Planowanie przestrzenne – działanie zmierzające do celowego i planowego zagospodarowania przestrzeni w celu zaspokojenia potrzeb człowieka.
Odbywa się w 4 wymiarach:
międzynarodowym (ponadnarodowym)
- współpraca komunikacyjna
- współpraca geograficzna
- strefa współpracy gospodarczej bliższej
- strefa współpracy gospodarczej dalszej
krajowy
Regionalny
Lokalny
Plan przestrzenny – efekt procesu planowania, który będzie miał specyficzny charakter miejsce, którego dotyczy. Im większy teren do planowania tym mniej szczegółowe.
Elementy planu:
podmiot planu – to podmioty, które mają delegację ustawową do opracowania planów zagospodarowania przestrzennego, np. wójt, burmistrz, prezes rady ministrów
podmiot planowania – są to podmioty, którym podmioty planu zlecają wykonanie planów zagospodarowania przestrzennego
przedmiot planu – jest to wszystko, co będzie zawarte w planie i będzie różniło się od poprzedniego planu. Wszystkie elementy inne niż w poprzednim planie. Przedmiot planu uzależniony jest od rodzaju planu
horyzont czasowy – czas realizacji planu. Cechą charakterystyczną jest długi horyzont czasowy, najczęściej około 20 lat, w tym czasie mogą podlegać zmianom, co wynika z bieżących potrzeb planowania przestrzennego
reasumpcja – diagnoza stanu istniejącego
lokalizacja – plan dotyczy konkretnego miejsca
logika i kryterium wyboru – każdy plan musi mieć jakąś logikę wewnętrzną. Należy przyjąć logikę działania i kryteria wyboru
cele i zadania planu – ściśle związane z punktem 7. celem planu może być uporządkowanie przestrzeni, np. uporządkowanie pod względem estetycznym, poprawa funkcjonalności
środki realizacji planu – wszelkiego rodzaju elementy służące wykonaniu planu
uwarunkowania wewnętrzne planu – to te, które zależą od nas (podmiot planu, plan podmiotów planu), np. umiejętności planistów, wszystkie elementy występujące na danym terenie, którego plan dotyczy
uwarunkowania zewnętrzne planu – to te, na które nie mamy wpływu, działania czynniki mające wpływ na plan ale nie zależą od podmiotu i przedmiotu planu, np. na szczeblu gminnym – przepisy prawne na szczeblu krajowym.
Prognoza – przewidywanie pewnych zjawisk w przyszłości.
Rodzaje prognoz:
badawcze – pewne określenie tego, co będziemy mieli w przyszłości
ostrzegawcze - kładą nacisk na skutki pewnych przemian, zjawisk
normatywne – prognozy, które będą zawierały stan, do którego chcemy dążyć i będą ukazywały kierunek do osiągnięcia tych norm.
Plany mają charakter dyrektywy, a prognozy nie.
Dyrektywa – nakaz, przepis prawny; nie można się jej przeciwstawiać.
Metody prognozowania:
ekstrapolacja:
najbardziej dokładne wyniki
niezależna od tego kto ją wykonuje
należy bardzo dobrze znać zjawiska w przeszłości
przedkładamy przeszłość nad przyszłość
model ekonometryczny, materialny
Delficka (ekspercka):
dobór ekspertów, których trzeba dobrze dobrać; reprezentują różną wiedzę
najpierw myślą nad założeniami, potem ktoś zbiera je i przetwarza; poglądy zbieżne są brane pod uwagę do dalszej prognozy
brak dyskusji między ekspertami
burza mózgów:
dobór ekspertów
konfrontacja swoich założeń
osiągnięcie konsensusu
zmiana – metoda zmian opiera się na założeniach przyczynowo – skutkowych.
Przyczyny konfliktów:
o władzę
o wartości, np. konflikt o Rospudę
o efekty zewnętrzne
o sposoby działania w przestrzeni
Typy konfliktów:
potencjalne – takie, które mogą wystąpić w przyszłości
wynikające z błędnej lokalizacji
z braku możliwości zaspokojenia potrzeb społecznych
wynikające z niedoboru przestrzeni