Budohalska, Włodarski (cz.IV)

Interpretacje uczenia się

Warunkowanie klasyczne - Pawłow - pierwsze dowody empiryczne, że działalność psychiczna zależna od funkcjonowania mózgu

0. ODRUCH WARUNKOWY - wyuczony na podstawie uprzedniego doświadczenia, występuje na bodziec pierwotnie obojętny, reakcja wyuczona, warunkowa, podobna do bezwarunkowej ale słabsza

2 rodzaje odruchów warunkowych:

1) odruchy POBUDZENIOWE

2) odruchy HAMULCOWE - uzyskuje się selektywnie operując odpowiednio wzmocnieniem (b.bezwarunkowy)

Odruchy Hamulcowe:

0. WYGASANIE - zaprzestanie podawania bodźca bezwarunkowego po warunkowym

1. RÓŻNICOWANIE - brak wznacniania reakcji na bodziec podobny do warunkowego

2. OPÓŹNIENIE - przdłużanie czasu między bodźcem warunkowym a podaniem bezwarunkowego -> opóźnienie w wystapieniu r.warunkowej

3. HAMOWANIE WARUNKOWE - gdy brak wzmacniania b.warunkowego podczas gdy w trakcie jego prezentacji lub przed podajemy b.obojętny. B.obojętny hamuje r.warunkową.

Warunkowanie wyższego rzędu - prezentacja po bodźcu obojętnym bodźca warunkowego, który wywołuje dobrze utrwaloną reakcję warunkowa -> po pewnym czasie r.warunkowa wystapi przy działaniu bodźca pierwotnie obojętnego = BODZIEC WARUNKOWY ZASTĄPIŁ BEZWARUNKOWY

0. na tej zasadzie wytwarzają się u człowieka związki między konkretnymi przedmiotami a jego odpowiednikami słownymi - w ten sposób zdolność do odbierania dwóch rodzajów sygnałów - przedmioty w otoczeniu i mowa

Łuk danego odruchu (bezwarunkowy, odruchowy) - różne części układu nerwowego, ktore biorą udział w wytworzeniu związku czasowego. W składzie: receptor, włókna nerwowe (przewodzenie), ośrodek korowy odruchu, efektor ( w nim zachodzi reakcja)

0. odruch warunkowy wytwarza się gdy zostanie przetorowana droga między ośrodkiem korowym bodźca warunkowego i bezwarunkowego

Hamowanie - proces aktywny a nie zanikanie pobudzenia. Jego zaobserowania = przewaga hamowania nad pobudzeniem

Irradiacja - rozprzestrzenianie się pobudzenia/hamowania na sąsiednie okolice. Potem następuje koncentracja wywołana indukcją ujemną = rozprzestrzeniające się pobudzenie zostaje zatrzymane przez irradiację hamowania. W ten sposób dochodzi do koncentracji pobudzenia

Indukcja dodatnia - gdy w pobliżu gdzie jest hamowanie wytwarza się pobudzenie

Rodzaje hamowania:

0. WEWNĘTRZNE - występujące w tych samych okolicach co pobudzenie. Decyduje o wygaszaniu reakjci, różnicowaniu, wytworzeniu reakcji śladowej

1. ZEWNĘTRZNE - w odp na bodźce zewn, które promieniuje również do innych części układu nerwowego

Sen - silne promieniowanie hamowania na korę i ośrodki podkorowe

Hipnoza - słabsze promieniowanie hamowania ale brak ognisk pobudzeniowych w korze ->uniemożliwienie wytworzenia połączeń czasowych

Nerwice - brak równowagi między pobudzeniem i hamowaniem

Układ nerwowy - 4typy:

1) silny, zrównoważony, ruchliwy - opowiadający sangwinikowi

2) silny, zrównoważony, powolny - flegmatyk

3) silny, niezrównoważony, z przewaga pobudzenia - choleryk

4) słaby - melancholik

Behawioryzm - Watson - nie interesowała go świadomość TYLKO zachowanie, które może być obiektywnie badane

0. obiektywne zjawiska - reakcje na bodźce - te z zewnątrz i te od wewnątrz (skurcze mięśni, procesy nerwowe)

Bodźce wrodzone - kichanie, płacz, czkawka, ruchy oczu, śmiech, zwroty głowy na boki, nieskoordynowane ruchy nóg i rąk

Emocje wrodzone - strach na silny dźwięk, gniew wywołany ograniczeniem ruchów dziecka, przyjemność przez pocieranie skóry, kołysanie

0. na podstawie tych wrodzonych reakcji (odruchy) tworzą się nowe skojarzenia

1. wskutek warunkowania każda reakcja wrodzona może być skojarzona z dużą liczbą bodźców

2. skomplikowane zachowania = sekwencje reakcji prostych

Nawyki - rezultatem warunkowych powiązań między bodźcami i reakcjami

Prawo częstości - im częściej występuje dana reakcja tym częściej pojawi się w przyszłości w odp na ten bodziec

Prawo świeżości - im świeższe skojarzenie bodźca zOd reakcją tym bardziej prawdopodobne, że pojawienie się bodżca spowoduje wystąpienie reakcji

Tollman - uznawany za postaciowca ale jego poglądy zbliżone do behawiorystów

0. należy zajmować się zachowaniem A NIE świadomością

1. uczenie jako wpływ bodźców zewn na zachowanie ALE jest to proces poznawczy (nawiązanie do postaciowców) = nabywanie wiedzy o stosunkach między elementami danej sytuacji. Jego kierunek jest wyznaczany chęcią osiągnięcia celu

Jednostki wiedzy - struktury poznawcze. Inaczej STRUKTURY ZNAKOWE

0. są to nie pojedyncze bodźce a ale zespoły = postacie (nawiązanie do postaciowców)

Cel - podkreślenie zależności między zachowaniem a celem.

0. chcąc przewidzieć zachowanie trzeba znać cel

1. uczenie = zachowanie zależne od celu i dążące do niego A NIE mechaniczna reakcja na sytuacje

2. zachowania zmierzające do tego sanego celu mogą być różnorodne BO zalezą od indywidualnych cech, procesów poznawczych i przewidywań

Zmienne pośredniczące - pośrednik łączący zmienne niezleżne (bodziec) i zależne (reakcja)

0. dla zrozumienia uczenia się nie nie wystarcza obserwacja jedynie S-R. Konieczne uwzględnienie procesów wewnętrznych a więc S-O-R

1. zmienne pośredniczące pozwalają wyjaśnić zmienność zachowania, jego elastyczność, adaptacje do środowiska

2. np. mapa poznawcza

Uczenie się a wykonanie

1) uczenie - wytwarzanie związków między znakami a celami

2) wykonanie - to co ujawniło się w zachowaniu z nabytego doświadczenia

Wektor wykonania - wartość zmiennej pośredniczącej wyznaczany przez potrzeby organizmu i wielkość przewidywanego wysiłku niezbędnego do osiągnięcia nagrody

Desygnat - wzmocnienie. Jeśli nie nastąpi po odpowiednim znaku uczenie nie dojdzie do skutku

Odmiana behawioryzmu podporządkowanego celom - powinność zajmowania się zachowaniem a nie świadomością, wpływem bodźców zewn na zachowanie (behawioryzm)

6 rodzajów uczenia się

1) FORMOWANIE SIĘ NA SKUTEK UPRZEDNICH DOŚWIADCZEŃ PREFERENCJI DO ZASPOKOJENIA POPĘDU

2) TWORZENIE SIĘ EKWIWALENTNYCH PRZEKONAŃ

3) FORMOWANIE SIĘ OCZEKIWAŃ - procesy poznawcze umożliwiające oczekiwanie następstwa zdarzeń + wybór tych, które najskuteczniej prowadzą do celu (najważniejszy

4) TWORZENIE SIĘ SPOSOBU WYKORZYSTYWANIA DOŚWIADCZEŃ POZNAWCZYCH - ta forma sprawia, że w tych samych warunkach przy wykorzystaniu tych samych inf osobnicy rozwiązują zadania w odmienny sposób. Wyjaśnia różnice indywidualne

5) RÓŻNICOWANIE POPĘDÓW - pozwala na odróżnienie uczucia głodu od pragnienia

6) UTRWALANIE WZORCÓW MOTORYCZNYCH - w toku opanowywania czynności motorycznych, polega na mechanicznym kojarzeniu bodźców z reakcjami

Poglądy wczesnych psychologów postaci - Wertheimer, Kohler, Koffka

0. rozkład zjawisk psychicznych na części -> utrata tego co w nich najistotniejsze

1. zjawiska psychiczne to CAŁOŚCI = POSTACIE i tylko tak moga być badane

2. najczęściej ich badania dotyczyły percepcji. Na ich podstawie wyciągano wnioski dotyczące innych zjawisk psychicznych, w tym uczenia

3. Pierwotnym zjawiskiem całość, dostrzeganie w niej składowych - wtórne zjawisko

4. zwrócili uwage na organizację materiału oraz celu.

Uczenie się - np. seryjne składające się z izolowanych elementow polega na upostaciowieniu A NIE NA mechanicznym kojarzeniu

0. elementy tracą samodzielność, stają się częścią całości

1. wymaga uświadomienia sobie celu

2. zasady upostaciowienia materiału - bliskości, zamknięcia przestrzeni (dostrzeganie całości kiedy elementy dążą do do zamknięcia przestrzeni, pregnancji (każda postać dąży do najlepszej formy

3. proces poznawczy związany ze spotrzeganiem, które polega na percepcyjnej reorganizacji całości będącej konsekwencją uświadomienia sobie celu do którego sie dąży

Zapominanie - NIE JEST pomijaniem szczegółów przy odtwarzaniu a w zmianach dążących do lepszej postaci (pregnancja)

Powtarzanie - nie ma znaczenia przy ułatwianiu organizacji w 1postać BO nie istnieje powtarzalność wrażeń

0. identyczność rzeczy możliwa dzięki TRANSPOZYCJI a ta możliwa BO w strukturze poznawczej decydującą rolę odgrywa całość i wzajemne powiązanie między elementami A NIE same elementy

Uczenie się przez wgląd - wyuczenie następuje nagle +poczucie zrozumienia o co chodzi (efekt acha) +efekty uczenia odporne na zapominanie i łatwo wykorzystywane w nowych sytuacjach

0. świadczy, że osoba całą sytuację w nowym świetle

1. wgląd w sytuację a wiec nagłe rozwiązanie problemu

Proces reorganizacji postaci - występuje we wszelkim uczeniu. Kiedy następuje dostrzeżenie między dwiema odrebnymi całościami spostrzeżeniowymi oraz gdy niezależne przedmioty zostały włączone w jedną całość

Stopniowe uczenie się metodą prób i błędów - seria nałych częściowych wglądów