Etapy przejścia wiedzy spolecznej:

- wyodrębnienie porządku społecznego od porządku przyrody.

- odróżnienie społeczeństwa od państwa.

- uczynienie społeczeństwa przedmiotem regularnej analizy.

- uanukowienie refleksji o społeczeństriwe.

STAROŻYTNOŚĆ

Sofiści - (mędrcy, mistrzowie) - typ filozofi zwany nauczycielskim, ktory stawiał na rozwój instytucjki demokratycznych w Grecji. Retoryka - sztuka wypowiadania się. Rozum, jako żrodło poznania.

SOKRATES:

Metoda dyskusyjna:

- eleuktyczna: polagająca na ośmieszaniu przeciwnika. Ironia sokratejska.

- . . . . . . . . . . : wyciąganie z umysłu wlasciwych odpowiedzi.

Metoda indukcyjna:

wychodzenie od potocznych pojęc czy treści by przejsc do naukowych poszukiwań treści czy idei.

- Arele: cnota duchowa, ćwiczenia nad możliwościami, dążenie do wiedzy, samodoskonalenie.

- Sprawiedliwość: względa, to co zgodne z prawem stanowionym przez ludzi, a tak nie powinno być.

- Racjonalizm: kierowanie sie rozumem, Życie wedle rozumu.

- Bunt przeciw autorytetom: swój rozum jest najwazniejszy i trzeba słuchać siebie.

- Rozróżnienie polityki od etyki: trudno stosowac etyke w polityce.

PLATON:

Uczeń Sokretasa, obwiniający społeczeństwo za jego śmierć.

POLITYKA - dwa rodzaje:

- pospolita - instrumentalna, dla samego rządzenia.

- prawdziwa - zajmuje się dobrem ludzi.

Cel polityki: piekno charakterów ludzkich

Cecha polityki: siła i umiarkowanie.

SPOŁECZEŃSTWO doskonałe ma 3 cechy kardynalne:

mądrość - wiedza która powinna okręslac rzadzących.

wiedza - powinna być grupa strzegaca porządku.

umiarkowanie - umiejętnośc osiągnięcia konsensusu wszystkich grup.

PAŃSTWO idealne:

Optymalny rozmiar 5040 mieszkańców, struktura społeczna: rządzący (rozum - pierwiastek duszy - złoty), rzołnieże (odwaga - srebro), rzemieślnicy (porzadanie - brąż, żelazo). Wspólnota dóbr.

RODZINA: kobieta i mężczyzna pełnoprawnymi obywatelami, pełniącymi te same funkcje, dzieci sa własnością państwa, wojownicy posiadają współne kobiety i dzieci.

Aby państwo mogło wejśc w ustrój idealny, filozofowie powinni miec władze królewska, a królowie być fiolozofami.

Koncepcja wychowywania filozofów: gimnastyke, arytmetyka, geometria, stereometria, astrometria, dialektyka.

- 17 - 20 - gimnastyka

- 21 - 30 - studia, zwłaszcza matematyka

- 31 - 35 - filozofia

- 36 - 50 - praktyka w zyciu publicznym

- 50 - rip - zdolny do rządzenia państwem

Najlepszy ustrój : Arystokracja.

TYPY USTROJÓW wyrodniałych:

1. Timokracja (Ambicja)

2. Oligarchia (Chciwość)

3. Demokracja (Wolnosć)

4. Tyrania (Sila)

ARYSTOTELES:

Cechy epoki:

- Koncentracja własności ziem

- Koncentracja własności niewolników

- Koncentracja kapitału ludzkiego.

Podział prawny:

1. obywatele ( prawo do głosowania, dyskusji na agorze )

2. cudzoziemcy ( nie mieli praw politycznych )

3. niwolnicy

Podział faktyczny:

1. grupa wielkich włascicieli narzędzi i środków produkcji

2. wolni - od drobnych właścicieli do nic nieposiadających

3. niewolnicy - zróżnicowani

NATURA:

- cecha rzeczy, tkwiąca w niej samej.

- to co przeważa, i otrzymuje w większosći przypadków.

SPRAWIEDLIWOŚĆ: normy naturalne i stanowione

RODZINA:

mężczyzna, (gł. rodziny), matka i dzieci, niewolnicy (z natury dusza niewolnika)

Skupiał się na rodzinie a nie tak jak Platon na jednostce.

\ \

rodzina | gmina | państwo

/ /

STRUKTURA SPOŁECZNA: kryteria podziału

klasowe - pracujący i żyjący z cudzej pracy

majątkowe - biedni i bogaci

zawodowe - rządzący, kupcy, rolnicy

moralne - niezdolni do osiągnięcia cnoty

W idealnym państwie podział na bogatych, ubogich i stan śr. stabilizujący państwo.

ŚWIĘTY AUGUSTYN

podzial ludności na 2 społeczności:

- państwo ziemskie (wojny, zło)

- państwo boskie (ludności idealna)

Teoria PREDESTYNACJI:

- wyznaczenie drogi życia przez Boga, jednośtka nie może się przeciwstawić, ani tego zmienic.

WŁADZA: pochodzi od boga:

żadna wladza stanowiona nie stoi w opozycji z Panstwem Bozym.

ŚWIĘTY TOMASZ Z AKWINU

Oddzielil wiedzę od wiary.

PRAWO NATURALNE:

1. zasady oczywiste: obowiązek czci boga, udział wychowywaniu dzieci.

2. zasady dalsze: wnioski rozumu z zasad pierwszych, obowiązek pracy użytkowania własności.

3. prawa obyczajowe: powszechnie przyjęte przez człowieka sposoby postepowania.

SPRAWIEDLIWOŚĆ: stała i wiekowa cnota, oddawana każdemu komu sie należy.

3 rodzaje:

1. zmienna - rządzi stosunkiem jednego człowieka do drugiego, obowiązuje ścisła wolnośc | A <-> B

2. rozdzielcza - rządzi stosunkiem mmiędzy jednostką a społecznoscią. Na ile sprawiedliwośc w społ. ma być rozdzielona między jednostkami, zasada nie równości a proporcjonalności | A <- Os

3. prawna - rządzi ona stosunkiem jednostki do zbiorowości, wojsko i podatki okr. w aktach prawnych | A -> Os

+ ogólna: porządkowanie wszystkich rodzajów sprawiedliwości.

PROCES USPOŁECZNIENIA:

2 cechy:

- celowość

- porzadek

Cel społecznosci:

- wewnętrzny - dobro swoich członków

- zewnętrzny - dobro calej ludzkości

Porządek:

wieś - rodzina, miasto - porzadek społeczny

STRUKTURA zycia społecznego:

organiczność: stosunek częsci składowych do calości, porównanie do organizmu, wielośc czlonów, roznorodnosc funkcji i jednosc całości.

hierarchiczność - społ. musi być shierachizowane

PAŃSTWO:

Cel: pokój społeczny, skłonienie obywateli do moralnego życia i zapewnienie dostatku.

Zadania: materialne - zapewnienie dóbr, moralne - zapewnienie praw, pokoju itp.

CNOTY obywatela:

Sprawiedliwość i miłość - sprawiedliwośc reguluje stosunki między ludźmi, miłsć, dobro wspólne, naród i panstwo.

MACHIAVELLI

Jego filozofia opiera się na nienasyconych ludzkich charakterach. Nisko cenił naturę ludzka i dokonal jej analizy. Sugerował się żę cel uświęca środki. Nie może być panstwa idealnego, równowaga startyczna jest nieosiągalna. Należy zachować stare instytucje. Władza jest kreatorem historii dziejów.

Zastosował w polityce naukowy punkt widzenia, oddzielił etyke od polityki zaś wszystkie działalności polityczne wywodza się z własnego interesu.

Władza

/ \ / \ / \

0 0 0 0 0 0 Elity

/| |\ |\ | |\ |\

00 0000000 00 Lud

TOMASZ MOORE

Koncepcja: likwidacja prywatnej własności, podział pracy zgodny z założeniem zdrowego rozsądku, utrzymanie rodziny jako jednostki organizacji społecznej, likwidacja pieniędzy - żródła wszelkiego zła, skrócenie czasu pracy do 6h, wolnośc wiary religijnej, rząd w formie monarchi z monarchą wybranym rpzez lud.

STRUKTURY WŁADZY:

Ksiąze (wybrany dożywotnio) <- Tunibor (protofilarch) <- Syfogrant (filarch) <- 30 rodzin.

STRUKTURA SPOŁECZNA:

Elita władzy, kapłani, naukowcy, rolnicy, rzemieslnicy, niewolnicy.

JEAN BODIN

Koncepcja panstwa - bardziej nowoczesna i oparta na doświadczeniach.

Stabilność rządu - gdyż ideał nie jest możliwy

Koncepcje: porządana jest stabilnosć panstwa ale jest to niemożliwe, państwo jest często skutkiem podboju (zawsze są zwycięzcy i podbici), więzy rodzinne sa pierwotne w stosunku do wszelkich form prawnych.

GRUPY SPOŁECZNE: Są potrzebne pełnią okr. funkcje i sa potrzebne w państwie.

Państwo, korporacje, kolegia, kompanie, kongregacje, gminy

Społeczeństwo powinno posiadać rózne gr. społeczne aby mogło harmonijnie funkcjonować.

GENEZA SPOŁECZEŃSTWA/PAŃSTWA:

- Pierwszym stanem społeczeństwa był stan bezładu.

- z niezgody ze stanem natury człowiek utworzył społeczeństwo

Koncepcja SUWERENNOŚCI: Bodin jest twórca pojęcia suwerenności - absolutna wladza rzeczypospolitej - suwerennośc pierwotnienalezy do ludu który może się poświęcić władzy - która będzie nieustanna.

Zerwanie z myślą że to Bóg jest twórcą wszystkiego, zerwanie z sakralnoscią.

Suwerennośc to zasada prawna i nalezy do ludu.

DETERMINIZM GEOGRAFICZNY:

zauwazył połączenie między warunkami geograficznymi a zachowaniem społecznym człowieka.

Wyróżnił:

Ludy poludnicze - skłonne do uciech seksualnych, charakter melancholijny.

Ludy obszaru środkowego - zachowaniem umiarkowane.

Ludy północne - flegmatyczni

HOBBES

Ludzie są sobie równi, z równości wynika brak zaufania, każdy ma prawo do wszystkigo.

Pierwsze prawo natury:

każdy człowiek powinien dazyć do pokoju, tak dalece jak chce go osiągnąc, a jak już go osiągnie wolno mu szukac i używac wszelkich środków aby go utrzymać.

Drugie prawo natury: człowiek powinien być gotów, jeżeli inni też sa, do zrezygnowania z prawa do wszystkiego jezeli uzna ze jest to konieczne do utrzymania pokoju. Powinien byc gotów na otrzymanie takiej miery wolności jaką jest gotów dać innym ludziom.

KONSEKWENCJE USTANOWIENIA PANSTWA:

1. poddani nie mogą zmieniać formy rządow.

2. wladza zwierchnia nie może postradać swej władzy

3. żaden człowiek nie może się przeciwstawiać postanowieniom suwerena

4. działan suwerena nie można skarzyć

5. suwerena nie można ukarać, stoi ponad prawem

6. suweren decyduje o czym nauczac poddanych.

Zwolnienie z posłuszeństwa suwerenowi:

1. w przypadku niewoli

2. w przypadku gdy suweren rezygnuje z urzędu

3. w przypadku wygnania

4. w przypadku gdy suweren sam staje sie poddanycm

Co wolno poddanym:

- nie sa zobowiązani zyskiwac sobie wrógów

- moga bronić swego ciala

- nie muszą brać udziału w wojnie

- największa wolnosc zalezy od prawa.

Formy panstwa:

- monarchia

- arystokracja

- demokracja

Przyczyny rozpadu panstwa:

brak władzy absolutnej, władza ponad prawem, przyznanie poddanym władzy absolutne, brak pieniędzy, wolnosc dyskusji, nadmierna liczba miast, rozwiązanie państwa, prywatny sąd o tym co dobra a co złe.

MONTESKIUSZ

STAN NATURY: człowiek istota bojaźliwą, kierujący się instynktem zachowania gatunku, obawa przed zjawiskami przyrody doprowadziła do powstania spoleczeństwa.

TRZY RODZAJE PAŃSTWA:
republikańskie - cnota -państwa małe, górzyste, gdzie istnieje możliwośc dialogu.

monarchiczne - honor - państwa średnie, gdzie monarcha jest w stanie panowac, a ludzie poddają się rządom.

despotyczne - strach - obszary duże.

TRÓJPODZIAŁ WŁADZY:

prawodawcza - tworzenie praw

wykonawcza - dzialania zewnętrzne

sadownicza - rostrzyganie

ROUSSEAU

Nierównosc między ludźmi:

naturalna - wynika z płci, wieku sił itp.

spłeczna - wynika z umowy splecznej - kto jest wazniejszy, które stanowiska sa lepsze.

Państwo na zasadzie umowy spłecznej, powstaje suweren i poddany, jednostki niechętne trzeba zmusić do podporzadkowania ciału politycznemu.

Przestępcy -> Ci którzy nie godza sie na umowę, ni podporządkowują prawu. trzeba ich uzunąć.

Suweren ma wolę powszechną - głos ludu (Wola powszechna, wola ludu jest zawsze słuszna, jest sluszną decyzją lecz nie zawsze trafną.)

Rodzaje woli:

- prywatna - własna

- grupowa - grupowa, np. urzędnicza

- powszechna - wola wszystkich

W panstwie ukadaja się: powszechna, grupowa, prywatna

RZĄD: ciało pośredniczace, ustawione między poddanymi a zwierzchnikiem.

Zwyrodnienie rządu: kiedy się koncentruje, przechodząc z wielkiej liczby do małej.

KONIEC PAŃSTWA:

- gdy panujący rząd nie rządzi wg. ustaw i przywłaszcza sobie władze zwierzchniczą

- gdy poszczególni członkowie uzurpują sobie władze.

TRZY RODZAJE RELIGI:

człowieka - czlwoiek pozostawiony soobie

obywatela - głowa panstwa jest głową kosciola

katolicka - obywatej jest podporządkowany państwu i kościołowi. Dwóch władców.

Najlepsza jest religia obywatelska, Dogmaty tej religi powinny byc proste i nieliczne, bez objaśnien. Istnienie potęznego bóstwa, sprawiedliwego, życie po smierci - oto pozytywne dogmaty.