7.03

Pojęcie filozofia narodziło się w starożytnej Grecji.

Etymologicznie składa się z dwóch elementów:

1. Fileo= miłuję, dążę

2. Sofia= mądrość, wiedza

Pierwotnie dla Greków filozofia oznaczała „umiłowanie mądrości”, „dążenie do wiedzy”.

Pojęciem filozofii określano pierwotnie wszelkie badania naukowe, oznaczała zatem naukę. Z czasem od owej uniwersalnej nauki zaczęły się odrywać poszczególne specjalności, które rozwinęły się w odrębne nauki: nauki przyrodnicze, historyczne, matematyka i logika.

DZIAŁY FILOZOFII:

• Antropologia filozoficzna

• Ontologia

• Epismetologia

• Etyka

• Estetyka

• Tradycyjnie wyróżniano: metafizykę, teorię poznania, logikę, psychologię, etykę i estetykę

CZYM JEST FILOZOFIA?

• Logiczną analizą pojęć

• Pojęciową refleksją nad rzeczywistością

• Mądrością

• Odp. Na pytanie czym jest człowiek i świat

• Rozważaniem nad znaczącymi problemami filozoficznymi

• Problemem wolności, boga, moralności, człowieka, poznania, natury rzeczy, wartości

CZY FILOZOFIA JEST POSTACIĄ NAUKI?

CZY JEST WIEDZĄ O RZECZYWISTOŚCI?

CZY MA SWÓJ WYMIAR JAKO HISTORYCZNY W POSTACI HISTORII FILIZOFII CZY TEZ POSTACIĄ WSPÓŁCZESNEJ PRAKTYKI INTELEKTUALNEJ?

Filozofia jako postać wiedzy opiera się na wspólnym doświadczeniu ludzkości i jest udoskonaleniem oraz opracowaniem wiedzy zdroworozsądkowej i rozumienia wywodzącego się z refleksji nad tym wspólnym doświadczeniem. Dlatego filozofia odwołuje się do człowieka jako człowieka w wymiarze gatunkowym

Filozofia wcześnie osiągnęła dojrzałość (starożytność, średniowiecze) i rozwija się dalej drobnymi krokami. Wspólna podstawa doświadczenia filozoficznego pozostaje poprzez wieki względnie stała. Wiedza naukowa jest dyscypliną badawczą rozwijającą się nieustannie pod wpływem danych z obserwacji rzeczywistości

Starożytni Grecy sformułowali wszystkie najważniejsze pytania filozoficzne, wyznając tym samym zakres przedmiotowy filozofii (Arystoteles- czas wolny?), Każda epoka poszukuje na nie odpowiedzi w sobie właściwy sposób. Poprzez 2500lat jedno z owych pytań nie zostało rozstrzygnięte w sposób satysfakcjonujący.

ASPEKTY UPRAWIANIA FILOZOFII:

1. Historyczny- filozofia jest obecna w ujęciach historycznych wielu nauk: fizyce, historii kultury, sztuki, pedagogice, psychologii, antropologii, socjologii.. . Jest obecna w okresach charakteryzujących początki refleksji naukowej, w strukturze pojęć tworzących język opisu rzeczywistości, poszukiwaniu metod jego poznania.

Pierwsze koncepcje świata, natury, materii, kosmosu, człowieka, społ. mają naturę filozoficzną.

Myśl człowieka uwalniająca się od kontekstu mitologicznego jest postacią filozofii, a obraz świata tworzy przez taką postać myśli jest filozoficznym początkiem nauki.

We wszelkiej refleksji historycznej u początku dziejów poznania odnajdujemy myśl filozoficzną.

1. Tożsamościowy- filozofia jako podstawa naszej tożsamością kulturowej i intelektualnej; podstawa kultury europejskiej, zachodniej cywilizacji, kultury chrześcijańskiej.

Filozofia stworzyła koncepcje człowieka, świata, natury, kosmosu, Boga, opozycję ducha i materii, pojęcia: piękna, prawdy, dobra, doskonałości, sprawiedliwości…

Kiedy podejmujemy refleksję na pięknem np. człowieka to odwołujemy się do greckiej triady: harmonii, proporcji i symetrii, którą odzwierciedla w świcie sztuki rzeźba gracka okresu klasycznego

Ludzkie kształty wyrażamy poprzez stosunki liczbowe odwołując się do greckiego przekonania, że liczba oddaje doskonały porządek świata natury

1. Społeczny- podstawą życia społecznego jest komunikacja.

Filozofia kształtuje zrozumienie dla odmienności w sposobie myślenia, postrzegania świata, dochodzenie do prawdy. Kształtuje umiejętność prowadzenia sporty i dyskusji, uczy wskazywania racji i argumentów dla uzasadnienia swoich poglądów, tworzy reguły logicznego posługiwania się językiem. Analizuje język jakim posługujemy się w celu opisania rzeczywistości w której żyjemy. Definiuje podstawowe pojęcia opisu świata pozwalające na efektywną społeczną komunikację.

1. Pragmatyczny- poszukiwanie w filozofii odpowiedzi na dręczące człowieka pytania: jaki jest sens życia? Jak żyć?, szukanie wzorów postępowania, poszukiwanie zrozumienia wartości i zasad ich wyboru, rozważania o słuszności ludzkiego postępowania, poszukiwanie recepty na szczęście, narzędzi służących rozstrzyganiu sporów moralnych dot. sytuacji granicznych: życia, śmierci,, poszukiwanie argumentacji a obszarze etyki medycznej, poszukiwanie racji dla rozwiązywania współczesnych problemów moralnych: eutanazji, aborcji, in vitro,, argumentacji na rzecz postaw wobec inności, tworzenie etyk zawodowych, poszukiwanie systemu społecznej sprawiedliwości, podstaw dla zrozumienia kształtu wszechświata, obrazu czasu

Filozofia stanowi punkt odniesienia dla wszelkiej refleksji odbierającej punkt widzenia człowieka gatunkowego, człowieka jako człowieka.

1. Praktyka filozoficzna

NATURA MYŚLENIA FILOZOFICZNEGO:

Filozofia jest dziedziną refleksji, która porzuciła mitologię i religijny kontekst uzasadniania głoszonych tez. Argumentacja filozoficzna odwołuje się do rozumu ludzkiego, nawet wtedy, gdy jak w przypadku filozofii H.Bergsona dokonuje krytyki intelektu opowiadając się na intuicją. Charakteryzuje ją poszukiwanie i tworzenie pojęć dla wyrażenia obrazu rzeczywistości. Poszukuje pojęć ogólnych, zmienia znaczenie pojęć języka potocznego- nadaje im nowe znaczenie, jest obrazem różnorodności poglądów, prowadzących często do sprzecznych w stosunku do siebie rozstrzygnięć. Nawiązuje do poglądów poprzedników, jest zapośredniczona w historii filozofii, odnosi się do tego, co zostało już powiedziane.

W konstrukcji wywodu filozoficznego posługuje się regułami logiki, tworzymy formy dowodu logicznego. Charakterystyczne metody myślenia filozoficznego: indukcja, dedukcja.

Naukowość filozofii odnosi się do ścisłości myślenia filozoficznego opartego na definiowaniu pojęć i postrzeganiu logiki wywodu.

PRZEDMIOT NAMYSŁU FILOZOFICZNEGO:

• Człowiek

• Świat- to co na zewnątrz człowieka

• Droga poznania świata

• Możliwość osiągnięcia poznania świata i siebie samego

• Poznanie wartości: prawda, dobro, piękno

• Znaczenie pojęć

21.03

POWSTANIE CZŁOWIEKA

Dwa obrazy mitologiczne powstania człowieka rozpatrywane w kontekście doświadczenia religijnego:

1.Tradycja starożytnej Grecji

Mit orficki.

W teogonii orfickiej znajduje się mityczny opis powstania człowieka. Za podstawę przyjmuje on dualistyczny charakter ontologicznej struktury jednostki. Opis ma charakter mityczny ale stanowił inspiracje dla filozoficznych koncepcji człowieka- pitagorejskiej i platońskiej.

Opowieść o synu Zeusa Dionizosie: śmierć, boska zawiść, obraz greckiej boskości opisywanej cechami i przywarami człowieka, tragiczna śmierć, zemsta Zeusa, Opowieść prowadzi do obrazu powstania dwóch pierwiastków- spopielonych ciał złych tytanów, ocalonego syna Zeusa- pierwiastek boski.

Mit przedstawia obraz pierwiastków, z których został stworzony człowiek: ciało powstało z prochów dwóch tytanów, dusza z ocalałego serca boskiego syna. Człowiek to złożenie duszy i ciała, napięcie ontologiczne i aksjologiczne- dysharmonia ontologiczna i aksjologiczna .

Serce jest podstawą odrodzenia, boskości i nieśmiertelności. Człowiek ma dążyć do wyzwolenia z cielesnego więzienia tkwiącego w nim boskiego pierwiastka. Związek duszy i ciała nie jest dobrowolny.

Orficki obraz stworzenia świata- to dualizm, człowiek jako dusza i ciało, wyższość duszy nad ciałem, boski idealny charakter duszy. Dusza jest skażona w czasie mitycznym /protohistorycznym/grzechem, które musi odkupić we wcieleniu ziemskim. Człowiek jest od samego początku napiętnowany grzechem.

Własności duszy i ciała:

• Duszy: niematerialna, prosta, niezmienna, nieśmiertelna

• Ciała: materialne, złożone, zmienne, przemijające, śmiertelne

Wartości:

• Duszy: ontycznie dobra

• Ciała: ontycznie złe

Człowiek obrazem dysharmonii onotologicznej i aksjologicznej:

• Związek duszy i ciała nie jest dobrowolny

• Dusza zostaje uwięziona w ciele za grzechy które popełniła, ciało jest więzieniem dla duszy

• Koncepcja preegzystencji duszy

• Sąd nad duszą

• Dusza ludzka została obarczona w sensie etycznym i ontycznym ciężarem przestępstwa, które legło u podstawy antropogenezy człowieka

Trzy postaci życia duszy:

1. dusza pozostaje na wieczność w Elisium

2. dusza zostaje skazana na wieczne potępienie w Hadesie- kara wieczna

3. dusza otrzymuje możliwość oczyszczenia się ze swoich win poprzez kolejne wcielenia w ciało ( wcieleń ) – kara czasowa.

Koncepcja reinkarnacji ; Koło żywotów

Oczyszczanie duszy na drodze orfickiej- misteria o charakterze okazjonalnym , intensywność przeżyć i doznań bezpośrednich

Oczyszczanie duszy drogą pitagorejską- codzienne życie w cnocie i wiedzy, codzienne misteria, życie ascetyczne.

Różnica między orfizmem a pitagoreizmem dotyczy tego ze orficy przyjmowali iż oczyszczenie i wyzwolenie duszy odbywało się wyłącznie w planie eschatologicznym i reinkarnacyjnym droga kar piekielnych i w kolejnych wcieleniach. Pitagorejczycy akcentowali przede wszystkim wymiar doczesny, gdyż najważniejszy dla nich był czynnik etyczny- najbardziej oczyszczające było pobożne i sprawiedliwe życie wynikające z ascetycznych zasad postępowania.

28.03

2.Tradycja Starego Testamentu wzmocniona obrazami cielesności Nowego Testamentu

Stworzenie człowieka wg starego testamentu, istnieją dwa obrazy:

1 zwany kapłańskim lub teologicznym (póniejszy chronologicznie od drugiego) o stworzeniu człowieka: na obraz boga stworzył go jako mężczyznę i niewiastę

2 (chronologicznie pierwszy) ukształtował Pan Bóg człowieka z prochu ziemi i tchnął w nozdrza jego dech życia.

Kształtując człowieka na obraz boży uczynił go do siebie podobnym. W tym rozumieniu cielesność uzyskuje status nadprzyrodzony (mimo jej charakteru biologicznego) stanowi odwzorowanie intencji, odwzorowanie boga

W drugiej kolejności powstała Ewa. W akcie stworzenia Ewy Ciało ludzkie odegrało pierwszorzędną rolę gdyś z fragmentu ciała Adama Bóg stworzył kobietę .

Człwiek został stworzony na obrazi podobieństwo Boga przez co posiada godność osoby. Stanowi zintegrowane ze sobą ciało i duszę. Mężczyzna i kobieta jako udzie uzupełniają się i są sobie równi jako takie same istoty ludzkie.

Dwa rozdziały historii człowieka:

1.człowiek w czasie protohistorycznym-istota obdarzenia nieśmiertelnością mającą status istoty doskonałej, historia zaczyna się przy drzewie poznania dobra i zła

Grzech pierworodny-złamanie boskiego zakazu; grzech zaciążył nad człowiekiem w wyniku złamania umowy między bogiem a Adamem w rajskim, protohistorycznym czasie. Przez to adam-czlowiek- został pozbawiony nieśmiertelności, wszedł w czas ziemski-historyczny-uzykał nową istotę gatunkową.

Adam ulegający pokusie-rola i wina Ewy. Pokusa interpretowana jako pożądliwość, tkwiąca w ciele, wina Ewy, skutkiem takiego obrazu jest deprecjacja postaci kobiecej w historii cywilizacji chrześcijańskiej

Adam i Ewa: Ewa ulegająca podszeptom szatana-zło dokonało się w wyniku wolnego wyboru Adama i Ewy, ich duchowej aktywności wolicjonalnej; zło jest dziełem wolnych stworzeń, nie wynika z ich cielesnej natury,; to, co zainicjowała dusza stało się również udziałem ciała.

2.Człowiek w czasie historycznym- życie w czasie historycznym nie wyczerpuje obrazu ludzkiego bytu. Zgodnie z nauką nowego testamentu biologiczna śmierć ciała nie jest kresem życia człowieka ale pomostem do zycia wiecznego, do którego droga prowadzi poprzez zmartwychwstanie.

Dwa nurty w antropologii wczesnego chrześcijaństwa:

-nurt orficko-platońsko-gnostyczny neoplatoński i neognostyczny/ dualizm ciała i duszy, negatywna ocena ciała

-nurt odbiblijny lub starotestamentowy /jedność duszy i ciała/ jedność psychofizyczna człowieka, ciało neutralne, pochodzące od Boga, godne Ducha Świętego

Wywiedzione z tradycji judaizmu chrześcijaństwo w dużym zakresie przyjęło obowiązujące w filozofii i religii paradygmat- ujemny stosunek do cielesnej komponenty człowieka. Tymczasem antropogeneza biblijna przekazuje obraz psychofizycznej jedności ludzkiej jedności. Cielesny wymiar człowieka był jego naturalnym wyposażeniem. Zarówno pierwszy jak i drugi opis stworzenia człowieka wyrażają pozytywny stosunek do ciała ludzkiego

2.04

Koncepcja człowieka w filozofii Platona

Przed platoniczni filozofowie postrzegali duszę jako rodzaj materii stanowiącej czynniki życia

• Człowiek żyje póki ma duszę

• Umiera gry traci duszę

• Dusza jest postacią materii

• Duszę pojmowano biologicznie

W koncepcji platona jest bytem dualistycznym złożonym z duszy i ciała. Dusza jest niematerialna i nieśmiertelna.

3. funkcje duszy:

1.Funkcja biologiczna:

Dusza jest czynnikiem życia. Jest źródłem ruchu(?). Życie polega na tym, że istota która je posiada jest źródłem samorzutnego ruchu. Dusza sama siebie wprowadza w ruch. Dusza jest realna ale niematerialna, jest przeciwieństwem bezwładnej materii

2. Funkcja poznawcza duszy:

Dusza poznaje świat sama, sama przez się ogląda wspólne wartości we wszystkich rzeczach. Poznanie jest funkcją duszy a nie ciała. Dusza nie ma narządów zmysłowych ale poznaje sama. Ciało i jego zmysły są dla duszy narzędziem poznania. Poznaje sama bezpośrednio lub pośrednio posługując się zmysłami. Celem poznania jest poznanie idei, która może być tylko udziałem duszy.

3.Funkcja religijna duszy:

Pragnienie nieśmiertelności może zaspokoić tylko dusza, śmierć ciała jest niepodważalna. Dusza opuszczająca po śmierci ciało jest nieśmiertelnym pierwiastkiem człowieka. Jest pojmowana jako istota trwalsza i doskonalsza od wszystkiego, co ziemskie. Jest istotą zaziemską, boską, czasowo związaną z bytem ziemskim.

Części duszy:

-rozumna

-impulsywna

-zmysłowa

Tylko rozumna część duszy może być utożsamiana z duszą samą w sobie.

Szersze pojęcie duszy: aspekt biologiczny i osychologiczny-czynności zmysłowe

Węższe pojęcie duszy: akpekt religijny, dusza jako rozum

Dualizm duszy i ciała:

• Dusza jest nieśmiertelna

• Dusza jest niezależna od ciała

• Dusza jest niezłożona

• Dusza jest doskonalsza od ciała

• Ciało jest więzieniem duszy

• Dusza jest nieśmiertelna. Prawdziwe zycie duszy zaczyna się przed śmiercią ciała

• Dusza trwa wiecznie, jej istnienie nie ma początku i końca. Jest nie tylko nieśmiertelna ale i odwieczna

• Dusza posiada wiedzę wrodzoną której przedmiotem jest świat idei

• Platon również stawiał pytanie o związek duszy z ciałem- związek tego co wieczne i doskonałe z tym co przemijające i niedoskonałe

ROZWIĄZANIE:

1.dusza istniała pierwotnie bez ciała

2.zaciążył na niej grzech

3.dla odkupienia grzechu została połączona z ciałem

4.po odkupieniu odzyska wolność

Najpewniejszy środek wyzwolenia duszy z ciała to poznanie prawdy przez filozofię.

Ład i harmonia duszy odpowiada koncepcji cnoty. Każda część cnoty odpowiada koncepcji duszy

Mądrość-jest cnotą części rozumnej

Męstwo jest cnotą części impulsywnej

Panowanie jest cnotą części pożądliwej

Cnota sprawiedliwości- łączy wszystkie części duszy i utrzymuje w nich ład

KONCEPCJA CZŁOWIEKA W FILOZOFII ARTSTOTELESA:

• Człowiek nie jest obrazem dualizmu duszy i ciała

• Dusza nie jest substancją oderwaną od ciała

• Nie jest ciałem

• Dusza jest formą ciała, jest energią ciała organicznego

• Dusza i ciało organiczne stanowią nierozłączną całość

• Dusza nie może istnieć bez ciała

• Ciało nie może spełniać swoich funkcji bez duszy

• Dusza ożywia ciało

• Przyjął dynamiczną koncepcję duszy

• Dusza jest przyczyną samorzutnych czynności istoty organicznej

• Dusza ma tyle funkcji ile ciało organiczne czynności

• Funkcje duszy mają układ hierarchiczny

• Wyższe czynności to te które mogą być wykonywane bez innych niższych

Arystoteles wyróżnił trzy rodzaje duszy: roślinną, zwierzęcą, myślącą:

1.Dusza roślinna- posiada funkcje najniższe, powoduje ożywianie i rośnięcie

2.Dusza zwierzęca- jest zdolna do postrzegania, posiada uczucia i popędy /odczuwanie przyjemności i przykrości/ posiada fukcje psychiczne

3.Dusza myśląca- jest właściwa jedynie człowiekowi, jej zdolnością jest rozum. Rozum kierujący się wolą nazywa się rozumem praktycznym, rozum poznający teoretycznym

Dusza ludzka łączy w sobie wszystkie zdolności duszy.

Rozum ma dwie postaci: czynną i bierną:

Rozum bierny odpowiada receptywności poznania, operuje materiałem jaki dostanie od zmysłów, jego funkcja polega na tym ze z wyobrażeń zmysłowym wyabstrahowuje pojęcia.

Rozum czynny nie posiada funkcji poznawczej ale wprawia w nią rozum bierny, jest pierwszą przyczyną samorzutnych poczynań duszy. Rozum czynny nie odpowiadając żadnej fukcji duszy nie jest związany z ciałem, jest wolny od materii i jako taki jest niezniszczalny. Jest boskiej natury

Dusza związana z ciałem jest śmiertelna. Dotyczy to duszy roślinnej i zwierzęcej.

Dusza myśląca ma swoje dwie postaci. Ta związana z ciałem dzieli jego los-jest smiertelna, ta z ciałem niezwiązana jest nieśmiertelna

Człowiek jest postacią substancji, jednostkowym bytem. Tak jak w każdej substancji można w nim wyróżnić dwa składniki: formę i materię.

W przypadku określonego człowieka pewne jego wartości wchodzą do pojęcia człowieka, do jego definicji /ogólny kształt ciała, istota myśląca,budowa wewnętrzna/ inne zaś nie, np. jego wzorst kolor oczy włosów płeć.

Pojecie formy określa w człowieku to co ma charakter ogólny, pojęciowy, gatunkowy, co charakteryzuje człowieka jako człowieka.

Pojęcia materii określa jako to co jest w nim jednostkowe, indywidualne, co charakteryzuje go jako

Koncepcja Epikura:

• Człowiek to dusza i ciało

• Dusza jako rzeczywista i czynna musi być cielesna

• Jest cielesna ale cielesnością innej natury niż ciało

• Jest jakby płynna materią rozprowadzoną o ciałym ciele, tak jak ciepło

• Dusza jest w ruchu

• Efektem jej ruchu jest życie i świadomość

• Dusza jako złożony układ cielesny jest zniszczalna- śmiertelna

• Wiara w nieśmiertelność duszy jest złudzeniem

• Życie człowieka zamyka się w wymiarze doczesności

Koncepcja św. Augustyna:

• Czysto spirytualistyczna koncepcja duszy

• Dusza jako substancja samoistna nie jest własnością ciała ani rodzajem ciała

• Nie ma w sobie nic materialnego

• Nie ma żadnych funkcji biologicznych

• Ma takie funkcje jak: myśl, wola, pamięć

• Dusza nie znajduje się w jednym miejscu w ciele, ale jakby wypełnia całe ciało

9.05

Pierwsze próby zrozumienia świata bez odwoływania się do pomocy wierzeń religijnych:

Rozpoczęcie procesu poznawania świata za pomocą myślenia i doświadczenia, zachwyt nad porządkiem i harmonią w przyrodzie- rozciągnięcie pojęcia kosmos na oznaczenie całego wszechświata.

Najbardziej elementarne ze wszystkich ciał to to z którego powstają przez połączenie wszystkie inne

‘’arche’’ najbardziej elementarne, w jęz potocznym oznaczał początek w sensie czasowym w filozofii przyjął znaczenia zasady lub tworzywa najbardziej zasadniczego

TALES

Zagadnieniem talesa było pochodzenie świata ale nie kto świat zrobił, ale jaki był od początku. Pytanie o to co było własnym początkiem świata.

„wszystko jest z wody, z wody powstało i z wody się składa’’

Pytanie oznaczało jaki był pierwotny rodzaj ciał, z których rozwinęła się przyroda.

Nie znano abstrakcyjnego pojęcia materii, wg którego jest ona jednym ze składników ciała, odróżnionym od takich składników jak kształt i siła. Siła nie jest czymś różnym od materii- zdolność poruszania jest zasadniczą własnością materii

Hilozoizm- nieoddzielenie materii od siły, życia i duszy. Życie nieodłączne od materii.

ANAKSYMANDER

Według niego arche musi mieć własność nieskończoności- bo wyłania się z niego wszystko i nieokreśloności- bo daje początek różnorodnym bytom. Arche to apeiron czyli bezkres. Rozpoczyna się poszukiwania czynników wykrywalnych na drodze myślenia, które czyniłyby zrozumiałym rezultaty doświadczenia zmysłowego.

Tales szukał materii, która była na początku, ale przestała istnieć bo przetworzyła się w inne rodzaje materii. Anaksymander szukał również pierwotnej materii ale uznawał, że skoro to jest i będzie. Pierwotne własności materii pojmował jako stałe i istotne. „arche” była dla niego nie tylko początkiem ale i zasadą rzeczy.

Pojęcie natury przestało oznaczać tak jak w przypadku przyrody to co ulego zmianie ale jako „natura rzeczy” zaczęło oznaczać to co w rzeczach nie uległo zmianie.

Obraz świata przyrody- zmienne zjawiska posiadają stałą naturę.

Zjawiska dostępne zmysłom- natura ukryta

Zjawiska różnorodne- natura jedna

Zjawiska przypadkowe- natura konieczna

Konieczna natura jest najwyższą doskonałością. Zawiera największe piękno z którym piękno sztuki nie może się równać

16.05

Rzeczywistość pod zmiennością i różnorodnością ukazuje podłoże jednolite, proste, niezmienne, ciągłe. Konsekwencją badań Parmenidesa było odróżnienie bytu od zjawisk

METODA DEDUKCJYNA

• Odrzucenie doświadczenia jako źródła poznania

• źródłem wiedzy jest rozum i dedukcja

• poznanie zmysłowe jest niewiarygodne

• między myślą a bytem zachodzi związek-ta sama rzecz jest i jest myślana

• rozróżnienie poznania zmysłowego i myślowego

Argumenty przeciw ruchowi ( jako przejawowi zmienności):

-dychotomia- przedmiot gdy znajduje się w ruchu i ma przebyć jakąś drogę musi przebyć najpierw połowę tej drogi, potem połowę drogi pozostałej, potem połowę reszty itd. Żeby przebyć drogę trzeba przejść nieskończoną ilość odcinków a nie można tego zrobić w skończonym czasie. Zatem ruch jest niemożliwy.

W argumentacji Zenona chodzi o stosunek wielkości skończonych i nieskończonych. Operując częściami nieciągłymi chciał odtworzyć wilekości ciągłe. Paradoksy Zenona odzwierciedlają problemy z wielkościami ciągłymi które ciągłość czyni podzielnymi w nieskończoność (tj czas przestrzeń o ruch, którego czynnikami są czas i przestrzeń)

EMPEDOKLES:

Teoria materii:

Istnieją cztery jakościowo różne składniki świata, czyli 4 rodzaje materii: woda. Przestrzeń, ogień, ziemia. Odrębny stan skupienia, odrębny rodzaj materii itd.

Teoria sił- rozdzielenie materii i siły, przemiana dokonuje się poprzez działanie z zewnątrz dwóch sił: miłości i niezgody

ANAKSAGORAS:

Teoria materii:

Składniki świata są niezmienne ale łącząc się i rozłączając tworzą zmienne układy. Istnieją niezliczone składniki będące odrębnymi jakościami, zwane zarodkami lub rzeczami.

Jakościowa teoria przyrody: wszystko jest złożone, we wszystkim jest część wszystkiego

Infinityzm- nieskończoność w przyrodzie

Teoria ducha:

Ruch w przyrodzie pochodzi z zewnątrz. Pierwszy impuls ruchu dał duch. Początek zdarzeń nie może być dziełem przypadku lub niepojętej konieczności, z uwagi na panujący w przyrodzie ład i rozumny ustrój. Rozumny impuls może dać tylko siła duchowa a nie mechaniczna. Duch jest poza i ponad przyrodą. Duch jest materią ale najsubtelniejszą i zmieszaną z innymi rodzajami materii. Po poruszeniu świata duch rpzestaje działać

ATOMIŚCI I DEMOKRYT:

Materia składa się z atomów i są to cząstki niepodzielne i niezmienne, poruszając się w przestrzeni wytwarzają zmienny, coraz to nowy układ świata.

1.całą przyroda skłąda się z mnogości atomów

2.atomy posiadają wyłącznie ilościowe własności

3.powszechną własnością atomów jest ruch

4.atomy znajdują się i poruszają w próżni

Demokryt przezwyciężył myśl o uprzywilejowanych stanowisku ziemi. Ziemia nie jest jedyną pranetą na której istnieje życie. Jest nieskończoność światów, niektóre rozwijając się, niektóre giną

Pitagorejczycy postrzegali arche-liczbę jako wyraz kosmicznej proporcji czyli harmonii, wznosząc myśl filozoficzną ku abstrakcji, wskazując drogę dla poznania matematycznego

Atomiści postrzegali arche jako atomy, niepodzielne składniki materii podążając w głąb świata przedmiotowego

METODA

Metoda liczy się nie mniej niż wyniki. Czasem wynikiem badań musi być metoda. Jońska filozifia przyrody zapoczątkowała dwie metody:

-analizę- pojęciowy rozkład na proste składniki (w poszukiwaniu składników elementarnych)

-indukcję-przechodzenie od pojedynczych obserwacji do ogólnych wniosków

Przejście od mitycznej kosmoginii do myślenia filozoficznego:

• Kosmogonia tako teogonia- podporządkowanie rzeczy i zjawisk bóstwom.

• Bóstwa jako symboliczna reprezentacja rzeczy lub zjawisk.

• Brak możliwości rzetelnego wyjaśnienia powstania świata przez mityczną kosmogonię

• Dążenie do spójności, zwartości i niepsrzeczności poglądów

• Rozróżnienie między światem zjawiskowym a rzetelnością

• Przekonanie że pod zmiennością zjawisk kryje się zasada trwałości

• Pojawienie się boga jako części systemu filozoficznego, nie pełniącego żadnych funkcji religijnych

• Takie funkcje pełnił pierwszy Motor Arystotelesa i Demiurg(?) Platona

• Myślenie krytyczne stworzyło precyzyjny język dyskursu filozoficznego

• Język filozoficzny porzuca symbolikę

• Język filozofii oddziela się od języka religii

PLATOŃSKA DOKRYNA O ŚWIENIE IDEI:

Rzeczy dostrzegalne zmysłami są tylko cieniami swoich idei, idee istnieją rzeczywiście, istnienie rzeczy dostrzegalnych zmysłami jest pochodne w stosunku do istnienia idei

Platon stawiał pytanie: czy wszystkie te rzeczy które nazywamy samoistnymi istnieją , czy też rzeczywiście istnieją tylko te rzeczy, które możemy zobaczyć czy też w jakiś sposób doznawać za pośrednictwem organów cielesnych

Cechy świata idei:

-konieczność istnienia i pewność poznania

Cechy świata rzeczy:

-przypadkowość i prawdopodobieństwo

Platońska doktryna o ideał tworzyła podstawy dla filozofii matematyki

Matematyka czerpie z konieczności świada idei, jest wiedzą boską, bo daje pełną wiedzę o rzeczach, które nie ulegają zmianom