M A G D A :

Układ Krwionośny !!!

Układ krwionośny człowieka składa się z:

-naczyń krwionośnych (tętnic, żył, naczyń włosowatych) i

-serca, którego praca umożliwia krążenie krwi w organiźmie.

Naczynia Krwionośne:

* Tętnice. Największą, główną tętnicą organizmu jest aorta. Zaopatruje ona cały organizm w krew bogatą w tlen. Aorta wychodzi ku górze z lewej komory serca, zagina się i zstępuje w dół. Na poszczególnych poziomach dzieli się ona na tętnice.

* Żyły. Naczynia żylne początkowo drobne i bardzo liczne łączą się w coraz to większe żyły, które ostatecznie tworzą dwie żyły główne - górną i dolną. Uchodzą one do prawego przedsionka serca. Żyła główna dolna to największa żyła ustroju.

*Naczynia włosowate. Naczynia włosowate, inaczej włośniczki lub kapilary, to najdrobniejsze

(niewidzialne gołym okiem) naczynia krwionośne ustroju. Włośniczki swymi rozgałęzieniami tworzą sieć. W sieci włośniczek występują naczynia włosowate tętnicze i żylne. Wyróżnia się typy sieci naczyń włosowatych: zwykła sieć kapilarna w tkankach, sieć dziwna, układ wrotny.

Tętnice to naczynia krwionośne prowadzące krew od serca do tkanek!!

Żyły to naczynia krwionośne prowadzące krew od tkanek do serca!!

KRĄŻENIE KRWI W ORGANIŹMIE:

Krew pompowana przez serce w zamkniętym układzie naczyń krwionośnych tworzy krążenie:

-„małe” (płucne). Prowadzi krew do płuc , gdzie następuje wymiana gazowa.

Droga krwi w małym obiegu to: prawa komora serca-> tętnica płucna-> tętniczki i tętnice płucne-> naczynia włosowate płuc-> żyłki i drobne żyły płucne-> żyły płucne-> lewy przedsionek serca.

-„duże” (obwodowe). Jego zadaniem jest dostarczenie poszczególnym narządom tlenu i substancji odżywczych i zabranie z nich dwutlenku węgla i innych produktów przemiany materii

Droga krwi w dużym obiegu jest następująca: lewa komora serca-> aorta-> tętnice odchodzące od aortyi prowadzące krew do poszczególnych części ciała-> tętniczki-> naczynia włosowate narządów-> żyłki-> żyły-> żyły główne -> prawy przedsionek serca.

W małym obiegu krwi w tętnicach znajduje się krew żylna a w żyłach krew tętnicza.

W dużym obiegu krwi w tętnicach znajduje się krew tętnicza a w żyłach krew żylna

Siłą napędową dla przepływu krwi jest różnica ciśnień. W całym układzie obowiązuje zasada ciągłości przepływu: w określonym odcinku czasu taka sama objętość krwi ulega przesunięciu przez poszczególne odcinki układu krążenia. Podczas każdego skurczu:

-lewa komora serca tłoczy krew natlenowaną za pośrednictwem aorty (tętnicy głównej),

-a w tym samym czasie komora prawa wtłacza krew odtlenowaną tętnicą płucną.

Układ krążenia pośrednio odpowiedzialny jest za utrzymanie stałego ciśnienia gazów oddechowych i równowagi kwasowo-zasadowej, wodno-elektrolitowej i energetycznej.

Krew przenosi do tkanek organizmu: tlen, substancje odżywcze i hormony.

Natomiast odprowadza dwutlenek węgla i produkty przemiany materii. Krążenie krwi w organizmie odbywa się w zamkniętym układzie naczyń krwionośnych.

Przepływ krwi zależy od wielu czynników, z których główne to:

* różnica ciśnień, która stanowi siłę napędową

*opór, jaki napotyka krew płynąc naczyniami krwionośnymi.

P A T R Y C J A :

Krwinki czerwone (ERYTROCYTY) powstające w szpiku kostnym transportują tlen z płuc do wszystkich tkanek organizmu.

Krwinki białe (LEUKOCYTY) także powstające m. in. w szpiku kostnym biorą udział w procesach odpornościowych.

Płytki krwi (TROMBOCYTY) wytwarzane w komórkach siateczki szpiku kostnego odgrywają ważną rolę w procesach krzepnięcia krwi i hamowania krwawień.

Budowa układu krwionośnego człowieka:

Serce- jest bardzo umięśnionym narządem, tłoczy krew do tętnic, ma własny system naczyniowy (tętnice wieńcowe oraz żyły serca).

Tętnice płucne- doprowadzają odtlenowaną krew z serca do płuc.

Żyła główna górna- nią odtlenowana krew dociera z głowy i kończyn

górnych do prawego przedsionka.

Żyła główna dolna- odtlenowana krew dociera nią do prawego przedsionka.

Żyła wątrobowa- nią płynie krew, w której znajduje się optymalne stężenie substancji rozpuszczonych, np. glukozy.

Żyła wrotna- transportuje do wątroby krew zasobną w substancje odżywcze.

Żyły nerkowe- transportują krew odtlenowaną o obniżonym stężeniu mocznika oraz o uregulowanym pH i stosunku Na+/K+.

Żyły udowe- przenoszą odtlenowaną krew z kończyn dolnych. Znajdujące się w żyłach udowych zastawki zapobiegają zaleganiu krwi w kończynach.

Żyły sercowe.

Tętnice szyjne- dostarczają krew do mózgu.

Żyły płucne- (cztery) uchodzą do lewego przedsionka serca, nimi płynie krew utlenowana.

Aorta- główna, największa tętnica, nią rozprowadzana jest utlenowana krew pod wysokim ciśnieniem.

Tętnica wątrobowa- transportuje utlenowaną krew do wątroby

Tętnica krezkowa- (jelitowa) dostarcza utlenowaną krew do jelita.

Tętnice nerkowe- transportują utlenowaną krew do nerek.

Tętnice udowe- nimi utlenowana krew dociera do kończyn dolnych.

Tętnice wieńcowe.

Porównanie naczyń krwionośnych:

Porównywana cecha: Tętnice: Żyły: Kapilary:

-Kierunek przepływu krwi z serca do tkanek z tkanek do serca przez organy

-Mięśniówka relatywnie gruba relatywnie cienka brak

-Ciśnienie krwi wysokie niskie niskie

-Zastawki brak obecne brak

S A N D R A :

Budowa serca:

Położone jest w śródpiersiu po lewej stronie klatki piersiowej. Ma kształt spłaszczonego stożka. Z zewnątrz otoczone jest błoną surowiczą, zwaną osierdziem. Ściana serca zbudowana jest z trzech warstw:

1)wewnętrznej (wsierdzia), składa się ze śródbłonka i błony łącznotkankowej zawierającej naczynia krwionośne i nerwy.

2)środkowej (śródsierdzia) w jego skład wchodzi: szkielet serca, mięsień serca i układ bodźcowo- przewodzący serca.

3)zewnętrznej (nasierdzia).

Serce podzielone jest na dwa przedsionki: lewy i prawy oraz

na dwie komory lewą i prawą. Przedsionki oddzielone są od siebie PRZEGRODĄ MIĘDZYPRZEDSIONKOWĄ, a komory- PPRZEGRODĄ MIĘDZYKOMOROWĄ. Przedsionki od komór oddzielone są przegrodami przedsionkowo- komorowymi, w których znajdują się otwory a w nich zastawki przedsionkowo- komorowe, zabezpieczające przed cofaniem się krwi podczas skurczu mięśnia sercowego. Pomiędzy prawym przedsionkiem a prawą komorą znajduje się zastawka trójdzielna , a pomiędzy lewym przedsionkiem i lewą komorą znajduje się zastawka dwudzielna . Na granicy komór wychodzących z nich tętnic znajdują się zastawki półksiężycowate, zapobiegające z kolei cofaniu się krwi wtłoczonej do tętnic .

Z lewej komory wychodzi główna tętnica, czyli aorta, z prawej tętnica płucna . Z kolei do lewego przedsionka uchodzą żyły płucne , a do prawego żyły główne .

Podstawowym zadaniem serca jest utrzymanie stałego przepływu krwi z układu żylnego do układu tętniczego poprzez krążenie płucne, w którym dochodzi do jej natlenowania. Pełni ono w organizmie rolę pompy tłoczącej.

-W czasie rozkurczu serca krew napływa do jego poszczególnych jam i powoduje ich rozciąganie.

-W czasie skurczu wytwarza się napięcie mechaniczne i mięśnie serca ulegają skróceniu, co powoduje wzrost ciśnienia i następuje przepompowanie krwi z serca do tętnic.

Praca serca:

Serce pełni funkcje pompy tłoczącej krew w organiźmie. Praca serca polega na wykonywaniu rytmicznych skurczów . Okres od jednego skurczu do początku następnego nazywamy cyklem pracy serca (trwa ok. 0.8 sek.) i składa się z trzech faz:

1. SKURCZ PRZEDSIONKÓW – WYPEŁNIONE KRWIĄ PRZEDSIONKI KURCZĄ SIĘ A KREW WTLACZANA JEST DO KOMÓR

2. SKURCZ KOMÓR i jednoczesne zamknięcie zastawek przedsionkowo- komorowych. Zamknięte zastawki uniemożliwiają cofnięcie się krwi do przedsionka i krew zostaje wtłoczona do tętnic.

3. SPOCZYNEK- przy jednoczesnym zamknięciu zastawek półksiężycowatych. Ściany komór i przedsionków są rozluźnione, krew z żył napływa do przedsionków i komór.

A N I A :

Cykl pracy serca i tony serca:

Tony serca - można je usłyszeć po przyłożeniu ucha do klatki piersiowej lub np.za pomocą stetoskopu.

Ton I - niski, cichy, dłuższy od tonu II; pojawia się na początku skurczu komór, w chwili zamknięcia się zastawek przedsionkowo-komorowych.

Ton II - krótki, wysoki; powstaje na początku rozkurczu komór, kiedy o zamykające się zastawki półksiężycowate uderza fala krwi wracającej z tętnicy płucnej aorty.

Tempo pracy serca to 70-75 uderzeń na minutę. Podczas jednego skurczu komory serca wtłaczają do tętnic po ok. 70 ml krwi jest to objętość wyrzutowa serca.

Skurcz mięśnia sercowego wywołany jest przez impuls powstający obrębie serca- inaczej niż w przypadku mięśni szkieletowych czy gładkich, które kurczą się w wyniku pobudzenia przez układ nerwowy. W sercu znajdują się odpowiednio zmodyfikowane komórki mięśniowe mające zdolność wywoływania impulsów. Tworzą one układ przewodzący serca, nazywane też obrazowo rozrusznikiem. Zdolność do samodzielnego wykonywania skurczów, bez udziału układu nerwowego nazywana jest AUTOMATYZMEM PRACY

SERCA:

Automatyzm pracy serca:

Zainicjowanie skurczu serca nastepuje samoistnie w węźle zatokowo-przedsionkowym (regularna niewymuszona depolaryzacja komórek węzłów rozrusznikowych). Stąd pobudzenie rozprzestrzenia się na węzeł przedsionkowo-komorowy i pęczek przedsionkowo-komorowy (Hisa) oraz jego odgałęzienia. Powoduje to skurcz przedsionków, a następnie komór. Jest to rytm podstawowy, który modyfikuje praca ośrodków nerwowych.

Elektrokardiogram:

(EKG) to zapis czynności bioelektrycznej serca w postaci krzywej EKG. Umożliwia wychwycenie nieprawidłowości pracy serca. Na krzywą EKG składają się tzw. załamki, które odpowiadają zmianom w rozkładzie ładunków elektrycznych w różnych częściach serca w czasie jego pracy.

CIŚNIENIE TĘTNICZE:

- ma charakter pulsacyjny

- zapewnia ciągłość przepływu krwi w całym układzie krążenia

- zależy od objętości krwi w naczyniach tętniczych

Wartość ciśnienia tętniczego oznacza się dwiema liczbami, np. 120/80 mm Hg.

- Pierwsza liczba oznacza ciśnienie skurczowe (tzw. górne). Jest to ciśnienie panujące w naczyniach w czasie skurczu serca.

- Druga liczba oznacza ciśnienie rozkurczowe określane (tzw. dolne). Jest to ciśnienie panujące w naczyniach w czasie rozkurczu serca.

Ważniejsze choroby układu krążenia:

1-Miażdżyca

2-Nadciśnienie tętnicze

Ważniejsze choroby krwi:

1. Anemia (niedokrwistość)

2. Białaczka

3. Hemofilia

B E A T A :

Układ limfatyczny:

Układ limfatyczny (układ chłonny) – otwarty układ naczyń i przewodów, którymi płynie jeden z płynów ustrojowych – LIMFA która bierze swój początek ze śródmiąższowego przesączu znajdującego się w tkankach. Układ naczyń chłonnych połączony jest z układem krążenia krwi.

Jest to płyn o lekko żółtawym zabarwieniu, którego głównym źródłem jest przesącz z osocza krwi, wydzieliny komórek oraz przewodu pokarmowego. Dzięki odpowiedniej budowie ścian naczyń limfatycznych, limfa płynie od przestrzeni międzykomórkowej przez naczynia limfatyczne włosowate, węzły chłonne, pnie limfatyczne aż do żył. Siec naczyń chłonnych jest bardzo rozgałęziona. Tworzą je duże pnie limfatyczne, drobne naczynia limfatyczne oraz naczynia włosowate. Pnie limfatyczne zbierają limfę z mniejszych naczyń i odprowadzają ją do żył.

Duże pnie limfatyczne:

• piersiowy - zbiera limfę z kończyn dolnych, jamy brzusznej, lewej kończyny górnej, lewej części klatki piersiowej, szyi, głowy a następnie prowadzi limfę do lewej żyły podobojczykowej, a ta do żyły głównej górnej,

• przewód limfatyczny prawy - zbiera limfę z prawej kończyny górnej, lewej części klatki piersiowej, szyi, głowy i następnie uchodzi do prawej żyły podobojczykowej.

Układ limfatyczny dzielimy na :

-naczynia limfatyczne (naczynia włosowate, żyły limfatyczne, przewody limfatyczne)

-narządy limfatyczne( grudki chłonne, węzły chłonne, migdałki, grasica, śledziona)

Skład limfy:

-odpowiednik osocza krwi

-leukocyty

Najważniejszą funkcją układu chłonnego jest:

-obrona przed zakażeniam,

-jest miejscem namnażania się i dojrzewania białych krwinek

-bierze udział w transporcie, szczególną rolę odgrywa w transporcie tłuszczów

-zwraca płyn tkankowy z powrotem do krwi

Odkrywcą systemu limfatycznego u ludzi był duński naukowiec Thomas Bartholin żyjący w XVII w. Zbudowany jest z otwartych naczyń limfatycznych oraz z tkanki limfatycznej, z której zbudowane są węzły chłonne, grudki chłonne, grasica, migdałki, śledziona

Rozwój układu limfatycznego;

Początek rozwoju układu chłonnego przypada na 5 tydzień życia płodowego. Powstają wówczas szczeliny między komórkami mezenchymalnymi, które się łączą, a komórki je wyściełające różnicują się w kierunku komórek śródbłonka. Z połączenia szczelin powstają pierwotne naczynia limfatyczne, tworzące rozgałęzioną sieć; miejscowe poszerzenia naczyń tworzą worki limfatyczne. W 8. tygodniu życia płodowego jest ich sześć: parzyste worki szyjne w okolicy połączenia żyły podobojczykowej z żyłami sercowymi przednimi, parzyste worki biodrowe blisko połączenia żył biodrowych z żyłami sercowymi tylnymi, worek zaotrzewnowy w miejscu przyczepu krezki do ściany tylnej brzucha, i zbiornik mleczu leżący grzbietowo względem worka zaotrzewnowego na wysokości gruczołów nadnerczowych.

S Y L W I A :

Naczynia limfatyczne odchodzące od worków limfatycznych towarzyszą dużym naczyniom żylnym. Zbiornik mleczu jest połączony z workami szyjnymi prawym i lewym przewodem piersiowym; między nimi wytwarzają się liczne anastomozy. Przewód piersiowy ostateczny powstaje z dystalnej części przewodu piersiowego prawego, naczyń anastomozujących i proksymalnej części lewego przewodu piersiowego prawego. W ciągu dalszego rozwoju układu limfatycznego powstają pierwsze węzy chłonne z przekształconych worków limfatycznych (3. miesiąc), komórki mezenchymalne naciekają worki limfatyczne, a worki limfatyczne rozdzielają się na przewody i zatoki. Węzły chłonne powstają z mezenchymy (torebka i łącznotkankowy zrąb). Węzły chłonne tworzą się również jako elementy towarzyszące naczyniom limfatycznym wzdłuż ich przebiegu.

Limfocyty powstają z pierwotnych komórek pnia mezenchymy pęcherzyka żółciowego, wątroby i śledziony i szpiku kostnego. Różnicują się następnie na dwie populacje limfocytów T i B.

Przepływająca po organizmie limfa zbiera substancje toksyczne i odprowadza je do węzłów chłonnych, skąd są transportowane do nerek i usuwane z organizmu. To, czy układ limfatyczny dobrze funkcjonuje, zależy w dużej mierze od sprawności i elastyczności tkanki łącznej. Jeśli jest zbyt miękka i przepuszczalna, toksyny zamiast wędrować do węzłów chłonnych, wnikają w inne tkanki np. gromadzą się w komórkach tłuszczowych. Tak więc sprawny układ limfatyczny pomaga w usuwaniu toksyn z komórek tłuszczowych, a wtedy pośrednio zapobiega powiększaniu się cellulitu.

Układ limfatyczny rozpoczynają zbierające płyn tkankowy włosowate naczynia limfatyczne. Łączą się one w coraz większe naczynia chłonne, przechodzące następnie w główny przewód piersiowy, łączący się z kolei z układem krwionośnym. Dzięki temu limfa dostaje się do układu krwionośnego i dochodzi do ciągłej wymiany substancji między nią a krwią. Do układu limfatycznego zalicza się też węzły chłonne np. w pachwinach kończyn. Funkcje układu limfatycznego związane są m.in. z wytwarzaniem tzw. przeciwciał, które łącząc się np. z bakteriami, ułatwiają ich niszczenie przez krwinki białe.

Porównanie układu krwionośnego i limfatycznego u człowieka.

W organizmie człowieka występują dwa układy naczyniowe:

• układ krwionośny (zamknięty)

• układ limfatyczny (otwarty)

Oba te układy wzajemnie się uzupełniają, jednak ich funkcja jest nieco inna. Ich wspólną cechą jest posiadanie naczyń oraz płynu, który krąży w tych naczyniach.