Zadanie 1.

Uzupełnij tabelę nazwami wybranymi z podanych. Wstaw w odpowiednie komórki tabeli nazwy materiałów i rodzajów opakowań.

Słoik, tworzywo sztuczne, metal, torebka foliowa, koperta,szkło, papier, butelka

Puszka, pudełko kartonowe, folia aluminiowa, kubek na jogurt

Nazwa materiału	Rodzaj opakowania	Właściwości
Papier	Pudełko kartonowe, koperta	• złe przewodnictwo cieplne i elektryczne • palność • możliwość recyklingu • higroskopijność
tworzywo sztuczne	torebka foliowa, kubek na jogurt	• złe przewodnictwo cieplne i elektryczne • palność • możliwość recyklingu • duża odporność chemiczna • duża wytrzymałość mechaniczna • niewielki ciężar
szkło	Słoik, butelka	• złe przewodnictwo cieplne i elektryczne • duża twardość • przezroczystość • duża odporność chemiczna
metal	Puszka, folia aluminiowa	• dobre przewodnictwo cieplne i elektryczne • duża wytrzymałość mechaniczna • możliwość recyklingu • łatwość ulegania korozji

Zadanie 2.

Uzupełnij schemat. Zaznacz litery przyporządkowane odpowiednim wzorom produktów.

A / B / C	A / B / C	A / B / C

A.	CH2Cl — CH2Cl
B.	CH2 — CH2n
C.	CH3— CH2Cl

Zadanie 3.

Uzupełnij tekst, tak aby zdania były prawdziwe. Zaznacz w każdej parze jedną z wyróżnionych informacji.

Tworzywa, które po ogrzaniu do odpowiednio wysokiej temperatury miękną i topią się, a po ochłodzeniu ponownie stają się ciałami stałymi, to duroplasty / termoplasty. Ich przykładem jest polietylen / teflon. Materiały, których kształt nie zmienia się podczas ogrzewania, to duroplasty / termoplasty. Wykonuje się z nich na przykład woreczki foliowe / artykuły AGD.

Zadanie 4.

W celu zidentyfikowania nieznanego tworzywa sztucznego uczniowie umieścili jego niewielką próbkę w płomieniu palnika. Zauważyli, że tworzywo pali się w płomieniu i wydziela charakterystyczny ostry zapach. Ponadto stwierdzili, że gaśnie ono po wyjęciu z płomienia.

Zidentyfikuj ten materiał. Skorzystaj z danych w tekście źródłowym. Wpisz w lukę odpowiednią nazwę.

Analizowanym tworzywem jest .. plastik

Zadanie 5.

Podczas lekcji chemii uczniowie otrzymali zadanie polegające na identyfikacji białych tkanin: bawełnianej i wełnianej. Wykonali je na dwa sposoby.

Uzupełnij obserwacje i wniosek z doświadczenia. Zaznacz litery przyporządkowane odpowiednim określeniom.

a) Oba kawałki tkanin wprowadzono w płomień palnika.

I	II

Obserwacja:
Tkanina II…. paliła się szybko jasnym płomieniem. Po wyjęciu z płomienia paliła się dalej. Produktem spalania był szary popiół o zapachu A / B.
Tkanina …I…. paliła się powoli, a po wyjęciu z płomienia zgasła. Produktem spalania była bezkształtna czarna masa o zapachu A / B.

A. palących się włosów	B. palącego się papieru

b) Na oba kawałki tkanin naniesiono po kilka kropel stężonego kwasu azotowego(V).

I	II

• Obserwacja:
  Tkanina…I. nie zmieniła zabarwienia, a tkanina II… zabarwiła się na kolor żółty.
  
  Wniosek: Tkanina …II….zbudowana jest z włókien C / D i jest to E / F,
  a tkanina …I… zbudowana jest z włókien C / D i jest to E / F.

C. białkowych E. bawełna	D. celulozowych F. wełna

Zadanie 6.

Uzupełnij tabelę wyrazami wybranymi z podanych. Wstaw w odpowiednie komórki tabeli nazwy włókien.

jedwab wiskozowy, poliester, poliamid, wełna, polietylen, jedwab, bawełna, jedwab octanowy, poliakrylonitryl, len

Włókna organiczne
naturalne
roślinne
bawełna
len

Zadanie 7.

Odpady pochodzenia organicznego, w tym wiele odpadów ściekowych, można przerabiać na drodze fermentacji beztlenowej. Produktami fermentacji są mieszanina metanu i tlenku węgla(IV) (biogaz) oraz osady pofermentacyjne.
Całkowity rozkład celulozy (C₆H₁₀O₅)_n w procesie fermentacji beztlenowej można opisać uproszczonym równaniem: (C₆H₁₀O₅)_n + n H₂O → 3n CH₄↑ + 3n CO₂↑

W jakim stosunku masowym zmieszane są metan i tlenek węgla(IV) w biogazie?

16 - 48 8 24 412 2613

Wpisz w każdą lukę odpowiednią liczbę.

Odpowiedź: Masy cząsteczkowe składników biogazu wynoszą: …16… i …36…, a stosunek masowy metanu do tlenku węgla(IV) w biogazie wynosi 1… : 3…..

Zadanie 8.

Odpady stanowią coraz ważniejsze źródło potrzebnych ludziom materiałów i potrzebnej energii. Które odpady nadają się do recyklingu materiałowego?

Zaznacz nazwy tych odpadów.

szklane butelki • baterie alkaliczne • aluminiowe puszki po napojach • gazety
zniszczona wykładzina z PVC • butelki po napojach wykonane z poli(tereftalanu etylenu) PET
• znoszona odzież • zużyte świetlówki

Zadanie 9.

W celu ułatwienia segregacji odpadów przeznaczonych do recyklingu na wyroby nanoszone są specjalne symbole i skróty literowe. Zidentyfikuj materiał, z którego wykonano produkt opatrzony jednym z symboli podanych w tabeli.

Wstaw w odpowiednie komórki tabeli nazwy materiałów wybrane z podanych.

Polistyren, poli(tereftalan etylenu), polietylen niskiej gęstości, aluminium, polietylen wysokiej gęstości, polipropylen, poli(chlorek winylu)

Symbol	Nazwa materiału
	poli(tereftalan etylenu),
	polietylen wysokiej gęstości
	polietylen niskiej gęstości
	poli(chlorek winylu)
	polipropylen
	Polistyren
	aluminium

Zadanie 10.

Poli(chlorek winylu) PVC, podobnie jak większość tworzyw sztucznych, stwarza duże zagrożenie m.in. w czasie pożaru. Wyroby wytworzone z PVC spalają się gwałtownie, a wśród produktów ich spalania znajdują się trujące gazy, np. chlorowodór. W celu wykrycia chlorowodoru w produktach spalania poli(chlorku winylu) przeprowadzono opisane poniżej doświadczenie.
Spalano poli(chlorek winylu) w strumieniu powietrza, a gazowe produkty reakcji przepuszczano przez wodę destylowaną. Otrzymany roztwór przelano do trzech probówek i dodano do nich odczynniki – tak jak na rysunku.

I		II

a) Uzupełnij tabelę. Skorzystaj z tekstu źródłowego.
Wstaw numer probówki przyporządkowany każdej obserwacji.

	Obserwacje	Probówki
1	Strącił się biały osad	II
2	Metal roztworzył się w kwasie, wydzielały się pęcherzyki gazu, który palił się z charakterystycznym „szczeknięciem” (gwizdem)	III
3	Dodawany malinowy roztwór się odbarwił, powstał przezroczysty bezbarwny roztwór	I

b) Ułóż równania reakcji zachodzących w poszczególnych probówkach. Wybierz właściwe wzory i symbole chemiczne z podanych powyżej (zwróć uwagę na współczynniki stechiometryczne).

Wstaw w każdą lukę właściwy wzór lub symbol wybrany z podanych.

Mg, AgCl, HCl, 2 H₂ , 2 AgNO₃ , 2 HCl, NaOH, HNO₃, 2 Mg, 2 H₂O, NaCl, MgCl₂, 2 NaCl, H₂O, H₂, AgNO₃

Probówka I:	……..+ ………. → …….. + ……..
Probówka II:	…………. + ………. → ………. + ………
Probówka III:	……..+ ……….. → ……….. + ………….

Zadanie 11.

Oceń prawdziwość każdego zdania.

Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli jest fałszywe.

I.	Jedwab naturalny jest włóknem celulozowym.	P / F
II.	Len jest włóknem celulozowym.	P / F
III.	Wzór przedstawiony na rysunku poniżej może być fragmentem wzoru związku stanowiącego włókno wełniane.	P / F
IV.	Wiązania zaznaczone na rysunku w zadaniu III to wiązania estrowe.	P / F
V.	Poniższy rysunek przedstawia fragment łańcucha celulozy.	P / F
VI.	Duroplasty pod wpływem ogrzewania miękną i zmieniają kształt.	P / F
VII.	Wadą włókien sztucznych jest ich podatność na zgniecenia i nieodporność na niszczenie biologiczne pod wpływem drobnoustrojów i moli.	P / F
VIII.	Odpady z tworzyw sztucznych (np. z polietylenu) nadają się do kompostowania.	P / F
IX.	Odpady pochodzenia organicznego na ogół nadają się do kompostowania.	P / F
X.	Zaletą opakowań szklanych jest duża odporność chemiczna.	P / F

Zadanie 12.

Uzupełnij tekst w taki sposób, aby był prawdziwy.
Wpisz w każdą lukę wyraz lub wyrażenie w odpowiedniej formie gramatycznej wybrane z ramki.

poliester • polar • poliamid • estrowy • amidowy • ścieralny • wytrzymałość • światło • spodnie • rajstopy • kevlar • nić

…… poliester ……… określane są handlowymi nazwami: elana, torlen, … kevlar …….., bistor. Można im przypisać wzór ogólny CO–R₁–CO–O–R₂–O_n, w którym fragmenty węglowodorowe –R₁– i –R₂– zawierają różną liczbę atomów węgla. W łańcuchach tych włókien występują wiązania …estrowe…….. –CO–O–. Tkaniny z nich wykonane są lekkie, przyjemne w dotyku, łatwe do utrzymania w czystości, dobrze się piorą w wodzie i szybko wysychają. Odznaczają się dużą …… wytrzymałością …. mechaniczną, odpornością na działanie … światła……… oraz czynników biologicznych i chemicznych. Produkuje się z nich m.in.: bieliznę, stroje sportowe, kurtki, sukienki i ……… rajstopy …….

…… poliamidy ……. to grupa włókien syntetycznych o wzorze ogólnym CO–R₁–CO–NH–R₂–NH_n. W ich łańcuchach występują tzw. wiązania … amidowe……… –CO–NH–. Włókna te produkowane są pod różnymi nazwami handlowymi m.in.: nylon, stylon, perlon, kapron, ortalion, dederon i … polar ……... Są one wyjątkowo wytrzymałe mechanicznie i trudno … ścieralne……... Znalazły wiele zastosowań, począwszy od …… spodniach……. przez bieliznę, odzież sportową i tkaniny techniczne, a na … niciach……….. chirurgicznych skończywszy.

Zadanie 13.

Jak zachowywały się próbki wykonane z polietylenu, poli(chlorku winylu) i poliamidu po wprowadzeniu ich do płomienia palnika?

A. Palna okazała się wyłącznie próbka poli(chlorku winylu).

B. Wszystkie próbki paliły się jednakowo w płomieniu i po wyjęciu z niego.

C. Wszystkie próbki okazały się palne.

D. Żadna z próbek nie była palna.

Zadanie 14.

Tworzywem otrzymywanym w reakcji polimeryzacji nie jest
poliamid.

1. polietylen

2. polipropylen.

3. poli(chlorek winylu).

Zadanie 15.

Zwilżony wodą uniwersalny papierek wskaźnikowy zbliżony do próbki poli(chlorku winylu) po jej wyjęciu z płomienia palnika przyjmuje barwę

A. niebieską.

B. czerwoną.

C. zieloną.

D. żółtą.

Zadanie 16.

Celulozy nie zawiera

A. wełna.

B. bawełna.

C. len.

D. włókno konopi.

Zadanie 17.

Tkanina bawełniana charakteryzuje się tym, że

A. jest odporna na działanie czynników chemicznych.

B. jest higroskopijna.

C. jest zawsze

D. nie jest gniotliwa.koloru białego.

Zadanie 18.

Włókna jedwabiu naturalnego zawierają

A. celulozę.

B. białko.

C. estry.

D. skrobię.

Zadanie 19.

Przedstawiony znak graficzny zamieszczony na opakowaniu produktu oznacza, że

A. opakowania tego nie wolno wyrzucać z odpadami komunalnymi.

B. opakowanie to podlega zbiórce w wyznaczonych punktach.

C. opakowanie to nadaje się do recyklingu.

D. opakowanie to nie nadaje się do recyklingu.

Zadanie 20.

Recykling materiałowy polega na:

A. fermentacji.

B. kompostowaniu.

C. spalaniu odpadów i odzyskiwaniu z nich energii.

D. rozdrabnianiu i przetapianiu produktu.

Zadanie 21.

Biogaz wytworzony podczas fermentacji odpadów zawiera głównie:

A. alkohol etylowy.

B. alkany o dużej liczbie atomów węgla w cząsteczkach.

C. amoniak.

D. metan i tlenek węgla(IV).

Zadanie 22.

Które tworzywo otrzymuje się w wyniku polimeryzacji związku o wzorze CH₂ = CH₂?

A. Polietylen.

B. Polistyren.

C. Polipropylen

D. Poli(chlorek winylu).

Zadanie 23.

Włókna syntetyczne są

A. bardziej higroskopijne niż włókna naturalne.

B. wrażliwe na wysoką temperaturę prania.

C. bardziej wytrzymałe na rozerwanie niż wełna.

D. bardziej przewiewne niż bawełna.

Zadanie 24.

Uczeń identyfikujący nieznane włókno stwierdził, że jest to wełna, gdyż:

A. spalaniu włókna towarzyszył zapach palących się włosów.

B. próbka nie gasła po wyjęciu z płomienia palnika.

C. spalaniu włókna towarzyszyło wydzielanie czarnego dymu o duszącym zapachu.

D. spalaniu włókna towarzyszył zapach palącego się papieru.