Rada Unii Europejskiej
Rada UE stanowi główny ośrodek podejmowania decyzji politycznych Unii Europejskiej.
Ministrowie Państw Członkowskich spotykają się w ramach Rady Unii Europejskiej. W zależności od przedmiotu znajdującego się w porządku obrad, dane Państwo reprezentowane jest przez ministra odpowiedzialnego za właściwą dziedzinę (polityka zagraniczna, finanse, polityka społeczna, transport, rolnictwo itd.).
Prezydencja Rady trwa sześć miesięcy i pełnią ją rotacyjnie poszczególne Państwa Członkowskie.
Rada pełni rolę decyzyjną i koordynacyjną.
Rada Unii Europejskiej uchwala akty prawne, na ogół w drodze procedury współdecyzji z Parlamentem Europejskim.
Rada koordynuje ogólną politykę gospodarczą Państw Członkowskich.
Rada UE określa i wdraża wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa Unii na podstawie ogólnych wytycznych Rady Europejskiej.
Rada zawiera w imieniu Wspólnoty i Unii umowy międzynarodowe pomiędzy Wspólnotą a innymi krajami lub organizacjami międzynarodowymi.
Rada koordynuje działania Państw Członkowskich i przyjmuje środki w zakresie współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych.
Rada i Parlament Europejski są uprawnione do uchwalania budżetu Wspólnoty.
Akty prawne Rady.
Akty prawne Rady mogą mieć formę rozporządzeń, dyrektyw, decyzji, wspólnych działań lub stanowisk, zaleceń lub opinii. Rada może także przyjmować konkluzje, deklaracje i rezolucje.
Podczas gdy Rada pełni funkcję prawodawczą, wnioski co do aktów prawnych zgłaszane są w zasadzie przez Komisję Europejską. Są one następnie rozpatrywane przez Radę, która może je zmienić przed uchwaleniem.
Parlament Europejski jest aktywnym uczestnikiem procesu legislacyjnego. W bardzo wielu sprawach prawodawstwo wspólnotowe uchwalane jest wspólnie przez Parlament i Radę w drodze tzw. procedury współdecyzji.
Liczbę głosów przysługujących poszczególnym Państwom Członkowskim określają Traktaty. Traktaty określają również, w jakich przypadkach wymagana jest zwykła większość głosów, większość kwalifikowana lub jednomyślność.
Od 01.01.2007 roku kwalifikowana większość głosów wymaga spełnienia następujących dwóch warunków:
większość Państw Członkowskich głosuje «za» (w niektórych przypadkach większość dwóch trzecich głosów);
minimum 255 głosów «za», tzn. 73,9% wszystkich głosów (mniej więcej taki sam procent jak w poprzednim systemie).
Ponadto Państwo Członkowskie może zażądać potwierdzenia, że głosy «za» reprezentują ogółem przynajmniej 62% ludności Unii. Jeśli wymagany procent nie zostanie uzyskany, decyzja nie zostaje podjęta.
Przydział głosów dla poszczególnych Państw
| Niemcy, Francja, Włochy, Zjednoczone Królestwo | 29 |
|---|---|
| Hiszpania, Polska | 27 |
| Rumunia | 14 |
| Niderlandy | 13 |
| Belgia, Czechy, Grecja, Węgry, Portugalia | 12 |
| Austria, Bułgaria, Szwecja | 10 |
| Dania, Irlandia, Litwa, Słowacja, Finlandia | 7 |
| Cypr, Estonia, Łotwa, Luksemburg, Słowenia | 4 |
| Malta | 3 |
| ŁĄCZNIE | 345 |
Prezydencję Rady Unii Europejskiej sprawuje kolejno każde Państwo Członkowskie.
Prezydencja Rady trwa sześć miesięcy (od stycznia do czerwca oraz od lipca do grudnia) i jest sprawowana przez każde Państwo Członkowskie według wcześniej uzgodnionej kolejności.
Prezydencja odgrywa istotną rolę w organizowaniu pracy instytucji, a zwłaszcza nadaje impuls procesowi podejmowania decyzji prawotwόrczych i politycznych. Państwo sprawujące Prezydencję Rady odpowiada za organizowanie i prowadzenie wszystkich posiedzeń, w tym także wielu grup roboczych, oraz za opracowywanie kompromisów.
Każde państwo członkowskie uczestniczy w przygotowywaniu prac Rady i w podejmowaniu przez nią decyzji
W skład Rady wchodzą ministrowie reprezentujący państwa członkowskie. Instytucja ta zbiera się w dziesięciu różnych formacjach zależnie od omawianej problematyki. Na przykład Radę do Spraw Zagranicznych tworzą ministrowie spraw zagranicznych, Radę ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych – ministrowie sprawiedliwości i spraw wewnętrznych itd.
Przygotowywaniem lub koordynowaniem wszystkich prac Rady zajmuje się Komitet Stałych Przedstawicieli (COREPER), złożony z pracujących w Brukseli stałych przedstawicieli państw członkowskich i ich asystentów. Za przygotowanie prac samego komitetu odpowiada ponad 150 komitetów i grup roboczych, w których zasiadają delegaci z państw członkowskich.
Niektóre ze wspomnianych komitetów mają za zadanie koordynować działania i służyć wiedzą fachową w określonych dziedzinach, np. Komitet Ekonomiczno-Finansowy, Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa (odpowiedzialny za monitorowanie sytuacji międzynarodowej pod kątem polityki zagranicznej i wspólnego bezpieczeństwa oraz za polityczny nadzór i strategiczne kierownictwo – pod okiem Rady – nad operacjami zarządzania kryzysowego) czy komitet koordynacyjny odpowiedzialny za przygotowywanie prac w dziedzinie współpracy sądowej w sprawach karnych.
Rada jest jednym ciałem, ale ze względu na organizację prac zbiera się – zależnie od omawianej problematyki – w różnych formacjach. Grono obecnych stanowią wtedy ministrowie z poszczególnych państw członkowskich i europejscy komisarze odpowiedzialni za omawianą dziedzinę. W latach 90. Rada spotykała się w 22 formacjach, od czerwca 2000 roku przez dwa kolejne lata w szesnastu, a od czerwca 2002 roku już tylko w dziewięciu. Od kiedy w dniu 1 grudnia 2009 r. wszedł w życie traktat z Lizbony, formacji Rady jest dziesięć. Niezależnie od tego Rada pozostaje pojedynczą instytucją, a decyzja podjęta przez jedną ze wspomnianych dziesięciu grup jest decyzją całej Rady. Siedzibą Rady jest Bruksela, gdzie organ ten zbiera się kilka razy w miesiącu (w kwietniu, czerwcu i październiku posiedzenia odbywają się w Luksemburgu).
razem istnieje dziesięć możliwych konfiguracji Rady
Rada ds. Ogólnych
Rada ds. Zagranicznych
Rada ds. Gospodarczych i Finansowych (Ecofin)
Rada ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (JHA)
Rada ds. Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Ochrony Konsumentów
Rada ds. Konkurencyjności
Rada ds. Transportu, Telekomunikacji i Energii
Rada ds. Rolnictwa i Rybołówstwa
Rada ds. Środowiska
Rada ds. Edukacji, Młodzieży i Kultury.
Przewodniczącym Rady jest minister z kraju sprawującego aktualnie prezydencję. Prezydencja Rady przypada co pół roku na kolejne państwo członkowskie.
Nad decyzjami, które przyjmuje Rada, pracuje wcześniej ponad 150 grup roboczych i komitetów złożonych z delegatów państw członkowskich. Rozstrzygają oni kwestie techniczne i przedkładają wyniki Komitetowi Stałych Przedstawicieli (COREPER-owi), złożonemu z ambasadorów państw członkowskich akredytowanych przy Unii Europejskiej. Komitet ten dba o spójność prac i rozwiązuje kwestie techniczno-polityczne, zanim dany akt trafi na forum Rady.
Rada podejmuje decyzje głosami ministrów z państw członkowskich. Zależnie od dziedziny traktat przewiduje trzy typy głosowania: zwykłą większością głosów (decyzje proceduralne), kwalifikowaną większością głosów (system ważony oparty na liczbie ludności państw członkowskich, stosowany do wielu decyzji o rynku wewnętrznym, sprawach gospodarczych i handlu) oraz jednomyślnie (polityka zagraniczna, obronność, współpraca sądowa i policyjna, a także podatki).
W zdecydowanej większości przypadków Rada podejmuje decyzje na wniosek Komisji Europejskiej i w porozumieniu z Parlamentem Europejskim. Z Parlamentem porozumiewa się drogą konsultacji (np. w dziedzinie rolnictwa, współpracy sądowej i policyjnej, a także podatków) albo drogą wspólnej decyzji (np. rynek wewnętrzny).
Na posiedzeniach poświęconych sprawom ogólnym Rada zajmuje się zagadnieniami, które dotyczą kilku (co najmniej dwóch) dziedzin unijnej polityki, np. negocjacjami rozszerzeniowymi, przygotowaniem unijnej wieloletniej perspektywy budżetowej lub kwestiami instytucjonalno-administracyjnymi.
Koordynuje również przygotowania do posiedzeń Rady Europejskiej i pilotuje realizację wyników tych posiedzeń.
The Employment, Social Policy, Health and Consumer Affairs Council (EPSCO) is composed of employment, social protection, consumer protection, health and equal opportunities ministers, who meet around four times a year.
It is the task of the European Community to raise the standard of living and quality of life of its citizens, notably through high-quality jobs and high levels of social protection, health protection and protection of consumers' interests, while at the same time guaranteeing equal opportunities for all its citizens.
In these fields, the Council usually decides by qualified majority, acting together with the European Parliament under the codecision procedure (social security is an exception: here the Council acts unanimously). It adopts European rules to harmonise or coordinate national laws, in particular on working conditions (workers' health and safety, social security, employee participation in the running of companies), strengthening of national policies to prevent illness and combat the major health scourges and protection of consumers' rights.
Since employment and social protection polices remain the responsibility of the Member States, the Community's contribution is confined to setting common objectives for all the Member States, analysing measures taken at national level and adopting recommendations to the Member States.
Within the Council, and in particular in the framework of the Employment Committee and the Social Protection Committee, Member States can exchange ideas and information or share the results of their own experiences.
Budżet Rady Europejskiej i Rady ujęty jest razem w sekcji II budżetu ogólnego UE.
Budżet Rady Europejskiej i Rady na rok 2011 wynosi 563 mln EUR.
Zmniejszenie – w porównaniu z 2010 rokiem – budżetu Rady Europejskiej i Rady na rok 2011 wynika głównie z przesunięcia 80 mln EUR z Rady do Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych (ESDZ). Ustanowienie ESDZ obejmuje również przeniesienie 411 stanowisk z Rady do ESDZ w 2011 roku.
Budżet Rady Europejskiej i Rady na rok 2011 obejmuje wynagrodzenia dla ok. 3200 urzędników: środki te stanowią 56% tego budżetu.
Rada organizuje rocznie ponad 4300 oficjalnych spotkań. Bezpośrednie koszty z nimi związane (np. koszty podróży delegacji i koszty tłumaczenia ustnego) stanowią 24% całego budżetu.
Wydatki na budynki i infrastrukturę to 9%, a na systemy informatyczne, sprzęt i meble – kolejne 8%.
W roku 2011 środki przewidziane w sekcji II stanowią ok. 0,4% całego unijnego budżetu. Wynoszą one zatem ok. 7% łącznych wydatków administracyjnych wszystkich instytucji UE.
Proces ustanawiania budżetu Rady Europejskiej i Rady rozpoczyna się w styczniu określeniem celów i propozycji dotyczących niezbędnych zasobów na kolejny rok. Na tej podstawie opracowuje się preliminarz dochodów i wydatków Rady Europejskiej i Rady, który przedkłada się Radzie; następnie preliminarz ten włącza się do wniosku Komisji dotyczącego projektu budżetu.
Do połowy listopada w ramach komitetu pojednawczego dwa organy władzy budżetowej powinny przyjąć wspólne stanowisko w sprawie budżetu UE na kolejny rok. Po wypracowaniu wspólnego stanowiska Parlament Europejski i Rada jak najszybciej sformalizują wyniki zgodnie z wewnętrznymi procedurami każdej z instytucji.
Posiedzenia Rady są jawne, gdy obraduje ona lub głosuje nad aktami ustawodawczymi.
Pierwsze obrady Rady nad ważnymi wnioskami o charakterze innym niż ustawodawczy są również jawne.
Poza tym Rada regularnie przeprowadza debaty jawne w sprawach ważnych dla interesów Unii i jej obywateli.
Jawny charakter ma debata nad 18-miesięcznym programem prac Rady do Spraw Ogólnych, jak również nad priorytetami innych składów Rady oraz debata nad pięcioletnim programem prac Komisji.
Traktat z Lizbony
zmieniający Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską został podpisany w stolicy Portugalii 13 grudnia 2007 r. przez przedstawicieli dwudziestu siedmiu państw członkowskich. Wszedł w życie 1 grudnia 2009 r. po ratyfikacji przez wszystkie państwa członkowskie.
Traktat o Unii Europejskiej zawiera postanowienie, które pozwala wprowadzać zmiany do traktatów. Otóż art. 48 przewiduje, że propozycję takich zmian mogą przedłożyć Radzie państwo członkowskie, Parlament Europejski lub Komisja. Propozycję tę Rada przekazuje Radzie Europejskiej i informuje o niej parlamenty narodowe. Jeżeli Rada Europejska wyrazi zgodę, jej przewodniczący zwołuje konwent złożony z przedstawicieli parlamentów narodowych, szefów państw lub rządów oraz przedstawicieli Parlamentu Europejskiego i Komisji. Konwent rozpatruje propozycję zmian i przyjmuje – w drodze konsensusu – zalecenie dla konferencji międzyrządowej, którą następnie zwołuje przewodniczący Rady. Jeżeli zakres proponowanych zmian nie uzasadnia zwołania konwentu, Rada Europejska może – po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego – zwykłą większością głosów podjąć decyzję o jego niezwoływaniu. Wtedy sama określa mandat konferencji międzyrządowej, którą następnie zwołuje przewodniczący Rady. Podsumowując, konferencja z udziałem wszystkich państw członkowskich jest zwoływana zawsze, ale nie zawsze poprzedzają ją prace konwentu. Zmianę traktatów muszą każdorazowo ratyfikować wszystkie państwa członkowskie – zgodnie ze swoimi przepisami konstytucyjnymi.
Traktat z Lizbony jest ostatnim z traktatów zmieniających traktaty, na mocy których ustanowiono Wspólnoty i Unię Europejską; wcześniej były to m.in. Jednolity akt europejski (1986), Traktat o Unii Europejskiej (Traktat z Maastricht) (1992), Traktat z Amsterdamu (1997) i Traktat z Nicei (2001).