Temat: Rozstępy.
Rozstępy - striae distensae, stretch marks
• Rozstępy to wrzecionowate pasma ścieńczałej i pomarszczonej skóry o linijnym układzie. W obrazie klinicznym wyróżniamy 2 fazy rozwoju:
I. Faza zapalna- zmiany mają charakter sinoczerwonych, linijnie ułożonych pasm, o szerokości o kilku mm do kilku cm (0,5-4cm). Długość rozstępów waha się od kilku do 10-15cm. Faza ta trwa do 6 miesięcy od powstania rozstępów.
II. Faza zaniku- następuje zmiana barwy rozstępów. Rozstępy przybierają kolor perłowobiały(striae albae), a skóra w obrębie rozstępów staje się atroficzna i pomarszczona.
Zmiany histopatologiczne rozstępów:
• Obraz kliniczny rozstępów zmienia się w zależności od fazy ich rozwoju. We wczesnej fazie obserwuje się w skórze właściwej obrzęk oraz nacieki limfocytów wokół naczyń. Następnie widoczne jest ścieńczenie lub zanik naskórka, postępujące wygładzenie granicy skórno-naskórkowej, zanik mieszków włosowych i elementów wydzielniczych. Obraz histopatologiczny jest charakterystyczny dla blizny. W późniejszym okresie rozwoju rozstępów dochodzi do ↓ grubości i degradacji tkanki łącznej skóry właściwej. Przejawia się to zmniejszeniem liczby włókien tkanki łącznej, głównie elastycznych, w mniejszym stopniu kolagenowych. Dopiero w końcowej fazie może dojść do ↑ liczby włókien elastynowych.
Miejsce występowania:
- pośladki
- doły pachowe
- górna część ud
- brzuch
- biodra
- okolica stawów kolanowych i barkowych
- piersi (głównie w okresie ciąży)
- u młodzieży w okresie dojrzewania w okolicy lędźwiowo-krzyżowej
Przebieg rozstępów zależy od okolicy występowania:
- na brzuchu są ułożone koliście wokół pępka
- na piersiach są ułożone okrężnie wokół otoczki
- na udach przebiegają skośnie obustronnie
Przyczyny powstawania:
- predyspozycje genetyczne, będące przyczyną mniejszej wartościowości włókien sprężystych tkanki łącznej skóry właściwej
- nagły przyrost tkanki tłuszczowej lub mięśniowej oraz związane z tym rozciągnięcie skóry np.: u osób otyłych lub uprawiających sport (podnoszenie ciężarów)
- u dziewcząt i chłopców w okresie dojrzewania, u których wzrost znacznie zwiększył się w krótkim czasie
- zmiany hormonalne w okresie dojrzewania
- ciąża począwszy od 6. miesiąca
- choroby endokrynologiczne, przebiegające z nadmiernym wydzielaniem kortykosteroidów (zespół Cushinga)
- długotrwałe leczenie kortykosteroidami stosowanymi ogólnie lub miejscowo
- wynik diety niskokalorycznej u osób stosujących restrykcyjne diety lub cierpiących na jadłowstręt(niedobór witamin oraz makro- i mikroelementów, zwłaszcza krzemu , cynku, magnezu)
- silny stres
Działanie glikokortykosteroidów na powstawanie rozstępów:
• Glikokortykosteroidy działają głównie na fibroblasty, zaburzając ich funkcjonowanie, co objawia się następująco:
- ↓ wytwarzania kolagenu, elastyny i proteoglikanów
- częściowe zahamowanie syntezy kwasu hialuronowego i siarczanu chondroityny
- powstawanie zmienionych białek
- glikokortykoidy powodują ścieńczenie naskórka
• Nadczynność kory nadnerczy
- guz kory nadnerczy
- hiperplazja nadnerczy, w następstwie nadmiernej stymulacji przez ACTH(hormon adrenokortykotropowy) np.: guz przysadki mózgowej(zespół Cushinga)
Jatrogenny zespół Cushinga może być wynikiem steroidoterapii.
Objawy w zespole Cushinga
• Następuje zmiana rozmieszczenia podskórnej tkanki tłuszczowej. W wyniku tego twarz pacjenta przybiera okrągłe zarysy; nagromadzenie tkanki w obrębie dołów nadobojczykowych, w obrębie karku (tzw. bawoli kark) oraz w obrębie obręczy biodrowej. Kończyny są nadmiernie szczupłe wskutek utraty tkanki tłuszczowej oraz zmniejszenia masy mięśniowej. W wyniku tylnego skrzywienia kręgosłupa(kyphosis) wzrost pacjenta zmniejsza się. Występuje osteoporoza.
Zmiany skórne: skóra właściwa i naskórek wykazują cechy zaniku. Naskórek jest ścieńczały, błyszczący i wykazuje delikatne złuszczanie. Synteza kolagenu jest zahamowana, a włókna kolagenowe nie są prawidłowo połączone w pęczki. Zmniejsza się ilość elementów podścieliska łącznotkankowego oraz mukopolisacharydów. Skóra staje się krucha, łatwo ulega urazom, gojenie ran jest utrudnione. Skóra staje się przezroczysta, w miejscach narażonych na urazy występują liczne podbiegnięcia krwawe. Ponadto występują rozstępy, zwłaszcza na bocznych powierzchniach brzucha, ramionach i udach. Rozstępy te różnią się wyglądem od rozstępów występujących w ciąży, otyłości czy w okresie dojrzewania. Są one głębsze i szersze oraz zabarwione intensywniej w kolorze sinym.
Zabiegi zmniejszające rozstępy
stosowanie kosmetyków zawierających:
- ekstrakty z Centella asiatica
- wyciągi z soi, drożdży, skrzypu, bluszczu, przywrotnika pospolitego
- związki krzemu(silanole)
- pirogronian sodu
- α- hydroksykwasy, głównie kwas glikolowy (stosować kwasy o małych cząsteczkach)
- wit. A, C i E
regularny masaż
masaż podciśnieniowy
mikrodermabrazja
dermabrazja
zabiegi głębokiego złuszczania: kwas glikolowy, kwas trójchlorooctowy(TCA)
IPL (Intense Pulse Light)
laser CO2, ERB-YARG
laser Fraxel (laser frakcyjny)
laser pulsacyjny barwnikowy (PDL)
mezoterapia (kwas polimlekowy)
mezoterapia bezigłowa
sonoforeza (głównie wit.C lub retinol)
Roll cit
leczenie chirurgiczne
leczenie retinoidami (tretinoina np.: Retin A)
Terapie kojarzone
• Mezoterapia w połączeniu z mikrodermabrazją bądź peelingami chemicznymi. Dodatkowo można włączyć laseroterapię. 4-6 zabiegów mezoterapii co 7-10 dni. Między zabiegami mezoterapii wykonujemy peeling chemiczny (30% TCA) lub zabieg mikrodermabrazji
• 3-4 zabiegi laseroterapii powtarzane co miesiąc, między zabiegami mezoterapia (raz na 2 tygodnie).
• Szczególnie skuteczna wydaje się być wielokrotnie powtarzana mikrodermabrazja (np.: 10-15 zabiegów co 7-10 dni). Po mikrodermabrazji poleca się wykonanie sonoforezy, szczególnie z wit. C czy retinolem.