związków konsumenckich – historia

1891

• powstała pierwsza organizacja konsumencka w Nowym Jorku – Liga Konsumentów

1960

• powstała w Hadze Międzynarodowa Organizacja Związków Konsumenckich – IOCU

1981

• powstała pierwsza organizacja w Polsce - Federacja Konsumentów

Federacja Konsumentów

• od 1987 roku członek Międzynarodowej Organizacji Związków Konsumenckich – IOCU

• w terenie działa poprzez Kluby Konsumenckie (warunek utworzenia – 10 osób)

• obecnie działa 51 Klubów (na początku było 80)

• obszar działania:

  • działalność interwencyjna

  • poradnictwo

  • edukacja konsumencka

Edukacja konsumenta

• działalność informacyjno-doradcza dotycząca racjonalizacji potrzeb zakupów oraz procesów zawiązanych z wykorzystaniem i użytkowaniem posiadanych zasobów konsumpcyjnych

Pytania?

• Czy znasz swoje prawa jako konsument?

• Czy wiesz gdzie się udać, gdy zostaniesz naruszony Twój interes jako konsumenta?

• Czy znasz przepisy prawne, które chronią Ciebie jako konsumenta?

• Czy wiesz …

Katalog praw konsumenta

• Prawo do bezpieczeństwa

• Prawo do ochrony interesów ekonomicznych

• Prawo do informacji i edukacji

• Prawo do efektywnego dochodzenia roszczeń

• Prawo do reprezentacji

WYKŁAD 2.

Program

• Instytucje zajmujące się ochroną interesów konsumenta

  • Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumenta

  • Inspekcja Handlowa

  • Sądy polubowne

  • Powiatowy Rzecznik Praw Konsumenta

  • Sądy powszechne

  • i inne

Pytania:

• Czy znasz swoje prawa jako konsument?

• Czy wiesz gdzie się udać, gdy zostaniesz naruszony Twój interes jako konsumenta?

• Czy znasz przepisy prawne, które chronią Ciebie jako konsumenta?

• Czy wiesz …

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumenta

• UOKiK powstał z przekształceniem Urzędu Antymonopolowego

• Prezes UOKiK spełnia szczególną rolę w przygotowywaniu i realizacji rządowej polityki konsumenckiej

• Prezes UOKiK jest centralnym organem administracji rządowej, który opracowuje rządowe projekty polityki konsumenckiej, podległym Radzie Ministrów

• UOKiK składa się z Centrali mającej siedzibę w Warszawie oraz dziewięciu delegatur

UOKiK - Centrala

• Departament Polityki Konsumenckiej

• zagadnienia ogólnopolityczne, czyny nieuczciwej konkurencji, skargi konsumenckie oraz współpraca z organizacjami konsumenckimi, samorządem terytorialnym i organami kontroli (inspekcji) państwowej

• Departament Infrastruktury

• ochrona konsumenta przed praktykami monopolistycznymi przedsiębiorców działających w warunkach monopolu sieciowego (np. energetyka, telekomunikacja, poczta, kolej, telewizja)

• Departament Przemysłu

• przeciwdziałanie praktykom monopolistycznym w branżach przemysłowych (produkcja włókiennicza, chemiczna, meblarska, itp.)

• Departament Usług i Rolnictwa

• przeciwdziałanie praktykom monopolistycznym w pozostałych branżach, wskazanych w nazwie (rolnictwo, rybołówstwo, artykuły spożywcze, handel, gastronomia, hotelarstwo, itp.)

UOKiK - Delegatury

• Delegatury UOKiK realizują zadania mające zasięg lokalny, tj. załatwiają sprawy występujące na terenie określonych województw

• Prezes UOKiK korzysta z pomocy Inspekcji Handlowej

  • podlega administracyjnie Prezesowi UOKiK

  • stanowi swego rodzaju aparat wykonawczy w zakresie kontroli przestrzegania przez przedsiębiorców praw konsumenta, prowadzenia poradnictwa i polubownego sądownictwa konsumenckiego

Kompetencje Prezesa UOKiK

• Grupa pierwsza kompetencji, to uprawnienia orzecznicze

• wydawanie decyzji administracyjnych w sprawach praktyk monopolistycznych - działania władcze

Porozumienia monopolistyczne

• Porozumienia monopolistyczne polegają na:

  • ustalaniu, bezpośrednio lub pośrednio, cen oraz zasad ich kształtowania między konkurentami w stosunkach z osobami trzecimi

  • podziale rynku według kryteriów terytorialnych, asortymentowych lub podmiotowych

  • ustaleniu lub ograniczeniu wielkości produkcji, sprzedaży lub skupu towarów

  • ograniczeniu dostępu do rynku lub eliminowaniu z rynku przedsiębiorców nie objętych porozumieniem

  • ustaleniu przez konkurentów lub ich związki warunków umów zawieranych z osobami trzecimi

Szczególne rodzaje praktyk monopolistycznych

• przeciwdziałanie ukształtowaniu się warunków niezbędnych do powstania bądź rozwoju konkurencji

• podział rynku według kryteriów terytorialnych, asortymentowych lub podmiotowych

• sprzedaż towarów w sposób powodujący uprzywilejowanie niektórych przedsiębiorców lub innych podmiotów

• stwarzanie konsumentom uciążliwych warunków dochodzenia swoich praw

• odmowę sprzedaży lub skupu towarów, dyskryminującą niektórych przedsiębiorców przy braku alternatywnych źródeł zaopatrzenia lub zbytu

• nieuczciwe oddziaływanie na kształtowanie cen, w tym cen odsprzedaży, oraz sprzedaż poniżej kosztów w celu eliminacji konkurentów

• narzucanie uciążliwych warunków umów, przynoszących przedsiębiorcy narzucającemu te warunki nieuzasadnione korzyści

• uzależnianie zawarcia umowy od przyjęcia lub spełnienia przez drugą stronę innego świadczenia nie związanego z przedmiotem umowy, którego nie przyjęłaby lub nie spełniłaby mając zapewnioną możliwość wyboru,

Postępowania w sprawach praktyk monopolistycznych

• Na wniosek uprawnionych, którymi są:

  • przedsiębiorcy, których interes został lub może być naruszony takimi praktykami i związki tych przedsiębiorców

  • organy kontroli państwowej i społecznej

  • organizacje społeczne których statutowym zadaniem jest ochrona konsumentów

  • organy jednostek samorządu terytorialnego oraz powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów

• Z urzędu, na podstawie własnych informacji lub informacji przekazanych przez osoby zainteresowane (np. konsumenta)

Procedura postępowania

• określenie tzw. rynku właściwego

• wyznaczenia pozycji podmiotu dopuszczającego się zakazanych praktyk monopolistycznych na tym rynku

  • pozycja dominująca występuje, gdy przedsiębiorca nie spotyka się z istotną konkurencją na rynku krajowym lub lokalnym (udział w rynku przekracza 40%)

• zgromadzenia dowodów

• wysłuchania stron

• wykonania specjalistycznych ekspertyz lub badań

• Postępowanie kończy się decyzją administracyjną stwierdzającą (lub nie) stosowanie praktyki monopolistycznej

• W przypadku stwierdzenia praktyki, Prezes UOKiK nakazuje jej zaniechanie i może nałożyć na przedsiębiorcę karę pieniężną, płatną do budżetu państwa

• Decyzje Prezesa UOKiK podlegają zaskarżeniu do Sądu Antymonopolowego; stanowi to istotny element kontroli i weryfikacji zarówno linii orzeczniczej jak i konkretnych rozstrzygnięć. Wyroki Sądu mogą być natomiast zaskarżone w tzw. trybie kasacyjnym.

• Prezes UOKiK może odmówić wszczęcia postępowania, jeżeli uzna iż wniosek nie daje do tego podstaw

Kompetencje Prezesa UOKiK

• Druga pod względem ważności grupa, to uprawnienia procesowe Prezesa UOKiK, wynikające z ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji

Pojęcie konkurencji

• Konkurencja między przedsiębiorcami występuje wówczas, gdy oferują oni na tym samym terytorium takie same lub substytucyjne dobra lub usługi, dążąc do zawarcia możliwie największej liczby umów na korzystnych dla siebie warunkach

• Konkurencję wyznaczają zatem trzy kryteria:

  • asortymentowe

  • terytorialne

  • czasowe

Czyny nieuczciwej konkurencji

• działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta

Czyny nieuczciwej konkurencji - rodzaje

• naśladowanie gotowego produktu (kopiowanie, reprodukcja), jeżeli może wprowadzić klientów w błąd co do tożsamości producenta lub produktu

• nieuzasadnione zróżnicowane traktowanie niektórych klientów

• reklama sprzeczna z prawem, dobrymi obyczajami, wprowadzająca w błąd, uciążliwa (nagabywanie), porównawcza

• opatrywanie towarów lub usług fałszywym lub oszukańczym oznaczeniem geograficznym

• oznaczanie towarów lub usług albo jego brak, które może wprowadzić klientów w błąd co do pochodzenia, ilości, jakości, składników, sposobu wykonania, przydatności, możliwości zastosowania, naprawy, konserwacji lub innych istotnych cech towarów albo usług, a także zatajenie ryzyka jakie wiąże się z korzystaniem z nich; dotyczy to także opakowania

Porozumienia cenowe

• Polegają na ustalaniu, bezpośrednio lub pośrednio, cen i innych warunków zakupu lub sprzedaży towarów; ustalenie cen odsprzedaży produktów osobom spoza porozumienia, w celu wyeliminowania konkurencji na danym rynku produktowym

• Przez cenę należy w tym przypadku rozumieć nie tylko cenę właściwą, ale również opłaty o charakterze cen, marże handlowe, prowizje i narzuty do cen

• Bezpośrednie ustalenie ceny polega na określaniu cen minimalnych, maksymalnych lub sztywnych

• Pośrednie ustalanie ceny polega na udzielaniu rabatów, ustalaniu terminów płatności

• Porozumienia cenowe stanowią najcięższe ograniczenie konkurencji i mamy wówczas do czynienia z tzw. kartelami cenowymi

Porozumienia kontyngentowe i rozwojowe

• Polegają na ograniczaniu lub kontrolowaniu produkcji lub zbytu oraz postępu technicznego lub inwestycji

• Dotyczy to przypadków bezwzględnego ograniczania produkcji lub sprzedaży oraz względnego ograniczani np. zwiększania produkcji w stopniu niższym niż można byłoby tego oczekiwać

• Skutkiem takich porozumień jest zmniejszanie liczby produktów na rynku, co pozwala na podwyżkę ich ceny, bez zwiększenia efektywności

Porozumienia obszarowe

• Polegają na podziale rynków zbytu lub zakupu

• Podział rynku jest dopuszczalny, jeżeli na danym rynku nabywca określonych produktów ma wybór miedzy kilkoma zastępowalnymi produktami o różnych markach

• Podział sprowadza się do wyznaczenia uczestnikom porozumienia ich części rynku, którego nie mogą poszerzyć, ale jednocześnie w swoich rynkach zbytu stają się podmiotami wyłącznie uprawnionymi tzw. kartele obszarowe

Porozumienia dyskryminujące

• Polegają na stosowaniu w podobnych umowach z osobami trzecimi uciążliwych lub niejednolitych warunków umów

• Warunkiem niezbędnym dla uznania takich porozumień za zakazane jest „podobieństwo umów” pod względem gospodarczym, czyli odnoszące się do elementów ekonomicznych

• Przykładem tego typu postanowień są: różnorodne warunki płatności (co do terminu, rozłożenia na raty, upustów) lub gwarancji, obciążanie dodatkowymi opłatami tylko niektórych kontrahentów

Porozumienia wiązane

• Polegają na uzależnianiu zawarcia umowy od przyjęcia lub spełnienia przez drugą stronę innego świadczenia, nie mającego rzeczowego ani zwyczajowego związku z przedmiotem umowy; np. uzależnienie zawarcia umowy kredytowej od zawarcia umowy ubezpieczenia jego spłaty, umowy na życie lub umowy ubezpieczenia majątkowego

• Niezbędne jest wykazanie, że bez zawarcia umowy dodatkowej umowa główna nie zostałaby zawarta

• Dodatkowa umowa musi zostać narzucona kontrahentowi

Porozumienia bojkotujące

• Polegają na ograniczaniu dostępu do rynku lub eliminowaniu z rynku przedsiębiorców nieobjętych porozumieniem; Ich istotą jest uzgodnienie przedsiębiorców, że nie będą zawierać umów z konkretnym przedsiębiorcą lub ich grupą np.

  • porozumienie między gminą a przedsiębiorcą zajmującym się wywozem odpadów komunalnych, na podstawie którego gmina odmawiała innemu przedsiębiorcy możliwości dowożenia odpadów na składowisko położone na terenie gminy

Prezes UOKiK może żądać od przedsiębiorcy

• zaniechania niedozwolonych działań

• usunięcia skutków niedozwolonych działań

• złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie

W praktyce!

• w przypadku stwierdzenia naruszenia przez przedsiębiorcę ustawy, UOKiK wzywa go do dobrowolnego zaniechania zakazanych praktyk

Kompetencje Prezesa UOKiK

• Trzecim uprawnieniem Prezesa UOKiK jest prawo zlecania wyspecjalizowanym jednostkom i odpowiednim organom kontroli państwowej dokonywania badań przestrzegania praw konsumentów

Kontrola UOKiK

• Realizowana głównie w wyniku sygnalizacji oraz skarg konsumenckich

• Działania Prezesa UOKiK w tym trybie są bardzo skuteczne, bowiem kończą się - w razie stwierdzenia naruszenia prawa - sankcją administracyjną w postaci mandatu lub grzywny, wymierzoną nieuczciwemu przedsiębiorcy

Dotyczy:

• różnego rodzaju oszustw i nadużyć w handlu lub usługach, godzących w interes konsumenta

• coraz częściej jednak podejmowane są kontrole w innych branżach, np. telekomunikacji (m.in. badano prawidłowość naliczania opłat za połączenia telefoniczne oraz zabezpieczenia instalacji przed podłączeniem się osób nieuprawnionych)

Kompetencje Prezesa UOKiK

• Szczególna grupa - w zadaniach Prezesa UOKiK - działania w obszarze edukacji i informacji konsumenckiej

Edukacja konsumencka

• Inteligentny wybór dóbr i usług

• Pełne wykorzystanie dóbr i usług

• Efektywne wykorzystanie informacji

• Zrozumienie praw konsumenckich

• Rozwój umiejętności społecznych

• Zapoznanie się z szeroko rozumianymi efektami decyzji konsumenckich

• Wzrost świadomości ekonomicznej

• Zaznajomienie się zamianami technologicznymi

• Świadomość odpowiedzialności konsumenckiej

Inspekcja Handlowa

• Inspekcja została powołana do ochrony interesów konsumentów oraz interesów gospodarczych państwa

• Zadania Inspekcji wykonują:

  • Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dawniej Główny Inspektor Inspekcji Handlowej)

  • Wojewodowie przy pomocy wojewódzkich inspektorów inspekcji handlowej

• Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej w Katowicach
  40-951 Katowice, ul. Brata Alberta 4
  tel. [phone] fax. [phone]
  [e-mail]
  http://www.ih.katowice.pl

Zadania Inspekcji Handlowej

• kontrola legalności i rzetelności działania przedsiębiorców, prowadzących działalność gospodarczą w zakresie produkcji, handlu i usług

Ciekawostki

• Właściciel pewnego baru w Dąbrowie Górniczej stworzył sobie biznes plan, że interes się kręcił i kręcił coraz bardziej... „ na lewo", i kręcił by się nadal gdyby inspektorzy Inspekcji Handlowej w asyście funkcjonariusza policji nie postanowili  do owego lokalu zaglądnąć.

• Około 6:00 rano pozorując konsumentów dokonali zakupu kontrolnego wódki, aby zobaczyć co oferuje się pracownikom Huty Katowice wychodzącym z nocnej zmiany.

• Jak się okazało właściciel baru nie posiadał zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych, a na alkohol, który znajdował się na stanie zakładu nie przedstawił żadnych faktur.

• 12 butelek  0,5l  wódki 40% zakupił od nieznajomego mężczyzny na targu w Dąbrowie Górniczej natomiast 961 butelek i puszek piwa kupił w placówkach detalicznych na terenie wspomnianego miasta.

• To jednak nie wszystko, kontrola wykazała, że skarbowe znaki akcyzy na butelkach z wódką są zafałszowane podobnie jak sama wódka, której moc z 40% spadła do ok.36%.

• Kwestionowany towar został zabezpieczony przez Policję, o wynikach kontroli zostanie poinformowany Urząd Miasta oraz Urząd Skarbowy a do Komendy Miejskiej Policji w Dąbrowie Górniczej skierowano zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa.

                                                                                Katowice, 21.09.2009 r.

Zadania Inspekcji Handlowej

• kontrola jakości i bezpieczeństwa towarów i usług, w szczególności zagrażających życiu lub zdrowiu konsumentów,

Ciekawostki

• Na pozór normalny kiosk spożywczy: nabiał, warzywa, owoce...

• Jednak to co zobaczyli Inspektorzy Inspekcji Handlowej zaglądając tam, gdzie wzrok konsumenta nie sięga wprawiło ich w osłupienie. Brudne ściany oblepione pajęczynami i kurzem, brudny sufit, podłogi, regały i lodówka, ziemniaki wysypane bezpośrednio na podłogę pod ladą, skrzynki z owocami i innymi warzywami także umieszczone bezpośrednio na podłodze, pozostałe towary wymieszane i byle jak upchnięte na regałach. W kiosku nie ma dostępu do wody.
  Niektóre towary znajdowały się na zewnątrz kiosku: oprócz jabłek także masło jogurty, serki i sałatki! Ale to jeszcze nie wszystko!
  W skrzynce z bananami zawieruszyła się reklamówka z... butami. Jak to możliwe?
  Pokaźna kartka widniejąca na szybie kiosku z napisem: „ naprawa obuwia punkt przyjęć" zdaje się wyjaśniać to zjawisko.
  Dorzućmy jeszcze wagę bez ważnych cech legalizacji, prawie całkowity brak cen na towarach i mamy pełny obraz kiosku przy jednej z chorzowskich ulic.

Ciekawostki

• właściciela ukarano mandatem w wysokości 500 zł

• o istnieniu opisanej placówki poinformowano sanepid.

                                                                                                   Katowice, 26.11.2009 r.

Zadania Inspekcji Handlowej

• podejmowanie kontroli, mediacji i innych działań interwencyjnych w celu ochrony indywidualnych interesów i praw konsumentów,

• prowadzenie centralnych i wojewódzkich laboratoriów kontrolno-analitycznych

• prowadzenie poradnictwa konsumenckiego organizowanie i prowadzenie polubownego sądownictwa konsumenckiego

• Ustroń, Szczyrk czy Wisła to urocze zakątki naszego województwa, gdzie nie brakuje amatorów letniego wypoczynku i górskiej turystyki.
  Do beskidzkich barów i restauracji zajrzeli inspektorzy Inspekcji Handlowej aby dyskretnie zobaczyć jak dba się o konsumentów.

• Na turystę czekały niedoważone porcje mięsa, frytek czy surówek, dania sporządzane z przeterminowanych surowców, które leżakowały w zamrażarkach cały rok a czasem ponad 2 lata!
  Nie zabrakło także drinków z dużymi ubytkami alkoholu nawet do 25 ml na 100 deklarowanych czy soków, które w rzeczywistości były nektarami...
  Na szczególną uwagę zasługuje „pstrąg z potoku", który okazał się pstrągiem hodowlanym   i w potoku nigdy nie pływał, a na talerz trafił po wcześniejszym rozmrożeniu.
  Na koniec klient otrzyma zawyżony rachunek, z którego wynika, że właśnie skonsumował „ dania barowe" i zapłaci więcej niż faktycznie się należy nawet o 10zł!
  Skończyło się na mandatach i wnioskach do sądu o ukaranie za oszustwa.

                                                                                         Katowice, 17.08.2009 r

Kontrole Inspekcji Handlowej

• stałe działania kontrolne

  • zapewniają konsumentom - jako zbiorowości - ekonomiczne i zdrowotne bezpieczeństwo oraz przyczyniają się do kształtowania rzetelności w handlu i usługach

  • plany kontroli o znaczeniu krajowym, zatwierdzane przez Prezesa UOKiK oraz okresowe plany pracy (wojewódzkie)

• kontrole doraźne

  • stosownie do zaistniałych na bieżąco potrzeb - np. w następstwie uzyskania od konsumentów informacji o naruszeniu ich praw, lub na zlecenie właściwych organów administracji

Postępowanie kontrolne

• Postępowanie kontrolne wszczyna i prowadzi Inspektor na podstawie pisemnego upoważnienia imiennego wydanego przez Wojewódzkiego Inspektora

• Upoważnienie zawiera:

  • imię i nazwisko, stanowisko służbowe oraz numer legitymacji służbowej inspektora,

  • podstawę prawną do przeprowadzenia kontroli,

  • dane identyfikujące kontrolowanego,

  • termin przeprowadzenia kontroli,

  • pouczenie o skutkach prawnych uniemożliwiania albo utrudniania inspektorowi przeprowadzenia czynności kontrolnych

• Przed przystąpieniem do kontroli inspektor jest obowiązany okazać kontrolowanemu lub jego przedstawicielowi:

  • legitymację służbową

  • upoważnienie imienne do przeprowadzenia kontroli

• Kontrolę przeprowadza się w siedzibie kontrolowanego oraz w miejscach i w czasie wykonywania jego działalności, w obecności kontrolowanego lub jego przedstawiciela

Czynności kontrolne

W toku postępowania inspektor może:

• badać akta, dokumenty, ewidencje i informacje w zakresie objętym kontrolą oraz żądać sporządzenia niezbędnych kopii oraz urzędowego tłumaczenia na język polski dokumentów sporządzonych w języku obcym,

• dokonywać oględzin terenów, obiektów, pomieszczeń, środków przewozowych, produktów i innych rzeczy w zakresie objętym kontrolą,

• badać przebieg określonych czynności,

• legitymować osoby w celu stwierdzenia ich tożsamości, jeżeli jest to niezbędne dla potrzeb kontroli,

• żądać od kontrolowanego niezwłocznego usunięcia uchybień porządkowych i organizacyjnych,

• żądać od kontrolowanego udzielenia w wyznaczonym terminie pisemnych i ustnych wyjaśnień w sprawach objętych zakresem kontroli,

• przesłuchiwać osoby w charakterze strony, świadka lub biegłego, jeżeli jest to niezbędne dla wyczerpującego wyjaśnienia okoliczności sprawy,

• zasięgać opinii biegłych, jeżeli jest to niezbędne dla potrzeb kontroli,

• zabezpieczać dowody, produkty, pomieszczenia i środki przewozowe,

• pobierać nieodpłatnie próbki produktów do badań,

• sprawdzić rzetelność obsługi poprzez dokonanie zakupu produktu lub usługi,

• zbierać inne niezbędne materiały w zakresie objętym kontrolą.

Rzeczoznawcy

• Wojewódzki Inspektor prowadzi listę rzeczoznawców do spraw jakości towarów lub usług

• Rzeczoznawcy są powołani do wydawania opinii o jakości towarów lub usług na zlecenie konsumenta, przedsiębiorcy, stałego polubownego sądu konsumenckiego, wojewódzkiego inspektora, powiatowego (miejskiego) rzecznika konsumentów albo organizacji społecznej, do której zadań statutowych należy ochrona konsumentów

Rezultaty działania Inspekcji Handlowej

• decyzje administracyjne dotyczące stwierdzonych naruszeń

  • nakazy wycofania z obrotu wadliwych towarów, przeklasyfikowania ich lub zniszczenia

• mandaty dla przedsiębiorstw

• kierowanie sprawy do postępowania ds. wykroczeń lub karnego

• ustalenia kontroli służą Prezesowi UOKiK do formułowania wniosków co do pożądanych rozwiązań legislacyjnych lub politycznych oraz innych wystąpień

Sądy polubowne

• Sądy rozpatrują spory o prawa majątkowe wynikłe z umów sprzedaży towarów i świadczenia usług zawartych pomiędzy konsumentami i przedsiębiorcami na podstawie regulaminu

• Stosowane w nim procedury są dalece uproszczone, co stwarza szansę na szybkie rozpoznanie sprawy

• Niskie koszty procesu i niesformalizowana procedura

• Posiedzenie sądu powinno odbyć się w terminie nie przekraczającym 2 tygodni od daty podpisania zapisu przez strony

• Wyrok sądu polubownego ma moc prawną wyroku sądu państwowego, a zatem - po spełnieniu określonych prawem wymogów - może być egzekwowany w postępowaniu egzekucyjnym

Zapis na sąd polubowny

§ 1

Niniejszym wyrażamy zgodę na oddanie pod rozstrzygnięcie Stałego Polubownego Sądu Konsumenckiego w Katowicach sporu pomiędzy:

..................................................................................................................................................................................... – jako powodem,

a................................................................................................................................................................................... – jako pozwanym

wynikającego z umowy................................................................................

(sprzedaży, o dzieło itd.)

§ 2

Spór rozstrzygnie Stały Polubowny Sąd Konsumencki przy Śląskim Wojewódzkim Inspektorze Inspekcji Handlowej w Katowicach.

Stały Polubowny Sąd Konsumencki w Katowicach działa na podstawie umowy o zorganizowaniu Sądu, ustawy z dnia ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej (Dz. U. 2001 r., Nr 4, poz. 21), rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 września 2001 r. w sprawie określenia regulaminu organizacji i działania stałych polubownych sądów konsumenckich (Dz. U. 2001 r., Nr 113, poz. 1214).

Wzór pozwu

Katowice, dnia .............................. r.

Stały Polubowny Sąd Konsumencki

przy Śląskim Wojewódzkim Inspektorze

Inspekcji Handlowej w Katowicach

Powód: (imię , nazwisko, adres)

Pozwany: (imię, nazwisko, adres przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną lub

nazwa i adres siedziby w przypadku osoby prawnej; w przypadku spółek cywilnych należy podać imiona i nazwiska wspólników, a nie jedynie

nazwę spółki cywilnej; w przypadku przedsiębiorstwa jednoosobowego należy

podać imię i nazwisko przedsiębiorcy, a nie nazwę sklepu)

wartość przedmiotu sporu: ............ zł

Pozew o zapłatę (lub świadczenie)

W imieniu własnym wnoszę o:

( tu należy wpisać żądanie ew. żądania pozwu )

Uzasadnienie

(Należy przedstawić okoliczności faktyczne sprawy)

własnoręczny podpis

Załączniki:

odpis pozwu (kserokopia)

(inne załączniki dołączane przez powoda do pozwu; jeżeli powód dołącza załączniki do pozwu, winien także dołączyć ich odpisy dla drugiej strony)

Wyłączenia

• Sądownictwo polubowne nie rozstrzyga sporów z zakresu:

  • usług energetycznych

  • finansowych (zakłady ubezpieczeń, towarzystwa funduszy inwestycyjnych, otwarte fundusze emerytalne, domy maklerskie i banki)

  • usług pocztowych i telekomunikacyjnych

• SPSK nie zajmują się także usługami naukowo-badawczymi, edukacyjnymi oraz usługami w zakresie ochrony zdrowia i opieki społecznej

• Pomocy w tym zakresie udzielają m.in.:

  • Arbiter bankowy

  • Sąd polubowny przy Rzeczniku Ubezpieczonych

  • Sąd polubowny przy Komisji Nadzoru Finansowego

  • Polubowny sąd konsumencki przy Prezesie Urzędu Komunikacji Elektronicznej

Poziom województwa

• żadna z ustaw nie określa jaki konkretnie ma być zakres tych zadań

• zatem zakres zadań powinien być dostosowany do lokalnych możliwości i potrzeb

• szczególnie pożądanym byłoby wprowadzenie elementów edukacji konsumenckiej do programów szkolnych, w czym może pomóc UOKiK oraz stowarzyszenia konsumentów

Poziom powiatu

• zadania z zakresu ochrony konsumenta mają być realizowane również przez samorząd szczebla powiatowego jako zadania własne

• wykonawcą jest powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów

• powołany z dniem 1 stycznia 1999 r.

• rzecznik ma kompetencje doradcze i procesowe

• Rzecznika powołuje i odwołuje Rada Powiatu (Rada Miasta na prawach powiatu) spośród osób:

  • z wyższym wykształceniem

  • i co najmniej pięcioletnią praktyką zawodową

• Ustawa uprawnia powiaty aby, w drodze porozumienia, utworzyły jedno wspólne stanowisko rzecznika

Powiatowy rzecznik praw konsumenta

• zapewnienie konsumentom bezpłatnego poradnictwa i informacji prawnej w zakresie ochrony ich interesów,

• wytaczanie powództwa na rzecz konsumentów oraz wstępowanie, za ich zgodą, do toczącego się postępowania w sprawach o ochronę interesów konsumenta,

• możliwość udzielania obywatelom także w innych formach pomocy prawnej w zakresie ochrony praw konsumentów,

• składanie wniosków w sprawie stanowienia i zmiany przepisów prawa miejscowego w zakresie ochrony interesów konsumentów,

• kolportaż ulotek i broszur edukacyjno-informacyjnych, którymi dysponuje UOKiK i stowarzyszenia konsumentów

• występowanie do zarządu powiatu z wnioskiem o zlecenie prowadzenia bezpłatnego poradnictwa konsumenckiego działającym na obszarze powiatu organizacjom, do których zadań statutowych należy ochrona interesów konsumenta

• możliwość żądania wszczęcia postępowania antymonopolowego

• prawo występowania przeciwko czynom nieuczciwej konkurencji

• współdziałanie (współpraca) z właściwymi terytorialnie delegaturami UOKiK, jednostkami Inspekcji Handlowej oraz organizacjami konsumenckimi

Współdziałanie…

• sygnalizowanie problemów dotyczących naruszeń praw konsumentów odpowiednim jednostkom, stosownie do ich właściwości

  • czyli w przypadku złej jakości towarów - do Inspekcji Handlowej

  • a w razie praktyk monopolistycznych lub nieuczciwej konkurencji - do delegatury UOKiK

• wzajemne informowanie o zamierzonych działaniach i ich koordynowanie

• wymianę doświadczeń, szkolenia, seminaria itp.

• składanie wniosków co do publikacji, programów i badań (testów) niezbędnych dla edukacji konsumentów

• zgłaszanie potrzeb w zakresie ochrony konsumenta wymagających rozwiązań prawnych na szczeblu ogólnokrajowym bądź rozwiązań politycznych

Powiatowy rzecznik praw konsumenta

• To rzecznik podejmuje decyzję co do wytoczenia powództwa w konkretnej sprawie, czy też podjęcia innej czynności procesowej na rzecz konsumenta

• Konsument nie może go do tego zmusić !

Arbiter bankowy

• Arbiter rozpoczął działalność 1 marca 2002 roku

• Bankowy Arbitraż Konsumencki działa przy Związku Banków Polskich

• został powołany w celu rozstrzygania sporów pomiędzy konsumentami-klientami banków a bankami

• spory w zakresie roszczeń pieniężnych z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania przez bank czynności bankowych lub innych czynności na rzecz konsumenta

• pozasądowe postępowanie rozjemcze

Przedmiot postępowania

• spory pomiędzy konsumentami i bankami – członkami Związku Banków Polskich lub złożyły oświadczenie, że poddają się rozstrzygnięciom Arbitra Bankowego i wykonaniu jego orzeczeń

• spory powstałe po dniu 1 lipca 2001 r.

• spory, których wartość nie jest wyższa niż kwota 8.000 zł.

• do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek i innych kosztów, żądanych obok roszczenia głównego

• w przypadku dochodzenia łącznie kilku roszczeń, sumuje się ich wartość

Arbiter Bankowy

• powoływany jest na 4-letnią kadencję

• obywatel polski stale zamieszkujący na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

• zajmował przez 7 lat stanowisko sędziego lub wykonywał zawód adwokata lub radcy prawnego

• wyróżnia się wysokim autorytetem moralnym

• korzysta z pełni praw publicznych

Postępowanie

• Wszczęcie postępowania przed Arbitrem Bankowym następuje na wniosek konsumenta

• Wniosek o wszczęcie postępowania powinien być sporządzony w formie pisemnej

• Do wniosku należy dołączyć dokument potwierdzający zakończenie postępowania reklamacyjnego w banku lub oświadczenie konsumenta, że w terminie 30 dni nie uzyskał z banku odpowiedzi na swoją skargę

• Wraz z wniesieniem wniosku konsument uiszcza opłatę w kwocie 50 zł (20 zł)

• Po skierowaniu sprawy do rozpoznania, Biuro Arbitra Bankowego przesyła do banku odpis wniosku wraz z załącznikami i wzywa bank do udzielenia odpowiedzi na wniosek w terminie 14 dni

• W przypadku braku możliwości polubownego rozwiązania sporu poprzez zawarcie ugody pomiędzy konsumentem i bankiem, Arbiter Bankowy rozstrzyga spór na posiedzeniu niejawnym

• Arbiter Bankowy po rozpoznaniu sprawy na posiedzeniu niejawnym bądź po przeprowadzeniu rozprawy wydaje orzeczenie

• Orzeczenia Arbitra Bankowego są dla banku ostateczne

• Bank obowiązany jest wykonać orzeczenie Arbitra Bankowego nie później w terminie 14 dni od dnia otrzymania wypisu orzeczenia

• Orzeczenia Arbitra Bankowego nie są ostateczne dla konsumenta

• Konsument może w celu dochodzenia roszczenia wystąpić z powództwem na drogę postępowania sądowego

Sądy powszechne

• Rozstrzyganie sporów konsumenckich przed sądami państwowymi może przyjąć trzy formy:

  • Postępowanie zwykłe

  • Postępowanie odrębne

  • Postępowanie pojednawcze

Postępowanie zwykłe

• z punktu widzenia konsumenta jest ostatecznością

• podejmowane bywa, gdy w inny sposób nie może on zrealizować swego prawa

• pozew - może być wniesiony w dwojakiej formie: pisemnej (co jest zasadą) i ustnej (co jest wyjątkiem)

• pozew powinien być opłacony, bowiem bez spełnienia tego wymogu sąd nie podejmuje żadnej czynności

Postępowania odrębne

• postępowanie nakazowe

  • sąd wydaje nakaz zapłaty w razie stwierdzenia, że zostały spełnione przesłanki określone w przepisach

  • Nakaz zapłaty może być wydany: na żądanie powoda, zgłoszony w pozwie i z urzędu

• postępowanie upominawcze

  • można dochodzić tylko roszczeń pieniężnych do 5.000 złotych

  • ta graniczna wielkość roszczenia nie stanowi szczególnej przeszkody dla konsumenta, gdyż przeważnie jego roszczenia tej wielkości nie przekraczają

Postępowanie pojednawcze

• nie gwarantuje osiągnięcia celu w postaci zaspokojenia czy też tytułu wykonawczego

• można skorzystać jedynie przed wytoczeniem powództwa o to samo roszczenie

• wniosek o wszczęcie powinien być złożony na piśmie i odpowiadać ogólnym wymogom pisma procesowego

• wnioskodawca działający bez adwokata lub zwolniony z kosztów sądowych może złożyć wniosek ustnie do protokołu sądowego

• opłata sądowa w tym postępowaniu jest niewysoka i niezależna od wartości przedmiotu ugody

Rejestr dłużników

• Ogólnopolski system komputerowy, do którego firmy mogą zgłaszać dane personalne niesolidnych klientów

• Prowadzą je komercyjne biura informacji gospodarczej (BIG-i):

  • Krajowy Rejestr Długów

  • InfoMonitor

  • Europejski Rejestr Informacji Finansowej

• Firmy (banki, spółdzielnie mieszkaniowe itp.) muszą mieć podpisaną umowę z BIG-iem

• BIG to nie BIK (Biuro Informacji Kredytowej)

Kto może być wpisany?

• każdy, kto nie płaci w terminie rachunków (60 dni zwłoki) za 200 zł

• różne długi się nie sumują

• BIG, zanim wpisze klienta na listę, ma obowiązek z miesięcznym wyprzedzeniem go poinformować

Kto ma prawo wpisu?

• tylko upoważnione firmy: zakłady ubezpieczeniowe, banki, domy maklerskie, operatorzy telekomunikacyjni, telewizji kablowej i satelitarnej, dostawcy energii, spółdzielnie mieszkaniowe

• biuro nie uwzględnia donosów

• ustawa ta jest nadrzędna względem ustawy o ochronie danych osobowych

• Zabezpieczenia przed pomyłkowym wpisem

  • nie istnieje !

• Sprawdzić: kto wpisał na listę i żądać usunięcia

Kto może żądać informacji?

• Osobiście, ale tylko do własnych danych (1/6 miesięcy za darmo)

• Każda firma, która ma nasze upoważnienie

• Sądy, Dyrektorzy Izb Skarbowych, Komendant Główny Policji itp. – bez naszej zgody

Usuwanie informacji z listy

• Gdy spłaciliśmy dług lub uległ przedawnieniu

  • firma ma obowiązek w ciągu 14 dni wystąpić do biura o wykreślenie

  • gdy tego nie zrobi - kara 30.000 zł

• Gdy udowodnimy, że dług nie istnieje lub informacje były nieprawdziwe

  • orzeczenie sądu

• Automatycznie po 3 latach po wpisie

WYKŁAD 3.

Program

Ochrona prawna interesów konsumenta

• Ustawa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej

• Ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym

• Upadłość konsumencka

Pytania?

• Czy znasz swoje prawa jako konsument?

• Czy wiesz gdzie się udać, gdy zostaniesz naruszony Twój interes jako konsumenta?

• Czy znasz przepisy prawne, które chronią Ciebie jako konsumenta?

• Czy wiesz …

Ustawa (1)

• z dnia 27 lipca 2002 r.
  o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu Cywilnego

• Dz.U. Nr 141, Poz. 1176, z dnia 2002-09-05

Ustawa

• Ustawę stosuje się do sprzedaży rzeczy ruchomej osobie fizycznej, która nabywa tę rzecz w celu niezwiązanym z działalnością zawodową lub gospodarczą (towar konsumpcyjny)

• Ustawy nie stosuje się do sprzedaży energii elektrycznej, jak również do gazu i wody, chyba że są sprzedawane w ograniczonej ilości lub w określonej objętości

• Ustawy nie stosuje się do sprzedaży egzekucyjnej oraz sprzedaży dokonywanej w postępowaniu upadłościowym albo innym postępowaniu sądowym

O czym należy pamiętać przy zawieraniu umowy

• zwrot towaru zgodnego z umową zależy tylko od dobrej woli sprzedawcy

• należy zawsze mieć świadomość, kto jest sprzedawcą, czy dostajemy potwierdzenie zawarcia umowy, czy druga strona to przedsiębiorca, do którego będziemy mogli wrócić (w ciągu dwóch lat) z reklamacją itp.

• w sklepie, na bazarze, w punktach usługowych można negocjować ceny zgodnie z zasadą swobody umów

Zgodność towaru z umową

• odpowiada podanemu przez sprzedawcę opisowi

• ma cechy okazanej kupującemu próbki albo wzoru

• gdy nadaje się do celu określonego przez kupującego przy zawarciu umowy - chyba że sprzedawca zgłosił zastrzeżenia co do takiego przeznaczenia towaru

• nadaje się do celu, do jakiego tego rodzaju towar jest zwykle używany

• gdy właściwości towaru odpowiadają właściwościom cechującym towar tego rodzaju

• gdy towar odpowiada oczekiwaniom dotyczącym towaru tego rodzaju, opartym na składanych publicznie zapewnieniach sprzedawcy, producenta lub jego przedstawiciela

• w szczególności uwzględnia się zapewnienia, wyrażone w oznakowaniu towaru lub reklamie, odnoszące się do właściwości towaru, w tym także terminu, w jakim towar ma je zachować

• na równi z zapewnieniem producenta traktuje się zapewnienie:

  • osoby, która wprowadza towar do obrotu krajowego w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa oraz

  • osoby, która podaje się za producenta przez umieszczenie na towarze swojej nazwy, znaku towarowego lub innego oznaczenia odróżniającego

Niezgodność towaru z umową

• nie odpowiada oczekiwaniom opartym na składanych publicznie zapewnieniach sprzedawcy, producenta lub jego przedstawiciela, np.: gdy w reklamie obiecywano, że bateria telefonu komórkowego „trzyma” 10 dni, a faktycznie około 5 dni

• nieprawidłowość w zamontowaniu i uruchomieniu towaru, jeżeli czynności te zostały wykonane w ramach umowy sprzedaży przez sprzedawcę lub przez osobę, za którą ponosi on odpowiedzialność, albo przez kupującego według instrukcji otrzymanej przy sprzedaży

Stwierdzenie niezgodności towaru z umową

• domniemywa się, że niezgodność, która została wykryta przed upływem 6 miesięcy od wydania rzeczy istniała już w chwili zakupu

• sprzedawca, który twierdzi, że było inaczej musi, ma obowiązek to wykazać, np.: poprzez wynajęcie rzeczoznawcy

• w przypadku składania reklamacji po 6 miesiącach, również sprzedawca nie może żądać dowodu

  • jednakże w praktyce dochodzenie takiej reklamacji będzie utrudnione

Żądanie usunięcia niezgodności towaru z umową

• Sprzedawca odpowiada za niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową jedynie w przypadku jej stwierdzenia przed upływem dwóch lat od wydania tego towaru kupującemu

• Termin ten biegnie na nowo w razie wymiany towaru

• Jeżeli przedmiotem sprzedaży jest rzecz używana, strony mogą ten termin skrócić, jednakże nie poniżej jednego roku

• Jeżeli sprzedawca, który otrzymał od kupującego takie żądanie, nie ustosunkował się do tego żądania w terminie 14 dni, uważa się, że uznał je za uzasadnione

• Konsument może żądać:

  • doprowadzenia towaru do stanu zgodnego z umową przez nieodpłatną naprawę albo

  • wymianę na nowy, w przypadku gdy naprawa jest niemożliwa lub wymaga nadmiernych kosztów

• Przy ocenie nadmierności kosztów uwzględnia się:

  • wartość towaru zgodnego z umową oraz

  • rodzaj i stopień stwierdzonej niezgodności

  • niedogodności, na jakie naraziłby kupującego inny sposób zaspokojenia

• Nieodpłatność naprawy i wymiany oznacza, że sprzedawca ma obowiązek zwrotu kosztów poniesionych przez kupującego, w szczególności:

  • kosztów demontażu

  • dostarczenia

  • robocizny

  • materiałów

  • ponownego zamontowania i uruchomienia

Jeżeli:

• kupujący nie może żądać naprawy ani wymiany

• sprzedawca nie zdoła uczynić zadość takiemu żądaniu w odpowiednim czasie

• naprawa albo wymiana narażałaby kupującego na znaczne niedogodności

kupujący ma prawo domagać się:

• stosownego obniżenia ceny albo

• odstąpienia od umowy - od umowy nie może odstąpić, gdy niezgodność towaru z umową jest nieistotna

• W przypadku zaspokojenia roszczeń wynikających z niezgodności towaru z umową sprzedawca może dochodzić odszkodowania od któregokolwiek z poprzednich sprzedawców, jeżeli wskutek jego działania lub zaniechania towar był niezgodny z umową sprzedaży konsumenckiej

Komu i w jaki sposób składać reklamację?

• zawsze należy składać reklamację sprzedawcy

• reklamację należy składać w formie pisemnej

• jeśli składa się reklamację osobiście – należy domagać się pokwitowania

• jeśli wysyła się reklamację pocztą – list polecony za zwrotnym potwierdzeniem odbioru

• jeśli telefonicznie – potwierdzenie listem poleconym z zaznaczeniem, że dotyczy rozmowy telefonicznej z dnia X z osobą Y

• wzór dokumentu – nie jest sprecyzowany

Terminy i tryb dochodzenia roszczeń

• odpowiedzialność sprzedawcy trwa 2 lata od dnia wydania towaru

• w przypadku sprzedaży rzeczy używanych termin ten może zostać skrócony przy zawarciu umowy, za zgodą obydwu stron, jednak nie poniżej 1 roku

• zawiadomienie o stwierdzeniu niezgodności (reklamacja) należy dokonać przed upływem dwóch miesięcy od stwierdzenia niezgodności towaru

• roszczenie kupującego powinno być zaspokojone niezwłocznie po złożeniu reklamacji

• jeśli reklamacja budzi wątpliwości i nie zostanie załatwiona niezwłocznie, to termin jej załatwienia ustala zgodna wola stron

• jeśli sprzedawca nie załatwia reklamacji „od ręki”, to ma obowiązek poinformować kupującego w ciągu 14 dni, czy uznał reklamację; brak takiego stanowiska = uznanie reklamacji

Obowiązki sprzedawcy

• potwierdzenie na piśmie postanowienia umowy

  • zawsze: przy sprzedaży na raty, na przedpłaty, na zamówienie, według wzoru oraz za cenę powyżej 2 tys. zł

  • w pozostałych sytuacjach – na żądanie konsumenta (nawet na bazarze)

  • potwierdzenie powinno zawierać oznaczenie sprzedawcy, jego adres, datę sprzedaży nazwę i cenę towaru – warunek reklamacji

• poinformowanie o cenie towaru (cena za opakowanie i cena za jednostkę miary)

Oznaczenie ceny

• towar w sprzedaży musi być zaopatrzony w cenę

• oprócz ogólnej ceny na informacji musi być umieszczona również cena jednostkowa towaru, czyli np.: za metr, litr itp.

• przy sprzedaży towaru luzem jest wymagane podanie jedynie ceny jednostkowej

• ceny towarów i ich nazwy handlowe podaje się w sklepach na wywieszkach (etykietach, tabliczkach lub plakatach) przy towarach lub w ich pobliżu

• napisy muszą być wyraźne i czytelne

• takie same zasady obowiązują towary wystawiane w oknie wystawowym, w gablotach, na zewnątrz lub wewnątrz sklepu

• cena podana w reklamie towaru musi być uzupełniona o czas, w jaki obowiązuje

• w przypadku obniżki ceny obok nowej ceny musi być przekreślona cena wyjściowa wraz z informacją o przyczynie jej zmiany i okresie, w jakim obowiązuje

• w dużych samoobsługowych sklepach dopuszczalne jest podawanie cen w postaci kodów kresowych na towarach

• takie towary muszą być jednak opatrzone dodatkowymi wywieszkami z kompletem wymaganych informacji

• w sklepach do dyspozycji klientów powinny być czytniki, które umożliwiają sprawdzenie ceny

• udzielenie kupującemu jasnych, zrozumiałych i nie wprowadzających w błąd informacji, wystarczających do pełnego korzystania ze sprzedanego towaru

• umożliwienie w miejscu sprzedaży sprawdzenia towaru, jego jakości, kompletności, funkcjonowania głównych mechanizmów i podstawowych podzespołów

• wyjaśnienie postanowień umowy, np.: co oznacza zapis „sprzedaż w promocji Wiosna 2009”

• wydać kompletny towar wraz z dokumentacja, wszystkim elementami i instrukcją obsługi (o ile towar tego rodzaju wymaga instrukcji); ustawa wprowadza obowiązkowa instrukcję w języku polskim

• Sprzedawca odpowiada wobec kupującego

  • jeśli towar jest niezgodny z umową

  • a niezgodność ta istniała w chwili wydania rzeczy

• Sprzedawca nie odpowiada za niezgodność towaru z umową, gdy:

  • kupujący o tej niezgodności wiedział lub

  • oceniając rozsądnie, powinien był wiedzieć

  • to samo odnosi się do niezgodności, która wynikła z przyczyny tkwiącej w materiale dostarczonym przez kupującego

Zapewnienia zawarte w reklamie

• Kiedy sprzedawca odpowiada za zapewnienia zawarte w reklamie?

  • jeśli właściwości towaru nie są zgodne z zapewnieniami zawartymi w reklamie, towar jest niezgodny z umową

  • warunkiem zaistnienia odpowiedzialności sprzedawcy jest w takim przypadku fakt, że do zawarcia i wykonania umowy doszło pod wpływem reklamy

  • nie jest istotne, czy reklama pochodzi od samego sprzedawcy, czy producenta, czy dystrybutora

  • sprzedawca jest profesjonalistą – bierze na siebie odpowiedzialność za zapewnienia poprzedników w łańcuchu dystrybucji towaru, a zapewnienia te powinny być mu znane

• Kiedy sprzedawca nie odpowiada za zapewnienia zawarte w reklamie?

  • nie znał i nie mógł znać treści zapewnień reklamowych

  • konsument nie kierował się reklamą w chwili zakupu i nie miała ona wpływu na jego decyzję, ponieważ zapewnienia, które zostały złożone w reklamie dotyczyły nieistotnych cech, nie wpływających na walory użytkowe

  • treść zapewnień została sprostowana przed zawarciem umowy

    • ciężar dowodu spoczywa na sprzedawcy

• jeśli nie udowodni, że którakolwiek z okoliczności wyłączających miały miejsce, to jest odpowiedzialny

Szczególne warunki sprzedaży

• na raty

• na przedpłaty

• na zamówienie

• według wzoru

• na próbę

• oraz sprzedaż za cenę powyżej dwóch tysięcy złotych

• sprzedawca jest obowiązany potwierdzić na piśmie wszystkie istotne postanowienia zawartej umowy

• w pozostałych przypadkach, na żądanie kupującego, sprzedawca wydaje pisemne potwierdzenie zawarcia umowy, zawierające oznaczenie sprzedawcy z jego adresem, datę sprzedaży oraz określenie towaru konsumpcyjnego, jego ilość i cenę

Zakupy w Internecie

• Klient musi sprawdzić nazwę i adres sprzedawcy (fizyczny a nie wirtualny)

• Sklep nie może żądać zapłaty przed otrzymanie towaru czy wykonaniem usługi

• Konieczność przeczytania regulaminu sklepu, warunków zakupu i dostawy

„Wchodząc na stronę ......., akceptujesz warunki jej użytkowania”

• Prawa e-konsumenta nie dotyczą:

  • inwestycji kapitałowych

  • ubezpieczeń

  • czynności bankowych

  • sprzedaży z licytacji

  • sprzedaży nieruchomości (z wyjątkiem najmu)

• Możliwość zrezygnowania z zakupu w ciągu 10 dni, bez podania przyczyny i bez ponoszenia dodatkowych kosztów, ale nie można korzystać z tego produktu (tylko wypróbować)

• Prawo obliguje właściciela sklepu do powiadomienia konsumenta o takiej możliwości

• Termin 10-dniowy liczy się od dnia dostarczenia produktu, a w przypadku usługi od dnia zawarcia umowy

• Jeśli ta informacje nie została podana na stronie internetowej klient może zrezygnować z zakupu do 3 miesięcy

• Nikt nie może żądać zapłaty za wycofanie się z umowy

Nie przysługuje 10-dniowe prawo odstąpienia:

• Umowa o okresowe dostarczanie artykułów spożywczych

• Umowa w ściśle oznaczonym okresie usługi dotyczącej zakwaterowania, transportu, rozrywek i gastronomii

• Usługa rozpoczęta za zgoda klienta przed upływem 10 dni

• Zakup kaset video, płyt CD, programów komputerowych, jeśli klient otworzył opakowanie

Nie przysługuje 10-dniowe prawo odstąpienia:

• Gdy towar lub usługa zastała wykonana na zamówienie klienta

• Przy produktach ulegających szybkiemu zepsuciu

• Zrezygnować z prenumeraty prasy

• Zrezygnować z usług w zakresie gier losowych i zakładów wzajemnych

Gwarancja

• udzielenie kupującemu gwarancji następuje bez odrębnej opłaty przez oświadczenie gwaranta, zamieszczone w dokumencie gwarancyjnym lub reklamie, odnoszących się do towaru

• określa ono obowiązki gwaranta i uprawnienia kupującego w przypadku, gdy właściwość sprzedanego towaru nie odpowiada właściwości wskazanej w tym oświadczeniu

• nie uważa się za gwarancję oświadczenia, które nie kształtuje obowiązków gwaranta

• sprzedawca udzielający gwarancji wydaje kupującemu wraz z towarem dokument gwarancyjny

• sprzedawca powinien także sprawdzić zgodność znajdujących się na towarze oznaczeń z danymi zawartymi w dokumencie gwarancyjnym oraz stan plomb i innych umieszczonych na towarze zabezpieczeń

Dokument gwarancyjny powinien zawierać:

• podstawowe dane potrzebne do dochodzenia roszczeń z gwarancji

• nazwę i adres gwaranta lub jego przedstawiciela w Polsce

• czas trwania i terytorialny zasięg ochrony gwarancyjnej

• stwierdzenie, że gwarancja na sprzedany towar nie wyłącza, nie ogranicza ani nie zawiesza uprawnień kupującego wynikających z niezgodności towaru z umową

Karta gwarancyjna

• karta gwarancyjna jest ważna tylko z fakturą VAT lub innym dokumentem zakupu

• często w karcie gwarancyjnej jest zapis o ważności wraz z pieczątką sklepu

• karta musi być podbita do 7 dni od dnia zakupy produktu

• nie należy wychodzić ze sklepu bez podbitej karty gwarancyjnej – konsument ma do tego prawo

• gwarancja na sprzedany towar konsumpcyjny nie wyłącza i nie ogranicza uprawnień kupującego wynikających z niezgodności towaru z umową

• skorzystanie z gwarancji komercyjne czy z odpowiedzialności sprzedawcy z powodu niezgodności z umową należą do kupującego

Kiedy zapewnienie jest gwarancją?

• gwarancja powinna zawierać konkretne obowiązki gwaranta i odpowiadające im uprawnienia kupującego

• jeśli gwarantem jest sprzedawca powinien wydać pisemną gwarancję

• ustawa nie nakłada takiego obowiązku na producenta lub hurtownika

• forma - w języku polskim, jasnym, zrozumiałym, nie wprowadzającym w błąd, nazwa i adres gwaranta, czas trwania

• nie ma minimalnego i maksymalnego czasu trwania gwarancji

Obowiązki konsumenta

• konsument musi być aktywny i świadomy swych praw

• wybierając towar składający się z większej ilości części (np. RTV) klient ma obowiązek domagać się wydania przez sprzedawcę wszystkich części i instrukcji w języku polskim

• w miejscu sprzedaży mamy obowiązek sprawdzenia – czy towar spełnia oczekiwane przez klienta warunki techniczno-organizacyjne co do jego jakości, kompletności oraz funkcjonowania głównych mechanizmów i podzespołów

Uprawnienia w ustawie

• nie można wyłączyć

• nie można ograniczyć w drodze umowy zawartej przed zawiadomieniem sprzedawcy o niezgodności towaru z umową

• nie można tego dokonać przez oświadczenie kupującego, że wie o wszelkich niezgodnościach towaru z umową lub przez wybór prawa obcego

Ustawa (2)

• Ustawa z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym

• Dz. U Nr 171, poz. 1206

Nieuczciwe praktyki rynkowe

• Nieuczciwą praktyką rynkową jest stosowana przez przedsiębiorców w stosunkach z konsumentami praktyka sprzeczna z dobrymi obyczajami, która w istotny sposób zniekształca lub może zniekształcić zachowanie rynkowe przeciętnego konsumenta przed zawarciem umowy dotyczącej produktu, w trakcie jej zawierania lub po jej zawarciu

Rodzaje nieuczciwych praktyk

• praktyka rynkowa wprowadzająca w błąd (działanie i zaniechanie)

• agresywna praktyka rynkową

• stosowanie sprzecznego z prawem kodeksu dobrych praktyk

• prowadzenie działalności w formie systemu konsorcyjnego lub organizowanie grupy w systemie konsorcyjnym

W każdych okolicznościach są:

• podawanie przez przedsiębiorcę informacji, że zobowiązał się on do przestrzegania kodeksu dobrych praktyk, jeżeli jest to niezgodne z prawdą

• posługiwanie się certyfikatem, znakiem jakości lub równorzędnym oznaczeniem, nie mając do tego uprawnienia

• twierdzenie, że kodeks dobrych praktyk został zatwierdzony przez organ publiczny lub inny organ, jeżeli jest to niezgodne z prawdą

• twierdzenie, że przedsiębiorca uzyskał stosowne uprawnienie od organu publicznego lub podmiotu prywatnego albo że praktyki rynkowe lub produkt zostały zatwierdzone lub zaaprobowane przez ten organ lub podmiot

• reklama przynęta, która polega na propozycji nabycia produktu po określonej cenie, jeżeli przedsiębiorca nie będzie w stanie dostarczyć lub zamówić u innego przedsiębiorcy dostawy tych lub równorzędnych produktów po takiej cenie, przez taki okres i w takich ilościach;

• reklama przynęta, która polega na propozycji nabycia produktu po określonej cenie, a następnie odmowie pokazania konsumentom reklamowanego produktu lub odmowie przyjęcia zamówień lub dostarczenia go w racjonalnym terminie lub demonstrowaniu wadliwej próbki produktu, z zamiarem promowania innego produktu

• twierdzenie, że produkt będzie dostępny jedynie przez bardzo ograniczony czas lub że będzie dostępny na określonych warunkach przez bardzo ograniczony czas, w celu nakłonienia konsumenta do podjęcia natychmiastowej decyzji

• zobowiązanie się do zapewnienia usług serwisowych konsumentom, z którymi przedsiębiorca przed zawarciem umowy komunikował się w języku niebędącym językiem urzędowym państwa członkowskiego, na którego terytorium przedsiębiorca ma swoją siedzibę, a następnie udostępnienie takich usług jedynie w innym języku

• twierdzenie lub wywoływanie wrażenia, że sprzedaż produktu jest zgodna z prawem

• prezentowanie uprawnień przysługujących konsumentom z mocy prawa, jako cechy wyróżniającej ofertę przedsiębiorcy

• kryptoreklama, która polega na wykorzystywaniu treści publicystycznych w środkach masowego przekazu w celu promocji produktu w sytuacji, gdy przedsiębiorca zapłacił za tę promocję, a nie wynika to wyraźnie z jej treści

• przedstawianie nierzetelnych informacji dotyczących rodzaju i stopnia ryzyka, na jakie będzie narażone bezpieczeństwo osobiste konsumenta lub jego rodziny, w przypadku gdy nie nabędzie produktu;

• twierdzenie, że przedsiębiorca wkrótce zakończy działalność lub zmieni miejsce jej wykonywania

• reklamowanie produktu podobnego do produktu innego przedsiębiorcy w sposób celowo sugerujący konsumentowi, że produkt ten został wykonany przez tego samego przedsiębiorcę

• zakładanie, prowadzenie lub propagowanie systemów promocyjnych typu piramida, w ramach których konsument wykonuje świadczenie w zamian za możliwość otrzymania korzyści materialnych, które są uzależnione przede wszystkim od wprowadzenia innych konsumentów do systemu

• twierdzenie, że nabycie produktu jest w stanie zwiększyć szansę na wygraną w grach losowych

• twierdzenie, że produkt jest w stanie leczyć choroby

• przekazywanie nierzetelnych informacji dotyczących warunków rynkowych lub dostępności produktu, z zamiarem nakłonienia konsumenta do zakupu produktu na warunkach mniej korzystnych niż warunki rynkowe

• twierdzenie, że organizowany jest konkurs lub promocja z nagrodami, a następnie nieprzyznanie opisanych nagród

• prezentowanie produktu jako "gratis", "darmowy", "bezpłatny" lub w podobny sposób, jeżeli konsument musi uiścić jakąkolwiek należność, z wyjątkiem bezpośrednich kosztów związanych z odbiorem lub dostarczeniem produktu

• umieszczanie w materiałach marketingowych faktury lub podobnego dokumentu, sugerującego obowiązek zapłaty, który wywołuje u konsumenta wrażenie, że już zamówił reklamowany produkt, mimo że tego nie zrobił;

• twierdzenie lub stwarzanie wrażenia, że sprzedawca nie działa w celu związanym z jego działalnością gospodarczą lub zawodową, lub podawanie się za konsumenta jeżeli jest to niezgodne z prawdą

• wywoływanie u konsumenta wrażenia, że usługi serwisowe dotyczące danego produktu są dostępne w państwie członkowskim innym niż państwo członkowskie, w którym produkt ten został sprzedany, jeżeli jest to niezgodne z prawdą

Ustawa (3)

• Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. wprowadziła zmiany w przepisach Prawa upadłościowego i naprawczego wprowadzając tzw. upadłość konsumencką

• Dz. U. Nr 234 poz. 1572

Upadłość konsumencka

• Możliwe jest ogłoszenie upadłości w stosunku do osoby fizycznej nie prowadzącej działalności gospodarczej, której niewypłacalność powstała wskutek wyjątkowych i niezależnych od nich okoliczności

• Wniosek o ogłoszenie upadłości może zgłosić tylko dłużnik

• Wniosek składa się w sądzie, a sąd powołuje sędziego-komisarza

Sąd oddala wniosek

• niewypłacalność dłużnika nie powstała wskutek wyjątkowych i niezależnych od niego okoliczności, w szczególności:

  • gdy dłużnik zaciągnął zobowiązanie będąc niewypłacalnym

  • do rozwiązania stosunku pracy dłużnika doszło z przyczyn leżących po stronie pracownika lub za jego zgodą

• w stosunku do dłużnika w okresie 10 lat przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości:

  • prowadzono postępowanie upadłościowe lub inne postępowanie, w którym umorzono całość lub część jego zobowiązań albo w którym zawarto układ

  • prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym nie zaspokojono wszystkich wierzycieli, a dłużnik po zakończeniu lub umorzeniu postępowania zobowiązań swych nie wykonał

  • prowadzono postępowanie upadłościowe według przepisów tytułu niniejszego, jeżeli postępowanie to zostało umorzone z innych przyczyn niż na wniosek wszystkich wierzycieli

  • czynność prawna dłużnika została prawomocnie uznana za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli

Postępowanie

• Sędzia-komisarz ustala masę upadłościową, z której będą realizowane spłaty wierzycieli

• Jeżeli w skład masy upadłości wchodzi lokal mieszkalny albo dom jednorodzinny, w którym zamieszkuje upadły, z sumy uzyskanej z jego sprzedaży wydziela się upadłemu kwotę odpowiadającą przeciętnemu czynszowi najmu lokalu mieszkalnego za okres 12 miesięcy

• Kwotę na wniosek syndyka, określa sędzia-komisarz, biorąc pod uwagę potrzeby mieszkaniowe upadłego, w tym liczbę osób pozostających z upadłym we wspólnym gospodarstwie domowym

• Po sporządzeniu ostatecznego planu podziału, nie wcześniej jednak niż po opuszczeniu przez upadłego domu jednorodzinnego lub lokalu mieszkalnego, sąd wydaje postanowienie o ustaleniu planu spłaty wierzycieli upadłego, określającego:

  • w jakim zakresie i w jakim czasie, nie dłuższym niż 5 lat, upadły jest obowiązany spłacać należności niezaspokojone na podstawie planu podziału

  • jaka część zobowiązań upadłego, po wykonaniu planu spłaty wierzycieli, zostanie umorzona

• W planie spłaty wierzycieli uwzględnia się wszystkie zobowiązania upadłego powstałe do dnia jego ustalenia

Spłaty wierzycieli

• W okresie wykonywania planu spłaty wierzycieli upadły nie może dokonywać czynności prawnych przekraczających granice zwykłego zarządu

• W okresie wykonywania planu spłaty wierzycieli upadły może zaciągać zobowiązania niezbędne dla utrzymania swojego i osób, w stosunku do których ciąży na nim ustawowy obowiązek dostarczania środków utrzymania, z wyjątkiem:

  • zakupów na raty

  • zakupów z odroczoną płatnością

Sprawozdanie

• Upadły jest obowiązany składać sądowi corocznie, do końca kwietnia, sprawozdanie z wykonania planu spłaty wierzycieli za poprzedni rok kalendarzowy, w którym wykazuje:

  • osiągnięte przychody

  • spłacone kwoty

  • nabyte składniki majątkowe o wartości przekraczającej dwukrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę określonego w odrębnych przepisach

  • kopię rocznego zeznania podatkowego

Przedłużenie

• Jeżeli upadły z powodu przemijającej przeszkody nie może wywiązać się z obowiązków określonych w planie spłaty wierzycieli, sąd na jego wniosek, po wysłuchaniu wierzycieli, może zmienić plan spłaty wierzycieli w ten sposób, że przedłuży termin spłaty lub zmieni wysokość poszczególnych płatności

• Łączny okres, o który można przedłużyć termin spłaty wierzytelności, nie może przekroczyć 2 lat

Zmiany

• W razie istotnej poprawy sytuacji majątkowej upadłego w okresie wykonywania planu spłaty, wynikającej z innych przyczyn niż zwiększenie się wynagrodzenia za pracę lub dochodów uzyskiwanych z osobiście wykonywanej przez upadłego działalności zarobkowej, każdy z wierzycieli może wystąpić z wnioskiem o zmianę planu spłaty przez podwyższenie kwot przypadających wierzycielom

• O zmianie planu spłaty wierzycieli orzeka sąd po przeprowadzeniu rozprawy, o której zawiadamia się upadłego i wierzycieli objętych planem spłaty

Niewykonanie

• W razie niewykonywania przez upadłego obowiązków ustalonych w planie spłaty sąd na wniosek wierzyciela, po przeprowadzeniu rozprawy, o której zawiadamia się upadłego i wierzycieli objętych planem spłaty, uchyla plan spłaty wierzycieli oraz umarza postępowanie upadłościowe

• Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie

Zakończenie

• Po wykonaniu przez upadłego obowiązków określonych w planie spłaty sąd wydaje postanowienie o umorzeniu niezaspokojonych zobowiązań upadłego objętych planem spłaty oraz o zakończeniu postępowania upadłościowego

• Umorzenie zobowiązań nie dotyczy zobowiązań upadłego:

  • obejmujących świadczenia okresowe, których tytuł prawny nie wygasł

  • powstałych po ogłoszeniu upadłości