Tryb przygotowania i uchwalenia nowej Konstytucji RP (według ustawy z dnia 23.04.1992) p. nr 8

Ustawa stanowiła, iż Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej uchwalają Sejm i Senat połączone w Zgromadzenie Narodowe. Wszystkie projekty wnoszone były do Komisji Konstytucyjnej. Według ustawy, jej skład osobowy stanowiło 46 posłów wy­branych przez Sejm i 10 senatorów wybranych przez Senat. przewod­niczący i wiceprzewodniczący Komisji- jeden musiał być posłem, drugi zaś senatorem.

Odnośnie do przyjętego w Ustawie konstytucyjnej trybu należy powiedzieć, iż dla przyjęcia konstytucji przez Zgromadzenie Narodowe wymagane było odbycie dwóch czytań projektu ustawy zasadniczej. Trzecie czytanie projektu przewidziane było w sytuacji, gdy Prezydent RP skorzystał z przysługującego mu prawa zgłoszenia propozycji dokonania zmian w konstytucji.

Ustawa przewidywała, iż po zebraniu projektów konstytucji Sejm prze­prowadza debatę na temat zasadniczych kwestii ustrojowych wskazanych przez Komisję Konstytucyjną. Miała ona również prawo zwracania się do Sejmu w każdym czasie z wnioskiem o debatę na temat wybranych zagadnień kon­stytucyjnych.

Ustawa konstytucyjna o trybie przygotowania i uchwalenia konstytucji przewidywała, iż po przeprowadzeniu w I czytaniu debaty Zgromadzenie Narodowe mogło odrzucić projekt konstytucji lub skierować go do Komisji Konstytucyjnej.

Regulamin stanowił, iż przedmiotem I czytania są wszystkie projekty konstytucji wniesione zgodnie z przepisami Ustawy konstytucyjnej. Regulował ponadto prawo wycofania projektu przez wnioskodawcę. Mógł on wycofać projekt konstytucji jedynie do zakończenia I czytania. Zgodnie z re­gulaminem I czytanie obejmowało przedstawienie projektów konstytucji przez wnioskodawców, pytania członków Zgromadzenia Narodowego i odpowiedzi wnioskodawców oraz debatę w sprawie ogólnych zasad projektów. I czytanie kończyć się miało skierowaniem projektów do Komisji Kon­stytucyjnej, chyba że w związku ze zgłoszonym wnioskiem dany projekt został przez Zgromadzenie odrzucony bezwzględną większością głosów. Ustawa kon­stytucyjna i regulamin nakładały na Komisję obowiązek przedstawienia Zgro­madzeniu sprawozdania o skierowanych do niej projektach.

II czytanie projektu konstytucji obejmowało przedstawienie Zgromadzeniu Narodowemu przez Komisję sprawozdania, debatę wraz ze zgłaszaniem po­prawek oraz przeprowadzenie głosowania. Regulamin przewidywał również, że II czytanie odbyć się miało nie wcześniej niż po 14 dniach od doręczenia sprawozdania Komisji.

Regulamin Zgromadzenia wyłączył możliwość poddania pod głosowanie wniosku o odrzucenie w całości projektu konstytucji.

Przyjęcie poprawek oraz uchwalenie projektu konstytucji w II czytaniu następować miało większością 2/3 głosów członków Zgromadzenia Narodowego.

Zgodnie z art. 8 Ustawy konstytucyjnej konstytucję uchwaloną w II czytaniu Marszałek Sejmu, jako Przewodniczący Zgromadzenia Narodowego, przekazy­wał Prezydentowi oraz zarządzał podanie jej do wiadomości publicznej. Jeżeli w ciągu 60 dni Prezydent zgłosił do jej tekstu propozycję zmian, Zgromadzenie Narodowe rozpatrywać miało konstytucję w III czytaniu. Zgodnie z regulaminem głosowanie propozycji Prezydenta odbywać się miało oddzielnie, zaś ich przyjęcie następowało bezwzględną większością głosów. Ustawa konstytucyjna wymagała, by uchwalenie konstytucji w III czytaniu następowało większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby członków Zgro­madzenia Narodowego.

W sytuacji, gdy konstytucja została ostatecznie przyjęta przez Zgromadzenie Narodowe, Prezydent w ciągu 14 dni od daty jej uchwalenia miał obowiązek zarządzenia referendum konstytucyjnego, wyznaczając jego datę na dzień wolny od pracy przypadający w okresie nie dłuższym niż 4 miesiące od dnia zarządzenia referendum. Zgodnie z postanowieniami ustawy przyjęcie w refe­rendum konstytucji następowało wówczas, gdy opowiedziała się za nią więk­szość biorących udział w głosowaniu.

Częściowo pod wpływem tych wydarzeń Komisja nadzwyczajna, rozpatru­jąca projekt zmian w konstytucji, przyjęła rozwiązanie przyznające grupie nie 100, lecz 500 tysięcy obywateli prawo przedstawienia Zgromadzeniu Naro­dowemu projektu nowej konstytucji.