Postępowanie dowodowe, prowadzone w ramach rozprawy granicznej dzięki, któremu możemy ustalić przebieg granic, na podstawie zgromadzonych danych ma charakter materialno-techniczny. Powoduje bowiem uzyskanie określonych skutków prawnych przez ustalenie i utrwalenie w protokole granicznym stanu faktycznego, zgodnego ze stanem wynikającym z posiadanych dokumentów. W ramach tego postępowania strony nie _______ w żaden sposób przebiegu ustalonych granic w przeciwieństwie do sytuacji kiedy mogą mieć na to wpływ składając zgodne oświadczenie, co do ich przebiegu lub zawierając ugodę graniczną, która kończy postępowanie.
Zupełnie inna sytuacja ma miejsce gdy podczas wykonywania czynności ustalania przebiegu granic geodeta stwierdzi:
a)rozbieżności pomiędzy stanem prawnym a faktycznym na gruncie
b)rozbieżności i niezgodności pomiędzy zgromadzonymi w sprawie dowodami
c)okoliczności podważające wiarygodność posiadanych dowodów
d)rozbieżności pomiędzy danymi uwidocznionymi w dokumentach dot. przebiegu granic a stanem faktycznym na gruncie
e)przypadki zatarcia granic nieruchomości i brak danych, na podstawie, których można ustalić ich przebieg lub jeśli są one niewystarczające
W takich przypadkach geodeta prowadzący rozprawę graniczną jest zobowiązany wyjaśnić uczestnikom postępowania zaistniałe problemy w ustaleniu granic oraz wezwać strony do zgodnego wskazania ich przebiegu. Ustawodawca dopuszcza możliwość, w której jedna ze stron składa oświadczenie dot. granicy a druga nie składa takiego takie oświadczenia lecz także nie kwestionuje oświadczenia złożonego przez pierwszą stronę. W sytuacji gdy strony zgodnie wskazują przebieg granic, rolą geodety jest ocenienie tego oświadczenia w kontekście naruszenia przez strony istniejącego stanu prawnego w zamyślonym postępowaniu.
W postępowaniu administracyjnym istnieje możliwość zmiany przebiegu granic opisujących stan prawny nieruchomości. W takim postępowaniu można wyróżnić 2 części:
a)deklaratoryjną- związana z postępowaniem dowodowym prowadzonym w ramach rozprawy granicznej w trakcie, której strony składają zgodne oświadczenia do protokołu granicznego i wnoszą za uznanie tego stanu za prawnie obowiązujący.
b)konstytutywną- związana z wydaniem decyzji administracyjnej zatwierdzającej proponowany przez strony i akceptowany przez geodetę przebieg granic nieruchomości.
Szczególny przypadek postępowania rozgraniczeniowego łączący przepisy prawa cywilnego z postępowaniem administracyjnym realizowany jest przede wszystkim przez możliwość zawarcia ugody przed geodetą w ramach rozprawy granicznej. Ugoda kończy postępowanie i wywołuje skutki prawne od daty jej popisania. Ugoda zawarta przed geodetą ma moc ugody sądowej, nie podlega zatwierdzeniu przez organ a jej wzruszenie może nastąpić tylko i wyłącznie przed sądem. Strony postępowania czyniąc w Ugodzie względem siebie wzajemne ustępstwa mogą zmienić istniejący stosunek prawny związany z przebiegiem linii granicznej określającej zasięg prawa własności, nie mogą jednak w sposób dowolny go kształtować. Rolą geodety jest to aby do takich sytuacji nadużycia prawa nie dochodziło. Ugoda graniczna jest formą czynności prawnych, która może dot. ściśle określonych przypadków, dla których istnieje konieczność ustalenia granic a nie __________ znaków czy wyznaczenia punktów granicznych w sytuacji istniejącego sporu. W takich przypadkach właściwym organem do rozpatrzenia sporu jest sąd.
Za spór graniczny można uznać przypadki:
a)związane ze stwierdzonymi rozbieżnościami pomiędzy stanem wynikającym z dokumentów a stanem faktycznym na gruncie gdy choć jedna ze stron kwestionuje przebieg granicy
b)ustanowienia przez jedną ze stron, pod nieobecność drugiej ze stron takiego przebiegu granicy. Który odbiega od stanu faktycznego na gruncie
c)brak zgodnego wskazania przebiegu granic nieruchomości na gruncie podczas rozprawy granicznej
d)gdy istnieją sporne dokumenty określające granice przyległych nieruchomości a jedna ze stron nie jest obecna na rozprawie granicznej
Za spór graniczny nie uznaje się:
a)przypadków, dla których istnieją dane pozwalające na ustalenie przebiegu granic nieruchomości choć ich przebieg nie został formalnie załatwiony w postępowaniu administracyjnym czy też sądowym i jest on zgodny ze stanem faktycznym w terenie a pomimo to jedna ze stron kwestionuje wskazane granice
b)prób dokonywania przebiegu zmian granicy pomiędzy nieruchomościami, dla których istnieją odrębne księgi wieczyste lecz pozostają własnością tej samej osoby fizycznej lub prawnej
c)w przypadku występowania sporu pomiędzy stroną a prowadzącym rozprawę graniczną
W sytuacji gdy strony pozostają w sporze, co do przebiegu granic, rolą geodety jest nakłanianie ich do zawarcia ugody. Geodeta nakłaniając ich do zawarcia ugody zobowiązany jest jednocześnie do badania przesłanek uzasadniających jej podpisanie w kontekście zgromadzonego materiału dowodowego. Ważne(?) zatem jest to, że nie każda ugoda proponowana przez strony może być akceptowana przez geodetę, który składając podpis pod ugodą poświadcza tym samym, że zachodzą okoliczności uzasadniające jej podpisanie. Jeżeli treść ugody pozostaje w sprzeczności z dowodami zgromadzonymi w tej sprawie, geodeta powinien odmówić jej podpisania. Geodeta nakłaniając strony do zawarcia ugody przedstawia im wszystkie zgromadzone środki dowodowe oraz argumenty przemawiające za proponowanym przez niego przebiegiem granic. Należy podkreślić, że obowiązkiem geodety jest informowanie stron o braku ugody i konieczności przekazaniu sprawy do rozpatrzenia przez sąd. W przypadku gdy nie dojdzie do spisania ugody a jednocześnie nie ma _______________________ do przebiegu granic na podstawie zgromadzonych dokumentów geodeta wykonuje prace związane z:
a)tymczasowym utrwaleniem i pomiarem granic:
-wskazanych przez strony
-określonych na podstawie dokumentów
-określonych na podstawie ostatniego spokojnego stanu posiadania
-lub zgodnych ze stanem faktycznym na gruncie
b)sporządza protokół graniczny
c)opracowuje swoją opinię dot. przebiegu granic, treść tej opinii przedstawiona jest w Rozporządzeniu o rozgraniczeniu(?)
Przed finalnym zakończeniem rozprawy granicznej geodeta spisuje protokół graniczny a następnie odczytuje jego treść wszystkim uczestnikom postępowania. Strony przed złożeniem podpisu mogą jeszcze składać swoje uwagi i zastrzeżenia, co do jego treści i wnosić o naniesienie poprawek oraz składać wnioski o dołączenie do protokołu dokumentów mających wg nich znaczenie dla sprawy. Geodeta zamykając rozprawę graniczną powinien także poinformować ich uczestników o dalszym trybie postępowania w zależności od podjętych decyzji i ustaleń
Aby mogło dojść do podpisania ugody muszą zajść warunki:
a)musi istnieć przedmiot sporu
b)muszą zaistnieć wzajemne ustępstwa stron
c)w wyniku zawartej ugody została ustalona granica
Akt Ugody musi być podpisany przez wszystkie strony (małżonkowie podpisują również oboje chyba, że któreś zostało upoważnione). Ugoda, tak jak protokół graniczny musi zostać spisany dla każdej linii granicznej osobno. Zawartą Ugodę może skontrolować organ i sprawdzić czy:
a)ugoda została zawarta przez uprawnionego geodetę(?)
b)zostały spełnione warunki sporu
c)ugoda nie załatwia przeniesienia własności, które powinno być zawarte w innych trybie
Jeżeli takie uchybienia zaistnieją, to ugoda nie obowiązuje i rozprawa graniczna trwa nadal.
3 sposoby na zakończenie rozprawy granicznej:
a)w drodze decyzji administracyjnej
b)w drodze ugody zawartej przed geodetą
c)w drodze orzeczenia sądu powszechnego, względnie ugody przed nim zawartej
W toku postępowania administracyjnego może być wydany jeden z 3 typów decyzji administracyjnej:
a)zatwierdzająca granice zatwierdzone przez geodetę
b)decyzja o umorzeniu postępowania administracyjnego wobec zawartej Ugody przed geodetą
c)decyzja o umorzeniu postępowania rozgraniczeniowego i przekazaniu sprawy z urzędu do rozpatrzenia sądowi, w sytuacji gdy ugoda nie została zawarta i nie było podstaw do wydania decyzji administracyjnej