Władza państwa- to władza najwyższa, suwerenna, jest to uprawnienie i możność egzekwowania od obywateli określonych zachowań w drodze stosowania odpowiedniego systemu kar i nagród np. ( becikowe)
Władza jest legitymizowana można wyróżnić trzy rodzaje formalnoprawnych źródeł władzy;- panowanie legalne wynika z obowiązującego uregulowania prawnego przepisującego uprawnienia władcze- władza tradycjonalna źródłem legitymizacji są przyjęte i uświęcone tradycje- panowanie charyzmatyczne uprawnienie do sprawowania władzy wynika ze szczególnych cech osobowości danej osoby.
Cechy osobowości danej osoby;- instytucjonalizacja to rozbudowany charakter władzy państwowej w postaci systemu instytucji politycznych, administracyjnych sądowniczych.
- prawne stosowanie przymusu fizycznego względem tych, którzy naruszali określone normy prawa stanowionego.- suwerenność wewnętrzna jak i zewnętrzna.
Trylogie Państw;
Wyróżnia się następujące trylogie państw.- ze względu na formy organizacji dzielimy państwa na; Unitarne charakteryzują się jednością struktury organizacyjnej i brakiem podziału na części składowe, które miałyby charakter państwowości. Federacyjne składają się z częścią składowych posiadających podmioty państwowości. Polega to na podziale instytucji władzy państwowej między całość związku i poszczególnie części składowe ( kraj, stany, republika)- ze względu na formalne źródło władzy państwo dzielimy na; Monarchiczne- władza państwa jest sprawowana przez lud w imieniu króla, monarchy, cesarza, księcia itp. Tytuł do władzy czerpie się z ustanowienia danej osoby czy rodu dziedziczną władzą monarszą Republika- funkcje organów władzy zwierzchniej sprawuje prezydent, który jest wybierany w wyborach powszechnych ( Finlandia, Polska, Stany Zjednoczone) lub zgromadzenie narodowe na określoną kadencje.
Dwa Modele Sprawowania Władzy Państwowej;
- model autorytarny- najgorszy model władzy, władza skupia w rękach jednego człowieka, skupia również władze wykonawczą, sądowniczą, ustawodawczą.- model demokratyczny- polega na rządach ludu, podstawową zasadą jest idea uczestnictwa obywateli w sprawowaniu władzy. W modelu tym wszyscy obywatele posiadają te same prawo. Odróżniamy demokracje pośrednią i bezpośrednią. Istotą demokracji jest przestrzeganie przez wszystkich organy władzy państwowej prawowolności obywatelskich, takich jak prawo do życia, wolność osobista i bezpieczeństwo, wolność sumienia, wyznania i praktyk religijnych, wolność prasy, zgromadzeń, zrzeszania się, prawo do własności prywatnej.
Konstytucja podstawy prawne ustroju RP zawarte są w Konstytucji RP z dnia 2kwietnia 1997r została zatwierdzona przez obywateli w referendum z dnia 25maja 1997
Zasady ustroju odzwierciedlają wartości typowe dla państw europejskich kręgu kultury prawnej: suwerenność narodu, suwerenność i niepodległość państwa, zasada demokratycznego państwa prawego urzeczywistniającego sprawiedliwość społeczną, pluralizm polityczny i wolność działania partii politycznych oraz wolność zrzeszania się w organizmach społecznych, szeroki samorząd terytorialny.
5 naczelnych zasad ustroju politycznego: zwierzchnictwo narodu- konstytucja gwarantuje wolne i powszechne wybory przedstawicieli narodu do sejmu i senatu (obu izb parlamentu). Reprezentacja (przedstawicielstwo)- prawo do podejmowania decyzji w imieniu narodu zostaje poprzez wybory prezydenckie przeniesione na posłów i senatorów. Trójpodział władzy- opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej (rozdzielonej między Sejm i Senat) wykonawczej (dzieli ją Prezydent RP z Radą ministrów) oraz sądowniczej (sprawują ją niezawisłe sądy i trybunały)
Władza ustawodawcza sejm konstytucja przyznaje dominującą rolę sejmowi czyniąc go tym samym najważniejszym organem władzy ustawodawczej RP. Sejm liczy ok. 460 posłów którzy są wybrani w wyborach powszechnych równych bezpośrednich i tajnych na czteroletnią kadencję. Sejm uchwala ustawy, sprawuje kontrolę nad działalnością rzędu i podległych mu organów konstytucyjnych. Sejm uczestniczy w procesie tworzenia rzędu może wyrazić votum nieufności rządowi bądź poszczególnym ministra.
Senat składa się ze 100 senatorów wybieranych na okres 4lat w wyborach powszechnych, bezpośrednich i tajnych. Jeśli zostaje rozwiązany sejm kadencja senatu ulega także skróceniu, senat RP ma stosunkowo niewielkie kompetencje. Ma prawo występować z inicjatywą ustawodawczą, rozpatruje też ustawy uchwalone przez sejm.
Władza wykładowcza rada ministrów (rząd) politykę wewnętrzną państwa prowadzi rząd (rada ministrów) której pracami kieruje premier przy współdziałaniu prezydenta i sejmu. Rząd ma prawo inicjatywy ustawodawczej zapewnia też wykonanie ustaw a na podstawie udzielonych upoważnień może wydawać rozporządzenia. W gestii rządu leży sporządzenie budżetu państwa oraz zapewnienie jego wykonania. Rada ministrów kieruje i koordynuje , kontroluje pracę wszystkich organów administracji rządowej. Rząd sprawuje ogólne kierownictwo nad polityką zagraniczną państwa tj zawiera i wypowiada umowy międzynarodowe.
Prezydent urząd prezydenta głowy państwa został przywrócony w 1989r prezydent jest najważniejszym przedstawicielem RP w stosunkach wewnętrznych i międzynarodowych. Czuwa nad przestrzeganiem konstytucji stoi na straży bezpieczeństwa i suwerenności państwa. Ma inicjatywę ustawodawczą oraz wydaje rozporządzenia i zarządzenia (niektóre wymagające kontrasygnaty premiera), może przerwać kadencję sejmu, odmówić podpisania ustawy (veto). Jest najważniejszym zwierzchnikiem sił zbrojnych. W czasie pokoju sprauje zwierzchnictwo nad wojskiem za pośrednictwem ministra obrony narodowej podczas wojny mianuje naczelnego dowódcę sił zbrojnych na wniosek premiera. Jako prezydent państwa na zewnątrz ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe
Demokracja ( z greckiego demos „lud” + kratos „ rządy”)
Demokracja- to rządy większości przy poszanowaniu praw mniejszości. Ustrój polityczny, w którym zwykli obywatele mają większy lub mniejszy wpływ na rządy, w odróżnieniu od dyktatury lub monarchii absolutnej, gdzie cała władza spoczywa w rękach jednego człowieka to właśnie demokracja.
Faktyczny ustrój demokratyczny powinien charakteryzować się: Możliwością wyboru władzy przez wolne i uczciwe wybory, Możliwością kandydowania do ciał tworzących władzę przez wszystkich obywateli, Rządami praw i jawności stanowienia praw, Przestrzeganiem elementarnych praw człowieka takich jak: - wolność głoszenia swoich poglądów - wolność od dyskryminacji ( seksualnej, rasa, religijnej)
Totalitaryzm ( z łaciny totus- cały)
Totalitaryzm- to forma rządów, w której obywatele są totalnie podporządkowani absolutnej władzy państwa we wszystkich aspektach życiowych.
W systemach totalitarnych władze wymagają od jednostki nie tylko podporządkowania się, ale również zaakceptowania ideologii i publicznego manifestowananie tej akceptacji.
Ochlokracja ( z greckiego ochlos0 tłum, motłoch i kratos- rządy)
Ochlokracja- zwyrodniała forma demokracji, w której władza sprawowana jest bez żadnych struktur i zasad prawnych, bezpośrednio przez nie zorganizowanych i ulegających zmiennym emocją ludu.
Oligarchia( z greckiego dosłownie: rządy nielicznych)
Oligarchia- ustrój polityczny, w którym władzę spowodowała wąska grupa społeczeństwa-najzamążniejsi. Typowa dla starożytnej Grecji.
Republika ( z łaciny res publica- sprawa publiczna; rzecz pospolita)
Republika- to ustrój państwa, w którym władza jest sprawowana przez organ wyławiany w wyniku wyborów. W republice występują różne systemy rządów, zależnie od organu sprawującego władze, który może być.
Prezydent- wybierany na określony czas z ograniczoną ( albo nieograniczoną) możliwością ponownego wyboru. Prezydent może być odpowiedzialny przed innym organem państwa, albo przed Bogiem i historią.
Rząd- odpowiedzialny przed parlamentem lub przed prezydentem
Kanclerz
Prawo jest to system norm prawnych związanych funkcjonalnie z działalnością państwa który dzieli się na poszczególne działy m.in. na prawo: karne, cywilne powód jest osobą wnoszącą sprawe do sądu np. rozwody, spadki. Finansowe (radcy prawni zajmujący się np. podatkiem VAT). Administracyjne ( podstawa prawna i spis urzędowy w pisamach urzędowych aby były ważne). Rodzinne (adopcja odebranie praw rodzicielskim rodzicom). Pracy
Ze względu na sposób tworzenia prawa wyodrębnia się dwa systemy prawa : prawo zwyczajowe common law (prawo powszechne) zaliczamy tu prawodawstwo brytyjskie (Anglielskie) amerykańskie skandynawskie, australijskie, nowozelandzkie. Prawo angielskie jest bardzo elastyczne w dużej mierze bazuje na precedensach. Dopuszcza tworzenie prawa przez sądy w wyniku precedensowych rozstrzygnięć zwrócić należy uwagę że wyroki sądów w systemie civil law mają jednak wiele mniejsze znaczenie niż wyroki sądów w systemie comon law, te ostatnie tworzą prawo a to pierwsze tylko je interpretują . prawo stanowione civil law (państwa kontynentu europejskiego) zdecydowana większość krajów Europy Ameryka łacińska, Azja i byłe kolonie francuskie w Afryce. Kontynuują tradycje rzymską opiera się na ustawach tworzonych przez parlament. Wyróżniamy prawodawstwo germańskie i romańskie. Polska znajduje się w sferze oddziaływania germańskiego systemu prawnego w prawie kontynentalnym a zwłaszcza germańskim dominuje nastawienie na pewność i formalizm rozwiązań legislacyjnych. Formalizm ma tu bardzo duże znaczenie. W prawie anglosaskim podpisem może być każdy znak złożony z odpowiednią intencją.
W prawie kontynentalnym istnieje wiele zapisów określających jaki to ma być konkretnie znak w jaki sposób powinien być złożony w jakich okolicznościach można uznać jego ważność itd.
Źródła prawa polskiego można podzielić na : źródła powszechnie obowiązujące np. konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia). Źródła wewnętrznie obowiązujące np. uchwały i zarządzenia rady ministrów.
Polski system prawny podobnie jak w innych państw europy kształtuje się przede wszystkim w formie stanowienia prawa przez organy państwa: parlament, prezydent, rząd (rada ministrów), poszczególni ministrowie (rząd musi to popierać), organy samorządu terytorialnego np. rady gmin, sejmiki wojewódzkie.
Zgodnie ze współczesnymi poglądami , prawodawca nie jest upoważniony do arbitralnego (narzuconego bez przyjmowania słów krytyki) tworzenia prawa.