Wykład 3 25.10.2011

Typy projektu cd.

3. Projekty rozwojowe lub ulepszające (expansion project)

• dotyczą wytwarzanych przez firmę dotychczasowych produktów

• służą albo powiększeniu zdolności produkcyjnej albo służą poprawie pozycji na rynku

3. projekty, które służą uruchomieniu nowej produkcji – nowych produktów (new project)

• służą opracowaniu i wprowadzeniu na rynek nowego produktu

3. projekty strategiczne

• są generowane przez kierownictwo wyższego szczebla w firmie

• służą osiągnięciu innych pośrednich celów

• projekt służący dywersyfikacji może przynieść firmie korzyści w postaci zmniejszenia ryzyka

• firma kupi patent i nie będzie produkować w oparciu o ten patent, ale uniemożliwi produkcje konkurencji

3. projekty, które wynikają z prawa (mandatory project)

• służą ochronie, zapewnieniu bezpieczeństwa środowiska

• jak realizować ? przy najkorzystniejszych nakładach

Rola studium wykonalności (feasibility stady)

• powinno zawierać krytyczną analizę wszystkich aspektów projektu (gdzie będzie zorganizowany, co będzie produkować, ile, za ile, skąd surowce)

• powinno stanowić kompleksową techniczno-ekonomiczną koncepcję projektu

• powinien stanowić podstawę podjęcia decyzji o podjęciu projektu

Ogólne zasady przy opracowywaniu studium wykonalności

• nie ma jednolitego układu (co powinno zawierać)

• zależy od wielkości projektu

• proces poszukiwania rozwiązań projektu był procesem optymalizacyjnym, miał charakter interakcyjny, a nie sekwencyjny

• musi uwzględniać lokalne warunki (specyfikę)

• dobrze jest znać źródła finansowania projektu przystępując do jego analizy

Elementy studium wykonalności (rozdziały):

1. Podsumowanie i wnioski – synteza menedżerska

2. Geneza i koncepcja projektu – historia projektu

3. Analiza rynku i koncepcja marketingu

4. Materiały, media i inne nakłady – surowce, prąd, nakłady, elektryczność, wodę

• inwestycja przemysłowa, produkcyjna – jakie surowce będziemy zużywać, ile, za ile, od kogo, jak je magazynować, gdzie kupować, jak dowozić, obliczyć koszty transportu

1. Lokalizacja i środowisko – wycena ludzkiego życia

2. Strona techniczna projektu – nowa technologia, zakup maszyn, budowę obiektu

3. Organizacja i koszty ogólnozakładowe – koszty ogólnozakładowe (narzuty)

4. Zasoby ludzkie (koszty zatrudnienia)

• ile ludzi trzeba będzie zatrudnić – ile ludzi straci inwestycję

• jakich ludzi, o jakich umiejętnościach

• szkolenia

1. Harmonogram (planowanie i bilansowanie produkcji)

• metoda ścieżki wytycznej

1. Analiza finansowa projektu (ściągamy materiały z rozdziałów od 3 do 9) do ustalenia kapitału, następnie liczymy wskaźniki efektywności finansowej (NPV, IRR)

• analiza może być wariantowa albo rozbudowana o analizę ryzyka

• najczęściej stosowana metoda to analiza wrażliwości

1. Analiza społeczno-ekonomiczna (Cost Benefits Analys) stosowana w większych projektach

• jak projekt wpływa na dobrobyt społeczny

• ma charakter nadrzędny

• ceny ekonomiczne mają odzwierciedlać właściwą wartość dobra

Autoryzacja – po dokonaniu ewaluacji pozycji inwestycyjnej jest ona przekazywana różnym jednostkom firmy (na różnych szczeblach zarządzania) do oceny aby ostatecznie nastąpiła jej akceptacja albo odrzucenie. Głównym motywem w procesie decyzyjnym jest chęć menedżerów do uzyskania zapewnienia inwestora (właścicieli firmy) do zaangażowania się finansowego w dany projekt.

Później projekt idzie do planu inwestycyjnego (CAPEX - Capital Expenditure – wydatki kapitałowe)

Cel sformalizowanego projektu

• funkcja kontrolna – zapewnia się lepszą jakość decyzji

• funkcja motywacyjna – akceptacja propozycji inwestycyjnej jest równocześnie akceptacją autora lub zespołu autorskiego

MONITORING I KONTROLA – 4 ETAP STUDIUM WYKONALNOŚCI (POST AUDYT)

Post audyt – jest to ostatnia faza budżetowania kapitałowego. Post audyt jest wykonywany w trakcie eksploatacji obiektu, po roku. Post audyt jest rzadko wykonywany.

Post audyt według Międzynarodowej Federacji Księgowych (Post Completion Review) – przegląd po realizacyjny – proces mający na celu ocenę ex post efektywności i skuteczności decyzji budżetowania kapitału oraz zarządzania jego realizacją. Jest oparty na porównywaniu planowanych oraz rzeczywistych działań, kosztów, wykorzystywanych zasobów, rezultatów i korzyści. Obejmuje on przegląd wszystkich założeń dotyczących rynków technologii, personelu, ochrony środowiska, konkurencji, kosztu kapitału itp., które miały miejsce w okresie podejmowania decyzji, skupia się na wcześniejszych założeniach i na rzeczywistych wynikach. Jest to jeden z trwających procesów ciągłych, w tracie których przedsiębiorstwo uczy się i doskonali swoją działalność.

Cele post audytu

• podnieść jakość działalności inwestycji przedsiębiorstwa

• wielkości planowane różnią się od rzeczywistych

• daje możliwość oceny sporządzonych w przeszłości prognoz i samego sposobu prognozowania

• stwarza możliwość poprawy kontroli zarządzania projektem

• stałe prowadzenie post audytu może skłaniać menedżerów do lepszego rozumienia i postrzegania tych wszystkich procedur obowiązkowych w budżetowaniu kapitałowym

Problemy z wprowadzeniem post audytu

• problem odseparowania kosztów oraz korzyści badanego projektu od pozostałej działalności firmy

• unikatowość badanego projektu

• wysokie koszty audytu

• brak współpracy

• niechęć do projektów bardziej ryzykownych

• zmiany w otoczeniu

Stosowanie post audytu

• wybierać projekt do post audytu kierując się wartością tego projektu

• najczęściej post audyt jest wprowadzany rok po wprowadzeniu do eksploatacji

• post audyt jest najbardziej skuteczny, wtedy kiedy powołuje się wspólny zespół ludzie z tego departamentu post audytu i tych którzy są odpowiedzialni za dany projekt

FINASOWA OCENA PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH

Globalna ocena projektów inwestycyjnych

1. Pozyskanie kapitału

2. Inwestowanie kapitału w działalność firmy

3. Środki finansowe generowane przez firmę

4a. Środki zatrzymane na reinwestycję

4b. Środki zwracane inwestorom

IRR>K_k I_c>C_c

Ocena efektywności inwestowania w pojedyncze projekty

1. Podejście sformalizowane – stosujemy pewne metody (formuły) matematyczne, które to formuły są kryteriami oceny projektu (NPV, IRR). Jest powszechnie stosowane w świecie, uważane jako lepsze, preferowane. Ocena jest oparta na zdyskontowanych przepływach pieniężnych projektu (DCF) – NPV, IRR i metody proste – metoda okresów i zwrotów, stopy zwrotu. Metody dyskontowe sformalizowane są lepsze mają dwie słabsze strony :nie zawsze pogłębią wszystkie efekty i nakłady te które są niemierzalne; efekt teleskopu – przyjmujemy wiele parametrów wyjściowych. Każdy ten element (np. wielkość przychodów) przyjmujemy mnóstwo różnych założeń. Jeśli popełnimy wiele błędów systemowych, czyli w jedną stronę to te pomyłki są bardzo niskie, a jeżeli to się zbierze to się okaże, że jest to pomyłka o 200 - 300% na wyjściu

2. Podejście niesformalizowane – ujęcie opisowe (SWOT)

W ocenie projektów inwestycyjnych można stosować metody:

• podejście jednokryterialne

• podejście wielokryterialne

Wady pierwsze podejścia są zaletami drugiego i odwrotnie