WYCHOWANIE SPARTAŃSKIE (notatki - Stanisław Kot - Historia wychowania)

- Spartanie odznaczali się szorstkością usposobienia, zamiłowaniem do życia wojowniczego, pragnieniem władzy i zdobyczy. Nie dbając o wartości umysłowe i estetczyne, cenili ponad wszystko siłę, organizowali się głównie w celach militarnych i wychowaniu swych dzieci nadawali świadomie taki sam jednostronny kierunek.

- Wychowanie młodzieży wyłącznie do celów państwa i wojny, nie uwzględniało żadnych potrzeb indywidualnych.

- Dzieci spartańskie były własnością państwa (wychowanie prowadzone pod nadzorem państwa). Ponieważ do jego obrony były potrzebne tylko silne i zdrowe jednostki, zaraz po urodzeniu dzieci poddawane były oględzinom urzędników, którzy chorowite i ułomne niemowlęta rozkazywali wyrzucać na górę Tajgetos.

- W 7 roku życia państwo odbierało dzieci rodzinie (chłopców i dziewczęta). Obie płci poddawne były takiemu samemu systemowi wychowania.

- Na czele całej edukacji stał PAJDONOMOS. Chłopcow umieszczano w osobnych domach, urządzonych podobnie jak dzisiejsze koszary wojskowe. Tam czekało ich 23 lat wspólnego życia, uregulowanego w każdym szczególe przez prawo ojczyste.

Dzieci i młodzieńcy podzieleni byli na kampanie, na których czele stawali najdzielniejsi z młodzieży. Najważniejszymi ćwiczeniami, które wyrabiały sprężystość ciała było pływanie, polowanie, tańce i gimnastyka.

- W 18 roku życia młodzież spartańska wchodziła w okres EFEBII. Obbowiązkiem efebów było odbywanie ćwiczeń wojskowych i pędzenie życia obozowego. Po dwuletniej wprawie następowało dziesięciolecie służby wojskowej, a dopiero po jej odbyciu, z 30-tym rokiem życia, otrzymywał Spartanin prawa obywatelskie.

- Cechy Spartanina zdobyte przez wychowanie koszarowe: obojętność na wygody ciała, pogarda dla miękkości i zniewieściałości, hart w cierpieniach, niewzruszona odwaga w niebezpieczeństwach, trzeźwość i skromność.

- Kształcenie umysłu uznawano w Sparcie tylko do pewnych granic: czytania uczono prywatnie i bardzo niewiele, na tyle, by ułatwić zapamiętywanie i zrozumienie poezji, wśród których utwory religijne, patriotyczne i bohaterskie cieszyły się szczególnym uznaniem. Spartanin znał na pamięć wiele pieśni, które odśpiewywał przy tańcu zbrojnym - przy dźwiękach muzyki doryjskiej, sławionej jako pobudka do nastroju podniosłego, najwyżej ceniony był śpiew liryczny jako przydatny do marszu i pieśni wojennych. Każdy też na pamięć umiał ustawy ojczyste, znał historię swoich przodków i ich braterskich czynów.

- System spartański miał zapewnić państwu dzielnych i odważnych żołnieży.