Praca zaliczeniowa
Norma a patologia na podstawie filmu „Ogród Luizy”
Praca zaliczeniowa
Przedmiot: Psychologia kliniczna
| Pracę wykonała | Anna Ptak |
|---|---|
| Kierunek studiów | Psychologia (grupa krakowska) |
| Rok studiów | III |
Schizofrenia to zagadkowe i bardzo głębokie zaburzenie psychiczne. Obejmuje ono swym zasięgiem sposób myślenia, postrzegania i nastrój. Aspekt myślowy dotyczy często trudności z koncentracją, myślenia abstrakcyjnego i podstawowych zadań logicznych. Do oznak zaburzeń postrzegana zalicza się słyszenie lub widzenie rzeczy, które fizycznie nie istnieją. Niektórzy cierpiący na schizofrenię, twierdzą , że nie czują żadnych emocji. Inni są pobudzeni lub w nieodpowiedni sposób podekscytowani. W trakcie choroby pacjentom trudno jest zrozumieć rzeczywistość.
Większość ekspertów w tej dziedzinie uważa, że schizofrenia to nie jest jedno zaburzenie ale zespół różnych zaburzeń. Powodem tego jest fakt, że u pacjentów obserwuje się zróżnicowanie symptomów oraz to, że reakcje pacjentów na te same leki często nie są jednakowe.
Mimo, że cierpiący na schizofrenię mogą mieć różne symptomy, u wszystkich można zauważyć przynajmniej jeden wspólny objaw psychotyczny. Jest to zaburzenie na poziomie myślenia lub spostrzegania, które utrudnia im pozostawanie w kontakcie z rzeczywistością.
Choroba ta często jest określana jako niebezpieczna i nieprzewidywalna, nie do pojęcia i całkowicie poza kontrolą. W rzeczywistości cierpiący na to zaburzenie częściej bywają nieśmiali, wycofani i zaabsorbowani własnymi problemami. Inne błędne pojęcie na temat schizofrenii zakłada występowanie rozdwojenia osobowości. Błędna interpretacja bierze się już z samego słowa „schizofrenia” (gr.schizo-rozszczepiać, phreno- umysł, rozum).Twórcą tego pojęcia był szwajcarski psychiatra Eugen Bleuler (1857-1939), który miał na myśli raczej fakt, że u cierpiących na tę chorobę podziałowi ulegają niektóre funkcje psychiczne, a nie to, że w człowieku mieszczą się dwie lub więcej osobowości. Był on zdania, że takiemu rozszczepieniu ulegają myśli i emocje. Trzeci błąd pojęciowy polega na założeniu, że kiedy już raz zaburzenie to zostanie zdiagnozowane u danego człowieka, będzie on cierpiał na nie już zawsze. Jednak w rzeczywistości nie u wszystkich pacjentów tak jest. Często pojawiają się pojedyncze epizody, które następnie znikają i już więcej się nie pojawiają.
By rozpoznać schizofrenię, trzeba zaobserwować przynajmniej dwa z następujących objawów tj.: urojenia, halucynacje, zaburzenia mowy, zachowania znacznie zdezorganizowane lub katatoniczne, objawy negatywne, tzn. spłycenie stanów afektywnych (stępienie uczuć), alogia (niezdolność mówienia), awolicja ( niezdolność do podejmowania decyzji) muszą się utrzymywać przynajmniej przez sześć miesięcy i w porównaniu ze stanem poprzednim musi nastąpić znaczne pogorszenie w zakresie funkcjonowania w pracy, w relacjach społecznych i samodzielności.
Istnieją również dwa inne kryteria diagnostyczne schizofrenii:
Musi nastąpić rażące upośledzenie odbioru rzeczywistości, jednostka musi błędnie oceniać trafność własnych myśli, a wskutek tego wyciągać niepoprawne wnioski na temat rzeczywistości. Takie poważne upośledzenie pojmowania rzeczywistości określa się mianem psychozy.
Zaburzenie musi wpływać na więcej niż jeden proces psychiczny: myślenie, sposób spostrzegania, emocje, komunikację i reakcje psychomotoryczne.
Aby zanalizować przypadek Luizy w filmie „Ogród Luizy”, zacznę od krótkiego opisu filmu. Tytułowa bohaterka Luiza, jest nadzwyczaj wrażliwą młodą dziewczyną, której świat dzieli się ten realny i urojony. Lekarze widzą tu symptomy psychozy, jednak sama zainteresowana pozostaje w pełni świadoma otaczającego ją fizycznego świata, który jedynie w jej głowie nawiedzają tajemnicze oraz niebezpieczne stworzenia.
O chorobie Luizy wiemy tylko tyle, że rozwinęła się nagle i niespodziewanie. Przed pojawieniem się pierwszego epizodu psychozy, dziewczyna była wzorową uczennicą, uzdolnioną artystycznie i nie sprawiającą żadnych większych problemów. Nieporadni rodzice nie potrafią jednak zaakceptować choroby i izolują córkę w obawie przed tym, że mogłaby zrobić krzywdę sobie albo innym. Nie potrafią poradzić sobie z jej dolegliwościami, a oznaki niezwykłej wrażliwości swojej córki automatycznie traktują jako objaw choroby. Wstydzą się jej i zamykają ją w domu. Planują ją ubezwłasnowolnić i umieścić na stałe w ośrodku zamkniętym. Ograniczając jej kontakty z ludźmi pozbawiają ją szansy na zbudowanie kompetencji psychospołecznych. Skutkiem tego Luiza stojąc u progu dorosłości, wciąż zachowuje się jak mała dziewczynka. Stara się nie sprawiać kłopotów, żeby nie trafić kolejny raz na oddział psychiatryczny. Niestety nawet zwykłe wyjście do ogrodu, który tak kocha, zostaje ukarane przymusowym pobytem w szpitalu, w którym przywiązywana jest do łóżka i bita przez sadystycznego pielęgniarza. Wszystkie zabiegi rzekomo mające pomóc w leczeniu schizofrenii, tak naprawdę tylko pogarszają stan dziewczyny. W trakcie jednego z pobytów na oddziale Luiza poznaje Fabia – bandytę, który jako jedyny poza chorobą dostrzega w niej człowieka. Mężczyzna, choć stara się tego nie okazywać, jest poruszony historią Luizy, objawami choroby, z którymi się zmaga i naturalną wrażliwością, jaka się pod nimi kryje. Szczerze próbuje ją poznać i zrozumieć jej świat wewnętrzny, co jest trudne dla człowieka żyjącego w środowisku pozbawionym uczuć i skrupułów. Jest prawdopodobnie pierwszą osobą, która z uwagą słuch słów dziewczyny. Pomiędzy dwojgiem tak różnych od siebie ludzi nawiązuje się nić porozumienia. Gdy wydostaną się ze szpitala, zbliżą się do siebie jeszcze bardziej. Fabio widzi w niej kruchą istotę, którą trzeba się zająć. Staje się obrońcą Luizy, która dzięki jego wsparciu i normalnemu traktowaniu powoli traci otoczkę “dziwności”. Pozbawiona etykiety schizofrenii staje się po prostu wrażliwą, mocno refleksyjną i ciekawą świata dziewczyną.
Diagnozując przypadek Luizy można zaobserwować objawy wskazujące na schizofrenię takie jak:
Urojenia – stanowią one fałszywe przekonania, które opierają się wszelkiej argumentacji i utrzymują się mimo dowodów w normalnych przypadkach wystarczających do ich obalenia. W urojeniach Luizy pojawiają się ptaki, trolle i inne stwory.
Halucynacje – stanowią percepcyjne oznaki psychozy. Obejmują błędne spostrzeżenia zmysłowe, mające charakter realnych doznań, nawet wobec braku bodźców zewnętrznych, które zwykle wywołują takie wrażenia. U Luizy występują halucynacje wzrokowe, marzenia senne pojawiają się w stanie rozbudzenia.
Objawy negatywne – w zachowaniu Luizy można zaobserwować „stępienie” lub „spłycenie” stanów afektywnych (tj. emocji). Luiza nie okazuje emocji. Jej twarz jest bez wyrazu.
Na podstawie różnych opracowań dotyczących schizofrenii oraz zachowań Luizy występujących w filmie nie zauważa się pozostałych typowych dla schizofrenii objawów takich jak:
Zaburzenia mowy, to chyba najczęstszy objaw kojarzący się nam z tą chorobą.
Zachowania zdezorganizowane lub katatoniczne- Luiza jest osoba zadbaną , nosi odpowiedni strój, nie zauważa się u niej dziwacznej nieporadności czy podekscytowania. U bohaterki nie można zaobserwować spadku ruchliwości. Nie przyjmuje dziwnej i sztywnej postawy.
Luiza jest świadoma swojej choroby. U bohaterki można zauważyć symptomy schizofrenii rezydualnej – która charakteryzuje się brakiem widocznych symptomów. U Luizy występują dwa objawy: wyraźna izolacja społeczna i wycofanie (jednakże to nie Luiza się wycofuje ale jest do tego zmuszana przez rodziców oraz jest przez nich izolowana) oraz dziwne, magiczne i osobliwe myślenie. Jednak większość objawów schizofrenii opisywanych w różnych publikacjach „nie pasuje” do Luizy tj: nie występują deficyty poznawcze, nie można zauważyć u niej problemów z myśleniem i wyrażaniem myśli, nie można stwierdzić czy bohaterka ma problemy z pamięcią długoterminową oraz nie widać braków w pamięci krótkoterminowej. Nie widać trudności w rozumowaniu abstrakcyjnym oraz problemów z koncentracją uwagi. Luiza nie cierpi również na zaburzenia ruchowe.
“Ogród Luizy” to ciepła, poruszająca historia, której najistotniejszym wątkiem jest obraz tego, jak społeczeństwo traktuje osoby z diagnozą choroby psychicznej, zwłaszcza takiej jak schizofrenia. Niestety świadomość na ten temat jest wciąż bardzo mała, dominują zabobony i stereotypy, które wzbudzają duży lęk i dystans wobec chorych. Nawet najbliższym zdarza się traktować chorego członka rodziny jak obcego i zagrażającego. Wsparcie i odpowiednia opieka najbliższych osób mają olbrzymie znaczenie w procesie leczenia i są podstawą powrotu do normalnego, codziennego funkcjonowania w społeczeństwie. Historia przedstawiona w filmie ukazuje jak bardzo diagnoza choroby psychicznej determinuje postrzeganie człowieka przez jego otoczenie. Nawet Anna, psycholog która prowadzi leczenie Luizy, mimo całej swojej dobroci i chęci pomocy, zdaje się zapominać o tym, że jej pacjentka ma prawo do normalnego życia wśród zdrowych ludzi, a nawet do związku. Historia Luizy przypomina nam, że chory na schizofrenię nie przestaje być człowiekiem, osobą, obywatelem, a choroba nie powinna ograniczać jego praw (poza naprawdę wyjątkowymi sytuacjami). Ponadto jak każdy człowiek zasługuje na szacunek, zrozumienie i pomoc.
Z emocjami Luizy wszystko w porządku, po prostu co jakiś czas ma halucynacje i się ich boi. Schizofrenia to choroba, z którą jest o wiele trudniej żyć. Poza tym, chorzy z reguły nie zachowują się jak Luiza, mają poważne problemy z emocjami, potrafią być zimni w stosunku do swoich bliskich, jakby odcięci od świata.
Schizofrenia jest chorobą przewlekłą, którą można i należy leczyć w celu uzyskania remisji pełnej lub remisji funkcjonalnej, tj. powrotu do normalnego życia. Terapia schizofrenii powinna być kompleksowa, ale podstawową rolę odgrywa leczenie farmakologiczne.