Laparoskopia.
Laparoskopia to metoda przeprowadzania operacji, mało inwazyjny sposób badania narządów wewnętrznych np. : wątroby, śledziony, narządów rodnych, jelita grubego, przepony, nerki. Zabiegi wykonuje się w znieczuleniu ogólnym. Czas zabiegu trudno przewidzieć – może trwać kilkanaście minut lub kilka godzin. Wszystko zależy od stopnia jego skomplikowania i od ogólnego stanu zdrowia pacjenta.
Laparoskopia to nowoczesna metoda diagnostyczna i zabiegowa. Wykorzystywana jako badania diagnostyczne, pozwala lekarzowi oglądać i badać narządy w jamie brzusznej pacjenta bez konieczności jej szerokiego otwierania. Jeśli celem zabiegu jest wyłącznie postawienie diagnozy, wystarcza zwykle tylko jedno nacięcie (ok. 1-2 cm ). Ma to duże znaczenie estetyczne jak i pozwala na szybszy powrót do zdrowia. Podczas laparoskopii diagnostycznej można pobrać wycinek do badania mikroskopowego. Badanie jest bezpieczne, więc można je powtarzać i wykonywać u pacjentów w każdym wieku.
Wyróżniamy dwa rodzaje laparoskopii: diagnostyczną i operacyjną. Przy laparoskopii diagnostycznej wskazaniami są: choroby wątroby (m.in. zmiany ogniskowe, aby wykonać biopsję celowaną ), wodobrzusze niejasnego pochodzenia, choroby śledziony, potrzeba uwolnienia zrostów w jamie otrzewnej, niepłodność, endometrioza, poszukiwanie jąder które nie zeszły do moszny, ocena narządów miednicy małej i narządów jamy brzusznej, pobieranie rozmazów bakteryjnych przy nawracających stanach zapalnych przydatków. Do laparoskopii operacyjnej zalicza się: operacje ubezpładniające (niedozwolone w Polsce), operacje żylaków, usunięcia torbieli nerkowych, operacja gruczołu krokowego, odbytnicy, usuwanie fragmentów płuc, operacja prostaty, usunięcie przepukliny rozworu przełykowego.
Przez kilka niewielkich nacięć w skórze wprowadza się trokary (specjalne rurki – prowadnice), w których później lekarz umieszcza kamerę i zminiaturyzowane narzędzia chirurgiczne. Przed przystąpieniem do operacji chirurg wytwarza odmę otrzewnową, czyli wypełnia jamę brzuszną dwutlenkiem węgla, po to, by oddzielić powłoki brzuszne od narządów wewnętrznych. Powstała w ten sposób wolna przestrzeń pozwala swobodnie manipulować narzędziami i obserwować pole operowania. Narzędzia stosowane w laparoskopii są długości ok. 20 – 30 cm, ale końcówka robocza jest niewielka, ma zaledwie 1 cm. To jedna z przyczyn, dla których zdarza się, chociaż bardzo rzadko, że lekarz musi usunąć mikronarzędzia i dokończyć operację metodą klasyczną. Dzieje się tak, gdy zmiana, którą należy usunąć, jest zbyt duża lub przewlekły stan zapalny uniemożliwia dotarcie tą metodą do wszystkich chorych miejsc.
Wycięcie narządu lub jego fragmentu to pierwszy etap operacji. Kolejny to usunięcie go z jamy brzusznej. Przy laparoskopowych operacjach ginekologicznych czy podejrzeniu nowotworu wycięty narząd, np. jajnik, przed wydostaniem go na zewnątrz umieszcza się w specjalnym woreczku. To bardzo ważny moment operacji. Chodzi bowiem o to, by komórki nowotworowe znajdujące się w jajniku nie przedostały się do innych narządów lub skóry. W czasach, gdy nie używano woreczków, zdarzały się przypadki wszczepienia komórek nowotworowych do mięśni czy skóry przylegających do trokarów. Podobnie groźne dla chorego sytuacje zdarzały się, gdy laparoskopowo zaczęto operować nowotwory jelita grubego. Dziś chory fragment jelita najpierw wkłada się do woreczka, a następnie wyjmuje poprzez dodatkowe nacięcie skóry w okolicy pachwiny. Ciało wokół nacięcia jest osłonięte specjalnym rękawem, który nie pozwala na kontakt z komórkami nowotworowymi.
Zadania i obowiązki pielęgniarki przy zabiegu laparoskopii. Pielęgniarka powinna:
Znać zasady przygotowania pacjenta do zabiegów laparoskopowych;
Wiedzieć o powikłaniach zabiegów laparoskopowych i poinformować o nich pacjenta;
Wiedzieć o czynnikach narażenia zawodowego występujących w pracowni;
Organizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami oraz przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy;
Stosować środki ochrony indywidualnej;
Znać cel i rodzaj badania;
Obserwacja i opieka nad pacjentem ( w przypadku znieczulenia miejscowego kontrola stanu przytomności );
Przygotować pacjenta do zabiegu/operacji:
Wykonać badania laboratoryjne: morfologię krwi, stężenie białka w surowicy, poziom elektrolitów, wskaźniki krzepnięcia krwi, próby wątrobowe i EKG;
Przygotować krew na wypadek ewentualnej konieczności jej przetoczenia podczas zabiegu;
Kilka godzin przed laparoskopią pacjentowi podać ok. 1000 ml płynów krwiozastępczych;
Zadbać o sferę psychiczną jak i fizyczną pacjenta ( rozmowa, wyjaśnienie celu zabiegu/badania jak i jego przebieg );
Poinformować pacjenta o tym, że: paznokcie u rąk i nóg pacjenta w czasie zabiegu powinny być pozbawione lakieru, na okres zabiegu powinien zdjąć wszystkie metalowe ozdoby – obrączki, pierścionki, kolczyki, bransolety, naszyjniki, spinki do włosów, itd.
Bibliografia
„Podstawy Pielęgniarstwa” , tom I i II, Ślusarska, Zarzycka, Zahradniczek.
„Skrypt do ćwiczeń z podstaw pielęgniarstwa”, część II, J. Glińska, M. Lewandowska, A. Urbańska.
„Encyklopedia dla pielęgniarek”, PZWL Warszawa 1991, Józefa Bogusza.