TRUDNOSCI W CZYTANIU I PISANIU WYSTEPUJACE U UCZNIÓW

Z UPOSLEDZENIEM UMYSŁOWYM W STOPNIU LEKKIM

Najbardziej typowym objawem uposledzenia umysłowego stopnia lekkiego sa trudnosci w uczeniu

sie, które wynikaja z ogólnie niskiego poziomu inteligencji. Niezale_nie jednak od trudnosci w przyswajaniu

wiedzy i umiejetnosci, uczniowie z uposledzeniem umysłowym w stopniu lekkim sa w stanie opanowac

techniki czytania i pisania. Przyczyna trudnosci w pisaniu i czytaniu jest nie tylko defekt intelektualny, lecz

tak_e zaburzenia zdolnosci percepcyjno – motorycznych zaanga_owanych w przebieg procesów czytania

i pisania.

Czytanie i pisanie zalicza sie do wy_szych czynnosci psychicznych.

Proces pisania wymaga od ucznia z uposledzeniem umysłowym podejmowania skomplikowanych

czynnosci. Uczen musi:

- prawidłowo spostrzegac i zapamietywac graficzny obraz poszczególnych liter (percepcja wzrokowa,

pamiec),

- prawidłowo rozpoznawac dzwieki wchodzace w skład wyrazu (percepcja słuchowa), nastepnie

przyporzadkowac odpowiednie znaki graficzne (myslenie),

- zapisac w nale_nej kolejnosci znaki graficzne (sprawnosc motoryczna, koordynacja wzrokowo–

słuchowo–ruchowa).

Podczas nauki czytania uczen musi:

- dokonac analizy i syntezy wyrazów; musi rozpoznac litery, nale_ycie je zró_nicowac, zapamietac

wzajemne poło_enie tych liter obok siebie w wyrazie (orientacja przestrzenna, percepcja wzrokowa),

- usłyszec i zapamietac poszczególne słowa, uswiadomic sobie, _e mo_na rozło_yc je na

poszczególne dzwieki, którym odpowiadaja litery, a litery i odpowiadajace im dzwieki tworza słowa

(percepcja słuchowa).

Błedy pojawiajace sie podczas prób samodzielnego czytania i pisania.

Pisanie: błedy ortograficzne, gramatyczne, opuszczanie znaków interpunkcyjnych, mylenie liter, mylenie

głosek o podobnym brzmieniu i artykulacji, opuszczanie liter.

Czytanie: zniekształcanie wyrazów, opuszczanie i dodawanie liter, zmiana koncówek wyrazów.

Umiejetnosc czytania i pisania musi nabyc ka_dy uczen nawet z uposledzeniem umysłowym

w stopniu lekkim. Zdobycie tych sprawnosci umo_liwi mu samodzielne, pełne funkcjonowanie w _yciu.

Po_adane wyniki w czytaniu i pisaniu mo_na osiagnac poprzez przezwycie_enie trudnosci

i systematyczne cwiczenie prowadzace do osiagniecia przez ucznia sprawnosci i poprawnosci w zakresie

obu technik.

Majac na uwadze fakt, i_ uczniowie z uposledzeniem umysłowym w stopniu lekkim ró_nia sie

rodzajem, zakresem i głebokoscia deficytów rozwojowych oraz trudnosciami w uczeniu sie musimy dokonac

analizy ich potrzeb i mo_liwosci, które pozwola na indywidualny dobór srodków oddziaływania. Nale_y

pamietac równie_ o zasadzie stopniowania trudnosci, a zatem warunkiem przechodzenia do zadan

o wiekszym stopniu trudnosci jest wykorzystanie cwiczen na ni_szym poziomie. Zbyt szybkie przejscie do

zadan trudniejszych mo_e zniechecic ucznia do pracy. Pamietac nale_y równie_ o dostosowaniu cwiczen do

rodzaju i stopnia zaburzen percepcyjno – motorycznych. Łaczymy cwiczenia funkcji zaburzonych

z cwiczeniami funkcji niezaburzonej albo mniej zaburzonej, w celu tworzenia własciwych mechanizmów

kompensacyjnych. Pozwala to uczniowi szybciej przezwycie_yc trudnosci w nauce. Stosujemy zatem

zasade korekcji i kompensacji zaburzen. Kolejna wa_na zasada jest zasada systematycznosci, która

dotyczy systematycznosci i czestotliwosci zajec. Czestotliwosc i systematycznosc zajec wpływa pozytywnie

na opanowanie i utrwalanie zdobytych umiejetnosci.

PROPOZYCJE CWICZEN:

Usprawnianie percepcji wzrokowej:

- układanie puzzli,

- wyszukiwanie podobienstw i ró_nic miedzy obrazkami,

- odczytywanie sylab,

- wyszukiwanie identycznych liter i sylab,

- lepienie z plasteliny lub układanie liter z drutu,

- tworzenie wyrazów rozpoczynajacych sie na dana litere,

- wyodrebnianie w wyrazach liter podobnie brzmiacych,

- uzupełnianie liter w wyrazie,

- dobieranie wyrazów tak, aby ka_dy ró_nił sie tylko jedna litera np. moc-koc, sos- sok,

- tworzenie tekstów z rozsypanki wyrazowej.

Usprawnianie percepcji słuchowej:

- podkreslanie wyrazów, których wymowa zgodna jest z wymowa,

- budowanie wyrazów z sylab i zdan z wyrazów,

- podział zdan na wyrazy, sylaby, litery,

- dobieranie liter do słyszanych głosek,

- ró_nicowanie wyrazów podobnie brzmiacych,

- wymyslanie wyrazów rymujacych sie.

Doskonalenie sprawnosci manualnej:

- rysowanie po sladzie,

- obrysowywanie liter,

- kopiowanie rysunków,

- łaczenie wyznaczonych punktów,

- malowanie i rysowanie na małej i du_ej przestrzeni,

- origiami,

- dokanczanie rysunków.

Cwiczenia doskonalace orientacje przestrzenna:

- tworzenie rysunków obrazujacych rozmieszczenie przedmiotów w przestrzeni zgodnie z instrukcja,

- posługiwanie sie mapa,

- dochodzenie do celu zgodnie z instrukcja.

LITERATURA:

- Sawa B.(1994), Je_eli dziecko zle czyta i pisze, WSiP, Warszawa.

- Bogdanowicz M.(1985), Trudnosci w pisaniu dzieci, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdanskiego,

Gdansk.

- Górniewicz E.(2000), Trudnosci w czytaniu i pisaniu u dzieci, Wydawnictwo Uniwersytetu Warminsko

– Mazurskiego, Olsztyn

- Zakrzewska B.(1996), Trudnosci w czytaniu i pisaniu, WsiP, Warszawa

Marlena Kowalska

Anna Chy<ewska

Zespół Szkół Specjalnych w Karnowie