19 listopada o 8.45 KOLOKWIUM

2 pytania opisowe i zwięźle na nie odpowiedzieć, plus podać nr albumu

Doktryna prawa naturalnego

-XVII- wieczna wersja tej doktryny różniła się od odmian poprzednich

-Była zdecydowanie świecka. Nawet jeśli jej zwolennicy wierzyli w Boga, byli jednocześnie przekonani, że podlega On również prawu naturalnemu i nie jest w stanie go zmienić, podobnie jak praw matematycznych.

Przedstawiciele:

-Hugo Grotius

-Thomas Hobbes

Doktryna prawa naturalnego:

Ład społeczny nie pochodzi od boga, nie jest kwestią czyjejkolwiek decyzji czy woli

-jest wynikiem istniejącego od zawsze, ponadczasowego prawa naturalnego

-prawo naturalne jest wcześniejsze od władzy i niezależnie od jakichkolwiek chęci, układów czy woli.

-istnieje niezależnie od tego czy władza je akceptuje

-nie może też być w żaden sposób zmienione, jest wynikiem porządku świata, podobnie jak natura.

-Dwie koncepcje:

-pierwotnie społeczeństwo nie istniało, jednostki były całkowicie niezależnymi „atomami“, społeczeństwo tworzy się od podstaw i na podstawie umów. Powstaie społeczeństwa jest równoznaczne z powstaniem państwa i władzy politycznej (Hobbes)

-naturalne jest istnienie wspólnot, problemem są sposoby ochrony- najlepsze jest stworzenie społeczeństwa obywatelskiego, czyli państwa. Władza i państwo wtórne wobec społeczeństwa. (Locke)

HUGON GROTIUS (de GROOT) 1583- 1645

-holenderski myśliciel

-autor koncepcji praw natury

-mając osiemnaście lat napisał „Historię stanów niderlandzkich“

-czynny polityk

-uważany jest za twórcę prawa publicznego

Hugon Grtius

-Człowiekowi właściwy jest popęd społeczny

-istnieje naturalny porządek, jego zachowanie jest źródłem prawa.

-Treści prawa naturalnego Bóg nie może zmienić, tak samo jak praw matematyki

-Rozum informuje człowieka, które czyny są dobre, a które złe

- należy skoncentrować się na poznaniu społecznej natury człowieka, opierającej się na skłonności do życia z innymi w sposób zorganizowany i harmonijny

-prawo natoralne wyprzedza wszystkie umowy- towarzyszy człowiekowi od zawsze,

-osobowość ludzka wyraża się przez instynkt społeczny, współczucie, sprawianie innym przyjemności

-rozum informuje człowieka, które czyny są dobre, a które złe

-prawa naturalne decydują co jest dobre i złe

-człowiek dąży do życia w porządku społecznym, który jest wyprowadzony z porządku świata, na podstawie umowy.

HUGO GROTIUS

-prawo natury jest niezmierzone i niezmienne (nawet dla Boga, czy bez Boga)

Cztery zasady życia w społeczeństwie:

-obowiązek poszanowania cudzej własności

-obowiązek wynagrodzenia szkód

-obowiązek dotrzymania umów

-obowiązek ponoszenia kary za popełnione przestępstwo

• wątpił w możliwość wypracowania idealnego ustroju politycznego

• każdy ustrój niesie za sobą niebezpieczeństwo łamania prawa

• o formie ustroju powinien decydować lud, który jest suwerenem

• jeżeli lud zrzeka się władzy na rzecz jednostki, to nie może obalić władzy

• państwoo jest doskonałym związkiem ludzi wolnych, którzy zjednoczyli się w celu korzystania z prawa

PRAWNONATURALNA DOKTRYNA THOMASA HOBBESA (1588- 1679)

-angielski filozof polityczny

-istotnym doświadczeniem, jakie wpłynęło na jego filozofię była rewolucja angielska (1642- 1651)

PRAWNONATURALNA DOKTRYNA HOBBESA

-swoje poglądy wyraził najpełniej w traktacie Lewiatan, w którym sformułował podstawowe założenia odnośnie stanu natury i prawa naturalnego oraz powstania społeczeństwa

PRAWNONATURALNA DOKTRYNA HOBBESA

-wszyscy ludzie z natury są wolni i równi

-występował przeciw tradycyjnej tezie, że człowiek z natury jest istotą społeczną

-„prawa natury“: przepis lub reguła ogólna, którą znajduje rozum i która człowiekowi zabrania czynić to, co jest niszczące dla jego życia lub co odbiera my środki zachowania życia.

PRAWNONATURALNA DOKTRYNA HOBBESA

-stan natury był totalną anarchią, niczym nie ograniczoną wolnością

-każdy zajmował się własnymi sprawami, egoizm, jedynym dobrem własne dobro

-stan natury jest wojną wszystkich ze wszystkimi

-stan ten uniemożliwia rozwój cywilizacji

NATURA CZŁOWIEKA

-natura ludzka jest w zasadzie niezmienna

-równość ludzi pod względem zdolności, siły i inteligencji

-niewystarczająca ilość zasobów wprowadza rywalizację

-egoizm jednostek

-każdy ma silny instynkt zachowania siebie samego

UMOWA SPOŁECZNA

-jedynym wyjściem z tejsytuacji okazała się umowa zawarta między ludźmi, na podstawie której zrzekają się swojej nieograniczonej wolności i cedują część swych praw na wybranego przez siebie gwaranta- władcę

-odtąd władca, czerpiący siłę z tej umowy ma obowiązek bezwzględnego karania tych, którzy usiłują się z niej wyłamać

LEWIATAN

-władza suwerena jest nieograniczona, niezbywalna

-może ustanawiać prawa pod warunkiem, że będzie ich przestrzegał

-władza suwerena jest niepodzielna

-każdy ma robić to, co władca rozkazuje; normy życia zależą od jego woli i rozkazu

Suweren zapewnia bezpieczeństwo poprzez:

-zachowanie spokoju

-dotrzymywanie umów

-obowiązek rezygnowania z prawa do wszystkich rzeczy

-obowiązek przestrzegania zasad współżycia

BENEDYKT (BARUCH) SPINOZA (1632- 1671)

-urodzony w Amsterdamie, żydowski filozof, z zawodu optyk

-oskarżony o herezję i wykluczony z gminy żydowskiej

-autor dzieł: zasady filozofii, kartezjesze porządku geometrycznym wywiedzione i Traktatu teologiczno- politycznego

BENEDYKT (BARUCH) SPINOZA

-poznajemy rzeczywistość za pomocą rozumu

-rozum powinien kierować i jednostkami i społeczeństwami

-w stanie natury granicą tego, co człowiek może, jest siła, a zatem nie ma możliwości nawiązania pokojowych relacji

-ten stan wrogości i strachu owocuje chęcią zawarcia umowy społecznej.

UMOWA SPOŁECZNA

-w umowie nie można się zrzec całej wolności, bo część z niej jest częścią tożsamości jednostki

-wolność myśli: „Każdy może mówić i czuć, co myśli, nie naruszając prawa i powagi najwyższej“.

-glównym celem umowy nie jest ochrona jednostek

PAŃSTWO

-stworzenie państwa jest wyrazem rozsądku, dążeniem do pokoju

-głównym celem umowy społecznej nie jest ochrona jednostek, ale ich wolności

-wolność to nie wolność robienia czegokolwiek, samowola, tylko umiejętność kierowania się rozumem.

-wolność to swoboda postępowania w granicach akceptowanych przez społeczeństwo

-Aby zyskać prawdziwą wolność, trzeba przede wszystkim przezwyciężyć to co rozumowi przeszkadza- brak porządku w relacjach pomiędzy ludźmi (ograniczenia zewnętrzne) i własne instynkty, popędy, chęci(Ograniczenia wewnętrzne).

JOHN LOCKE (1632- 1704)

-angielski filozof, uczony i nauczyciel, autor dwóch traktatów o rządzie

-twórca doktryny prawnonaturalnej opozycji wobec poglądów Hobbesa