Andragogika

8. Od czego zależy aktywność edukacyjna dorosłych?

Kształcenie dorosłych, pełniące niegdyś rolę zastępczą o charakterze kompensacyjnym, staje się obecnie popularną formą aktywności edukacyjnej. Rozwój kultury, rosnące wymagania i motywacje, a także coraz większa dostępność wspierana nowymi technologiami powodują jej upowszechnianie się..

Aktywność edukacyjna dorosłych zależy od wielu czynników, m.in.:

- miejsca zamieszkania, miasto-wieś. Ludzie z małych miejscowości mają mniejszy dostęp do

-często mają brak poczucia celu,

- kalkulacja kosztów i zysków, więcej kosztów- za kształcenie trzeba płacić, co zniechęca wiele osób do dalszej edukacji

Dorośli chcą wiedzieć, dlaczego powinni czegoś się uczyć, przejawiają większą gotowość do uczenia się, kiedy w swoim życiu odczuwają potrzebę znajomości czegoś, ze względu na to, że pozwala to skuteczniej działać lub daje satysfakcję.

Dorośli także są podatni na motywy zewnętrzne: podwyżki płac, awanse, lepsze warunki pracy itd. Jeśli istnieje taka perspektywa chętniej podejmują aktywność edukacyjną. Ale duże znaczenie mają również niektóre motywy wewnętrzne, jak ambicja, odpowiedzialność, chęć zdobycia władzy czy wykazania się wysokimi osiągnięciami

9. Jaki jest związek między pracą a kształceniem się dorosłych?

Główną działalnością w życiu człowieka dorosłego jest praca zawodowa i udział w życiu społecznym – rodzinnym, samorządowym, społecznym i kulturalnym.

Istnieje znaczący związek między pracą a kształceniem.

Edukację zawodową dorosłych częstokroć wymuszają zachodzące w pracy zmiany.

Np. przemiany postępu naukowo-technicznego, którego ważnymi czynnikami były automatyzacja i komputeryzacja pracy powodując niejednokrotnie potrzebę zdobycia dodatkowych kwalifikacji przez pracowników.
Wszystko to decyduje przede wszystkim o tym, że niezbędne jest ustawiczne kształcenie dla przystosowania w zawodzie oraz dla rozwoju ogólnego własnej osobowości.

Z badań wynika, że największa ilość osób dorosłych kształcących się podejmuje te decyzje w powiązaniu z pracą zawodową wykonywaną, bądź taką, którą chcieliby wykonywać po ukończeniu kształcenia.

Większość dorosłych liczy na to, że po zakończeniu kształcenia zmieni stanowisko bądź rodzaj wykonywanej pracy lub też w ogóle zmieni zawód, a wszystko to ma najczęściej prowadzić do poprawy ich sytuacji materialnej (spodziewane podniesienie zarobków). Motywy, którymi się przy tym kierują są bardzo różne. Jest to chęć podniesienia swoich kwalifikacji zawodowych, zdobycie awansu. Jeszcze inni zadowolą się zdobyciem jak najmniejszym wysiłkiem upragnionego dokumentu, który pozwoli im na realizację swojego celu.
Wiele osób czynnych zawodowo spotyka się często w pracy z przymuszaniem do kształcenia polegającym na tym, że są informowani przez przełożonych o tym, iż mogą zostać zwolnieni, Poziom wykształcenia wiąże się również z możliwością awansu na wyższe stanowiska służbowe.

10. Dlaczego samokształcenie i samowychowanie są aktualne i ważne?

Samokształcenie to samodzielne poddanie się autokontroli w celu osiągnięcia jakiegoś mniej lub bardziej uchwytnego i mniej lub więcej jasno określonego wzoru osobowości (Okoński)

H. Muszyński twierdzi, że o „samowychowaniu mówimy wówczas, gdy wychowanek uświadomił sobie pewne cele prowadzące do własnego rozwoju oraz ukształtował sobie motywy dążenia do nich”.

Natomiast Z. Pietrasiński samowychowaniem nazywa po prostu – kierowanie własnym rozwojem.

W pracy oświatowej z dorosłymi i młodzieżą bardzo ważne jest rozbudzenie chęci do uprawiania samokształcenia. Trzeba akcentować zasadę aktywności i kłaść nacisk na potrzebę rozwijania samodzielności i twórczości. Bez samokształcenia nie jest możliwe nieustanne śledzenie postępu w nauce i technice, czy podążanie za prądami kulturalnymi i społecznymi.

Współczesny świat traktuje autoedukację jako jeden z kluczowych czynników rozwoju społeczeństw i jednostek. Zmiany technologiczne, transformacje w sferze pracy, konkurencja na rynku pracy, potrzeba ciągłego doskonalenia i podnoszenia swoich kwalifikacji prowadzą do ukształtowania „społeczeństwa uczącego się”. Już od najwcześniejszych etapów edukacji oświata, poprzez poszczególne szczeble kształcenia kierowanego, przygotowuje młodego człowieka do samodzielnego funkcjonowania w tej złożonej rzeczywistości.

Jednak badania przedstawiają że aktualnie samokształcenie i samowychowanie odbywa się często na niskim poziomie.

Do najczęściej wykorzystywanych przez studentów metod autoedukacji należy czerpanie informacji z takich źródeł, jak internet czy banki informacyjne.

Bardzo mały procent ludności czyta, istnieje niemożność skupienia się na słowie pisanym, ludzi charakteryzują płycizny, powierzchowność.

Wśród najrzadziej wykorzystywanych metod autoedukacji studenci wymienili pisemne opracowywanie zagadnień oraz ćwiczenia w opanowywaniu umiejętności. Niski stopień działań podejmowanych w celu utrwalenia nabytych zdolności poprzez ćwiczenia może doprowadzić w przyszłości do utraty bądź mniejszej efektywności zdobytych wcześniej umiejętności.

11. Jak zmieniają się oczekiwane kompetencje nauczycieli w kontekście zmian w edukacji?

Kompetencja to: – zdolności gotowość do wykonywania zadań na określonym poziomie (wg O. H. Jenkinsa), – wyuczalna umiejętność robienia rzeczy dobrze, sprawności niezbędne do radzenia sobie z problemami (wg D. Fontany),

Każdy nauczyciel powinien posiadać określone kompetencje, jednak w kontekście zmian e edukacji ulegają one przekształceniom.

Dawniej nauczyciel edukacji dorosłych był działaczem społecznym i narodowym.

Charakteryzowało go ujęcie tradycyjne "wąskie" - przekazywał wiedzę słowem żywym lub pisanym,

systematycznie lub incedytentalnie, w klasie szkolnej lub sali wykładowej.

Obecnie występuje ujęcie nowoczesne: nauczyciel wspomaga rozwój. Zasadniczą sprawą w tych działaniach jest świadomość, odpowiedzialność i dobrowolność oddziaływań, zaś celem jest, by osoba wspomagana w wyniku tych oddziaływań stała się samowystarczalna i samodzielnie potrafiła realizować swoje potrzeby dążąc do samorealizacji. Prowadzi wielostronną działalność pedagogiczną, informacyjną, instruktażową.

Pełni rolę Facylitatora - udziela wsparcia uczącym się dorosłym,

-prowadzi zajęcia w małych grupach lub w formie indywidualnej konsultacji

-pomaga w samodzielnym dochodzeniu do wiedzy

-jest raczej liderem niż kierującym

Kompetencje andragogów można podzielić na:

1. Przedmiotowo-metodyczne: znajomość przedmiotu nauczania, znajomość struktur

edukacji dorosłych, form organizacyjnych i funkcji, wiedza psychologiczna ( rozwój

dorosłych, UCZENIE SIĘ) i pedagogiczna, wiedza metodyczna i dydaktyczna, wiedza z

zakresu poradnictwa.

2. Kompetencje społecznie i osobowościowe

wrażliwość społeczna, otwartość, cierpliwość, szacunek dla innych, odpowiedzialność, asertywność, poczucie humoru, kreatywność, umiejętność zarządzania procesami grupowymi, aktualna wiedza o rynku pracy.

3. Kompetencje komunikacyjne andragoga:

a) komunikacja werbalna

b) komunikacja niewerbalna

c)pozytywna autoprezentacja

d) style komunikowania się i uczenia się

e) negocjacje w sytuacjach trudnych

12. Jaka wiedza o uczniu dorosłym jest potrzebna w pracy nauczyciela?

Podstawowym zasobem wiedzy jaką powinien posiadać nauczyciel jest wiedza psychologiczna ponieważ większość osób uczestniczących w procesach edukacyjnych rozwija swój własny, preferowany styl uczenia się. W wyniku badań wyróżnione zostały ich cztery rodzaje:

• konwergencyjny - preferowany przez empiryków, czyli osoby uczące się poprzez działanie (nowe doświadczenia, problemy);

• asymilacyjny - lubiany przez analityków, osoby refleksyjne, które wolą zbierać dane, gromadzić informacje, rozważać sytuację i wyciągać z niej wnioski, niż pochopnie przystępować do działania;

• dywergencyjny - preferowany przez teoretyków, poszukujących wzajemnych związków i zależności, lubiących łączyć liczne obserwacje w złożoną, uporządkowaną logicznie całość;

• akomodacyjny - stosowany przez pragmatyków, których interesuje możliwość zastosowania nabywanej wiedzy w praktyce.

Jeśli chce się, by szkolenie było jak najbardziej skuteczne, projektując je, należy wziąć pod uwagę aspekt znajomości preferowanych stylów uczenia się przez uczestników. Pozwala to lepiej dostosować konkretne szkolenie do potrzeb osób w nim uczestniczących.

Nauczyciel powinien wiedzieć jakie doświadczenie posiada uczeń, jaka jest jego gotowość do uczenia się, jaki jest ich sposób podejścia do nauki,(dorośli muszą dostrzegać bezpośrednią przydatność i możliwość zastosowania nabytych umiejętności i wiedzy w praktyce). Oraz jaka jest motywacja dorosłego do nauki.

13. Porównaj nauczycieli w edukacji dorosłych

Szkoła

Muzeum

Biblioteka

e-learning

14. Trudności w uczeniu się ludzi dorosłych

Obecnie psychologia rozwojowa dzieli dorosłość na trzy etapy rozwojowe:

wczesna dorosłość : od 20 do 3040 roku życia,

średnia dorosłość : od 3040 do 5060 roku życia,

późna dorosłość : powyżej 5560 roku życia.

Najczęściej trudności w uczeniu się pojawiają się w średniej i późnej dorosłości.

Po 60-tym r. ż. widoczny jest spadek, ale głównie w dziedzinie umiejętności psychomotorycznych : PAMIĘĆ, UWAGA, ROZUMIENIE, SZYBKOŚĆ REAKCJI.

Wraz z wiekiem obniża się wprawdzie prędkość przetwarzania informacji i reakcji, ale tylko w sytuacjach, w których czas jest odmierzany np. w minutach. Osoby w wieku średnim mają tendencję do wolniejszego analizowania i rozwiązywania problemów ze względu na odnoszenie ich do własnego, bogatego doświadczenia.

Istnieją również inne trudności jak m.in.

- zmęczenie fizyczne i psychiczne uczniów kontynuujących naukę po określonych godzinach pracy zawodowej lub domowej

- zmniejszone poczucie własnej wartości wynikające ze stereotypu myślenia i oceny społecznej opartej na mylnej opinii że szkoły dla pracujących są gorsze od młodzieżowych

- brak czasu na pracę domową, na lekturę , uczestnictwo w kulturze;

- brak umiejętności organizowania samokształcenia

- nadwrażliwość na wszelkie niepowodzenie, gdyż uczniowie szkół dla dorosłych niosą już ze sobą bagaż niepowodzeń szkolnych