METODA BRUNKOW
metoda Roswithy Brunkow – 1970 r, niemiecka fizjoterapeutka.Podstawowym założeniem metody jest rozpoznanie kompleksowych synergii mięśniowych, nazywanych synergiami wstępującymi i zstępującymi .METODA TA ZAWIERA- elementy metod proprioceptywnego torowania (PNF) i metody Bobath dla dorosłych. wykorzystuje fakt sąsiedztwa mięśniowego (przyczep końcowy jednego mięśnia leży najczęściej w bezpośredniej bliskości przyczepu początkowego innego mięśnia) i wynikających z tego tzw. synergizmów ipsilateralnych, a w postaci globalnej ich rozprzestrzeniania się w postaci synergizmów zstępujących i wstępujących.
Stosowana w: hemiplegii, skoliozach, porażeniach obwodowych, ch. Parkinsona, torticcolis spastica
Mpd, dolegliwości bólowe dolnego odcinka kręgosłupa
Przeciw wskazania: niewydolność krążeniowo-oddechowa
za kluczowe w metodzie autorka przyjęła odpowiednie ustawienia kątowe rąk i stóp- w tych miejscach zlokalizowane są najważniejsze ogniwa czucia – ułożenia kończyn. tutaj znajduje się największa liczba receptorów stawowych oraz dystalne odcinki mają największą reprezentację korową i najwyższy poziom sterowania funkcjami tych części. W METODZIE BRUNKOW ZOSTAŁY WYKORZYSTANE: właściwości stawów nadgarstkowych i skokowych, gdyż ich przestrzenne ustawienie ma zasadnicze znaczenie dla czucia własnego ciała oraz natężenia synergizmów (zstępujących i wstępujących).
fala rozprzestrzeniania się napięcia mięśniowego jest powiązana z ustawieniem kątowym stawów dystalnych, głownie nadgarstków i skokowych. uaktywnienie całych taśm mięśniowych autorka tłumaczyła bezpośrednim sąsiedztwem przyczepu końcowego jednego mięśnia lub grupy mięśniowej spełniającej podobną funkcję z przyczepem następnych mięśni leżących w sąsiedztwie
Synergie wstępujące
rozpoczynają swój bieg od:
grzbietowych stron palców stóp,
przednie części podudzi i ud,
krzyżują się ze sobą na wysokości pępka,
przechodzą przez przednio-boczne części klatki piersiowej,
5 przednio-przyśrodkowe strony przeciwnych kończyn górnych,
kończą się na wewnętrznych stronach ręki
Synergie zstępujące
występują w obrębie grzbietowej części ciała,
rozpoczynają się nad mięśniami prostującymi palce ręki,
przebiegają grzbietowymi częściami kończyn górnych i górnej części tułowia,
krzyżują się na wysokości przejścia krzyżowo-lędźwiowego i przechodząc na przeciwne kończyny dolne,
rozprzestrzeniają się na tylnych częściach ud i podudzi,
dochodząc do podeszwowych części stóp
Pozycje wyjściowe ustawienia kątowego rak i stóp oraz pozostałych stawów
RĘKA
maksymalne zgięcie grzbietowe nadgarstków,
wyprost w stawach MCP
lekkie zgięcie w stawach PIP,
kciuk i mały palec nieco odwiedzione,
dłoniowa cz. ręki kopulasto uwypuklona,
staw łokciowy – w lekkim zgięciu
staw ramienny- w lekkim zgięciu i nieznacznie odwiedziony i zrotowany do wewnątrz,
Pozycje wyjściowe ustawienia kątowego rak i stóp oraz pozostałych stawów
STOPA
maksymalne zgięcie grzbietowe
w pozycji pośredniej pomiędzy pronacją i supinacją,
palce lekko zgięte,
staw kolanowy – w lekkim zgięciu
staw biodrowy – w lekkim zgięciu, w pozostałych płaszczyznach w pozycji zerowej
ZASADY
ustawienie rąk i stóp powinno się wypracować z czynnym udziałem pacjenta, dopuszcza się jednak bierne układanie pacjenta w przypadku np. ręki spastycznej lub stopy opadającej
w początkowym okresie terapii stosuje się tzw. pomoc manualną opartą o bodźce ekstero- i proporioceptywne
w późniejszym okresie pomoc manualna służy ułatwianiu i wzmocnieniu rozprzestrzeniania się fali pobudzenia mięśni
W nauczaniu napięć mięśni posturalnych obowiązuje zasada stopniowania trudności - zaczyna się od pozycji najprostszych, najmniej skomplikowanych pod względem koordynacji.
POZYCJĄ PODSTAWOWĄ
jest leżenie tyłem z jednoczesnym zgięciem kończyn dolnych w stawach kolanowych i biodrowych,
pozycja leżenia bokiem,
leżenie przodem,
klęk podparty,
klęk prosty,
klęk jednonóż,
pozycja stojąca.
W KAŻDEJ Z TYCH POZYCJI dodatkowym utrudnieniem jest zmiana położenia kończyn górnych i kończyn dolnych względem tułowia, a co za tym idzie zmiana położenia środka ciężkości ciała.
aktywizuje to jeszcze bardziej mięśnie posturalne w celu utrzymania równowagi.
TECHNIKI POMOCY MANUALNEJ:
techniki oparte o bodźce eksteroreceptywne- krótkie, miękkie pocieranie skóry w szybkim tempie płasko ułożoną opuszką palca, długie miękkie pocieranie skóry w wolnym tempie płasko ułożoną dłonią
techniki oparte o bodźce eksteroreceptywne- miękkie wcieranie, w spokojnym tempie, na dużej powierzchni płasko ułożoną dłonią,głębokie wcieranie opuszkami palców i kłębem kciuka z głębokim napieraniem na pojedyncze pasma mięśniowe w kierunku proksymalnym
techniki oparte o bodźce proprioceptywne- ucisk z jednoczesnym potrząsaniem wykonywany dwoma palcami przeważnie na okolice przyczepów mięśni, więzadła i elementy kostne.
Badanie :
ocena siły mięśniowej
zakres ruchomości w stawach
sprawdzenie, czy pacjent może przyjąć określoną pozycję wyjściową
Etapy ćwiczenia:
ustawienie pozycji wyjściowej – w wyniku jednostronnego napięcia po stronie, po której nie powinniśmy wzmacniać w skoliozie po str. wklęsłej – stawy pośrednie ustawia się w całkowitym zgięciu,
rozpoczęcie ćwiczenia – od części obwodowych do bliższych,
maksymalne oporowanie – zasadnicza, izometryczna faza ćwiczenia, w niektórych przypadkach dla zwiększenia oporu, pacjent poruszając jedynie stawami bliższymi, przeciwstawia sobie kończyny,
powrót do pozycji wyjściowej – rozluźnienie rozpoczyna się zawsze od części bliższych, a kończy na obwodowych,
odpoczynek – rozluźnienie całego ciała
METODYKA:
ćwiczenie trwa do kilku sekund
w ciągu dnia ćwiczenia nie przekraczają 20 minut – początkowo od 5 minut dziennie
przerwy między ćwiczeniami – wyrównanie oddechu tor przeponowy
jeśli dojdzie do osłabienia poszczególnych grup mięśniowych można wykorzystać bodźce ekstero- i prioproceptywne
METODA BRUNKOW STWARZA MOŻLIWOŚĆ
zwiększenia siły mięśniowej z równoczesną poprawą czucia symetrycznej postawy ciała.
poprzez reedukację nerwowo-mięśniową wyrabia ona u ćwiczących odruch prawidłowej postawy i lepszą koordynację ruchową.
zalecana jest jako uzupełnienie postępowania korekcyjnego w wadach postawy, a nie stosowanie jej jako wyłącznej formy usprawniania.
METODA BOBATH DLA DOROSŁYCH
Bobath dla dorosłych jest koncepcją terapeutyczną pracy ukierunkowanej na
zadania. Przeznaczona jest ona dla osób dorosłych cierpiących na zaburzenia funkcji, ruchów oraz kontroli postawy wynikających z uszkodzenia w obrębie układu nerwowego
Takie podejście do procesu rehabilitacji osób dorosłych z zaburzeniami w obrębie układu nerwowego ewoluowało z pracy Berty oraz Karela Bobath rozwijając się nieustannie na przestrzeni ostatnich 50 lat. Tego typu odejście do procesu terapii oparte jest częściowo na obecnej wiedzy z zakresu kontroli motorycznej, nauczania motorycznego oraz plastyczności (zdolności do reorganizacji) układu nerwowego i mięśniowego. Częściowo opiera się ono również o doświadczenie klinicystów uwzględniając jednocześnie potrzeby oraz oczekiwania pacjentów
Terapeuci koncepcji Bobath dla dorosłych w swej codziennej pracy rozumieją oraz wykorzystują kluczowe założenia teoretyczne oraz kluczowe aspekty praktyki klinicznej do których to należą:
uzależnienie partycypacji pacjenta w życiu codziennym od jego poziomu aktywności i współistniejących, zaburzeń organizacji ludzkich zachowań oraz kontroli motorycznej,
konsekwencji urazu oraz jego wpływu na możliwość wykonywania ruchów
PROCES ZDROWIENIA UWZGLĘDNIAJĄC:
zdolność reorganizacji układu nerwowego i mięśniowego,
nauczanie motoryczne,
rozumowanie kliniczne oraz analiza ruchów,
integracja mechanizmów kontroli postawy oraz ruchów ukierunkowanych na zadania,
wykorzystanie bodźcowania sensorycznego oraz proprioreceptywnego,
strategii postępowania,
dokumentacji wyników terapii,
KONCEPCJA BOBATH dla dorosłych jest koncepcją pracy 24 godzinnej. Oznacza to iż proces terapii nie kończy się po wyjściu z gabinetu. Terapeuta pomoże rodzinie pacjentowi zrozumieć teoretyczne podstawy problemów z jakimi boryka się on na co dzień, jak również wypracować strategie ułatwiające wasze wspólne życie.