1. Co to jest masaż?

Masaż – jest świadomym odkształceniem tkanek w zarysie ich biologicznych praw w celu uzyskania określonych zjawisk i zdarzeń.

Masaż kosmetyczny jest stosowany przede wszystkim w celach profilaktyczno-pielęgnacyjnych. Podtrzymuje elastyczność mięśni i skóry, zapobiega powstawaniu zmarszczek.

Najogólniej mówiąc, masaż to rodzaj mechanicznego oddziaływania za pomocą zespołu ruchów na skórę i położone pod nią tkanki, mięśnie i narządy. Wśród podstawowych typów masażu wyróżnia się masaż klasyczny - ogólny (całego ciała) i częściowy (poszczególnych części ciała), a także leczniczy, sportowy i kosmetyczny. Twórcą współczesnego masażu jest Holender Johan Mezger, który opracował naukowo uzasadnione wskazania do jego leczniczego zastosowania.

Masaż klasyczny ręczny jest wykonywany zgodnie z przebiegiem mięśni, naczyń limfatycznych i krwionośnych od ich obwodu do serca. Do podstawowych ruchów masażu należy głaskanie (koniuszkami palców lub całą dłonią), rozcieranie (koniuszkami palców, ruchem kolistym i półkolistym), ugniatanie (opuszkami palców, palcami lub dłonią), oklepywanie (opuszkami palców, dłonią otwartą lub półzamkniętą) i wibracja (wstrząsanie - opuszkami palców albo całą dłonią).

Masaże wszelkiego typu powinny wykonywać tylko osoby odpowiednio przeszkolone.

1. Podział masażu

• Leczniczy- stosuje się go w celu zapobiegania chorobom

• sportowy- wspomaga odnowę biologiczną sportowca

• kosmetyczny- działa profilaktycznie, zapobiega powstawaniu zmarszczek, uelastycznia skórę. Ważnym elementem jest oddziaływanie na sferę psychiczną klienta jak : odprężenie i relaks

- ze względu na rodzaj środka poślizgowego masaż możemy podzielić na:

• masaż tłusty- stosujemy oleje roślinne między innymi z awokado, pestek winogron, tłuste kremy, kremy odżywcze. Masaż tłusty przeznaczony jest dla:

- cery dojrzałej

- cery suchej lub bardzo suchej

- normalnej

• masaż hydrofilny- stosuje się kremy nawilżające, korzystając z wapozonu- urządzenia emitującego parę wodną. Można wykorzystywać go również poprzez dobieranie wody z naczynia stojącego obok. Masaż ten może być wykonywany w przypadku każdego rodzaju cery o ile nie ma ku temu przeciwwskazań.

• Ogólny- całego ciała

• Częściowy- poszczególne partie ciała

• Masaż specjalny - masaż stref mięśniowych

- masaż stref łącznotkankowych

- masaż segmentalny

- masaż okostny

- drenaż limfatyczny

• Masaż klasyczny- ręczny

• Masaż mechaniczny- przeprowadzany poprzez urządzenia

1. Historia masażu

Historia masażu wywodzi się ze Starożytności, kiedy to był on uzupełnieniem obrzędów religijnych, a z czasem części oddziaływań medycyny ludowej. Zapoczątkowany w Indiach i Chinach, stanowił naturalną metodę leczniczą. Już Hipokrates, a potem Celsus i Galena wskazywali na wykorzystanie masażu w poszczególnych jednostkach chorobowych. W Starożytnej Grecji masowano sportowców przed zawodami, aby natłuścić ich ciała oliwką. Ponieważ w Średniowieczu nastąpił zastój nauk medycznych, również i masaż przestał być powszechnie stosowany. W XVI wieku techniką masażu zajął się francuski lekarz Ambroże Paré. W wyniku badań nad fizjologią masażu oraz w oparciu o obserwację pozytywnych skutków masażu u chorych po operacjach, w swojej pracy naukowej ogłosił on masaż jako oficjalną metodę leczenia. Tym samym problemem zajmował się w XVII wieku lekarz Friedrich Hoffman (1600- 1672). Opierając się na własnych badaniach i obserwacjach opracował program stosowania masażu w licznych przypadkach chorobowych. W XIX wieku największy wkład w rozwój masażu leczniczego włożył szwedzki lekarz Per Henrik Ling (1776- 1839). Został on współautorem „szwedzkiej gimnastyki”, w zakres której wchodzi masaż leczniczy. Zasady masażu ze wskazaniami i przeciwwskazaniami do jego wykonywania określił holenderski lekarz Johan Mezger (1839- 1909). Powołał on do życia prawdziwą szkołę masażu klasycznego i uważany jest za autora „masażu naukowego”. Istotny wpływ na rozpowszechnianie masażu miała również polska myśl naukowa. Dzięki publikacjom naukowym lekarza Izydora Zabłudowskiego (1851- 1906) masaż był traktowany na równi z innymi działami wiedzy medycznej. Wraz z rozwojem fizjologii i neurofizjologii powstawały nowe metody masażu: segmentarny, limfatyczny, łącznotkankowy i okostnowy. W Polsce wielu wybitnych fachowców z zakresu rehabilitacji leczniczej zajmuje się propagowaniem masażu, jednak program studiów medycznych jest w dalszym ciągu bardzo ubogi w elementy rehabilitacji i masażu .

1. Podstawowe ruchy masażu

Głaskanie:

• najłagodniejszy ruch rozpoczynający i kończący masaż

• wykonywany opuszkami palców lub całą dłonią w zależności od wielkości masowanego odcinka

• ruch przeznaczony dla skóry- usuwane są martwe komórki naskórka

• powoduje lepsze wydzielanie gruczołów łojowych i potowych

• dochodzi do wzrostu temp. Ciała co zwiększa przemianę materii w skórze

• ułatwia krążenie krwi i limfy

• powoduje lepsze odżywianie tkanek

• działa na zakończenia nerwów czuciowych skóry (może podnosi lub obniżać ich pobudliwość)

• jest lepsze oddychanie skóry

• zwiększa tonus skóry i mięsni

• jest gimnastyką dla naczyń krwionośnych wzmagając obieg krwi w naczyniach włosowatych

Rozcieranie:

• wykonujemy paliczkami palców ruchami kolistymi i półkolistymi w głąb tkanek, przesuwając opuszki placów wraz z fałdem skóry

• przeznaczone dla stawów, mięśni, ścięgien, aparatu więzadła stawowego

• powoduje rozgniecenia patologiczne zmian, które mogą być odprowadzone do naczyń limfatycznych a później do węzłów chłonnych

• ułatwia wchłanianie obrzęków pozapalnych i krwiaków pourazowych

Sposoby rozcierania:

• opuszką kciuka

• opuszką palców II –V

• kłębikiem

• kłębem

• nadgarstkiem

• powierzchnią stawową paliczków grzbietowych

• spiralnie

• prostolinijnie

• posuwiście

Ugniatanie:

• ruch ten jest bardziej wnikliwy niż głaskanie

• wykonujemy w zależności od potrzeby opuszkami palców, całymi palcami lub całą dłonią

• przeznaczone dla tkanek mięśniowych

• zwiększa napięcie mięsni i elastyczność ścięgien

• zwiększa się wydolność wysiłkowa mięśni

• pomaga w regeneracji i odpoczynku mięśni

• zwiększony jest dopływ krwi do masowanego odcinka oraz tkanek leżących bliżej

• działa pobudzająco na układ nerwowy

Oklepywanie:

• możemy podzieli na lekkie i mocne

• polega na wykonywaniu szybkich, krótkich uderzeń z bliskiej odległości

• wykonuje się je opuszkami palców, brzegami łokciowymi ręki, otwartą dłonią lub pół zamkniętą dłonią albo grzbietową powierzchnią palców

• lekkie oklepywanie działa uspokajająco, zwiększa odpoczynek mięśni

• mocne oklepywanie powoduje przekrwienie tkanek, pobudza mięśnie do skurczu, zwiększa ich siłę , przyspiesza spalanie tkanki tłuszczowej i pobudza układ nerwowy

Wibracje:

• ruch wykonuje się opuszkami palców lub całą dłonią

• ruch najtrudniejszy i najbardziej męczący ze wszystkich ruchów dla osoby wykonującej masaż

• ma działanie podobne do oklepywania tylko głębsze

• powoduje równomierne rozprowadzenie płynu międzytkankowego

• wpływa uspokajająco na centralny układ nerwowy rozluźniając mięśnie

• wyróżniamy wibrację labilną i stabilną

labilna- jest wtedy kiedy dłonie zmieniają swoje położenie

stabilna – dłonie pozostają na miejscu

• wibracje wywołują odczyn pośredni, który objawia się zwiększonym napięciem naczyń krwionośnych, zwolnieniem tętna, wzrostem ciśnienia krwi

1. Wpływ masażu na skórę

• podczas masażu usuwa się obumarłe komórki naskórka, które zalegają na jej powierzchni, naskórek jest pobudzony do odnowy

• poprawia się koloryt skóry, elastyczność skóry, powoduje wzrost włókien kolagenowych

• podnosi się temperatura ciała o 1,6 do 1,8 *C

• udrożniają się ujścia gruczołów łojowych i potowych

• powoduje rozgrzanie skóry usprawniając proces przemiany materii

• zwiększa się ilość krwi przepływającej przez miejsce masowane powodując lepsze dotlenienie skóry

• przyspiesza regeneracje skóry i procesy gojenia

• ułatwia wchłanianie substancji biologicznych czynnych powstałych w komórkach

1. Wpływ masażu na mięśnie

• są lepiej ukrwione, dotlenione oraz odżywione

• przyspiesza usuwanie zbędnych produktów przemian materii

• regeneruje zmęczone mięsnie

• pobudza włókna mięśniowe od Skórczu dzięki czemu podnosi się napięcie mięsni

• zwiększa ich wytrzymałość

• przyczynia się do wzrostu masy mięśniowej

• poprawia elastyczność, sprężystość i jędrność mięśni

1. Wpływ masażu na układ krwionośny

• pobudza układ krwionośny i limfatyczny do pracy zwiększając szybkość przepływu krwi i chłonki

• masowany odcinek jest lepiej dotleniony i odżywiony w substancje biologiczne czynne (hormony)

• ułatwia odpływ krwi żylnej i chłonki

• zwiększa szybkość usuwania zbędnych produktów przemiany materii

• przyspiesza likwidację obrzęków zastoinowych

• powoduje zmniejszenie oporu krwi w tętnicach co ułatwia prace serca

• powoduje wzrost liczby otwartych naczyń włosowatych, co powoduje lepsze ukrwienie

1. Wpływ masażu na układ nerwowy

• masaż działa na obwodowy i centralny układ nerwowy za pośrednictwem włókien czuciowych

• poprzez układ wegetatywny pośrednio normalizuje pracę działania narządów wewnętrznych

• usprawnia działanie układu nerwowego poprzez jego lepsze ukrwienie

• usprawnia prowadzenie bodźców nerwowych w synapsach

• może działać pobudzająco lub uspokajająco w zależności od masowanej okolicy ciała od zastosowania ruchów oraz od długości, intensywności masażu

• może działać przeciwbólowo

1. Wpływ masażu na tkankę tłuszczową

• przyspiesza i ułatwia proces przemiany materii

• przyśpiesza spalanie tkanki tłuszczowej

• wspomaga odchudzanie

1. Masaż kosmetyczny

Z takim rodzajem masażu spotykamy się w gabinetach kosmetycznych, gdzie przeprowadzają go dyplomowane kosmetyczki, jako jeden z elementów zabiegu, np. oczyszczania. Jest to typ masażu ręcznego, wykonywanego za pomocą palców i dłoni.

W ramach masażu kosmetycznego wyróżnia się jeszcze masaże o charakterze profilaktyczno-pielęgnacyjnym (najczęściej wykonywane w gabinetach), korekcyjne (np. likwidujące podwójny podbródek), regenerujące (np. po gwałtownej kuracji odchudzającej, po silnych przeżyciach psychicznych).

Masaż twarzy, szyi i dekoltu (którym zajmiemy się w tym artykule) zaleca się paniom po 25. roku życia. W wielu gabinetach kosmetycznych można oczywiście stosować także masaże całego ciała.

Generalnie masaż robi się przed zabiegiem oczyszczania skóry, ale nie jest to żelazna zasada. Na przykład w przypadku skóry delikatnej i suchej czasem lepiej zrobić masaż po oczyszczeniu, aby ją "uspokoić". W wielu gabinetach przy masażu włącza się muzykę, aby zrelaksować klientkę. Na ogół zresztą masaż podoba się wszystkim, bo jest to najprzyjemniejsza część zabiegu kosmetycznego.

Masaż kosmetyczny twarzy powinien trwać ok. 20 minut, do pół godziny maksymalnie.

Masaż powinien być dostosowany do stanu skóry (zwłaszcza jej uelastycznienia i grubości podściółki tłuszczowej skóry), rodzaju cery i jej potrzeb. Ma to również wpływ na liczbę poszczególnych elementów masażu - może być więcej np. ruchów głaskania czy ugniatania niż oklepywania. Delikatny masaż działa uspokajająco i przeciwbólowo, mocniejszy zaś pobudza i drażni (stymuluje).

Podczas masażu twarzy ruchy kosmetyczki nie powinny przekroczyć granicy oczodołów, a żaden ze stosowanych preparatów nie może dostać się do oczu klientki.

Są różne szkoły wykonywania masażu, na ogół rozpoczyna się ten zabieg od dekoltu i szyi, potem dopiero przechodzi się na twarz.

1. Zalety masowania

W sensie fizjologicznym masaż działa bezpośrednio (miejscowo) i pośrednio przez odruchy na centralny układ nerwowy.

Jego działanie miejscowe, bezpośrednio na tkanki, które masujemy, powoduje zaróżowienie skóry, pobudzenie krążenia, rozszerzenie naczyń krwionośnych. Daje to lepsze dotlenienie, zwiększa się bowiem dopływ krwi tętniczej do tych masowanych obszarów. Masaż także lekko złuszcza warstwę rogową naskórka, ułatwiając oddychanie skórze i szybsze wchłanianie zastosowanych preparatów. Mechanizm drażnienia górnych warstw skóry pobudza je do odnowy, wzmacnia elastyczność skóry i mięśni, przeciwdziałając tworzeniu się zmarszczek.

W sensie pośrednim masaż pobudza ogólnie układ krwionośny i limfatyczny, usprawnia mięśnie i pracę serca, oddziałuje również na układ nerwowy i hormonalny.

Podczas masażu twarzy, szyi i dekoltu kosmetyczka może zastosować wiele preparatów. Przede wszystkim wykorzystuje się kremy do masażu, np. z wyciągiem z arniki, chlorofilowy, żel intensywnie nawilżający. Można też wzbogacić ten zabieg - w zależności od potrzeb skóry - innymi preparatami: ampułkami, koncentratami odżywczo-regenerującymi ze specjalnie dobranymi substancjami aktywnymi (aktywator kolagenu). Można także wykonać masaż z wybraną maseczką - jeśli tylko jej konsystencja na to pozwala (musi mieć tzw. poślizg). Te wszystkie preparaty stosuje się dodatkowo pod krem do masażu.

Przed wykonaniem masażu kosmetyczka ocenia stan skóry, by wykonać właściwy masaż. I tak na przykład na młodszą skórą można działać silniej, natomiast jeśli skóra jest zwiotczała, nie wykonuje się zbyt silnego rozcierania, tylko głaskanie i oklepywanie. W przypadku skóry z rozszerzonymi naczynkami pod krem z arniką dodaje się np. ampułkę wzmacniającą, a sam masaż jest delikatniejszy. Aby intensywnie nawilżyć skórę, można też zrobić hydromasaż pod wapozonem (pod parą) - na żel do masażu długotrwale nawilżający.

Drenaż limfatyczny to specjalny rodzaj masażu pobudzający krążenie limfy, co z kolei pobudza czynności gruczołów w organizmie ludzkim. Ułatwia on przemianę materii i wydalanie szkodliwych produktów przemiany materii, czyli toksyn. Drenaż limfatyczny, jak i jego elementy także stosuje się w gabinetach kosmetycznych.

1. Przeciwwskazania do masażu

• ciąża;

• stany zapalne, alergiczne i zakaźne skóry;

• usunięcie zęba i zmiany ropne okołozębowe;

• stan ropny migdałów;

• guzki w przebiegu węzłów chłonnych;

• zaawansowana miażdżyca naczyń;

• stany gorączkowe;

• wady serca;

• wysokie nadciśnienie tętnicze;

• zapalenie żył i świeże zakrzepy;

• nadczynność tarczycy (nie można masować szyi).

1. Zasady wykonywania masażu

• przed rozpoczęciem masażu należy przeprowadzić wywiad, zdiagnozować skórę, wykluczając ewentualne przeciwwskazania a także dobrać odpowiedni środek poślizgowy

• masaż wykonujemy nieuzbrojoną ręką masażysty na obnażonej części ciała

• preparat do masażu najpierw nakładamy na dłonie, rozcieramy go w celu rozgrzania produktu a następnie nakładamy na twarz, szyję i dekolt

• do masażu wybieramy sprawdzone produkty, które nie powinny wywoływać podrażnień oraz uczuleń

• masując dana partię ciała należy tak ułożyć pacjenta aby mięśnie leżały rozluźnione

• wszystkie ruchy i techniki masażu wykonujemy zgodnie wzdłuż naczyń krwionośnych i limfatyczny

• węzłów chłonnych nie masujemy

• masaż wykonujemy metoda warstwowości – skóra- powięzie- mięśnie

• zgodnie z kolejnością ruchów od głaskania i na nim kończąc

• zabieg należy wykonywać zgodnie ze wskazaniami i przeciwwskazaniami

• masaż klasyczny nie powinien powodować bólu

• każdy ruch powtarzamy kilkakrotnie nie odrywając dłoni od klienta

• technika, siła, tempo i rodzaj środka poślizgowego dobieramy z celem masażu i rodzaju skóry

• czas masażu zależy od jego celu, powierzchni masowanej oraz kondycji psychofizycznej osoby poddanej zabiegowi ( od 15 do 50 minut)

• masaż może być wykonywany jako zabieg jednorazowy

1. Warunki obowiązujące przy masażu klasycznym

• masażysta musi być sprawny fizycznie i wygodnie ubrany

• higiena zabiegu wymaga od masażysty czystości skóry rąk, braku zmian skórnych oraz krótkich zadbanych paznokci

• masujemy zawsze nie uzbrojona ręką

• podczas masażu klient powinien mieć założoną opaskę zabezpieczającą lub czepek

• temperatura pomieszczenia powinna wynosić ok. 22 *C

• podczas masażu ruchy powinny być płynne, spokojne, pełne i skoordynowane

• wykonujący masaż powinien być skupiony

Literatura

1. Joanna Brzostocka-Galej, Karolina Daniel, Beata Tymińska, Edyta Zduleczna – „Kosmetologia”

2. Iris Hammelmann – „Pielęgnacja twarzy”

3. Zygmunt Prochowicz – „Podstawy masażu leczniczego „

4. Źródła internetowe