GORĄCZKA
Objawy i rozpoznanie
Gorączką nazywamy stan patofizjologiczny w którym ciepłota ciała wzrasta powyżej normy. Gorączka u dzieci jest najpopularniejszym objawem chorobowym. Normy temperatury są dla dzieci inne niż dla dorosłych. Wyznacznikiem jest tutaj pomiar stosowany w odbycie.
Zaraz po urodzeniu 37,6° - 38,1°C
Kilka godzin później 36,5° - 37°C
Od drugiego dnia życia 36,9° - 37,4°C
Powyżej tej temperatury ciała mówimy o gorączce.
Należy zwrócić uwagę, że w zależności od miejsca pomiaru mogą zdarzać się pewne odchylenia. Aby pomiar był właściwy należy pamiętać, że temperatura mierzona:
W dole pachowym jest zazwyczaj o 0,5° niższa niż w odbycie
W ustach do 0,3° niższa niż w odbycie
W ustach o 0,2° wyższa niż pod pachą.
Bardzo duża rolę odgrywa również sposób pomiaru. U noworodków i niemowląt zaleca się pomiar temperatury w odbycie, należy dziecko odwrócić na brzuszek i dobrze natłuszczony termometr wsunąć w odbyt podczas pomiaru należy przytrzymać pośladki dziecka na trzy minuty. Metoda ta jest bardzo niebezpieczna, gdyż częstym powikłaniem było mechaniczne podrażnienie odbytu. Dużo lepszą metodą jest pomiar w pachwinie. Tym bardziej, że niektóre schorzenia wykluczają pomiar w odbycie. Należą do nich choroby odbytnicy i narządów moczowo – płciowych. Aby wynik był jak najbardziej miarodajny należy wiedzieć, że temperatura ciała zdrowego człowieka wacha się w ciągu dnia. Najniższa jest rankiem, a najwyższa wieczorem. Dlatego też najlepiej jest dokonywać pomiarów dwa razy dziennie rano( ok. 8:00) i wieczorem (ok. 17:00).
Rodzaje
Mimo, że jest objawem wielu chorób i na jej podstawie nie można postawić jednoznacznego rozpoznania. Znajomość charakterystycznych wykresów gorączkowych pozwala ustalić charakterystykę procesu chorobowego. Wykres krzywej dla zakażenia wirusowego jest zupełnie inny niż dla uogólnionego zakażenia septycznego. Wyróżnić możemy osiem typów gorączki.
Gorączka dwugarbna – czyli stopniowy wzrost temperatury jej spadek i ponowny wzrost. Taki schemat jest charakterystyczny dla infekcji wirusowej.
Stała – utrzymująca się przez kilka dni powyżej 38°C, może się wahać o jeden stopień.
Okresowa – okresy gorączki i prawidłowej temperatury.
Zwalniające - wahania dzienne przekraczają jeden stopień. Wysoka gorączka utrzymująca się przez kilka godzin (bez potów) po czym spadająca do normalnej. Ten typ krzywej jest typowy dla gorączki septycznej lub hekatycznej.
Przejściowa – występująca przy niektórych chorobach takich jak: malaria, dur, ziarnica złośliwa.
Do innych krzywych gorączkowych należą. Gorączka przerywana, powrotna i nieregularna. Znajomość typu gorączki może więc być cennym narzędziem pozwalającym właściwie zdiagnozować chorobę.
Ważnym terminem jest też stan podgorączkowy. Nazywamy tak sytuację, w której temperatura ciała nie przekracza 37,5°C. jest on typowy dla zapalenia oskrzeli i niektórych przypadków gruźlicy.
U dzieci temperatura wacha się znacznie bardziej u dzieci niż u dorosłych, ich mechanizm termoregulacji dopiero się kształtuje. Dlatego też lepiej znoszą one wysoką gorączkę, a ich samopoczucie w fazie spadkowej również jest lepsze. U dorosłych podczas wysokiej temperatury pojawiają się dreszcze, natomiast u dzieci zjawisko dreszczy nie występuje. Przy wysokiej gorączce pojawiają się natomiast drgawki przypominające napad padaczkowy. Wystąpienie drgawek jest zawsze objawem niepokojącym i należy je jak najszybciej powstrzymać poprzez zbicie gorączki.
Przyczyny
Do głównych przyczyn gorączki u dzieci należą choroby zakaźne oraz stany zapalne jelit. Ma ona wtedy charakter t.z.w. gorączki dwugarbnej. Równie często podczas toczącego się procesu nowotworowego dzieci mają podwyższoną ciepłotę ciała. Do nowotworów przebiegających z gorączką należą:
Ziarnica złośliwa
Białaczka
Chłonia złośliwy niehodgkinowski
Mięsaki
Rzadko pojawia się on natomiast w guzach mózgu.
Równie często pojawia się ona w oparzeniach, zaburzeniach elektrolitowych, rozległych urazach bądź też jako powikłanie znieczulenia wziewnymi anestetykami.
Uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego mogą zaburzyć procesy termoregulacji, które to zaburzenia objawiają się zwiększoną ciepłotą ciała. Należą do nich:
Nadmierne nasłonecznienie
Wstrząs i stłuczenie mózgu
Zapalenie mózgu i opon mózgowo – rdzeniowych
Wylew krwi do mózgu
Wodogłowie
Wentrykulografia (radiologiczne badanie komór mózgu, polegające na wprowadzeniu do nich środka cieniującego [powietrze] i następnie wykonaniu zdjęć rentgenowskich czaszki.)
U małych dzieci wystąpienie gorączki nie zawsze musi być powiązana z procesem chorobowym. Taka gorączka nie przekracza zazwyczaj 38, 3° C. jest ona typowa dla małych dzieci, noworodków niemowląt. Najczęstszą przyczyną jej powstania jest silny wysiłek fizyczny. Np.: długotrwały płacz. Podczas ząbkowania dziecko również ma podwyższoną ciepłotę ciała. Obecne badania mówią, że to nie samo ząbkowanie jest przyczyną, ale lekkie nadkażenie błony śluzowej jamy ustnej wywołane tym procesem.