KLASYFIKACJA AKTYWÓW I PASYWÓW

AKTYWA – są to kontrolowane przez jednostkę zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości, powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń, które zgodnie z oczekiwaniami spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych (w bilansie nie stosuje się już terminu majątek).

Aktywa to zasoby powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń:

• kontrolowane przez jednostkę

• z których wg przewidywań, jednostka osiągnie w przyszłości korzyści ekonomiczne

Korzyści te mogą przybierać różną formę np. składnik aktywów może być wykorzystany do produkcji przeznaczonych na sprzedaż wyrobów lub usług, wymieniony na inne aktywa lub może służyć do regulowania zobowiązań. Przez kontrolowanie aktywów należy rozumieć zdolność do sprawowania kontroli nad dopływem korzyści do podmiotu, co z reguły wymaga posiadania tytułu prawnego (np. tytułu własności). W praktyce wystarczy, by firma mogła na drodze prawnej ograniczyć dostęp do tych korzyści osobom trzecim np. poprzez tajemnice służbowa, prawa autorski lub leasing obiektu.

Aktywa w znowelizowanej ustawie dzielą się na aktywa trwałe i obrotowe (nie ma oddzielnej grupy rozliczeń międzyokresowych).

AKTYWA TRWAŁE

1. Wartości niematerialne i prawne – nabyte przez jednostkę aktywa trwałe w postaci praw majątkowych nadających się do gospodarczego wykorzystania, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż 1 rok, przeznaczone do używania na własne potrzeby jednostki np. :

1. Koszty zakończonych prac rozwojowych – koszty badań prowadzonych przez jednostkę na własne potrzeby, których wynik może być wykorzystany do produkcji nowych lub ulepszonych określonych produktów lub technologii.

2. Nabyta wartość firmy – jest różnicą miedzy ceną nabycia za jednostkę lub zorganizowaną jej część a niższą od niej wartością godziwą przejętych aktywów netto, tj. aktywów pomniejszonych o przejęte zobowiązania.

3. Inne wartości niematerialne i prawne – wśród których można wyróżnić:

• autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne (w tym programy komputerowe), licencje, koncesje;

• prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych oraz zdobniczych;

• know – how.

4. Zaliczki na wartości niematerialne i prawne

W przypadku wartości niematerialnych i prawnych oddanych do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze np. leasingu zalicza się je do aktywów trwałych jednej ze stron umowy zgodnie z warunkami określonymi dla środków trwałych.

3. Rzeczowe aktywa trwałe

   1. Środki trwałe

• grunty (w tym prawo do użytkowania wieczystego gruntu)

• budynki, lokale i obiekty inżynierii lądowej i wodnej

• urządzenia techniczne i maszyny

• środki transportu

• inne środki trwałe

1. Środki trwałe w budowie (dawne inwestycje rozpoczęte)

2. Zaliczki na środki trwałe w budowie

2. Należności długoterminowe

   1. Od jednostek powiązanych

   2. Od pozostałych jednostek

6. Inwestycje długoterminowe (nowe pojęcie)

Inwestycje – to aktywa nabyte w celu osiągania korzyści ekonomicznych wynikających z przyrostu wartości tych zasobów, uzyskania z nich przychodów w postaci odsetek, dywidend lub innych pożytków, w tym także transakcji handlowej, a w szczególności aktywa finansowe oraz te nieruchomości i wartości niematerialne i prawne, które nie są użytkowane przez jednostkę, lecz zostały nabyte w celu osiągnięcia określonych wyżej korzyści.

INWESTYCJĄ DŁUGOTERMINOWĄ są te nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne, których jednostka nie przeznacza do używania na własne potrzeby. Pożytkiem z posiadania tych zasobów jest wzrost ich wartości rynkowej np. podniesienie ceny gruntów zakupionych jako pewnego rodzaju lokatę, a nie z zamiarem postawienia na nich środków trwałych lub prowadzenia działalności rolnej.

1. Nieruchomości

2. Wartości niematerialne i prawne

3. Długoterminowe aktywa finansowe (dawny finansowy majątek trwały)

   1. w jednostkach powiązanych

• udziały lub akcje

• inne papiery wartościowe

• udzielone pożyczki długoterminowe

• inne długoterminowe aktywa finansowe

2. w pozostałych jednostkach

• udziały lub akcje

• inne papiery wartościowe

• udzielone pożyczki długoterminowe

• inne długoterminowe aktywa finansowe

4. Inne inwestycje długoterminowe

7. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe (w tym, aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego)

AKTYWA OBROTOWE

1. Zapasy

1. Materiały – przedmioty pracy (dobra rzeczowe) zakupione w celu zużycia w działalności przedsiębiorstwa (w produkcji, na potrzeby administracji, na utrzymanie czystości) – całkowite zużycie następuje w jednym procesie gospodarczym, a w przypadku zużycia w produkcji – materiały przenoszą całą swoją wartość na wytworzone produkty;

• materiały podstawowe – zużywane do wytwarzania produktów i przekazujące tym produktom swoją istotę i wartość, np. drewno w przemyśle meblowym;

• materiały pomocnicze – nadają wytwarzanym produktom określonych właściwości (np. farby, lakiery), przyspieszają i ułatwiają procesy technologiczne, służą do konserwacji maszyn i urządzeń albo celom administracyjno-gospodarczym;

• paliwo – zużywane na wszystkie cele – techniczne, energetyczne i gospodarcze;

• części zamienne maszyn i urządzeń – zużywane przy remontach środków trwałych;

• opakowania;

• odpady – powstają w toku procesów wytwórczych, w czasie magazynowania, a także przy likwidacji rzeczowych składników majątku trwałego (np. złom);

2. Półprodukty i produkty w toku – niegotowe produkty własne oraz wykonane roboty i usługi przed ich ukończeniem:

• półprodukty – te produkty pracy, które przeszły określone etapy przetwarzania w danym podmiocie i są składowane przejściowo przed przekazaniem ich do kolejnej fazy obróbki (montażu) lub wykończenia;

• produkty w toku – ta część produktów pracy, która w danym momencie znajduje się na pewnym nie zakończonym etapie przerobu i podlega dalszemu przetwarzaniu;

3. Produkty gotowe – efekty własnej produkcji, które przeszły wszystkie etapy przetwarzania, odpowiadają warunkom odbioru przez nabywców, są przyjęte przez kontrolę techniczną jako zgodne z normami jakościowymi, zostały zmagazynowane i przeznaczono je do sprzedaży;

4. Towary – dobra nabyte w celu odsprzedaży w stanie nieprzetworzonym przez jednostkę, która je nabyła (jednostkę handlową) – towar jest efektem cudzej produkcji;

5. Zaliczki na poczet dostaw

3. Należności krótkoterminowe

1. Należności od jednostek powiązanych

   1. z tytułu dostaw i usług , o okresie spłaty:

• do 12 miesięcy

• powyżej 12 miesięcy

1. inne

1. Należności od pozostałych jednostek

   1. z tytułu dostaw i usług, o okresie spłaty:

• do 12 miesięcy

• powyżej 12 miesięcy

2. z tytułu podatków, dotacji, ceł, ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych oraz innych świadczeń

3. inne

4. dochodzone na drodze sądowej

4. Inwestycje krótkoterminowe

1. Krótkoterminowe aktywa finansowe

1. w jednostkach powiązanych

• udziały lub akcje

• inne papiery wartościowe

• udzielone pożyczki

• inne krótkoterminowe aktywa finansowe

1. w pozostałych jednostkach

• udziały lub akcje

• inne papiery wartościowe

• udzielone pożyczki

• inne krótkoterminowe aktywa finansowe

1. środki pieniężne i inne aktywa pieniężne

• środki pieniężne w kasie i na rachunkach

• inne środki pieniężne

• inne aktywa pieniężne

2. Inne inwestycje krótkoterminowe

5. Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe

PASYWA

KAPITAŁ (FUNDUSZ) WŁASNY

1. Kapitał (fundusz) podstawowy

2. Należne wpłaty na kapitał podstawowy (wartość ujemna)

3. Udziały (akcje) własne (wielkość ujemna)

4. Kapitał (fundusz zapasowy)

5. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny

6. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe

7. Zysk (strata) z lat ubiegłych

8. Zysk (strata) netto (z roku bieżącego)

9. Odpis z zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielkość ujemna)

ZOBOWIĄZANIA I REZERWY NA ZOBOWIĄZANIA

1. Rezerwy na zobowiązania

   1. Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego

   2. Rezerwa na świadczenia emerytalne i podobne:

• długoterminowa

• krótkoterminowa

1. Pozostałe rezerwy

• długoterminowe

• krótkoterminowe

2. Zobowiązania długoterminowe

   1. Wobec jednostek powiązanych

   2. wobec pozostałych jednostek

      1. kredyty i pożyczki

      2. zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych

      3. inne zobowiązania finansowe

      4. inne

3. Zobowiązania krótkoterminowe

   1. Wobec jednostek powiązanych

      1. z tytułu dostaw i usług, o okresie wymagalności:

• do 12 miesięcy

• powyżej 12 miesięcy

1. inne

1. Wobec pozostałych jednostek

   1. kredyty i pożyczki

   2. zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych

   3. inne zobowiązania finansowe

   4. z tytułu dostaw i usług, o okresie wymagalności:

• do 12 miesięcy

• powyżej 12 miesięcy

1. zaliczki otrzymane na dostawy

2. zobowiązania wekslowe

3. z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń i innych świadczeń

4. z tytułu wynagrodzeń

5. inne

1. Fundusze specjalne – tworzone są na podstawie odpowiednich przepisów oraz z wygospodarowanego zysku netto z przeznaczeniem na określone cele:

• Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych – przeznaczony na zaspokajanie potrzeb socjalnych pracowników i ich rodzin,

• inne fundusze specjalne -np. fundusz załogi tworzony na wypłaty nagród i premii przyznawanych pracownikom z osiągniętego zysku.

4. Rozliczenia międzyokresowe (dawne „Przychody przyszłych okresów”)

   1. Ujemna wartość firmy

   2. Inne rozliczenia międzyokresowe

• długoterminowe

• krótkoterminowe