Komunikacja Interpersonalna

Komunikacja Interpersonalna – zagadnienia.

Komunikacja- proces przekazywania (wymiany) informacji między jej uczestnikami.
Model Komunikacji.

Schemat i model procesu komunikowania

nadawca → komunikat → odbiorca

Nadawanie szum komunikat komunikat szum odbiór
nadawca → kodowanie → kanał → dekodowanie → odbiorca

Szum

Odbiór Nadawanie

Nadawca – osoba, zapoczątkowuje proces komunikowania, posiada informacje, a ponad to chęć, potrzebę lub cel jej przekazania.

Odbiorca – osoba, której zmysły odbierają komunikat przekazywany przez nadawcę.

Kodowanie – następuje wówczas, gdy nadawca przekształca informację w wiele symboli.

Komunikat – fizyczna forma zakodowanej informacji, którą odbieramy za pomocą zmysłów

Kanał – nośnik informacji (powietrze), nadawca powinien określić, jaki będzie najlepszy kanał do przekazania informacji

Dekodowanie – tę czynność wykonuje odbiorca, interpretuje komunikat i przekłada go na przydatną informację

Szum – czynnik, który zakłóca uniemożliwia zajście procesu komunikacji
- szum zewnętrzny – np. kichnięcie, ruch uliczny, rozmowy na korytarzu
- szum wewnętrzny – ból głowy, zęba, głód
3. Funkcje komunikowania:
a) Informacyjna – w procesie tym pozyskiwane są informacje niezbędne do podejmowania decyzji regulujących interakcje społeczne, osiąganie celów i temu podobne
b) Motywacyjna – elementem komunikowania jest przekazywanie zachęt do osiągania różnego rodzaju celów
c) Kontrolna – treści komunikowania społecznego zawierają informacje o sferze powinności obowiązkach ludzi, grup, organizacji i społeczeństw względem siebie. Określają zarazem podmiot, normy i zakres kontroli społecznej.
d) Emotywna – możliwość wyrażania emocji i uczuć a tym samym zaspokajanie istotnych psychospołecznych potrzeb ludzkich.
Cechy komunikowania

Jest specyficznym procesem społecznym - odnosi się do przynajmniej dwóch jednostek i zawsze przebiega w środowisku społecznym.
Zachodzi w określonym kontekście społecznym, determinowanym przez liczbę i charakter uczestników procesu.
Jest to proces kreatywny, polegający na budowaniu nowych pojęć i przyswajaniu wiedzy o otaczającym świecie.
Ma charakter dynamiczny, bo polega na przyjmowaniu, rozumieniu i interpretowaniu informacji.
Ciągły proces, bo trwa od chwili narodzenia człowieka aż do jego śmierci.
Jest procesem symbolicznym, bo posługuje się symbolami i znakami. Niezbędna jest także wspólnota semiotyczna, aby mogło dojść do porozumienia się uczestników.
Proces interakcyjny - między jego uczestnikami wytwarzają się określone stosunki, które mogą mieć charakter partnerski lub opierać się na stosunku dominacji i podporządkowania.
Jest celowe i świadome, bo działaniem każdego uczestnika procesu kierują określone motywy.
Jest nieuchronne - ludzie zawsze i wszędzie będą się ze sobą komunikować bez względu na ich uświadamiane lub nie uświadamiane zamiary.
Jest procesem złożonym, może mieć charakter dwustronny lub jednostronny, werbalny lub niewerbalny, bezpośredni, medialny lub pośredni.
1. PRAWO WIDZENIA RZECZYWISTEJ DOSKONAŁOŚCI
Ludzie postrzegający zjawiska przy pomocy zmysłów ciała twierdzą, że:
Postrzegany przez ludzi świat jawi się jako niedoskonały,
a istoty w nim żyjące cierpią i umierają!
Jednak ludzie widzący rzeczywistość w stanie iluminacji zapewniają, że:
Stworzony przez Boga świat jest doskonały i niczym nieskażony,
a przebywające w nim istoty nie doświadczają ani cierpienia, ani śmierci.
Jak można wyjaśnić tę rozbieżność między postrzeganiem a widzeniem?
2. PRAWO POSTRZEGANIA ZŁUDNEGO ODDZIELENIA
Ludzie cierpiący i umierający sądzą, że widzą rzeczywistość,
choć w istocie postrzegane przez nich zjawiska nie są rzeczywiste.
Przyjmowanie złudzeń za rzeczywistość stanowi konsekwencję decyzji, którą ludzie podjęli u zarania.
Ta szkodliwa decyzja wytworzyła na ekranie ludzkiego umysłu projekcję,
w której człowiek widzi siebie jako cierpiące i śmiertelne ego,
umieszczone w czasie i przestrzeni, oddzielone od wrogiego mu świata.
Postrzegany przez ludzi świat cierpienia nie został stworzony przez Boga.
Jak można pozbyć się tych złudzeń a zobaczyć rzeczywistość?
3. PRAWO ILUMINACJI ODSŁANIAJĄCEJ RZECZYWISTOŚĆ
Widzenie rzeczywistości osiągamy na drodze iluminacji.
Uleganie złudzeniu w żadnym stopniu nie wpłynęło na stan rzeczywistości.
Zmiana jakości życia człowieka nie wymaga starań nad zmianą jego okoliczności,
a jedynie zamiany postrzegania na widzenie w doświadczeniu iluminacji.
Co można zrobić, aby doświadczyć iluminacji?
4. PRAWO KONSEKWENTNEJ DECYZJI
Aby doświadczyć iluminacji, podjąć powinniśmy decyzję wyrażającą naszą wolę poznania rzeczywistości wraz z gotowością przyjęcia konsekwencji tej decyzji. To jest pierwszy krok na ścieżce wiodącej ku iluminacji.

Teoria redukowania niepewności.

Podczas początkowych etapów związku interpersonalnego dominuje uczucie niepewności. To uczucie niepewności można porównać z naszym zmniejszonym poczuciem bezpieczeństwa. Człowiek ma potrzebę redukowania niepewności, a więc zwiększania poczucia bezpieczeństwa i czyni to zbierając informacje pozwalające na intensyfikacje komunikacji.

Teoria niespełnionych oczekiwań.

Jest przykładem „miękkiego determinizmu”, gdyż na proces komunikowania i na porozumienie wywiera wpływ nazbyt wiele czynników, by można było odkryć proste relacje przyczynowo-skutkowe.

Kompetencja komunikacyjna – jednostkowa umiejętność używania języka odpowiednio do odbiorcy oraz do okoliczności towarzyszących procesowi komunikacji. Kompetencja ta oznacza więc umiejętność stosowania reguł gramatycznych, konstruowania wypowiedzi poprawnych i adekwatnych do danej sytuacji. Podstawową jednostką kompetencji komunikacyjnej jest wypowiedź.
4 Reguły.

- Reguła prawdziwości

- Reguła informacyjności

- Reguła rzeczywistości

- Reguły organizacji

9. Postawy w teorii asertywności:

- bierna

- uległa

- asertywna

- agresywna

10. Analiza transakcyjna.

Omawianie Analizy Transakcyjnej zacznę od wyjaśnienia pojęcia interakcji społecznej, jest to wzajemne oddziaływanie na siebie dwóch lub więcej jednostek, oddziaływanie grup albo jednostki i grupy, polegające na obustronnym wpływaniu na swoje zachowania. Jeżeli dwoje lub więcej ludzi spotyka się w gromadzie, prędzej czy później któryś z nich przemówi lub w inny sposób okaże, że zauważa inne osoby. Nazywa się to bodźcem transakcyjnym. Wówczas inna osoba odezwie się albo uczyni coś, co będzie w pewien sposób związane z tym bodźcem, a co nazwiemy reakcją transakcyjną. Prosta analiza transakcyjna polega na postawieniu diagnozy stwierdzającej, który ze stanów ego wysłał bodziec transakcyjny i który wykonał reakcję transakcyjną.

Rodzaje Transakcji:
- i. niezogniskowana- w czasie, której spotykają się oraz dostrzegają nawzajem, co najmniej dwie jednostki, nieznające się uprzednio i nieoczekujące, że w czasie tej interakcji, nie zaplanowanej i nienakierowanej na żaden wspólny cel, zaznajomią się ze sobą, np. interakcja, w jaką wchodzą pacjenci w poczekalni ( obecność innych ludzi i kontakt wzrokowy oddziałują na zachowanie jednostek, skłaniając je do konformizmu wobec społecznie aprobowanej sytuacji)
- i. zogniskowana – w czasie, której spotykają się, co najmniej dwie jednostki znające się wcześniej, lub też oczekujące, że w trakcie trwania interakcji, zaplanowanej w pewnym wspólnym celu (np. konferencja naukowa lub turniej szachowy), zaznajomią się ze sobą
- i. symboliczna- opiera się na interpretacji wzajemnych zachowań, dokonującej się na poziomie symbolicznym, za pośrednictwem symboli
- i. transakcyjna- nacisk jest w niej położony na proces wymiany nagród i kar albo praw i obowiązków pomiędzy partnerami ( analiza transakcyjna)
- i. typu twarzą w twarz- bezpośrednia; charakteryzuje się tym, iż zaangażowane w nią jednostki nawiązują ze sobą bardzo osobisty kontakt i znajdują się w bliskim sąsiedztwie fizycznym.

Model transakcyjny.
Stan ego jest to spójny system uczuć powiązany z zestawem spójnych wzorów zachowania.
W strukturalnym modelu analizy transakcyjnej (AT) przyjmuje się istnienie trzech komplementarnych stanów Ja. Nie są to pojęcia abstrakcyjne, ale realność psychologiczna. Rodzic, Dorosły i Dziecko reprezentują rzeczywiste postacie istniejące teraz lub w przeszłości, mające konkretne nazwisko i stan cywilny...Dla uproszczenia stany Ja nazywamy po prostu terminami: Rodzic, Dorosły, Dziecko.
1. Ja-Rodzic (R)

2. Ja-Dorosły (D)

3. Ja-Dziecko (Dz.)

11. Preferowana modalność sensoryczna – inaczej "podstawowa reprezentacja zmysłowa" (PRZ) – to według NLP cecha określająca dominujący u danej osoby rodzaj zmysłu, która odzwierciedla się także w mowie tej osoby.

Wyróżnia się trzy podstawowe modalności sensoryczne:

Wzrokowa – Wzrokowiec używa takich słów jak: widzieć, patrzeć, dostrzegać, przeoczyć, jasny, ciemny, kolorowy, świetlana perspektywa, cień wątpliwości
Słuchowa – Słuchowiec używa takich słów jak: powiedzieć, szeptać, krzyczeć, szurać, dźwięczny, głuchy, śpiewny, co słychać, nadawać na tej samej fali, prawdę mówiąc
Czuciowa (kinestetyczna) – Kinestetyk używa takich słów jak: czuć, dotknąć, ogrzać, sparzyć, lekki, ciężki, szorstki, miękki, jak się czujesz, ostry język, ciężka ręka, poczuć się dotkniętym.

12. Aktywne słuchanie.

Aktywne słuchanie to okazywanie rozmówcy akceptacji, szacunku, serdeczności i ciepła. To powstrzymywanie się od własnych sądów i dobrych rad.

Umiejętność dobrego słuchania wyraża się w skupieniu uwagi na osobie partnera, treści rozmowy poprzez:

Zwróceniu się w stronę rozmówcy
Utrzymywaniu kontaktu wzrokowego
Delikatnemu zachęcaniu do kontynuowania
Nieprzeszkadzanie i nierozpraszanie kiedy ktoś mówi

13. Jedno i dwu stronne komunikowanie się.

Komunikacja może być jedno - lub dwustronna.

KOMUNIKACJA JEDNOSTRONNA (od nadawcy do odbiorcy, bez sprzężenia zwrotnego) zabiera mniej czasu i jest bardziej uporządkowana. Komunikacja ta jest skuteczna w przypadku drobnych i prostych spraw.

KOMUNIKACJA DWUSTRONNA (z feedbackiem) jest już bardziej czasochłonna, za to za jej pomocą osiąga się większą dokładność. Może być (i często jest) chaotyczna. W przypadku komunikacji dwustronnej odbiorcy są pewniejsi prawidłowego odbioru, choć - w pewnych przypadkach - nadawcy mogą uznać, że są atakowani. Komunikacja dwustronna jest dobrym rozwiązaniem w przypadku bardziej skomplikowanych problemów, wymagających dokładnego zrozumienia.

14. Cechy kontaktu werbalnego i nie werbalnego.

Komunikację można podzielić na werbalną i niewerbalną.

Komunikacja niewerbalna to "język ciała". Bardzo istotne są w niej takie czynniki, jak:

·         przestrzeń społeczna (dystans) - według teoretyków istnieją 4 rodzaje dystansu (intymny, osobisty, społeczny i publiczny) - jest to wyraz uczuć lub władzy, choć różni się w zależności od wzorców kulturowych

·         symbole - również podkreślają dystans, władzę, zajmowane stanowisko

·         wyraz twarzy, mimika

·         kontakt wzrokowy

Komunikacja werbalna to przekazywanie informacji za pomocą wyrazów. Dużą rolę odgrywają tu takie czynniki, jak:

·         akcent (badania dowiodły, że jest ważniejszy niż treść wiadomości!)

·         stopień płynności mowy (świadczy o kompetencji i odpowiedzialności)

·         zawartość (treść) wypowiedzi; jest uzależniona od władzy oraz związków międzyludzkich, uzależnionych od przyjętego systemu kulturowego.

15. Dotyk.

Dotyk jest najintymniejszą formą komunikacji, która ma miejsce w bliskich spotkaniach. Aby doszło do odebrania bodźca przez receptor dotyku, dana osoba musi wejść w naszą strefę intymną.
Dotyk służy wielu funkcjom komunikacyjnym o dużym znaczeniu, takim jak komunikowanie uczuć, zaangażowanie, kontrola, intymność czy zainteresowanie seksualne. Po prostu- pomaga on wyrażać postawy interpersonalne. Poza tym, dotyk odgrywa ważną rolę w przekonywaniu.

Jest udowodnione naukowo, iż ludzie dotykający swoich rozmówców, których starają się do czegoś przekonać są o wiele bardziej skuteczni od tych, którzy tego nie robią.
Dotyk jest również niezastąpioną formą przekazu uczucia ciepła, wsparcia czypocieszenia, ponieważ został on uznany za szczególnie skuteczny w dostarczeniu zapewnienia potrzebującym emocjonalnego wsparcia.

Ten gest jest również efektywnym sposobem zaznaczenia władzy, przynależności, dominacji i statusu. Osoba posiadająca władzę dotyka częściej, natomiast osoba pozbawiona jej jest częściej dotykana.
Gdy trzymamy coś w swoich rękach, lub po prostu dotykamy tego- zaznaczamy wtedy przynależność danej rzeczy do nas. Częstym gestem stosowanym szczególnie przez mężczyzn jest opieranie się stopą lub ramieniem o swój nowy nabytek. Najczęściej jest to samochód, dom lub telewizor. W ten sposób symbolicznie powiększają oni rozmiary swojego ciała i w ten sposób pokazują innym, kto tu jest właścicielem.

16. Kwadrat wypowiedzi.

Muszę stwierdzić, że "narodziny" tego kwadratu były dla mnie czymś bardzo ważnym 4). Sprawdzał się on bardzo dobrze zarówno w analizie konkretnej wypowiedzi, jak i w diagnozowaniu komunikacji skomplikowanej i mocno zaburzonej a także w określaniu, która dziedzina komunikacji jest objęta zaburzeniem. Ten "magiczny kwadrat" - jako narzędzie psychologiczne - jest sercem tej książki. Trzy sprawy można dostrzec od razu. Po pierwsze, komunikacja jest rzeczywistością czterowymiarową. Każda wypowiedź ma cztery płaszczyzny. Każda z tych płaszczyzn jest odpowiedzialna za jakość (przejrzystość) komunikacji. Wypowiedź: "Dzwoniłem do ciebie pięć razy!" jest na płaszczyźnie rzeczowej jasna i zrozumiała. Natomiast już na płaszczyźnie ujawnienia siebie pojawia się kilka możliwości. Odbiorca nie wie na pewno, co nadawca chciał o sobie powiedzieć. Czy jego wypowiedź zawiera rozczarowanie, a może zagniewanie? Mało przejrzysta jest także płaszczyzna wzajemnych relacji. Tutaj pytanie nadawcy może oznaczać zarówno "Gdzie się podziewałeś?", jak i "Jesteś dla mnie bardzo ważny!" Podobnie nie jest wyraźny apel wypowiedzi. Może "Zadzwoń do mnie teraz ty"? Odbiorca takiej wypowiedzi może znaleźć się w niewygodnej sytuacji: "Rozumiem każde jego słowo -ale co on właściwie chce powiedzieć!" Niejasne płaszczyzny wypowiedzi stwarzają pole do popisu wewnętrznemu bogactwu odbiorców ukrytemu w skarbcu ich własnej fantazji, oczekiwań, obaw. Odbiorca często potrafi "dosłyszeć" w wypowiedzi nadawcy jeszcze coś, co pochodzi już tylko od niego - i w ten sposób zaczyna rozmawiać tylko sam ze sobą.

Po drugie, wypowiedź jest pakietem różnych informacji. Każda z czterech "płaszczyzn" kwadratu wypowiedzi może zawierać kilka informacji. Ta rzeczywistość jest prawdziwym obciążeniem dla odbiorcy, który chciałby (wewnętrznie) zareagować na każdą z informacji i przez to łatwo się gubi.

17. Spojrzenie i kontakt wzrokowy.

Kontakt wzrokowy jest podstawowym warunkiem rozmowy. Gdy czujesz, że źle ci się z kimś rozmawia najczęściej odbija się to na kontakcie wzrokowym. Najłatwiej byłoby powiedzieć, że wystarczy zadbać o dobry kontakt wzrokowy, aby wszystko wróciło do normy. Nie, to nie słabości kontaktu wzrokowego są przyczyną problemów. Kłopoty z kontaktem wzrokowym są najczęściej efektem złego podejścia do rozmowy i osoby z którą rozmawiasz.

Dobry kontakt wzrokowy nie polega na wpatrywaniu się w drugą osobę. Gdy ktoś wpatruje się w drugą osobę bez przerwy, dłużej niż przez kilka sekund może to oznaczać agresję lub upór (w zależności od pozostałych zachowań). Dobry kontakt wzrokowy z druga osobą przeplata się z przerwami. Ludzie nawiązują kontakt, po czym (średnio po 3 sek.) przenoszą wzrok gdzie indziej.

Unikanie spojrzeń

Unikanie kontaktu wzrokowego wiąże się z poczuciem skrępowania, wstydu, zażenowaniem czy negatywnym nastawieniem. Do unikania spojrzeń często dochodzi gdy jesteśmy zbyt blisko drugiej osoby (np. w windzie). Czujemy się wtedy przytłoczeniu bliskością drugiej osoby i staramy się sztucznie zwiększyć dystans unikając spojrzeń. Łatwo sprawdzić czy to odległość jest przyczyną spadku ilości spojrzeń. Gdy się oddalisz od kogoś, ilość częstość nawiązywania kontaktu wzrokowego wzrasta.