WYKŁAD VI
Przepisy merytoryczne :
§20 w przepisach merytorycznych można wydzielić przepisy ogólne i przepisy szczególne
Wydzielone przepisy ogólne oznacza się nazwą Przepisy ogólne można je scharakteryzować grupy tematyczne oznaczać nazwami charakteryzującymi treści każdej z grup.
Budowa aktu prawne na zasadzie od ogółu do szczegółu znajduje swoje uzasadnienie również w jednej z dyrektyw wykładu ( argument ) zgodnie z którą przepis prawny należy interpretować z uwzględnieniem jego miejsca w systematyce aktu prawnego którym jest on zawarty
Nieodpowiednie umiejscowienie przepisów ogólnych może zaburzać ich zakres oddziaływania. Dobrym przykładem tego są same ZTP
Rozdział I przepisy ogólne umieszczono w nich nie na samym początku aktu lecz w ramach Działu I dotyczącego projektów ustaw. Spowodowało oto że mimo iż w większości zasady wyrażone w tym rozdziale odnoszą się do wszystkich rodzajów aktów prawnych formułowaniu stosuje się ich do aktów wykonawczych. W takiej sytuacji należało najpierw wydzielić dział I przepisy ogólne i zawrzeć w nim odpowiednie zredagowane zasady ogółu odnoszące się do wszystkich AKTÓW PRAWNYCH .
To czy merytorycznie wyodrębniony przepisy ogólne należy formalnie zgrupować i odpowiednio oznaczyć zależy od tego jaką objętość ma dany akt prawny. Im większa jest ta objętość tym silniej należy zalecać dokonanie takiego formalnego wyodrębnienia
Wada3tólnZasada wyrażona w 20 ust 2 w stosunku do ogólnych zasad systematyzacji przepisów aktu które zostały wyrażone w art. 60, 61,62 Z przepisów tych wynika że wydzielenie przepisów ogólnym powinno się odbywać według następujących reguł :
Jeśli przepisy ogólne grupują artykuły to otrzymają nazwę rozdział który to jest numerowany cyfrą arabską jeśli grupują one rozdziały – otrzymują nazwę rozdział i są numerowane cyfrą rzymską a jeśli grupują działy nazwę tytuł i są numerowane cyfrą rzymską itd. Więcej
Nazwa jednostki systematyzacyjnej wyższego stopnia składa się z wyrazów części księga tytuł dział rozdział z odpowiednią cyfrą porządkową oraz ze zwrotu przepisy ogólne rozpoczętą wielka literą rozpoczętą od nowego wiersza.
Odpowiednik stosujący się do rozporządzenia:
$ 125 w przepisach ogólnych rozporządzenia
Określa się jego przedmiot w szczególność wtedy gdy tytuł rozporządzenia jest zwięzły i nie zawiera szczegółowej informacji o wszystkich sprawach uregulowanych w rozporządzeniu rozpoczyna przepisów od wyrazów „rozporządzenie określa ……”
Postanowienia i stosowane w rozporządzeniu skróty
Przepisy merytoryczne :
Zgodnie z tym przepisem na początku aktu powinny się znaleźć kolejno przepisy:
Określające zakres spraw regulowanych aktem i podmiotów których ona dotyczy lub spraw i podmiotów wyłączonych spod jej regulacji
Objaśnić użyte w akcie skróty i pojęcia , zawiera inne niż wskazane wyżej postanowienia wskazane dla wszystkich albo dla większości przepisów merytorycznych zawartych w akcie
Zasady wyrażone w tym przepisie stosuje się tylko wtedy gdy w danym akcie prawnym wyodrębniono bla bla
Nap oczątku klauzula kolizyjna która rozstrzyga zakres zastosowania danego aktu Zamieszczenie na początku danego aktu stosowanych w nim definicji i skrótów oraz wszelkich postanowień wspólnych dla całego aktu jest zgodne z postulatami
W USTAWIE:
Pierwszym przepisem aktu powinien być przepis określający zakres spraw regulowanych aktem ( zakres przedmioty) i Pomietowy których on dotyczy ( podmiotowy) Określenie to może uzupełnione w sposobów negatywne
określenie spraw podmiotów włączonych spod regulacji tego aktu.
Przepisy merytoryczne ( rozporządzenia)
$ 121.1 tekst rozporządzenia rozpoczyna się od przytoczenia przepisu ustawy zawierającego upoważnienie ustawy jako podstawy prawnej wydania rozporządzenia
Jeżeli upoważnienie ustawowe jest wyrażone w kilku przepisów jako podstawę …. Bla bla
123 pkt.1 wynika że przepis określający przedmiot rozporządzenia zamieszcza się w szczególności wtedy gdy tytuł rozporządzenia jest zwięzły nie zawiera szczegółowej info o wszystkich sprawach regulowanych w rozporządzenia Oznacza to że przepis określający przedmiot rozporządzenia musi być znacznie bardziej precyzyjny … bla bla
Jeśli rozporządzenie nie reguluje w sposób wyczerpujący spraw przekazanych w upoważnieniu ustawowym w przepisie ogólnym tego rozporządzenia powinna się znaleźć info. o tym jakie sprawy nie zostały uregulowane w danym rozporządzeniu
Zakres spraw przepisów merytorycznych
Przepisy pełnią ważną funkcję normatywną wyrażoną one normy kolizyjne a więc normy które pozwalają rozwiązywać w procesie stosowania problemy wynikające ze zbiegu przepisów Dzięki prawidłowemu posługiwaniu takimi normami wydaje się realizować postulat niesprzeczności systemu prawnego. Przepisy wyrażające normy zawierają jednocześnie informację o tych
Przepisy merytoryczne:
To właśnie odmienna rola przepisów określających zakres aktu od jego tytułu powoduje że4
Przepisy określające zakres aktu muszą być znacznie bardziej precyzyjne od tytułu
Nawet jeśli zakres aktu został dostatnie precyzyjnie określone w tytule należy go … bla bla
Warunkiem poprawnego i zwięzłego określenie przedmiotowego i podmiotowego zakresu spraw regulowanych w danym akcie jest przestrzeganie zasady wyrażonej w $ e ust 2 ZTP w myśl której w akcie nie zamieszcza się przepisów które regulowałyby sprawy wykraczające poza wyznaczony przez nią zakres przedmioty oraz podmiotowy
Najczęściej i stosunkowo najzgrabniej zakres przedmiotowy aktu wyraża się przy użyciu zwrotu „określa się, stanowi”
Przykład: art. 1 ustawa z dnia o bla bla stanowi ….
Innym zwrotem służącym określeniu spraw „reguluje”
„normuje”
Dotyczy zakres podmiotowy
Warunkowe wyłączenie jakiegoś zakresu regulacji wymaga zwrotu Często używa się „nie stosuje się jeżeli”
W przepisie określającym zakres spraw regulowanych danym aktem nie powinno się zawierać innych treści w szczególności nie powinno się jednocześnie wyrażać postanowień ogólnych
Jeżeli w danym akcie nie zostają wyrażone odpowiednie normy kolizyjne wówczas znajdą zastosowanie:
Ogólne normy kolizyjne wyrażone w aktach wyższego rzędu
Szczególne normy kolizyjne wyrażone w innej ustawie
Reguły kolizyjne powszechnie przyjmowane w orzecznictwie i doktrynie
Szczególnymi przypadkami ogólnych norm kolizyjnych są :
Normy rozstrzygające konflikty pomiędzy systemami prawnymi
Zasada pierwszeństwa ustawy : 92 art. konstytucji
Do reguł kolizyjnych można zaliczyć takie reguły jak :
Norma wyższego rzedy reguluje niższego itp. 1 nadrzędna uchyl nadrzędna, późniejsza wcześniejszą , (uzupełnić )
Reguły stanowiące konsekwencje ich hierarchii takie jak : ustawa później podrzędna nie uchyla ustawy wcześniej nadrzędnej
Ustawa ……
Drugim elementem przepisów powinien być słowniczek
Zawarcie przesłanki formułowanie definicji danego określenia 146 ZTP
Definicje i skróty w rozporządzeniu:
Szczególni należy podkreślić ze w aktach wykonawczych bez upoważnienie ustawowego nie formułuje się definicji ustalających znaczenia określeń ustawowych w szczególności w akcie wykonawczym nie formułuje się definicji które ustalałby znaczenia określeń zawartych w ustawie upoważniającej
W słowniczku powinny się znaleźć tylko definicje danych określeń a nie normy postępowania
Zawarte w danym rozporządzenie definicję będą stosowane tylko do określeń użytych w tym rozporządzeniu Dlatego też najbardziej stosowane są zwroty sygnalizują ten zakres takie o jakich mowa w 148 ZTP
Skrótów nie wprowadza się w tym samym przepisie którym formułuje się definicje ( 154 ust. 4 ZTP) stosunków najmniej problemów stwarza wprowadzenie skrótów w tym przepisów dane go aktu w którym po raz pierwszy zostało użyte skrócone określenie
Dane określenie ma być użyte w jednym znaczeniu w obrębie całego jego definicję zamieszcza się w przepisach ogólnych akty 150 art. ZTP
Jeżeli danego określenie ma być używane w jednym znaczeniu w obrębie całej jednostki systematyzujące .. bla bla
Jeżeli akt zawiera rozbudowane przepisu ogólne i wiele wielokrotnie powtarzających się określeń … bla
Konstruowanie definicji
Jeśli dane określenie jest wieloznaczne znaczenie należy skonstruować jego definicje
Nieostrość danego określenia, gdy nie można go zastąpić należy stworzyć jego definicję
Dane określenie nie jest powszechnie zrozumiane należy stworzyć jego definicje $ 8 ust.1 ZTP
Zrozumiane na terenie całego kraju
Używane współcześnie i nie należy się posługiwać archaizmami
Rozumiane tak samo w społ , bez używania wyrażeń środowiskowych
Należy stwierdzić czy określenie jest poprawne
Ustalenie nowego znaczenia dla danego określenia które może być różnie rozumiane
Konieczność korzystanie to wynika z wykładni językowej i poprawnie przyjęte znaczenie jako zasady pierwszeństwa
Inne znaczenie niż poprawne użycie słowa to trzeba sformułować jego definicję w ustawie
§ 10 ZTP
Odstąpienie od zasady konsekwencji terminologicznej :
§147 ust 2 formułuje sposób postępowania gdy należy odstąpić od zasady wyrażonej w $ 147 ust.1 .
§9 ZTP w ustawie należy się posługiwać się zwrotami użytymi w ustawie podstawowej dla danej dziedziny spraw. Prymat decyzji kodeksowej - ZASADA
Definicje kodeksowe mają zadanie wykończeniowe znaczące dla systemu prawa
Jak to ujął WSA w Warszawie definicje kodeksowe mają z założenia znaczenie wykraczające poza dany Akt prawny czy nawet dział prawa.
Przykład: Wyrok , NSA stwierdzi ze definicji kodeksowa nieruchomości rolnej zawarta w art. 45 k.c. ma także zastosowanie do wszystkich innych ustaw dotyczących nieruchomości gruntów rolnych chyba że zawierają one postanowienia odmienne
W pierwszej kolejności prawodawca powinien zatem rozważyć użycie tego samego znaczenia a innego niż kodeksową definicję poprzez stworzenie lokalna definicję
Def. Przepisy wykonawcze
Naruszenie hierarchiczności źródeł prawa, akty wykonawcze mogą być niezgodne
Z konstytucji wynika że omawiana zasada dotyczy nie tylko aktów wykonawczych ale stosuje się ją również w relacji ustawa – konstytucja. Jeśli Konstytucja nie przekazuje do uregulowania w drodze ustawy def .jakiegoś określania konstytucji w ustawie nie powinno się definiować tego pojęcia
Określenie jest określeniem ustawowym jeśli zostało ono użyte w jakiejkolwiek obowiązującej ustawie przy czym jako określenie należy rozumieć cały definiowany zwrot a nie poszczególne wyrazy
Definicje sformułowane w akcie wykonawczym maja stosunkowo mniejszy zakres obowiązywania gdyż zasadniczo zakres ten jest ograniczony tylko do samego tego aktu wykonawczego w którym sformułowano daną definicje
149 naruszenie tego paragrafu stanowi naruszenie dwóch podstawowych zasad dotyczących nowelizacji aktów prawnych
Zasady że nowelizacji dokonuje się aktem tego samego rzędu co akt nowelizowany
Zakaz nowelizowania w sposób dorozumiały
Jednocześnie naruszenie tego zakazu może prowadzić do naruszenia
Zakaz zamieszczania w akcie wykonawczym przepisów niezgodnym z aktami wyższego rzędu
Zakaz powtarzania w akcie przepisów wyższego rzędu
Zakaz zamieszczania w akacie normatywnym wypowiedzi które nie służą wyrażeniu norm prawnych
Te 2 przypadki traktowane są : wg. TK definicja sprawozdawcza info tego typu nie zawierały treści normatywnej mało istotne naruszenie techniki prawodawczej
Definicje należy formułować w sposób wyraźnie odróżniający je od innych elementów treści danego aktu
Jeśli przepis z definicji zamieszcza się wśród innych przepisów odróżnienie go od tych przepisów wymaga wyrównanego podkreślenia we wprowadzeniu do wyliczenia definiowanych określeń że są to definicje tylko określeń. Najczęściej stosuje się w tym przypadku formułę Użyte w ustawie określenie oznaczają „
Przykład : $ 2 rozporządzeniu Ministra Rozwoju regionalnego
- w zrozumieniu niniejszej ustawy określenie oznacza
Ilekroć w ustawie mowa jest o……
Definicje nie wprowadza się w tym samym przepisie w którym formułuje się skróty ( $ 154 ust 4 ZTP)
Definicja zakresowa - definiuje dane pojecie poprzez wyliczenie elementów składowych na te pojecie. Definicja taka powinna być sformułowana tak by nie pozostawiała wątpliwości co czy ma ona charakter zupełny
DEFINICJA ZAKRESOWA:
Jeśli def. Została zredagowana w sposób sugerujący że jest to definicja zakresowa zupełna
DEFINICJA PRZYKŁADOWA:
Wymienia elementy które wchodzą w jej skład „ w szczególności, między innymi” to nie jest kompleksowe zamknięcie definicje trzeba szukać jeszcze elementów wschodzących w jej skład.
Jeżeli wyliczenie ma mieć charakter przykładowy, a nie zupełny należy to jednoznacznie wyrazić za pomocą zwrotów” w szczególności” albo „ „zwłaszcza”
153 nie przypadkowo ograniczona lista zwrotów jakich można użyć do podkreślenia przykładowy charakter wyliczenia do zwrotów „ w szczególności” , „zwłaszcza”
Przepisy merytoryczne:
Od ogółu do szczegółu
Przepisy ogólne rozporządzenie
Zamieszczenia danego przepisu określa że reguluje cały zakres i bez uzasadnionego decyzji nie należy go zawężać
Trzeba stosować go do określonej części
Uchyla , zmienia
Należy unikać zbędnych powtórzeń
Przepisy merytoryczne
Odesłania tylko gdy jest to konieczne. Z ustawy szczegółowej , odesłanie do kodeksu
$20 ZTP
Gdy uregulowanie zawarte w akcie do które się odsyła uzupełniają sprawy normatywne aktu
Gdy uregulowanie w kacie do którego się odsyła jest odmiennie
Zasada $ 20 ust.1 nie oznacza że nie można stosować odesłań
$22 ust2 ZTP
Art. 3 ustawa o nasiennictwie – przykład odesłania do postępowania adm.
Art.14 ustawy o pomocy społecznej – odesłanie - błędne
$23 zakaz powtórzeń zewnętrznych i wewnętrznych tylko niezbędne wypowiedzi
Jednostki systematyzacyjne
$3 ust.2 elementy wspólne należy wyciągnąć przed nawias …..
$23 ZTP
Kompetencje nie powinny znajdować się w części ogólnej
$ 25 ust 1 ZTP przepisy prawa wyrażające dyrektywę postępowania należy wskazać: adresata – za pomocą „każdy kto”, „kto” , przesłankę zastosowania, kiedy ma zastosowanie, dyrektywę postępowania
$ 25 ZTP adresat wyraźnie oznaczony i omówiony w komentarzu tego przepisu
Stosowanie skrótów
Skróty oznaczeń Jednostek redakcyjnych
Skróty oznaczeń dzienników urzędowych
Skróty oznaczeń Innych określeń złożonych
$ 154 ust.1 ( gdy jeden raz używany w trakcie aktu to się nie używa)
Tak jak w innych rodzajach tekstów skróty w tekstach aktów normatywnych można wprowadzić … bla bla
& 152 ZTP
ZTP nie przewiduje specjalnej procedury wpisywania skrótów
97 r o rehabilitacji art.1 osób niepełnosprawnych potwierdzona orzeczeniem …
ABW itp.
Skróty tworzy się:
Albo z pierwszych liter skracanego określenia złożonego napisanymi wielkimi lub małymi literami
Albo z jednego sporo wyrazów wchodzących w skład określenia złożonego
Albo z wyrazu niewychodzącego w skład tego określenia
Przepisy ZTP mają wchodzić tylko pierwsze litery itp.
Nie 154 nie należy używać „zwane dalej”
$ 155
Pojęcie nieostre „nieposzlakowana opinia” itp.
Klauzule generalne- odsyłają do norm pozaprawnych
Metody pozaprawne- dopełniają prawo , niezbędne pozaprawne do wykonywania prawa, uelastycznienie prawa