STYL PRZEDROMAŃSKI
Sztuka przedromańska.
313 r. – edykt mediolański (Konstantyn Wielki – równouprawnienie religii chrześcijańskiej),
380 r. – religia chrześcijańska uznana za obowiązującą w Rzymie – Teodozjusz Wielki,
395 r. – podział cesarstwa rzymskiego na wschodnie i zachodnie.
Bazylika – hala targowa lub sądowa, kościół złożony z nieparzystej liczby naw (3 – 5), z których środkowa jest zawsze dwa razy szersza i wyższa niż boczne, od strony nawy głównej okna, na planie podłużnym lub planie krzyża łacińskiego.
Malarstwo miniaturowe.
benedyktyni,
małe, ręcznie robione obrazki,
inicjały,
marginesy.
STYL ROMAŃSKI
Romanizm (świat: X – XIII w.) – pierwsza oryginalna sztuka średniowiecza, nazwa od Roma = Rzym wskazuje na łączność z architekturą rzymską.
Architektura.
funkcja obronna, religijna,
kościoły,
zamki warowne.
Kościół romański.
kompozycja zwarta, zamknięta, zbudowana z najprostszych brył geometrycznych,
bryła o grubych murach, prosta, surowa,
konstrukcja oparta głównie na założeniach bazylikowych:
sklepienia kolebkowe, krzyżowe stropy,
plan podłużny (prostokąt), plan krzyża łacińskiego,
prezbiterium,
absyda,
wieża,
okrągły łuk,
małe okna,
tympanony,
chrzcielnica,
kampanila (oddzielna wieża).
Rzeźba.
perspektywa odwrócona i hierarchiczna,
symbolika koloru,
tematyka ze Starego i Nowego Testamentu,
ekspresja postaci, gestem całego ciała wyrażają stany uczuciowe,
deformacja kompozycji i ludzi, uproszczenia,
szaty przedstawione schematycznie,
materiał: brąz, kamień.
Malarstwo.
linearyzm – jednoplanowość, symultanizm, uproszczone sylwetki, perspektywa odwrócona i hierarchiczna,
freski,
rodzaje tablicowe: iluminacyjne, witrażowe.
Zespół budowli w Pizie.
W skład budowli w Pizie wchodzą: katedra, kampanila i baptysterium. Budowle składają się z prostych brył geometrycznych. Katedra została zbudowana na planie krzyża łacińskiego w stylu bazylikowym. W fasadzie przeważają triforia i biforia. W katedrze znajduje się absyda. We wszystkich budowlach jest wiele kolumn, małych okien oraz panuje symetria i harmonia.
STYL GOTYCKI
Gotyk (świat: XII – XV w.).
odmiany dekoracyjne: sklepienia krzyżowo – żebrowe o kształtach wielodziałowych (gwieździste, kryształowe, wachlarzowe, palmowe, sieciowe) (pierwszy raz zastosowany w Saint Denis),
ornament, koniczyna, pęcherz rybi,
architektura sakralna odzwierciedlała porządek Boży (np.: kościoły Krakowa, Gdańska),
architektura świecka: ratusze, kamienice, zamki warowne, miejsce mury obronne (np.: zamek krzyżacki w Malborku),
Kościół gotycki.
budowle bazylikowe lub halowe,
konstrukcja lekka, mała masa ścian, wielkie ostrołukowe okna,
sklepienia krzyżowo – żebrowe,
system filarowo – szkarpowy,
wertykalizm,
maswerk,
wimperga,
witraż,
rozeta,
pinakle, sterczyny, fiala,
portal,
łuki przyporowe.
Rzeźba.
idealizacja, realizm, naturalizm,
indywidualizacja postaci (widać emocje na twarzy postaci),
kontrapost gotycki,
ołtarze szafiaste,
Malarstwo.
wykorzystanie scen z Nowego Testamentu, z życia Marii, Jezusa oraz świętych i męczenników,
pojawianie się obrazów o tematyce świeckiej,
ukazywanie postaci taką, jaka jest naprawdę - realistyczne ukazywanie człowieka z uwzględnieniem jego wyglądu, uczuć, otoczenia, rysów twarzy, proporcji ciała, stroju,
ukazywanie przeżyć człowieka poprzez wyraz twarzy, gesty,
ukazywanie postaci w naturalnym otoczeniu – krajobrazie, wnętrzu,
stosowanie światłocienia i perspektywy na miarę ówczesnych umiejętności,
duże znaczenie malarstwa witrażowego.
Hans Memling – „Sąd ostateczny”.
Został stworzony między 1467, a 1471 rokiem. Wykonany został w technice mieszanej na desce. Autor dzieła pozostawał nieznany aż do połowy XVII wieku. Od tego czasu zaczęto przypisywać go braciom von Eyck. Dopiero w 1843 roku Heinrich Gustav Hotho stwierdził autorstwo Memlinga, co zostało później dowiedzione. Obraz znajduje się obecnie w zbiorach Muzeum Narodowego w Gdańsku.