Biomedyka – egzamin

 

1.                    Omów na przykładzie mechanizm adaptacji fenotypowej

 

Przykładem adaptacji fenotypowej mogą być np. plemiona murzyńskie zamieszkujące obszary Afryki , które przystosowały się do warunków środowiskowych w jakich przyszło im żyć; mają np. płaskie nosy i ciemny kolor skóry

 

2.                    Omów jeden z czynników determinujących ewolucję człowieka

 

Jednym z czynników determinujących ewolucję człowieka  jest czynnik fizjologiczny. Mózg, który przyjmując za duże rozmiary w stosunku do innych części ciała i tym samym początkując ewolucję, sprawił iż człowiek zaczął wykorzystywać rękę jako narzędzie. Pionizacja ciała spowodowała min:

Ø       skierowanie twarzy przed siebie a tym samym wzroku i ustawienie punktu w dali (około 6 m.)

Ø       wykształcenie się obrotowych stawów kręgowych , szyjnych

Ø       stereofoniczny odbiór dźwięku

Ø       inaczej ułożony punkt ciężkości

 

3.                    Czym wyróżnia się człowiek ze Świata zwierzęcego?

 

Człowieka ze świata zwierzęcego wyróżniają następujące cechy:

1.        Wyższe czynności psychiczne (myślenie) – mowa jest tego przejawem

2.        Wyprostowana postawa ciała

3.        Retardacja (zwolnienie tempa osobniczego rozwoju) – przedłużenie dzieciństwa

 

4.              Człowiek rozumny należy do naczelnych, które mają wspólne cechy morfologiczne. Scharakteryzuj je.

 

Człowiek rozumny ma wspólne cechy morfologiczne z naczelnymi:

Ø       rola wzroku

Ø       upośledzenie innych zmysłów np. węchu

Ø       rozróżnianie barw

Ø       rozwijający się mózg

Ø       widzenie 3D

Ø       chwytność kończyn

Ø       całoroczny rozród

Ø       pojedyncza ciąża

 

5.              Współczesny człowiek rozumny wyróżnia się wśród innych naczelnych różnymi cechami. Jakimi ? –omów

 

Ø       spionizowana postawa ciała

Ø       dwunożny chód

Ø       dłuższe nogi niż ręce

Ø       rozwinięty kciuk

Ø       utrata chwytności stopy

Ø       krzywizny kręgosłupa

Ø       wysklepienie stopy

Ø       zredukowanie części twarzowej czaszki

Ø       redukcja zębów

Ø       silnie rozwinięta mózgoczaszka

 

6.                    Opisz i uzasadnij w 4 punktach cechy typowe dla rasy żółtej

 

(Mongołowie , azjaci, Indianie)  kolor jasnożółty czerwonawy, włosy i oczy czarne, włosy grube okrągłe. Prostopadle osadzone w skórze skąpe owłosienie ciała. Twarz płaska raczej duża, nos płaski mały o owalnych otworach. Duża fałda nakątna  Słabo wysunięte szczęki. Dolna część twarzy zaznaczona, wargi cienkie. Długi tułów w odniesieniu do kończyn

 

7.              Uzasadnij w 4 punktach cechy typowe dla rasy białej

 

odmiana ludzka przystosowana do życia w klimacie mało nasłonecznionym z tym właśnie wiąże się kolor skóry. Śniady – różowy, włosy rzadko kiedy czarne, włos owalny ukośnie osadzony w skórze. Silne owłosienie twarzy, brak widocznych kości jarzmowych. Nos wąski wysunięty ku przodowi otwory nosowe wydłużone.  Górna powieka bez fałdy nakątnej. Twarz cofnięta do tyłu. Wąskie cienkie usta. Proporcjonalna długość tułowia do kończyn

 

8.              Opisz i uzasadnij w 4 punktach cechy typowe dla rasy czarnej

 

przystosowana do warunków dużego nasłonecznienia. Włosy o przekroju nerkowatym w skórze ustawione są sierpowato. Skąpe owłosienie ciała twarz wąska podłużna i stosunkowo mała. Grube wargi, szczęki mocno wysunięte do przodu. Tułów krótki w porównaniu do kończyn

 

9.                    Wyjaśnij na czym polega zachowanie instynktowne

 

Zachowanie instynktowne czyli inaczej popęd składa się z popędu:

a)Środkowego – popędowo emocjonalnego

b)poznawczego

c) motorycznego

 

Najsilniejszym popędem jest popęd seksualny. Instynkt u zwierząt przejawia się tym ze np. zając może rozeznać  skąd grozi mu niebezpieczeństwo, u człowieka w pewnym momencie gore bierze instynkt nad rozumem np. sytuacja wypadających osób z ostatnich pięter biurowców podczas ich pożaru.

 

10.               Wyjaśnij pojęcie anabolizm

 

Anabolizm – zespół reakcji metabolicznych, w których są syntetyzowane składniki komórkowe   o skomplikowanych strukturach ze składników o prostych strukturach, dopływających do komórki z zewnątrz lub powstających w procesach katabolicznych jako pośrednie metabolity.  Anabolizm stanowi więc przeciwieństwo katabolizmu. Procesy anaboliczne reguły wymagają energii, która jest dostępna w komórce w formie wysokoenergetycznych związków wytrąconych w procesach katabolicznych.

Anabolizm – zjawiska przemiany materii: przyswajanie pokarmów, ich przekształcenie na składniki własnych tkanek czy odkładanie substancji zapasowych.

 

11.              Wyjaśnij pojęcie katabolizm

 

Katabolizm – zespół reakcji metabolicznych ( przen. Materii) w których następuje degradacja dużych skomplikowanych związków do mniejszych. Katabolizm stanowi przeciwieństwo anabolizmu. W wyniku katabolizmu powstają produkty przemiany materii najczęściej wydalane przez organizm. Ostatecznymi głównymi produktami Katabolizmu w komórkach zwierzęcych i roślinnych są CO2 i H2O. W reakcjach katabolicznych wydziela się energia, która gromadzona jest w wysokoenergetycznych związkach fosforanowych.

Katabolizm – zużywanie związków chemicznych organizmu na potrzeby energetyczne ustroju.

 

12.                 Wymień czynniki wpływające na przemianę materii

 

Na  przemianę materii (metabolizm) składa się anabolizm (proces przyswajania produktów przemiany materii), katabolizm ( rozkład i wykorzystanie tej energii) oraz bilans energetyczny czyli zapotrzebowanie na energię. Metabolizm uzależniony jest od

I.                     Środowiska zewnętrznego:

Ø       układ wydalniczy

Ø       układ oddechowy

 

II.                   Środowiska wewnętrznego

Woda (u dorosłego 63% całego organizmu) ma wpływ na wszystkie procesy zachodzące w organizmie gdyż wszystkie one odbywają się w wodzie. Woda to:

Ø       woda płyn wewnątrz komórkowy –  30% - 40%

Ø       woda płyn zewnątrz komórkowy  -  osocze 22%

Ø       płyn tkankowy

Ø       chłonka

Ø       płyn transkomórkowy 1-3%

 

przemiana materii uzależniona jest też od temperatury: ...20*C – przyśpiesza się przemiana materii 20*C-35*C – bez zmian, 35*C – przyspiesza się przemiana materii

 

13.              Ze względu na zawartość aminokwasów białka możemy podzielić na trzy 
zasadnicze grupy. Wymień i scharakteryzuj.

Białka ze względu na zawartość aminokwasów dzielimy na:

1.        pełnowartościowe  (jaja ser mleko)

2.        względnie nie pełno wartościowe (wszystkie aminokwasy lecz w nie wystarczającej ilości  (mąka żyta))

3.        nie doborowe –nie pełnowartościowe Nie wystarczaja do procesów zachodzących w organizmie (żelatyna)

 

14.              Aminokwasy dzielimy ze względu na sposób wytwarzania ich w organizmie. 
Scharakteryzuj ten podział.

 

Aminokwasy dzielimy na:

Egzogenne – niezbędne – organizm nie potrafi ich wytworzyć

Pół niezbędne organizm może się bez nich obyć – w pewnych warunkach wytworzy je sam

Syntetyzowane przez ustrój – jeśli brakuje ich w diecie to organizm źle funkcjonuje

 

15.              Omów jedną dowolnie wybraną witaminę

 

Witamina A znajduje się w warzywach czerwonych jak np. marchew czy pomidory a także występuje w kapuście. Znajduje się również w tranie, wątrobie i maśle. Pobudza wzrost sił odpornościowych, wzrost nabłonka. Wpływa na jakość siatkówki.

 

16.              Scharakteryzuj przemianę węglowodanów w organizmie

 

każda czynność wykonywana w danej chwili wymaga węglowodanów. Glukoza – jest najważniejszym  węglowodanem. Jej rozpad odbywa się w fazie tlenowej i beztlenowej. Organizm powinien posiadać dobowy (13 h) zapas węglowodanów w ilości 370 g

 

17.                 Scharakteryzuj przemianę tłuszczów w organizmie

 

Tłuszcze to 12-17% wagi ciała. Są magazynem energii. Spełniają rolę energetyczną. Ilość wydawanej energii jest różna a zależy od rodzaju wykonywanej pracy. Po za ochroną tłuszcze spełniają funkcje:

Ø       niezbędny składnik komórek

Ø       ułatwiają wchłanianie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach

Ø       stanowią produkt wyjściowy do syntezy sterydów.

 

Z całości ilości glukozy dostarczonej do organizmu, 60-65 % spala się do H2O, CO2, 30-35 % to kwasy tłuszczowe, które odkładają się w organizmie.

 

18.                 Scharakteryzuj dwie biologiczne przyczyny opóźnień i dysharmonii rozwoju.

 

 

 

19.                 Zróżnicuj pojęcia „ dysharmonia” i „opóźnienie”

 

 

 

20.              Jakie znaczenie ma proces mielinizacji nerwów, w rozwoju człowieka

Mielinizacja – otaczanie tłuszczem nerwów. Stanowi wskaźnik rozwoju mózgu. Mielinizacja rozpoczyna się od komórek i postępuje ku peryferiom ciała. Najpierw ulegają mielinizacji nerwy ruchowe później czuciowe. Czas i jej tempo są wysoce zróżnicowane

 

21.              Podaj parametry fizyczne mózgu w dowolnie wybranym stadium rozwojowym z zaznaczeniem płci.

 

U osób dorosłych mózg osiąga przeciętnie wartość odpowiednio: dla kobiet 1245 g a dla mężczyzn 1275 g

 

22.              Czynność mózgu można badać za pomocą bioprądów. Od jakiego czasu można je obserwować?

 

Czynność mózgu przejawia się falami elektrycznymi. Pierwsze fale są około 4-5 msc życia płodowego. Jednak bez zakłóceniowy zapis dostrzec można dopiero w 7-8 msc życia płodowego. Typowy (dla człowieka) zapis można otrzymać 3-5 msc po urodzeniu

 

23.                 Która część mózgu jest filo i ontogenetycznie najstarsza a która najmłodsza?

 

Najstarszy pod względem onto i filo genetycznym jest móżdżek natomiast najmłodszą częścią jest przedmózgowie

 

24.              Scharakteryzuj w 3 punktach wybrany fragment CUN

 

Móżdżek szczególnie szybko wzrasta postnatalnie i chociaż jest znacznie lżejszy od przodomózgowia – zawiera połowę tej liczby komórek, która właściwa jest dla przodomózgowia w 2 roku życia. Już około 9-11 miesiąca po uriodzeniu formują się poszczególne warstwy móżdżku, a w wieku 3 lat jest on rozwinięty niemal tak samo jak o dorosłego osobnika. Móżdżek ponadto odpowiada za pionizację postawy i celowość ruchu.

 

25.              Działanie układu hormonalnego ma charakter chemiczny. Wyjaśnij co to znaczy

 

Układ hormonalny – pobudza – reguluje procesy biologiczne, układ jest wewnętrznym do krewnym. Działanie hormonów polega na stymulowaniu tkanek. Hormony mają charakter chemiczny co oznacza iż działają wybiórczo i bardzo wolno, w minimalnych dawkach.

 

26.              Układ hormonalny składa się z 3 członów. Wymień je we właściwej kolejności i scharakteryzuj ich położenie.

 

I.                     Pod wzgórze – w ośrodkowym układzie nerwowym – w mózgu

II.                   Przysadka  

III.                 Gruczoły dokrewne

 

27.              Scharakteryzuj w 3 punktach najważniejsze zadania pierwszego piętra układu hormonalnego

 

Pod wzgórze. Jego zadaniem jest przeżyć i przetrwać

Ø       reguluje gospodarkę wodną

Ø       odpowiada za termoregulację

Ø       reguluje uczucia głodu i sytości

Ø       funkcje rozrodcze

Ø       reguluje czynności II piętra czyli przysadki mózgowej

 

28.              Scharakteryzuj w 3 punktach najważniejsze zadania drugiego piętra układu hormonalnego

 

Przysadka mózgowa. Składa się z dwóch części gruczołowej i nerwowej.

Przedni płat przysadki wytwarza:

Ø       ACTH – sterydy

Ø       TSH – hormon tyreotropowy i hormon gonadotropowy

Tylny natomiast:

Ø       Hormony uczynniające się podczas akcji porodowej

Ø       Hormon somatotropowy – decyduje o wzroście człowieka, przemianie tkanki chrzęstnej

 

Przysadka wpływa na produkcję hormonu wzrostu oraz hormon odpowiedzialny za wytwarzanie mleka

 

29.                   Omów dowolnie wybrany gruczoł wydzielania wewnętrznego

 

Szyszynka – gruczoł między mózgowy znajduje się w tylnym dole czaszkowym. zapobiega przedwczesnemu dojrzewaniu. Wydziela melatolinę odpowiadającą za biologiczny zegar ciała i inne substancje odżywcze

 

...