BADANIA W CIĄŻY

Przyszłe mamy zgłaszają się na kontrole do lekarza co cztery tygodnie, po 20. tyg. ciąży – co trzy, po 32. tyg. – co dwa, a po 36. tygodniu nawet co tydzień. Oczywiście, jeśli zauważysz jakieś niepokojące objawy, od razu idź do ginekologa. Zanim maluszek przyjdzie na świat dowiesz się o nim i o sobie mnóstwa rzeczy. Jedne wizyty będą przyjemniejsze, np. obserwowanie pulsującego serduszka na ekranie, a inne możesz wspominać źle, np. częste pobrania krwi. Warto przechowywać wyniki badań. Jeśli okaże się, że musisz zmienić lekarza lub trafisz do szpitala (odpukać!), historię ciąży będzie można bez problemu odtworzyć. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne opracowało terminarz badań, które trzeba zrobić w prawidłowo przebiegającej ciąży. Tymczasem przeczytaj, po co właściwie wykonuje się niektóre z analiz i jak wygląda samo badanie.

Grupa krwi i czynnik Rh 
Jeśli już kiedyś miałaś robione tego typu badania i masz ich oryginalny wynik – to może nie trzeba będzie ich powtarzać. Ten typ analizy jest ważny z dwóch powodów. Po pierwsze, jeśli przytrafi ci się coś złego i konieczne będzie przetaczanie krwi, to nie wystarczy tylko powiedzieć lekarzowi, jaką masz grupę. By wykonać transfuzję, musi on mieć w ręku dokument, który to stuprocentowo potwierdza. Druga ważna sprawa to czynnik Rh. Chodzi o to, by „wyłowić” kobiety z czynnikiem ujemnym (Rh-).
Jeśli ich partnerzy mają czynnik dodatni, istnieje ryzyko, że w tej lub kolejnej ciąży dojdzie do konfliktu serologicznego i organizm matki będzie produkował przeciwciała przeciwko krwinkom płodu. Ciężarnym z czynnikiem krwi Rh- podaje się wtedy odpowiednio wcześniej przeciwciała, by uniknąć poważnych powikłań w rozwoju maleństwa.

Antygen HBs 
Tajemniczo brzmiące badanie (a konkretnie analiza krwi) sprawdza, czy jesteś nosicielką wirusa zapalenia wątroby typu B. Jeśli okaże się, że tak, to lekarze podadzą noworodkowi (zaraz po urodzeniu) immunoglobulinę, by nie doszło do zakażenia. Potem zaszczepią go, tak jak inne noworodki.

Morfologia krwi 
Na początku ciąży określa się poziom hCG, co może być potwierdzeniem, że spodziewasz się dziecka. Wykonuje się też dokładne badanie składu krwi: liczby krwinek białych (leukocytów) i czerwonych (erytrocytów), poziomu hematokrytu (wskaźnika gęstości krwi) oraz stężenia hemoglobiny (barwnika krwinek czerwonych przenoszącego tlen i dwutlenek węgla). To pierwsze badanie krwi jest ważne, bo stanowi punkt odniesienia dla następnych. Może się potem okazać, że niektóre wartości będą odbiegały od normy, jednak lekarz oceni całą morfologię (proporcje poszczególnych składników) i porówna ją właśnie z tą pierwszą. Częste badania krwi służą temu, by w porę wykryć różne infekcje – wzrasta wtedy liczba krwinek białych (norma to ok. 13 tys./ĶL). 

Trzeba jednak pamiętać, że od drugiego trymestru ciąży w ogóle ich przybywa. Lekarz oceni też, czy nie grozi ci niedokrwistość (anemia), która u kobiet ciężarnych zdarza się bardzo często. Wskazuje na nią obniżenie poziomu hemoglobiny we krwi (norma wynosi 11,5–16 G/DL). Jeśli będziesz miała wynik poniżej normy, lekarz może zalecić ci przyjmowanie preparatów z żelazem (jest ono podstawowym składnikiem hemoglobiny) i rozszerzenie diety o produkty bogate w ten pierwiastek. 

Badanie ultrasonograficzne (USG)
Na badanie ultrasonograficzne z utęsknieniem czeka prawie każda przyszła mama, bo można dzięki niemu zobaczyć dziecko przed porodem. Wykonuje się USG przezpochwowe (zwykle tylko na początku, by stwierdzić ciążę) i zewnętrzne (przez brzuch), trwa maksymalnie pół go-dziny. Brzuch pokrywa się warstwą żelu, która ma poprawić przewodzenie ultradźwięku. Lekarz powoli przesuwa sondę po brzuchu, a urządzenie rejestruje echo fal, gdy odbijają się od części ciała dziecka. To badanie jest w pełni bezpieczne dla ciebie i dla maleństwa. W pierwszym trymestrze lekarz ocenia w trakcie USG umiejscowienie ciąży, sprawdza, czy nie jest mnoga. Ocenia czynność serca płodu i ustala przewidywany termin porodu. Sprawdza też stan kosmówki, z której w przyszłości powstanie łożysko, i kontroluje przezierność karkową płodu. Niekiedy w pierwszej połowie ciąży zaleca się wypicie dużej ilości wody przed badaniem, bo wypełniony pęcherz działa jak dodatkowa soczewka i czasami lepiej wtedy widać dziecko. 

Drugie badanie pozwala dokładnie sprawdzić, czy prawidłowo rozwija się mózg, kręgosłup i narządy wewnętrzne (nerki, serce). Można też zobaczyć płeć dziecka i obejrzeć łożysko, dzięki któremu następuje wymiana składników niezbędnych do rozwoju płodu. Natomiast trzecie USG (tuż przed porodem) pomaga ustalić wielkość oraz ułożenie płodu, stan łożyska i ilość płynu owodniowego. To informacje ważne dla lekarza prowadzącego twój poród. Od niego też zależy ile i jakie badania USG będziesz miała.

Pamiętaj!
Niektóre badania wystarczy zrobić raz lub dwa podczas ciąży, inne będziesz powtarzać systematycznie przed każdą wizytą u ginekologa. Pilnuj terminów badań. Regularne analizy krwi i moczu pozwalają wykryć wiele zaburzeń, zanim staną się one niebezpieczne dla ciebie i dziecka.