Polska w Banku Światowym
Polska należała do członków założycieli Banku Światowego.14 czerwca 1946 roku Polska wystąpiła z organizacji z przyczyn politycznych - było to wynikiem konfliktu pomiędzy Zachodem, a ZSRR i krajami będącymi w jego strefie wpływów. Po zmianach politycznych w 1956 roku podjęto starania o ponowne przyjęcie Polski do Banku Światowego- była to jednak nie udana próba, ponieważ napotkano sprzeciw ze strony Stanów Zjednoczonych. Warunkiem przystąpienia do Banku światowego jest przynależność do MFW. 10 listopada 1981 roku przyjęto wreszcie PL do MFW.
Ostatecznie 27 czerwca 1986 roku, po 36 latach przerwy Polska ponownie przystąpiła do Banku i powiększyła grono jej członków do 150. Jej udział w kapitale zakładowym wyniósł 1,3 mld dolarów.
Siła głosu Polski
Składka członkowska
Ilość - 1,090.8
% z całości - 0.68
Siła głosu
Liczba głosów - 11,158
% udział - 0.67
1987 – Polska członkiem IFC
1988 – Polska członkiem IDA
1990 – pierwsza pożyczka w wysokości 260 mln dolarów na realizację projektu Rozwój eksportu przemysłowego, PL członkiem MIGA
1991 – 1 dotacja na ochronę środowiska w wysokości 4.5 mln $
1997 – Projekt Likwidacji skutków powodzi -200 mln $
2006 – wsparcie obszarów wiejskich oraz projekt wsparcia obszarów nisko rozwiniętych w Polsce
2007 – projekt przeciwpowodziowy w dorzeczu Odry
2008 – PL i BŚ podpisują memorandum dot. zmniejszania zmian klimatycznych
Koordynatorem Polski z Bankiem Światowym jest Prezes NBP.
Współpraca Polski z Bankiem Światowym ożywiła się w wyniku zmian polityczno-gospodarczych zapoczątkowanych w 1989 roku. Od 1990 roku Polska korzysta z kredytów przyznawanych na korzystnych warunkach. Okres spłaty kredytu wynosi średnio 17 lat, spłaty dokonywane są w ratach, a okres karencji wynosi z reguły 5 lat.
Początek współpracy z BŚ
Współpraca z Bankiem początkowo była problematyczna i nie przynosiła oczekiwanych rezultatów. Do roku 1997 działalność IBRD koncentrowała się głównie na zagadnieniach transformacji gospodarczej.
Podczas pierwszych lat współpracy Bank Światowy wyodrębnił 6 priorytetowych obszarów działalności w Polsce.
Pierwszym obszarem była pomoc w odtworzeniu stabilizacji makroekonomicznej i wzmocnienie wiarygodności kredytowej Polski.
Drugim obszarem działań było wspieranie sektora prywatnego, głównie poprzez wspomaganie procesu prywatyzacji
Trzeci obszar działania to polski sektor finansowy ( działania w tym zakresie obejmowały poprawę ustawodawstwa bankowego oraz pomoc techniczną dla banków w postaci modernizacji infrastruktury i szkolenia kadry kierowniczej w zakresie technik zarządzania.
Następny obszar działań stanowi ochrona środowiska naturalnego w Polsce (inicjatywa Promocji Energooszczędnego Oświetlenia, czy działania na rzecz polskich lasów).
Pozostałe dwa obszary to sektor energetyczny i
Infrastruktura (renowacja sieci drogowej).
Współpraca PL z IBRD w okresie negocjacji do UE
Proces integracji Polski z Unią Europejską miał wpływ na współpracę z Bankiem Światowym, ponieważ determinował w pewnym stopniu obszary działania Banku.
Bank wspierał dążenia PL na rzecz integracji z UE. Państwo polskie musiało spełnić pewne wymogi wynikające z członkostwa w Unii, dotyczące głównie gospodarki. Polska mogła liczyć na pomoc ze strony Banku, która ujęła zagadnienia integracyjne w swoich programach.
Strategia Partnerstwa dla Kraju (CPS) jest planem roboczym Banku Światowego, który wytycza kierunki jego działalności operacyjnej w krajach o średnim poziomie dochodu, zazwyczaj przygotowanym na okres 4 lat. Dokument ten znany w większości krajów jako Strategia Pomocy dla Kraju (CAS) opisuje sytuację społeczną i ekonomiczną kraju, jego główne wyzwania rozwojowe i streszczenie strategii rozwoju. W ramach tego kontekstu przedstawia on proponowany pakiet pomocy ze strony Banku Światowego w okresie objętym strategią, zawierający wszystkie planowane przez Bank Światowy działania operacyjne w kraju-działalność pożyczkową, prace analityczne i pomoc techniczną.
Strategia Partnerstwa dla Kraju z roku 1997 odzwierciedla zainteresowanie banku zagadnieniem integracji. Wg tego dokumentu wsparcie banku dla Polski miało koncentrować się wokół:
zrównoważonego rozwoju sektora prywatnego
reformy systemu władzy publicznej
ochrony środowiska naturalnego
zrównoważenia społecznych struktur reform.
Program reform strukturalnych przeprowadzonych z udziałem banku miał na względzie harmonogram wymogów do UE. Ogólnie w latach 1998 – 2001 pomoc była przeznaczana na reformy strukturalne (sektor transportowy, restrukturyzacja górnictwa węglowego).
Bilans finansowego wsparcia Polski przez Bank Światowy.
Popyt Polski na pożyczki z Banku Światowego stopniowo się zmniejsza, utrzymuje się na poziomie około 350-400 mln dolarów rocznie. Najwyższy był w latach 90. Wspierane są następujące dziedziny górnictwo, kolej, modernizację portów, wsparcie Krajowego Funduszu Drogowego, rozwój obszarów wiejskich, efektywność energetyczną usuwanie skutków powodzi i osłonę przeciwpowodziową.
W Polsce przeprowadzano wiele misji Banku Światowego, zbierały one informacje potrzebne do opracowywania raportów, określenia zakresu programów finansowania projektów inwestycyjnych ze środków Banku Światowego oraz przygotowywały dokumenty potrzebne do uruchomienia pierwszych pożyczek. Kredyty Banku światowego stanowią dla Polski niezwykle ważne źródło zewnętrznego finansowania wielu projektów inwestycyjnych z zakresu transportu, energetyki, rolnictwa i innych dziedzin gospodarki.
Polska jako państwo członkowskie otrzymała do 2006 roku 13 mld euro z budżetu UE, co ogranicza rolę Banku Światowego jako pożyczkodawcy. Nie oznacza to jednak zakończenia współpracy. Nowem celem Banku Światowego w odniesieniu do współpracy z Polską jest pomoc w uzyskaniu przez nasz kraj jak największych korzyści z integracji.
Ocena
Współpraca Polski z Bankiem Światowym nie zawsze oceniana jest pozytywnie. Pozytywnie oceniana jest pomoc świadczona Polsce przez ekspertów IBRD. Bank może pochwalić się za pomoc w przeprowadzeniu przemian gospodarczych w Polsce, kiedy nasz kraj był zadłużony i nie miał dostępu do kapitału. Kolejne reformy i inwestycje przyczyniły się do wsparcia procesu integracji PL z UE.
Niektórzy krytykują nadmierne zadłużanie się przez Polskę w Banku Światowym. Za porażki możemy uznać fiasko niektórych projektów. Uznaje się, że zarówno PL jak i bank nie zwróciły szczególnej uwagi na planowanie poszczególnych przedsięwzięć, nadmierna biurokracja.
Zarząd Banku Światowego zatwierdził nową Strategię Partnerstwa dla Kraju (CPS) dla Polski. Strategia określa szczegóły pomocy Banku dla Polski w latach 2009-13.
Kredyty udzielone w tym terminie mogą osiągnąć nawet 4,5 mld USD. Pomoc ma podtrzymać silne fundamenty ekonomiczne Polski, zachęcić do reform finansów publicznych, a także wspomóc wyjście z kryzysu, głównie przy udziale sektora prywatnego. Pomoc przeznaczona będzie dla sektorów: zdrowia, edukacji, ochrony socjalnej, transportu i poprawy środowiska biznesowego, a także na reformę sektora publicznego oraz na wsparcie dóbr publicznych, w tym zapobieganie zmianom klimatu. Przy współpracy z NBP, Bank Światowy ma zamiar wspomóc reformy władz regionalnych. Nowa strategia przewiduje także, że Polska z kraju pożyczającego stanie się państwem, które będzie korzystać z doradztwa i analiz za opłatą.