89. ZASADA POWSZECHNOŚCI W POLSKIM PRAWIE WYBORCZYM I JEJ GWARANCJE.
Zasada ta przyznaje prawa wyboru wszystkim dorosłym obywatelom. Trzeba mieć odpowiedni wiek i nie można być pozbawionym praw publicznych. Czynne prawo wyborcze posiada osoba, która ukończył 18 rok życia, bierne prawo wyborcze wymaga:
- wybranym do Sejmu może być obywatel polski, któremu przysługuje prawo wybierania, jeżeli w dniu wyborów ma ukończone 21 lat i stałe zamieszkanie co najmniej 5 lat
- wybranym do Senatu 30 lat
- prezydent 35 lat
- radny 18 lat
- wójt, burmistrz 25 lat
wyjątki w prawie wyborczym zabraniające prawa wyboru:
pozbawienie praw publicznych
pozbawienie praw wyborczych orzeczeniem Trybunału Stanu
ubezwłasnowolnienie całkowite lub częściowe z powodu choroby psychicznej lub nie dorozwoju umysłowego.
Gwarancje zasady powszechności:
wybory w dniu wolnym od pracy
rejestr wyborców i spis prowadzony z urzędu
prawo reklamacji osoby pominiętej w spisie i prawo złożenia skargi odwołującej się od decyzji np.: wójta czy prezydenta
zaświadczenie o prawie do głosowania jeżeli zostało zmienione miejsce pobytu ( 10dni przed wyborami)
możliwość dopisania się w dniu wyborów
głosowanie poza granicami kraju, tworzone są specjalne obwody do głosowania
90. ZASADA RÓWNOŚCI W POLSKIM PRAWIE WYBORCZYM I JEJ GWARANCE.
Dwa znaczenia równości prawa wyborczego:
- równość formalna- każdy wyborca ma jeden głos
- równość materialna- jednakowa siła każdego głosu, taki sam wpływ każdego z nich na wynik wyborów
w wyborach do Senaty nie ma równości zaś w wyborach do Sejmu jest równość wyborców. Jednolita norma przedstawicielska obliczona przez podzielenie liczby mieszkańców kraju przez liczbę posłów wybieranych w okręgach wyborczych. W okręgach wyborczych wybiera się od 3-17 posłów ( senatu nie dotyczy zasada równości)
91. ZASADA BEZPOŚREDNIOŚCI W POLSKIM PRAWIE WYBORCZYM.
Oznacza wybory jednostopniowe- wyborcy głosują wprost na kandydatów deputowanych. Oznaczenie nazwiska wskazuje na jego pierwszeństwo w wyborach. Może być głosowanie osobiste- bezpośrednie głosowanie przez obywatela( w lokalu), lub głosowanie bezpośrednio na kandydata w przyszłości głosowanie bezpośrednio na przedstawiciela.
92. ZASADA TAJNOŚCI W POLSKIM PRAWIE WYBORCZYM
Dotyczy aktu głosowania. Jest prawem a nie obowiązkiem. Istotę tajności stanowi zapewnienie głosującemu tajemnicy wyboru, bo głosowanie jest tak przeprowadzone, aby uniemożliwić ustalenie kto i jak głosował. Gwarancje: miejsce zapewniające tajność głosowania, wyborca wrzuca do urny kartkę do głosowania tak, aby strona zadrukowana nie była widoczna.