Francuski system polityczny

Francuski system polityczny

  1. Geneza systemu rządów

dominacja parlamentu, która doprowadziła do słabości władzy wykonawczej, niestabilności rządów i nadmiernej roli partii politycznych. Efekt: niestabilność ustrojowa.

- reakcja na praktykę ustrojową III i IV Republiki. Do jej powstania przyczyniły się problemy z Algierią (władza coraz bardziej przesuwała się w stronę Algieru, potrzeba było ratować ustrój republikański, by na kształt państwa nie wpływały obszary podbite podczas kolonizacji)

- 16 akt konstytucyjny w historii Francji

- znaczące wzmocnienie roli egzekutywy, szczególne względy ma tu prezydent

- 1.06.1958r. – Charles De Gaulle przejmuje władzę jako premier rządu jedności narodowej. Dwa dni później dostaje upoważnienie do stworzenia nowej konstytucji. 3 września – opinia Rady Ministrów. Referendum.

- założenia De Gaulle’a podczas tworzenia konstytucji: szef państwa zwolniony z kurateli parlamentu, wzmocnienie rządu i osłabienie parlamentu

  1. Konstytucja i jej zasady ustrojowe

  1. Pozycja jednostki w systemie konstytucyjnym V Republiki

  1. System Partyjny

I wiele wiele innych…

  1. System wyborczy

WYBORY DO ZGROMADZENIA NARODOWEGO

WYBORY DO SENATU

WYBORY PREZYDENCKIE

  1. Parlament

Prezydent Republiki

I Republika: 1792-1799

II Republika: 1848-1852

III Republika: 1871-1940

IV Republika: 1944-1958

Na konstrukcje ustrojowej głowy państwa olbrzymi wpływ miały poglądy generała de Gaulle'a, na temat sprawowania władzy, którego wizja ustroju opierała się o silną wzmocnioną w stosunku do IV republiki władzę wykonawczą, która skupiona wokół prezydenta mogłaby rządzić samodzielnie ale ponosząc odpowiedzialność przed parlamentem.

Pozycja ustrojowa prezydenta koncentruje się wokół trzech funkcji:

  1. Stania na straży konstytucji.

  2. Arbitrażu ustrojowo-politycznego.

  3. Gwaranta niepodległości narodowej, integralności terytorium i przestrzegania traktatów.

Sposób realizacji tych zadań zależy od bieżącego układu sił politycznych, personalnej koncepcji prezydentury oraz sposobu korzystania z określonych konkretnych uprawnień głowy państwa.

W pierwotnej wersji konstytucji z 1958 roku, wybór prezydenta należał do kolegium prezydenckiego (kolegium elekcyjnego), które składało się z ponad 80 tys. członków – parlamentarzystów, członków ciał legislacyjnych terytoriów zamorskich, delegatów rad municypalnych i przedstawicieli państw Wspólnoty Francuskiej.

1962 – wprowadzenie prezydenckich wyborów powszechnych.

Prezydent jest kontrolowany przez parlament.

Kompetencje:

Akty urzędowe prezydenta można podzielić na 2 grupy:

  1. Te z których korzysta samodzielnie – są to prerogatywy (czyli uprawnienia własne prezydenta):

  1. Akty podlegające kontrasygnacie – faktycznie to premier kontrasygnując decyzje prezydenta odpowiada ze nie przed parlamentem.

Najważniejsze uprawnienia wykonuje prezydent bez kontrasygnaty.

Z francuskiej praktyki ustrojowej wywodzi się również pojęcie koabitacji czyli sytuację, gdy prezydent pochodzi z innego obozu politycznego niż aktualna większość parlamentarna. Po raz pierwszy do takiej sytuacji doszło w 1986 roku.

Jak pokazuje doświadczenie rola prezydenta zostaje wówczas ograniczona, zwłaszcza w procesie kształtowania składu Rady Ministrów. Dochodzi także do odseparowania dwóch segmentów władzy wykonawczej – wzrasta rola premiera, a rola ustrojowa prezydenta zostaje sprowadzona do gwarantowania właściwego funkcjonowania władz publicznych (arbiter).

W przypadku gdy prezydent i większość parlamentarna pochodzą z jednego obozu politycznego, pozycja prezydenta uzasadnia nazywanie rządów V Republiki systemem semiprezydenckim gdyż ma wtedy decydujący głos na kształtowanie gabinetu oraz może wymóc dymisje premiera. Wraz z prerogatywami staje się faktycznie szefem całej egzekutywy.

Prezydent przez swój arbitraż zapewnia właściwe funkcjonowanie władz publicznych jak również ciągłość całego państwa.

W relacjach z władzą ustawodawczą konstytucja stawia Prezydenta w roli organu mającego zabezpieczyć państwo przed powrotem niestabilnej wszechwładzy parlamentu z czasów IV Republiki, czego najważniejszą kompetencją jest możliwość rozwiązania Zgromadzenia Narodowego.

Do innych uprawnień związanych z legislatywą należą:

Posiada również kompetencje wobec władzy sądowniczej np:

Szczególną rolę odgrywa prezydent Republiki w sytuacji stanu nadzwyczajnego. Może przedsięwziąć nadzwyczajne środki wymagane tymi okolicznościami. Rada Konstytucyjna posiada jednak kompetencje kontrolne prezydenta w tym zakresie. Kontrola wprowadzenia tzw. „legalnej dyktatury” prezydenta jest bardzo istotna gdyż dysponuje on wówczas pełną swobodą w doborze stosowanych środków.

Prezydent nie ponosi odpowiedzialności politycznej, a jedynie konstytucyjną. Od 2007 roku jest to odpowiedzialność konstytucyjna (wcześniej za zdradę stanu), czyli odpowiedzialność głowy państwa za naruszenie swoich obowiązków, rażąco sprzeczne ze sprawowaną funkcją. Odpowiedzialność polityczna jest realizowana przed parlamentem zebranym w charakterze Wysokiego Trybunału.

Rząd Republiki Francuskiej.

Pozycja ustrojowa Rządu V Republiki odpowiada generalnym założeniom systemu parlamentarnego, z pewnymi modyfikacjami, związanymi z konstytucyjną, rolą głowy państwa oraz bieżącym układem sił politycznych.

Liczba członków rządu nie jest ściśle określona i odpowiada wizji organów biorących udział w jego kształtowaniu.

Premiera powołuje prezydent, który ma tym procesie albo pozycję dominującą, albo w wypadku koabitacji, negocjuje z większością parlamentarną.

O powołanie pozostałych członków rządu wnioskuje premier, który również kontrasygnuje stosowne akty prezydenta w tej sprawie – dekrety o charakterze nominacyjnym lub atrybutywnym. Określając tym samym strukturę oraz zakres kompetencji poszczególnych czlonków rządu.

Obecnie rząd składa się z premiera oraz 33 członków rządu, wśród których wyróżnia się trzy kategorie:

Tradycyjnymi ministrami powoływanymi w każdym kolejnym rządzie są ministrowie finansów, spraw wewnętrznych, spraw zagranicznych i obrony.

Istnieją dwa konstytucyjne zadania rządu:

Za podstawowe funkcje rządu uznaje się:

Do najistotniejszych kompetencji rządu działającego kolegialnie jako Rada Ministrów należą

Radą Ministrów nazywamy posiedzenie rządu pod przewodnictwem prezydenta, które odbywają się w terminach oraz składzie określonym przez prezydenta, który kieruje posiedzeniami oraz podpisuje końcowe dokumenty z posiedzeń.

W zakresie prawa stanowionego, rząd posiada szczególne uprawnienia:

Może zwrócić się do parlamentu o zgodę na to by w określonym czasie, móc wydać ordonans w zakresie materii ustawowych.

Do kompetencji premiera zaliczamy:

Rola członków rządu polega na zarządzaniu poszczególnym wycinkiem administracji rządowej. Ponadto kontrasygnują oni niektóre akty prezydenta oraz premiera. Ich obowiązkiem jest udział w pracach Rady Ministrów oraz wystąpienia na forum parlamentu.

Rada Gabinetowa – posiedzenie członków rządu z premierem bez prezydenta.

Polityczną kierowniczą rolę pełnią gabinety, które towarzyszą premierowi i członkom rządu i składają się z około 50 osób.

Bardzo ważną rolę odgrywa również Sekretariat Generalny, który jest organem pomocniczym rządu i zajmuje się obsługą prawno-administracyjną.

Władza Sądownicza.

Zgodnie z konstytucyjnym ujęciem władzy sądowniczej zaliczamy do niej we Francji wyłącznie sądy powszechne. Gwarantem jej niezależności jest prezydent oraz wspierająca go w tym zakresie, Najwyższa Rada Sądownictwa.

NRS dzieli się na sekcję sędziów oraz prokuratorów. Na czele sekcji sędziowskiej stoi Prezes Sądu Kasacyjnego zastępowany przez Prokuratora Generalnego, który jednocześnie jest szefem sekcji prokuratorskiej.

Do 2008 roku przewodniczącym NRS był Prezydent Republiki.

Do konstytucyjnych kompetencji Rady należą:

Głównym zadaniem samej władzy sądowniczej według konstytucji jest stanie na straży wolności jednostek.

Sędziowie są nieusuwalni.

System sądownictwa we Francji jest relatywnie rozbudowany.

Charakterystycznym jest że, występuje w nim szereg sądów rozpatrujących sprawę w pierwszej instancji. Te sądy dzielą się na:

Wyższą instancją jest Sąd Kasacyjny, który rozpatrując skargi kasacyjne, sprawuje nadzór jurysdykcyjny nad poprawnością działalności sądów niższych instancji.

Rada Stanu jest organem pełniącym funkcję opiniodawczą i kontrolną. Członkowie Rady Stanu są mianowani przez Radę Ministrów na wniosek ministra sprawiedliwości, a przewodniczącym jest premier.

Rada Konstytucyjna kontroluje konstytucyjność prawa, co objawia się na stwierdzaniu zgodności ustaw z konstytucją przed jej promulgacją. Składa się z 9 członków, kadencja trwa 9 lat. W skład mogą wejść byli prezydenci Republiki.

Do zadań RK należy:

Procedura zmiany Konstytucji V Republiki

Istnieją dwie możliwość inicjowania zmian konstytucji:

Uchwalając ustawę konstytucyjną o zmianie konstytucji, każda z izb może się sprzeciwić proponowanym zmianom.

Zatwierdzenie zmiany, dokonuje się poprze referendum, a na straży prawidłowości jego przeprowadzenia stoi Rada Konstytucyjna.

Możliwe jest również zatwierdzenie w drodze rozstrzygnięcia Kongresu.

Określona procedura zostaje wdrożona w zależności od 2 przesłanek:


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Współczesne systemy polityczne WSP- V republika francuska
System polityczny Republiki Francuskiej i Stanów Zjednoczonych
Współczesne systemy polityczne X
Współczesne systemy polityczne III
pytanie 71 Tryb Stanu, Politologia UW- III semestr, System polityczny rp
ZJEDNOCZONE KRÓLESTWO WIELKIEJ BRYTANII I PÓŁNOCNEJ IRLANDII, WNPiD, moje, ChomikBox, współczesne sy
Współczesne Systemy Polityczne początek, Dziennikarstwo i komunikacja społeczna (KUL) I stopień, Rok
notatek pl system polityczny skrypt
Prezentacja na systemy polityczne zaj 1
lista oceny system i polityka, systemy podatkowe

więcej podobnych podstron