Edukacja międzykulturowa, podobnie jak edukacja globalna, zgodnie z celem kształcenia ogólnego w szkole (Podstawa Programowa kształcenia ogólnego dla szkół) stanowi odpowiedź na potrzebę przygotowania uczniów do funkcjonowania w zglobalizowanym i zróżnicowanym kulturowo współczesnym świecie. Zastosowanie jej założeń wpisuje się i przyczynia do realizacji zadań dydaktyczno–wychowawczych szkoły. Jednak wciąż nie wszyscy nauczyciele posiadają odpowiednie kompetencje, by skutecznie uczyć o zagadnieniach międzykulturowych. Dotyczy to szczególnie nauczycieli pracujących w środowisku wiejskim, którzy mają mniejszy dostęp do szkoleń i profesjonalnej wiedzy. Z tego względu odbiorcą naszego projektu są nauczyciele szkoły podstawowej i gimnazjum w Leoncinie, którzy zdobytą wiedzę i umiejętności wykorzystają swojej pracy dydaktycznej.

Głównym założeniem edukacji międzykulturowej jest rozwój wrażliwości kulturowej – rozumienie znaczenia i wpływu kultury na zachowania ludzi. Wrażliwość kulturowa pomaga nawiązywać satysfakcjonujące relacje z osobami odmiennymi kulturowo i osiągać cele w środowisku międzykulturowym. Przed nauczycielami stoi, zatem wyzwanie, którym jest edukacja międzykulturowa. Edukacja międzykulturowa, a co za tym idzie kształtowanie wśród uczniów umiejętności akceptowania Innego, tolerancji wobec odmienności przyczynia się do umiejętności spojrzenia na rzeczywistość w różnych kontekstach kulturowych oraz zdolności radzenia sobie w warunkach różnic społecznych, religijnych, kulturowych.

Komunikacja międzykulturowa to akt rozumienia i bycia rozumianym przez audytorium o innej kulturze.

Rodzaje komunikacji międzykulturowej:

1. Komunikacja poprzezkulturowa

2. Komunikacja pomiędzykulturowa

3. Komunikacja międzynarodowa

4. Komunikacja globalna

Ad. 1. Komunikacja poprzezkulturowa

• To komunikacja różnych grup wewnątrz jednej kultury narodowej

• Dotyczy różnic, które dzielą wspólnotę narodową

• Opisuje, co dokonuje się wewnątrz kultury

• Dokonuje się zwykle na poziomie interpersonalnym

Ad. 2. Komunikacja pomiędzykulturowa:

• Zachodni pomiędzy uczestnikami różnych kultur narodowych czy etnicznych

• Dotyczy kontaktów interpersonalnych

• Obejmuje kontakty między ludźmi należących do różnych kultur, którzy stykają się ze sobą przy okazji wspólnego życia

• Przykładem takich kontaktów jest turystyka międzykulturowa

Ad.3. Komunikacja międzynarodowa

• Polega na kontaktach instytucji należących do różnych kultur narodowych np. rządy

• Zajmuje się też technologią komunikowania, regulacjami dotyczącymi komunikacji i komunikowania

• Jej celem jest wpływ na politykę, gospodarkę, obronność, itp.

• Szczególnym przypadkiem są media zagraniczne, które z wartościami obcej kultury docierają do danego społeczeństwa

Ad.4. Komunikacja globalna

• Przypadek komunikacji międzynarodowej

• Zajmuje się badaniem wpływów komunikatów dla kultury narodowej

• Dotyczy zagadnień konfliktów ideologicznych, interesów ekonomicznych państw, itp.

• Przeważnie odbywa się na poziomie instytucji

Z KSIĄŻKI NIKITOROWICZA:

Sądzę, że najstarszą nauką zajmującą się edukacją i komunikacją międzykulturową

jest antropologia, a pierwszą osobą zajmującą się niniejszą problematyką

był Herodot (489–425 p.n.e.), który podróżował do Persji, Egiptu, Grecji, Italii

i zbierał informacje o ludziach różnych kultur. Istotne

jest uznanie obecności różnych kultur w społeczeństwie i traktowanie ich jako czynnika wzajemnego wzbogacania się oraz konfrontacja wartości,

wielokrotnie niespójnych i przeciwstawnych. Edukacja międzykulturowa

przede wszystkim ma uczyć mediacji i rozwiązywania konfliktów.

Idea edukacji międzykulturowej z jednej strony jest efektem zauważenia

i nadania znaczenia zjawiskom różnorodności kulturowej, uznania kompetencji

kulturowych, skutkiem migracji, bezpośredniej komunikacji, modernizacji, styku

kultur, z drugiej stanowi wyzwanie i szczególne zadanie edukacyjne: potrzeba

i konieczność wzajemnego poznania, zrozumienia i porozumienia, komunikacji,

interakcji, współpracy i współdziałania w różnych dziedzinach życia w „globalnej

wiosce”.

Przez edukację międzykulturową rozumiem ogół wzajemnych wpływów

i oddziaływań jednostek i grup, instytucji, organizacji, stowarzyszeń, związków

sprzyjających takiemu rozwojowi człowieka, aby stawał się on w pełni świadomym

i twórczym członkiem wspólnoty rodzinnej, lokalnej, regionalnej, wyznaniowej,

narodowej, kontynentalnej, kulturowej, globalnej – planetarnej oraz był

zdolny do aktywnej samorealizacji, kształtowania trwałej tożsamości i odrębności.

Skutkiem edukacji ma więc być dynamizacja społeczno-kulturowa różnych

grup, wzajemne poznanie, zbliżenie i integracja, z zachowaniem własnej odrębności

i własnych wizji rozwoju.

W komunikacji międzykulturowej egocentryzm jest motorem napędzającym

i służącym podtrzymywaniu własnej wartości i tożsamości. Poza tym jest motywacją

konstruktywną, związaną z działaniami transgresyjnymi, wykraczającymi

poza ustalone granice.

Podejście asymilacyjne zakłada konieczność przystosowania

się przedstawicieli kultur mniejszościowych do kultury dominującej, podejście

izolacyjne proponuje odrębne projekty kształcenia dla poszczególnych

kultur, orientacje liberalne nastawione są na promowanie tolerancji, a orientacje

radykalne – na przeciwdziałanie traktowaniu relacji międzykulturowych

z jawną lub ukrytą przemocą.