Dokumentacja medyczna
Dz. U. z 2001 r. Nr 88, poz. 966 zmiany z 2004 r.
Nr 219, poz. 2230, 2005 r. Nr 239, poz. 2020
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA
z dnia 10 sierpnia 2001 r. w sprawie rodzajów dokumentacji medycznej w zakładach opieki zdrowotnej, sposobu jej prowadzenia oraz szczegółowych warunków jej udostępniania.
§ 2. 1. Dokumentacja dzieli się na:
dokumentację indywidualną - odnoszącą się do poszczególnych pacjentów korzystających ze świadczeń zdrowotnych zakładu
dokumentację zbiorczą - odnoszącą się do ogółu pacjentów korzystających ze świadczeń zdrowotnych zakładu lub określonych grup tych pacjentów.
Dokumentacją indywidualną wewnętrzną są w szczególności: historia zdrowia i choroby oraz historia choroby.
Dokumentacją indywidualną zewnętrzną są w szczególności:
skierowania do szpitala, innego zakładu lub innej osoby udzielającej świadczeń zdrowotnych poza zakładem,
skierowania na badania diagnostyczne i konsultacje,
zaświadczenia,
orzeczenia,
opinie lekarskie,
karta przebiegu ciąży
karty informacyjne z leczenia szpitalnego.
§ 5. 1. Dokumentację należy prowadzić czytelnie.
2. Kolejne wpisy sporządza się w porządku chronologicznym, zaznaczając koniec każdego wpisu,
i opatruje podpisem osoby je sporządzającej, z podaniem danych ją identyfikujących.3. Wpis dokonany w dokumentacji nie może być z niej usunięty, a jeżeli został dokonany błędnie, należy go skreślić oraz opatrzyć datą skreślenia i podpisem osoby dokonującej skreślenia.
4. Każdą stronę dokumentacji indywidualnej oznacza się co najmniej imieniem i nazwiskiem pacjenta/PESEL.
§ 9. Szpital sporządza i prowadzi:
1) dokumentację indywidualną wewnętrzną, składającą się co najmniej z historii choroby,
2) dokumentację zbiorczą wewnętrzną, składającą się z:
a) księgi głównej przyjęć i wypisów,
b) księgi odmów przyjęć i porad ambulatoryjnych wykonywanych w izbie przyjęć,
c) księgi oczekujących na przyjęcie do szpitala,
d) księgi chorych oddziału lub równorzędnej komórki organizacyjnej,
e) księgi porad ambulatoryjnych wykonywanych w komórce organizacyjnej szpitala,
f) księgi raportów lekarskich,
g) księgi raportów pielęgniarskich,
h) księgi zabiegów,
i) księgi bloku lub sali operacyjnej bądź porodowej,
j) księgi pracowni diagnostycznej,
§ 10. Historię choroby zakłada się niezwłocznie po przyjęciu pacjenta do szpitala, po ustaleniu jego tożsamości. Przepisy § 6 ust. 1 pkt 2 lub ust. 3 stosuje się odpowiednio.
§ 11. 1. Historia choroby składa się z:
1) formularza historii choroby,
2) dokumentów dodatkowych, a w szczególności:
a) kart indywidualnej pielęgnacji,
b) kart obserwacji, w tym karty gorączkowej,
c) kart zleceń lekarskich,
d) karty przebiegu znieczulenia, jeżeli było wykonywane w związku z udzielonymi świadczeniami zdrowotnymi,
e) wyników badań diagnostycznych,
f) wyników konsultacji, jeżeli nie zostały wpisane w formularzu historii choroby.
§ 26. Księga raportów pielęgniarskich opatrzona danymi identyfikującymi zakład, o których mowa w § 6 ust. 1 pkt 1, nazwą oddziału albo komórki organizacyjnej i jej kodem identyfikacyjnym, określonym na podstawie odrębnych przepisów, zawiera:
1) numer kolejny wpisu,
2) datę sporządzenia raportu,
3) treść raportu uwzględniającą w szczególności:
opis zdarzenia, jego okoliczności i podjęte działania,4) dane identyfikujące pielęgniarkę lub położną dokonującą wpisu oraz jej podpis.
§ 25. Księga raportów lekarskich opatrzona danymi identyfikującymi zakład, o których mowa w § 6 ust. 1 pkt 1, nazwą oddziału albo komórki organizacyjnej i jej kodem identyfikacyjnym, określonym na podstawie odrębnych przepisów, zawiera:
1) numer kolejny wpisu,
2) datę sporządzenia raportu,
3) treść raportu uwzględniającą w szczególności: opis zdarzenia, jego okoliczności i podjęte działania,
4) dane identyfikujące lekarza dokonującego wpisu oraz jego podpis.
Proces pielęgnowania
Początek ogromnego postępu, jaki dokonał się w pielęgniarstwie datuje się na koniec lat 60. kiedy to rozpoczęto nauczanie pielęgniarek na poziomie wyższym.
Teoretycznie przeniesienie na grunt polski założeń zindywidualizowanego nastąpiło pod koniec lat 70. w związku z międzynarodowym programem badawczym nad procesem pielęgnowania prowadzonym pod auspicjami Europejskiego Biura WHO
Pierwsza publikacja Pt. Proces pielęgnowania ukazała się w 1967r.
Wprowadza odchodzenie od zapewnienia rutynowej pomocy pielęgniarskiej w sposób intuicyjny, niepełny, przypadkowy, bez ciągłości a przechodzenie na świadczenie opieki całościowej opartej na podstawach teorii pielęgniarskich, czerpiących wiedzę z innych nauk, zindywidualizowanej, przemyślanej, celowej, planowej, kontrolowanej i ocenianej.
W jej zapewnieniu stosujemy metodę rozwiązywania problemów i podejmowania decyzji, pomoc to asystowanie w powrocie do zdrowia pojedynczych ludzi jak i całej grupie. Proces pielęgnowania obliguje również do włączania standardów pielęgnowania.
Metoda ta oparta jest na zachodnich koncepcjach pielęgnowania
Jest nazwą stosowaną dla systemu charakterystycznych zabiegów pielęgniarskich mających na celu zachowanie zdrowia jednostek, rodzin i/lub środowiska.
Dotyczy ona zastosowania metod naukowych w określeniu potrzeb zdrowotnych pacjenta/klienta/ rodziny lub środowiska i w wybieraniu tych potrzeb, które najskuteczniej możne zaspokoić opieka pielęgniarska. Obejmuje również planowanie zaspakajania tych potrzeb, sprawowanie opieki i ocenę rezultatów.
PIELEGNOWANIE TRADYCYJNE A PIELĘGNOWANIE NOWOCZESNE
Pielęgnowanie tradycyjne | Proces pielęgnowania |
---|---|
Opieka pielęgniarska najczęściej oparta jest na diagnozie lekarskiej. | Zakres i charakter opieki pielęgniarskiej wyznaczony jest przez rozpoznanie stanu i określenie problemów opiekuńczych człowieka i środowiska. |
Pielęgniarka w pracy z pacjentem podporządkowana jest zleceniom lekarskim |
Pielęgniarka pracuje jako samodzielny specjalista w zakresie pielęgnowania we współpracy z pacjentem, rodziną, osobami bliskimi mu oraz członkami zespołu terapeutycznego |
Główną troską pielęgniarki jest szybkie i bezbłędne wykonanie zleceń lekarskich. | Główną troską pielęgniarki jest opieka nad człowiekiem jako całością, jednością bio-psycho-społeczną (nie wyklucza to jednak jej współudziału w procesie leczenia). |
Działania pielęgniarki koncentrują się na zleceniu lekarskim będącym do wykonania u pacjenta | Działanie pielęgniarki jest planowym krokiem w procesie pielęgnowania, przybliżającym do zmiany rozpoznanego stanu (a w niektórych przypadkach utrzymania go lub potęgowania) |
Opieka pielęgniarska zorientowana jest na chorobę pacjenta i likwidowanie jej. | Opieka pielęgniarska zorientowana jest na człowieka rozumianego jako całość, jedność bio-psycho-społeczną. |
Opieka pielęgniarska ma charakter rutynowy lub intuicyjny. |
Opieka pielęgniarska oparta jest na planie wynikającym z rozpoznania stanu pacjenta i jego środowiska dokonanym przez pielęgniarkę |
Opieka pielęgniarska jest realizowana zazwyczaj bez udziału samego pacjenta, rodziny i / lub osób bliskich mu. | Opieka pielęgniarska jest realizowana przy aktywnym udziale pacjenta, rodziny i / lub osób bliskich mu. Pacjent i rodzina są zachęcani do świadczenia samoopieki i opieki nieprofesjonalnej. |
Lekarz i pielęgniarka ( lub sam lekarz ) ustalają co dla pacjenta w zakresie opieki będzie najlepsze, najistotniejsze | Ustalenie priorytetów opiekuńczych odbywa się wspólnie z pacjentem, rodziną i / lub osobami bliskimi mu. |
Przy zlecaniu pielęgniarce zabiegów do wykonania u danego pacjenta (pielęgnacyjnych i leczniczych) nie uwzględnia się jej indywidualnych kwalifikacji, wiedzy, umiejętności, możliwości i zdolności. | Przy zlecaniu pielęgniarce zabiegów do wykonania u danego pacjenta bierze się pod uwagę jej indywidualne kwalifikacje, wiedzę, umiejętności, a w niektórych sytuacjach predyspozycje i cechy osobowościowe. |
Samodzielna praca poszczególnych pielęgniarek oparta jest na planie leczenia. Wszelkie dyskusje merytoryczne dotyczą leczenia ( nie gwarantuje to wzrostu zrozumienia aktualnego stanu pacjenta i środowiska oraz wzrostu wiedzy zawodowej pielęgniarki |
Samodzielna praca poszczególnych pielęgniarek oparta jest na planie pielęgnowania. Towarzyszą jej merytoryczne dyskusje na temat pielęgnowania (to gwarantuje wzrost zrozumienia aktualnego stanu pacjenta i środowiska oraz wzrost wiedzy zawodowej pielęgniarki) |
Cechy procesu pielęgnowania:
Całościowe – złożonosć bio-psych-społeczna podmiotu opieki
Troszczyć się o całą osobę, rodzinę, środowisko zamieszkania, pracy, nauki, wypoczynku w zdrowiu, niepełnej sprawności, chorobie, śmierci, umieraniu
Celowe – cele: ogólne, szczegółowe, krótko i długoterminowe- decydowanie o celach opieki i formułowanie
Planowe – plan: ogólny, szczegółowy, krótko i długoterminowy- decydowanie o zakresie opieki, jej charakterze i realizatorach (opieka profesjonalna, nieprofesjonalna i samoopieka
Ciągłe i dynamiczne- etapy (fazy) – drożność pomiędzy systemami opieki – konsekwentne przechodzenie od etapu do etapu
ETAPY PROCESU PIELĘGNOWANIA
ROZPOZNANIE- zbieranie i gromadzenie danych ze wszystkich możliwych formalnych i nieformalnych źródeł. Stawianie diagnozy – sortowanie danych,
-grupowanie danych,
-ich identyfikacja,
-ustalanie listy priorytetów,
-wyciąganie wniosków-
PLANOWANIE-ustalanie priorytetu
-ustalanie celu
Rozpisanie czynności
Rozpisanie planu działania
Ustalenie kryteriów wyników końcowych
DZIAŁANIE – realizacja planu działania za pomocą określonych metod, przy równoczesnym dalszym gromadzeniu danych, rewizji i przystosowaniu planu do sytuacji bieżącej, współpraca z pacjentem
OCENIANIE – ocena wyników końcowych i przebiegu procesu
-dalsze zbieranie i gromadzenie danych
-identyfikacja wyników z parametrami
Porównanie wyników z kryteriami
Wyciąganie wniosków
Gromadzenie danych przez pielęgniarkę służy:
Określeniu jaki stan bio-psycho – społeczny człowieka
Ocenie czy stan ten wymaga działania
Czego te działania mają dotyczyć( pielęgnacji, opieki, aktywizacji….), co mają obejmować ( jaki problem
Jaki jest cel działania(umacnianie zdrowia, pomoc w chorobie, opieka terminalna…)
Kto będzie i może być głównym realizatorem działań
Dane te pozwolą pielęgniarce określić:
jaka jest fizyczna i psychiczna wydolność człowieka i czy pozwala ona na jego aktywizowanie w ochronie i potęgowaniu zdrowia, likwidacji choroby lub życia z nią
Czy człowiek posiada pozytywne motywacje aktywizowania się
Czy posiada rodzinę, osoby bliskie Czy rodzina jest wydolna fizycznie, psychicznie, społecznie
Czy wymagana jest współpraca z innymi osobami ( z kim);
Diagnoza - Termin diagnoza pochodzi od greckiego słowa „ diagnosis” i oznacza rozpoznanie.
Diagnoza - Wnioski z danych o pacjencie wskazujące stan bio-psycho-społeczny wymagający lub nie wymagający pielęgnowania z uwzględnieniem genezy i prognozy tego stanu
Prognoza - Jest to analiza czynników ryzyka lub aktualnej choroby i wynikającego z ich obecności zagrożenia stanu funkcjonowania człowieka w przyszłości:
Określenie aktualnych możliwości człowieka, istniejących i zachowanych przez niego sprawności, aby:
mobilizować i stymulować jego własną aktywność i samopielęgnację na rzecz powrotu do zdrowia, likwidacji choroby i jej konsekwencji lub na rzecz życia z chorobą.
Cechy poprawnej diagnozy
Zwięzłość, jasność, czytelność, zrozumiałość,
Powinna uwzględniać :
stan negatywny lub zagrożenie zdrowia osoby diagnozowanej /środowiska/
stan pozytywny
W swoim sformułowaniu koncentrować się ma człowieku
Np.:
Zakłócenie snu z powodu hałasu
Hałas zakłóca sen
Może być wyrażona jako zestaw przyczyn
Może być przedstawiona opisowo
Musi zawierać określenie stanu pacjenta i jego uwarunkowania
KATEGORIE:
Oddychanie
Krążenie
Termoregulacja
Odżywianie
Wydalanie- mocz, kał, pot
Skóra, włosy, paznokcie
Wydzielanie, drenaż
Narządy zmysłu
Sen, odpoczynek
Rytm biologiczny
Motoryka ciała
Funkcje seksualne, rozrodcze
Komunikowanie się, strefa ekspresyjna
Funkcje umysłowe
Emocje, uczucia
Religia, wierzenia, kultura
Adaptacja
Niezależność, uzależnienie od innych
Stosunki rodzinne, międzyludzkie
Uzależnienie fizyczne finansowe
Zawód, zajęcia
Rekreacja
Warunki mieszkaniowe
Inne
Diagnoza w koncepcji stanu – dotyczy oceny stanu człowieka i /lub środowiska i czynników jego zagrożenia. Wyznacza zadania wynikające z tego stanu.
Diagnoza w koncepcji potrzeb- wyraźny, możliwy do zdefiniowania brak, który utrudnia lub uniemożliwia człowiekowi życie, funkcjonowanie w sposób dla niego optymalnie możliwy
Diagnoza w koncepcji problemów- są to trudności pacjenta związane z jego funkcjonowaniem. Koncepcja diagnozy według problemów koncentruje się na ocenie aktualnej negatywnej sytuacji i negatywnych cechach stanu osoby diagnozowanej.
Pielęgniarka, aby mogła sformułować problemy/trudności, jakie napotyka osoba diagnozowana w aspekcie zdrowia musi zgromadzić dane dotyczące stanu tej osoby i na tej podstawie wnioskować :
Które elementy czy cechy stanowią zagrożenie życia lub funkcjonowania
Które elementy czy cechy tego stanu wymagają pomocy pielęgniarki lub aktywizowania podopiecznego
Które są więc aktualnymi problemami podopiecznego
Sformułowania diagnozy uwzględniające stan negatywny:
Zmiana w..
Uszkodzenie, nadwyrężenie..
Zagrożenie..
Niezdolność do..
Brak..
Zaniechanie, niemożność..
Deficyt…
Ograniczenie..
Obniżenie, osłabienie..
Przerwanie..
Zakłócenie w..
Trudność w..
Zmniejszenie, zredukowanie..
Brak udziału w..
Niezastosowanie się do..
Nieodpowiedni..
Niewystarczający..
Lęk, obawa o…
Sformułowania diagnozy uwzględniające stan pozytywny:
Zdolność do
Zachowanie (czego)
Utrzymanie
Akceptacja
Chęć, motywacja do
Proces pielęgnowania obliguje również do włączania standardów pielęgnowania.
Standardy opieki pielęgniarskiej powinny stać się elementem codziennej pracy, być wdrażane we wszystkich jednostkach służby zdrowia (lecznictwo otwarte i zamknięte) i mieć odniesienie do wszystkich grup pacjentów. W 1992 roku w ramach działalności statutowej Naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych powołała Komisję Standardów i Kwalifikacji Zawodowych, która zajmuje się organizowaniem i nadzorem prac nad standardami w zawodach pielęgniarki i położnej.
Standardy ogólne
Standardy zakładowe
Ogólne standardy w pielęgniarstwie
Ogólne standardy pielęgniarskiej praktyki klinicznej oraz standardy praktyki pielęgniarskiej w podstawowej opiece zdrowotnej
Standardy praktyki pielęgniarskiej
Standardy opieki pielęgniarskiej
Standardy postępowania pielęgniarskiego w poszczególnych sytuacjach
Standardy pielęgnowania to wzory i normy realizacji poszczególnych funkcji i zadań pielęgniarki wobec pacjenta /środowiska, grupy/ adekwatnych do: miejsca pracy, zajmowanego przez nią stanowiska, przyjętej teorii i metody pielęgnowania, Przyjętej koncepcji zdrowia; weryfikowane są poziomem uzyskanych optymalnych i założonych efektów/wyników.
Prowadzenie procesu pielęgnowania daje możliwości
podniesienia jakości świadczeń,
daje większą samodzielność zawodową
Daje większą satysfakcję z pracy.
Karta gromadzenia danych o pacjencie
I. Dane personalne
Nazwisko i imię…………………………………………………………….wiek………………
Stan cywilny…………………………………………..Wykształcenie…………………………
Zawód…………………………………………………….
Miejsce zamieszkania…………………………………………………………………………
II. Sytuacja zdrowotna
Przebyte choroby………………………………………………………………………………..
Choroby aktualnie współistniejące……………………………………………………………
Uczulenia…………………………………………………………………………………
Czynniki ryzyka (palenie tytoniu, alkohol, nadwaga, otyłość, HTZ, …)……………………….
Data przyjęcia do szpitala…………………….tryb: nagły………………..planowy…………...
Rozpoznanie lekarskie…………………………………………………………
III. Informacje o funkcjonowaniu poszczególnych układów:
Układ krążenia
RR
Tętno (częstość, miarowość,)
Układ oddechowy
Oddech: częstość……………………….charakter: prawidłowy…………patologiczny……….
Tor oddychania……………………………….
Duszność…………………………..wysiłkowa………….spoczynkowa…
Drożność dróg oddechowych………………prawidłowa…………zaleganie wydzieliny
Układ nerwowy:
Stan świadomości (według skali Glasgow)
Kontakt werbalny: prawidłowy………………………….zaburzony………………brak………
Narządy zmysłów
Wzrok: prawidłowy…….niedowidzenie……..niewidomy………okulary……….soczewki….
Słuch: prawidłowy……niedosłuch………brak słuchu…..aparat słuchowy…………………..
Dotyk: prawidłowy……………………zaburzenia czucia…………………..brak czucia……...
Ból: brak………………….występuje…………..charakter…umiejscowienie…..stopień nasilenia bólu…………………………..
Układ pokarmowy
Łaknienie: prawidłowe……zmniejszone………wzmożone……brak…
Pragnienie: prawidłowe………zmniejszone……wzmożone…….brak…
Jama ustna: prawidłowa…ubytkizębowe…bezzębie…protezy..implanty..inne
Połykanie: prawidłowe…..utrudnione……
Wydalanie; prawidłowe……..zaparcia……..biegunka……inne….
Zaburzenia dyspeptyczne (rodzaj i nasilenie)………………
Układ moczowy
Wydalanie moczu: prawidłowe..samodzielne…niesamodzielne..pieluchomajtki.basen…….cewnik……
Wzmożone wydalanie moczu…zmniejszone…brak……
Skóra:
Czystość…zmiany na skórze (opis)………
Przydatki skóry - Włosy i paznokcie:
Czystość……zmiany……
Stan odżywienia
Waga………wzrost………wskaźnik BMI………
Prawidłowe……nadwaga……….otyłość……niedożywienie….
Ocena zagrożenia odleżynami………………………
Kategoria opieki……………………………………
IV. Stan psychiczny
Nastrój: wyrównany……..obniżony………..wzmożony……………
Kontakt werbalny: logiczny…………nielogiczny……………………
Orientacja co miejsca i czasu: zachowana……………………….zaburzona…………………
V. Wymiar społeczny
Mieszka: sam…….z rodziną……bezdomny……inne……
Praca: pracuje….nie pracuje...pracuje okresowo………
Pomoc: OPS………opiekunka...nie korzysta………
Lioteratura
1. Monika Tomaszewska. Proces pielęgnowania – element jakości świadczeń pielęgniarskich
2. Górajek – Jóźwik J.: Wybrane wzory pielęgnowania.[w:] Ślusarska B., Zarzycka D., Zahradniczek K.: Podstawy pielęgniarstwa t.1. Wydawnictwo Czelej, Lublin, 2004,s.195-260.
3. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2006 roku w sprawie rodzajów dokumentacji medycznej w zakładach opieki zdrowotnej oraz sposobu jej przetwarzania (Dz. U. nr.247,poz.1819).
4. Krymska B.: Dokumentacja pielęgniarska – ale jaka? [w:] Szlachetne zdrowie, 2003.
5. Zespól ds. pielęgniarstwa w lecznictwie stacjonarnym prze NRPiP: Propozycje indywidualnej dokumentacji pielęgniarskiej pacjenta w lecznictwie stacjonarnym. [w:] NRPiP: Propozycje dokumentacji medycznej pacjenta prowadzonej przez pielęgniarki i położne. Warszawa, grudzień 2007.
Długotrwałe prace na rzecz diagnozy pielęgniarskiej i opracowanie taksonomii diagnoz pielęgniarskich rozpoczęła North America Nursing Diagnosis Association / NANDA/
Formułowanie diagnozy pielęgniarskiej odbywa się na podstawie analizy i oceny zgromadzonych danych, wskazując zarówno na możliwość jak i na różne ograniczenia tego, w stosunku do kogo jest ona określona, a więc analiz znaczących dla zapewnienia pomocy w rozwiązywaniu danego problemu.
Diagnozy pielęgniarskie określają takie problemy, które mogą być rozwiązywanie przez interwencje pielęgniarki. Diagnoza jest podstawą do ustalenia tego, co dzięki pomocy pielęgniarki pacjent może osiągnąć – jako korzyść dla własnego zdrowia – i do planowania interwencji, dzięki którym ten cel będzie osiągnięty.
NANDA Stworzyło pierwszą taksonomię diagnoz pielęgniarskich, które zostały przedstawione w układzie alfabetycznym, przypisano im odpowiednie kody cyfrowe, np.
-agresja
-bezsilność
-biegunka,
-ból,
NANDA ustaliły wytyczne do formułowania diagnozy pielęgniarskiej:
zapewnienie prostoty procesu
wyłanianie tych problemów w stosunku do których pielęgniarka może coś zrobic
jasne i zwięzłe określenie problemów i diagnoz
jasne i zwięzłe opisywanie etiologii
jasne i zwięzłe zróżnicowanie problemu i jego etiologii
korzystanie z diagnozy jako podstawy do planowania opieki.
Diagnoza pielęgniarska jest różna od diagnozy lekarskiej.
Według George podstawa profesjonalnej praktyki pielęgniarskiej, której głównym ośrodkiem jest proces pielęgnowania stanowią 2 założenia:
natura praktyki pielęgniarskiej ma charakter interpersonalny/ relacja pielęgniarka-pacjent/
w praktyce pielęgniarskiej członek jest postrzegany i traktowany w sposób holistyczny
W marcu 1990 r., na IX Konferencji Północnoamerykańskiego Stowarzyszenia na Rzecz Diagnozy Pielęgniarskiej (North American Nursing Diagnosis Association – NANDA), przyjęto oficjalną definicję diagnozy pielęgniarskiej „jest to kliniczna ocena reakcji jednostki, rodziny lub środowiska na istniejące lub potencjalne problemy zdrowotne/procesy życiowe”
Definicja procesu pielęgnowania przez NANDA
„ Pielęgnowanie jest diagnozą i terapia ludzkich reakcji w stosunku do aktualnych i/ albo potencjalnych problemów zdrowotnych”. Obecnie w procesie pielęgnowania wykorzystywane jest 5 faz: gromadzenie danych, diagnoza pielęgniarska, planowanie, wykonywanie, ocenianie.
Definicja diagnozy pielęgnowania według NANDA
Diagnoza pielęgniarska jest takim opisem zidentyfikowanych przez pielęgniarkę ludzkich reakcji / zmiany w stanie zdrowia lub w aktualnym/ potencjalnym wzorcu interakcji występujących u pojedynczego człowieka lub w grupie ludzi /, które pielęgniarka może identyfikować legalnie i w stosunku do których pielęgniarka jest uprawniona do określania w sposób definitywny interwencji zmierzających do utrzymania stanu zdrowia albo do redukowania, eliminowania bądź zapobiegania występowaniu w nim zmian.
Pielęgniarka skupia się wokół ludzkich reakcji, obiektywnych i subiektywnych w stosunku do ich własnych problemów zdrowotnych występujących aktualnie jak i zagrażających w przyszłości.
Stanowi ona podstawę do interwencji pielęgniarskich.
NANDA sugeruje 3 częściowe określenie diagnoz aktualnych:
- określenie problemu pielęgnacyjnego
-jego etiologię
-przejawiane symptomy
i 2 częściowe diagnoz potencjalnych:
-określenie problemu, którego wystąpienie zagraża pacjentowi
-przedstawienie czynników wskazujących na to zagrożenie.
Struktura trzyczłonowa:
1 człon – kategoria diagnostyczna
2 człon – czynniki etiologiczne lub czynniki ryzyka
3 człon - objawy obiektywne i subiektywne, potwierdzające rozpoznanie problemu
Np. „zmniejszona tolerancja wysiłku fizycznego spowodowana zaburzeniami wymiany gazowej, objawiająca się dusznością wysiłkową i dużym zmęczeniem”
Wyróżniła następujące rodzaje diagnoz pielęgniarskich:
diagnoza właściwa,
diagnoza ryzyka,
diagnoza wstępna,
diagnoza samopoczucia
diagnoza syndromu.
DIAGNOZA WŁAŚCIWA - określa problem potwierdzony przez obecność głównych cech charakterystycznych. Ten rodzaj diagnozy pielęgniarskiej składa się z czterech elementów: określenia, definicji, cech charakterystycznych czynników towarzyszących
NANDA określa pielęgniarską diagnozę ryzyka jako „kliniczną opinię, że dana jednostka, rodzina lub społeczność są bardziej narażone na wystąpienie określonego problemu niż inne znajdujące się w takiej samej lub podobnej sytuacji”.
Wstępne diagnozy pielęgniarskie to orzeczenia opisujące domniemany problem, którego potwierdzenie wymaga uzyskania dodatkowych informacji.
DIAGNOZA SAMOPOCZUCIA - pielęgniarska diagnoza samopoczucia jest „kliniczna opinia na temat jednostki, grupy lub społeczności przechodzącej z określonego poziomu samopoczucia na wyższy poziom samopoczucia”.
Pielęgniarska diagnoza syndromu Stanowi ona zbiór przewidywanych diagnoz właściwych lub diagnoz wysokiego ryzyka dotyczących określonych wydarzeń lub sytuacji.
NANDA wyróżniła następujące kategorie diagnostyczne:
1. Percepcja zdrowia-utrzymanie zdrowia
2. Odżywianie – metabolizm
3. Wydalanie
4. Aktywność–ćwiczenia
5. Sen – odpoczynek
6. Funkcje poznawcze- percepcja
7. Percepcja siebie
8. Role – relacje
9. Seksualność– rozmnażanie
10. Radzenie sobie – tolerancja stresu
11. Wartości - wierzenia
Np. 3. Wydalanie moczu
- Nietrzymanie moczu
- Zatrzymanie (retencja) moczu
- Zaburzenia w oddawaniu moczu
4. Gospodarka wodna
- Deficyt płynów
- Nadmiar płynów
5.Termoregulacja
- Hipotermia
- Hipertermia
Planowanie w procesie pielęgnowania wymaga:
-ustalenia priorytetów
-określenia celów
-ustalenia interwencji pielęgniarskich bądź ich systemów
Interwencje pielęgniarskie – profesjonalne wykonanie planu – jako akcji / interwencji/ od realizacji której w sposób bezpośredni zależy jej efektywność.
George wyłoniła 7 kategorii akcji:
asertywne
higieniczne
rehabilitacyjne
wspierające
zapobiegające
obserwacyjne
edukacyjne
Ocenianie: aktywność pielęgniarki, podejmowana wspólnie z tym, komu pomaga, która zmierza do otrzymania odpowiedzi na pytanie dotyczące rozwiązywania problemów pielęgnacyjnych i osiąganie przez niego celów określonych w planie. Jest to ocena efektywności procesu.
Według Wilson ocenianie składa się z 5 kroków:
dokonywanie przeglądu celów lub prognozowanych wyników
gromadzenie danych o reakcjach pacjenta w odniesieniu do akcji pielęgniarskich
porównywanie wyników aktualnych do wyników prognozowanych i podejmowanie decyzji w sprawie osiągnięcia celów
dokumentowanie konkluzji
dostosowanie planów pielęgniarskich do osiągnięć pacjenta / ewentualne wprowadzanie zmian/
Ocenianie jest znaczącym warunkiem efektywności procesu pielęgnowania i jego podejmowania, służy ciągłemu rozwojowi procesu pielęgnowania.
NANDA w 2000r. przyjęła nową, II Systematykę Diagnoz Pielęgniarskich (NANDA Nursing Diagnosis Taxonomy II). Przedstawiła 13obszarów i ich definicje, np. Obszar – 4 Aktywność/Odpoczynek
Klasa 1 – Sen/Odpoczynek
Określenie diagnostyczne
00095 Zaburzenia snu00096 Brak snu
Literatura
Kózka, Płaszewska-Żywko, red. Diagnozy i interwencje pielęgniarskie, 2008)
Talarska D., Zozulińska-Ziółkiewicz red, Pielęgniarstwo internistyczne, 2009).
Podręcznik diagnoz pielęgniarskich, 2011
/Butrym Z., Górajek –Jóźwik J., Kahlan J.: Diagnoza pielęgniarska. CMDNŚrSzM, Warszawa 1990/
ICNP w PRAKTYCE
Kolejny krok w kierunku rozwoju pielęgniarstwa i poprawy jakości opieki pielęgniarskiej
Profesjonalizacja zawodu pielęgniarskiego
Stworzenie jednolitego, wspólnego języka do opisu praktyki pielęgniarskiej
„uwidocznienie” pielęgniarstwa na szeroką skalę
ICNP® - definicja
Ujednolicony system języka pielęgniarskiego, terminologia stosowana w praktyce pielęgniarskiej, ułatwiająca porównywanie pojęć stosowanych w konkretnych placówkach z istniejącymi systemami terminologicznymi
Międzynarodowa Klasyfikacja Praktyki Pielęgniarskiej - ICNP ® jest własnością i jest chroniona prawem autorskim przez Międzynarodową Radę Pielęgniarek (ICN
Obecnie przyjęty model ICNP ® posiada jedną strukturę złożoną z siedmiu osi.
Model ten zawiera następujące osie:
PRZEDMIOT
OCENA
ŚRODKI
DZIAŁANIE
CZAS
LOKALIZACJA
KLIENT
Przedmiot - jest to obszar spostrzeżeń pielęgniarki
Ocena – odnosi się do opinii pielęgniarki odnośnie przedmiotu
Środki – są to metody/ sposoby działań pielęgniarki
Działanie - to celowe, planowe funkcjonowanie pielęgniarki w stosunku do podmiotu opieki, w celu osiągnięcia pożądanego wyniku
Czas- okres trwania zdarzenia
Lokalizacja – jest to anatomiczne lub przestrzenne umieszczenie diagnozy pielęgniarskiej lub działania
Klient – podmiot opieki w stosunku do którego odnosi się diagnoza pielęgniarska i w stosunku do którego są planowane działania
Oświadczenie ICNP służy do przedstawienia :
Diagnozy Pielęgniarskiej
Działań pielęgniarskich
Wyników pielęgniarskich
Oświadczenie ICNP dotyczące diagnoz i wyników:
TERMINY Z OSI PRZEDMIOTU
TERMINY Z OSI OCENA
DODATKOWE TERMINY
Oświadczenie ICNP dotyczące działań
TERMIN Z OSI DZIAŁANIE
TERMIN TYPU CEL
/każda oś za wyjątkiem OCENA/
DODATKOWE TERMINY
Skróty ICNP
F –Focus- przedmiot
DC – Diagnosis -diagnoza
A- Action – działania
IC – Intervention- interwencja
M- Means – środki
J- Judgement – osąd
C- Client – klient
T – Time – czas
L – Location – lokalizacja
ICNP (R) jest podstawowym elementem tworzenia I-NMDS (Międzynarodowego Minimalnego Zbioru Danych o Pielęgniarstwie), który będzie zawierać podstawowe, niezbędne, minimalne danych, jakie będą gromadzone podczas świadczenia opieki pielęgniarskiej. I-NMDS to ramy dla gromadzenia informacji do opisu i badania pielęgniarstwa, praktyki pielęgniarskiej, zasobów opieki zdrowotnej i wybranych problemów związanych z pielęgniarstwem. (M.Kisilowska)
W 2012 r. powstała Rada ds. e-zdrowia w Pielęgniarstwie, której zadaniem będzie między innymi wypracowanie wzorów dokumentacji elektronicznej.
Plan opieki pielęgniarskiej
Nazwisko i imię pacjenta ( kod) płeć…wiek… nr sali…
1.Karta wywiadu pielęgniarskiego……………… Data i godz.
Inicjały piel.
2.Karta oceny stanu pacjenta ……………… Data i godz.
Inicjały piel
3. Diagnozy pielęgniarskie: cel opieki, interwencje(1,2,3…), ocena (uwagi własne) ………………………………………… Realizacja , data, godzina, inicjały piel.
Karta oceny stanu pacjenta
Data
Godzina
Nazwisko i imię pacjenta
Wiek
Płeć
Sala
Diagnoza lekarska
Powód przyjęcia do szpitala
Stan ogólny
Aktywność
Kategorie opieki (ADL)
Parametry życiowe
Ból
Zachowanie i reakcje emocjonalne
Wzrok
Słuch
Układ oddechowy
Układ krążenia
Układ pokarmowy
Układ moczowy
Skóra
Drenaż
Inne stany
Usprawnienia i bezpieczeństwo pacjenta
Terapia dożylna
Czynności higieniczne
Przygotowanie pacjenta do badań diagnostycznych
Sprzęt pomocniczy
Uwagi własne dotyczące stanu zdrowia pacjenta
Aktywne skale ocen
ADL
Ocena bólu VAS
Ocena duszności
Skala ryzyka upadków
Skala ryzyka odleżyn według Horton
Klasyfikacja odleżyn wg Torrance’a
Bilans płynów
Dren w ranie pooperacyjnej
Pomiar obrzęków
Pomiar wagi ciała
Skala Glaskow
Ocena nudności
Skala Baxer
Karta wywiadu pielęgniarskiego
Dane ogólne (wiek, płeć, adres, stan cywilny, wykształcenie..)
Dane opiekuna
Dane dotyczące przyjęcia 9 nagły, planowy, skąd, przyczyna, objawy, choroby…)
Ocena parametrów (tem. RR (CTK), tętno, oddech,BMI)
Ocena bólu
Grupa krwi
Nosicielstwo
Alergie
Transfuzje
Nałogi
Leki
Sprzęt kompensacyjny
Warunki socjalne
Ocena funkcjonowania poszczególnych układów:
Skóra
Wzrok
Węch
Słuch
Smak
Układ nerwowy i funkcje poznawcze
Skala ryzyka upadków
Zachowania i reakcje emocjonalne
Skala Glasgow
Układ sercowo – naczyniowy
Układ oddechowy
Układ pokarmowy ( Skala SGA; ocena stanu odżywiania)
Układ moczowo – płciowy
Układ kostno – stawowy
Inne stany
Samodzielność pacjenta w zakresie podstawowych
czynności życiowych ( skala ADL)
Diagnozy pielęgniarskie
Uwagi dotyczące przyjęcia pacjenta na oddział
Chory zapoznany z oddziałem( dzwonek do dyżurki, godziny odwiedzin, telefon, toaleta, godziny posiłków, lekarz prowadzący, regulamin oddziału, Karta Praw pacjenta – tak… nie… )
Szczegółowe dane na stronie internetowej Uniwersytetu Medycznego - ICNP