Osobowościowe procesy motywacyjne
Nieświadomość

Plan wykładu

0. Problematyka motywacji - charakterystyka wyróżniająca psychologię osobowości

1. dyspozycje motywacyjne

2. ujęcie osobowości z perspektywy celów

3. podstawowe konstrukty

4. pomiar celów osobistych

5. Powrót nieświadomości

6. Aktualność propozycji psychoanalitycznych

7. Nieświadome procesy poznawcze

8. Nieświadome procesy emocjonalne i motywacyjne

9. Mechanizmy obronne - współczesny stan badań

Motywacja - kluczowe pojęcie psychologii osobowości

0. Instynkt, potrzeba i popęd - podstawowe kategorie motywacyjne w początkach psychologii osobowości.

1. Zadania, cele, projekty, dążenia i motywy - współczesne terminy psychologii osobowości.

2. Motyw - możliwość predykcji ważnych rezultatów poza laboratorium.

Dyspozycje motywacyjne

0. Tradycyjne ujęcie motywacji w psychologii osobowości: stabilne różnice indywidualne w sile dyspozycji motywacyjnych

1. Dyspozycja motywacyjna - klasa celów, którym towarzyszy składnik afektywny

2. Wielka Trójka motywów:

3. motyw osiągnięć

4. motyw afiliacji / motyw intymności

5. motyw mocy

6. Wpływ dyspozycji motywacyjnych na zdrowie

Ujęcie motywacji z perspektywy celów

0. Stanowisko nomotetyczne w badaniu celów (Novacek i Lazarus, 1990)

1. 5 czynników:

2. Zabawa

3. Umocnienie siebie

4. Samoocena

5. Interpersonalny

6. Unikanie negatywnych emocji

7. Stanowisko idiograficzne w badaniu celów

8. Krytyka stanowiska nomotetycznego

9. Propozycje konstruktów idiograficznych

Ujęcie motywacji z perspektywy celów

0. Cztery główne konstrukty

1. Aktualne sprawy (current concerns, Klinger, 1975) - to hipotetyczny stan motywacyjny zlokalizowany między dwoma punktami w czasie: zaangażowanie w jakiś cel, zrealizowanie celu, bądź zrezygnowanie z niego.

2. Projekty osobiste (personal projects, Little, 1983) - to powiązana ze sobą sekwencja działań, zorientowanych na osiągnięcie osobistego celu.

3. Zadania życiowe (life tasks, Cantor, 1990) - to problemy nad którymi ludzie aktualnie pracują.

4. Osobiste dążenia (personal strivings, Emmons, 1986) - to powtarzające się, charakterystyczne zachowanie ukierunkowane na cel danej osoby.

Ujęcie motywacji z perspektywy celów

0. Pomiar celów osobistych

1. Generowanie celów

2. Ocena celów na różnych wymiarach

3. Matryca celów

4. Właściwości psychometryczne

5. Właściwości celów: konflikt i złożoność

Wewnętrzne zahamowania i kontrola

0. Każda decyzja o podjęciu jakiegoś działania zakłada decyzję o zaniechaniu innego działania.

1. Definicja wewnętrznych czynników kontrolujących i hamujących zachowanie.

2. „Zahamowanie, tabu, wewnętrzne ograniczenia, superego” itd. są trudniejsze do zdefiniowania niż „przywództwo, lęk, osiągnięcie”.

3. Definicja przez wykluczenie:

4. brak motywacji

5. niezdolność do zrobienia czegoś

6. antycypacja negatywnego wyniku

7. współzawodnictwo różnych zachowań

Geneza wewnętrznych zahamowań

0. Mechanizmy fizjologiczne:

1. Mechanizmy genetyczne

2. Badania nad centralnym układem nerwowym

3. Psychologiczne źródła zahamowań:

4. Socjalizacja - uczenie reguł kulturowych

5. Warunkowanie

6. Społeczne uczenie

7. Nabywanie kontroli i internalizacja wartości

8. wyjaśnienia behawiorystyczne (wtórne wzmocnienia)

9. teoria społeczno-uczeniowa

10. teoria psychoanalityczna

Współczesna teoria psychodynamiczna Drew Westen

0. Znaczna część życia psychicznego (myślenie, emocje i motywy) jest nieświadoma.

1. Procesy psychiczne działają równolegle - wobec tej samej osoby człowiek może mieć uczucia, które wchodzą ze sobą w konflikt.

2. Stabilne wzorce osobowości zaczynają się kształtować w dzieciństwie.

3. Reprezentacje psychiczne Ja, innych i relacji wpływają na interakcje ludzi z innymi

4. Rozwój osobowości oznacza nie tylko opanowanie kontroli uczuć agresywnych i seksualnych, ale również przejście od stanu społecznie zależnego do stanu dojrzałego, autonomicznego.

Nieświadome procesy emocjonalne

0. Nie tylko procesy poznawcze są nieświadome.

1. Dane neurologiczne:

2. Pacjent H. M. (Milner, Corkin i Teuber, 1968)

3. Prosopagnozja

4. Warunkowanie

5. Bodziec warunkowy (podprogowy) wywołuje reakcję emocjonalną

6. Nieświadomy afekt i postawy

7. Postawy świadome i nieświadome (Greenwald i Banaji, 1995)

8. Badania nad uprzedzeniami

Nieświadome procesy motywacyjne

0. Nieświadomy motyw - sprzeczność w orzekaniu?

1. Dane przemawiające za istnieniem nieświadomych procesów motywacyjnych:

2. Mechanizmy obronne

3. Niespójność pomiarów kwestionariuszowych i projekcyjnych motywacji

4. Automatyzmy motywacyjne (J. Bargh, 1997)

Obrona psychologiczna

0. Obrona psychologiczna i mechanizmy obronne

1. obrona psychologiczna - proces regulujący bolesne emocje (lęk, depresję, utratę samooceny)

2. mechanizm obronny - proces psychiczny działający nieświadomie, redukujący bolesne emocje

3. Wyparcie - centralny mechanizm obronny psychoanalizy

4. problem „wypartych wspomnień”

5. zapomniane czy wyparte?

6. Zaprzeczanie - obrona przeciwko bolesnym aspektom rzeczywistości zewnętrznej

Mechanizm obronny jako cecha

0. Byrne - Styl represyjny - tendencja do obrony przeciw zagrożeniom, mająca charakter cechy

1. Skala Wyparcie-Uwrażliwienie (R-S)

2. D. Weinberger - nowa typologia stylu represyjnego

3. represyjni - wysoki wynik obronności i niski lęku

4. obronno-lękowi - wysoki wynik w obronności i lęku

5. nie-lękowi - niski wynik w obronności i lęku

6. lękowi, nie-obronni - niski wynik w obronności i wysoki w lęku

Mechanizmy obronne - przegląd badań

0. Norma Haan (1963, 1977)

1. Działania ego - procesy asymilacji, akomodacji i organizacji w sytuacji konfliktu.

2. Dwa równoległe działania ego: radzenie sobie i obrona, trzeci to fragmentacja. „Osoba poradzi sobie, jeśli potrafi, obroni się, jeśli musi, ulegnie fragmentacji, jeśli nie ma innego wyjścia.” (Haan, 1977)

3. George Vaillant (1976, 1992) - badania longitudinalne mechanizmów obronnych.

Mechanizmy obronne - przegląd badań

0. Mardi Horowitz (1986, 1995) - model psychodynamiczno-poznawczy mechanizmów obronnych

1. założenie istnienia nieświadomego systemu „procesów kontroli”, który rządzi tym, co jest reprezentowane w świadomości i określa, jaki kształt ta świadomość przyjmie

2. tradycyjne mechanizmy obronne - wynik działania bardziej podstawowych procesów poznawczych

3. Matthew Hugh Erdelyi (1985) - poznawcze ujęcie mechanizmów obronnych

4. wyparcie - celowe niemyślenie o przedmiocie