Krwiściąg lekarski (Sanguisorba officinalis L.) – gatunek rośliny należący do rodziny różowatych (Rosaceae).

Występuje w stanie dzikim w prawie całej Europie, z wyjątkiem północy, także w Azji i Ameryce Północnej. W Polsce średnio pospolity.

Roślina półrozetkowa, do metra wysokości.

Łodyga--Prosta, górą widlasto rozgałęziona i nieco ulistniona. Wewnątrz pusta, bruzdkowana i trochę błyszcząca. Pod ziemią roślina posiada zdrewniałe, trwałe kłącze.

Liście--Na długich ogonkach, z błoniastymi, częściowo przyrośniętymi przylistkami, z 3–7 parami listków, błyszczące. Na spodniej stronie sinozielone. Listki mają długość do 5 cm, są na ogonkach, jajowate, u nasady sercowate, z każdej strony przynajmniej z 12 ostro spiczastymi ząbkami. Liście łodygowe są mniejsze i mają 3–4 pary listków.

Kwiaty=Wszystkie kwiaty, w odróżnieniu od krwiściągu mniejszego, są przeważnie obupłciowe. Niepozorne, małe, zebrane w prosto wzniesione na długich szypułkach gęste, kuliste główki o długości 1–3 cm. Cztery działki kielicha są tępe, ciemnobrunatnoczerwone. Brak zewnętrznego kieliszka i płatków korony. Cztery pręciki mają czerwone, odstające nitki a pylniki małe i żółte. Słupek niższy od pręcików i ma znamię wielodzielne.

Owoce--Niełupka otoczona działkami kielicha.

Korzeń--Ciemnobrunatny, silnie rozgałęziony opatrzony grubymi włóknami.

Bylina. Rośnie na suchych i wilgotnych łąkach. Kwitnie od czerwca do września. Najwcześniej zakwitają kwiaty w górze kwiatostanu. Roślina miododajna, nektar wytwarzany jest w pierścieniowatych miodnikach otaczających nasadę słupka. Zapylenie przeważnie krzyżowe za pośrednictwem motyli i muchówek, możliwe jest jednak również samozapylenie.

Roślina lecznicza

Surowiec zielarski: suszone kłącze (Radix Sanguisorbae), czasami także ziele (Herba Sanguisorbae).zawierające znaczną ilość garbników (około 17%) o zróżnicowanym składzie chemicznym. Duże znaczenie mają także występujące w korzeniu saponiny (około 4%), w tym głównie sanguisorbina. Są to związki o charakterze glikozydowym. Do ich głównych zalet należy zwiększanie wydzielania śluzu i ułatwianie odkrztuszania z górnych dróg oddechowych. Saponiny odgrywają również istotną rolę w trawieniu tłuszczów, zapobiegają odkładaniu się cholesterolu i ciał tłuszczowych w ścianach naczyń krwionośnych, także emulgują tłuszcze. W korzeniu krwiściągu obecne są także flawonoidy i fitosterol. Ziele krwiściągu, podobnie jak korzeń, zawiera garbniki, choć w mniejszej ilości, ponadto gorycze, olejek eteryczny, cukry i znaczne ilości witaminy C. Stosowana w stanie świeżym lub w postaci proszku ze zmielonych kłączy.

Działanie: pod nazwą korzenia pimperneli był dawniej używany do tamowania krwi przy nieżytach układu pokarmowego.

Roślina jadalna: młode liście i pędy zbierane przed kwitnieniem rośliny nadają się na jarzynę, sałatkę lub zupę ziołową.

Krwiściąg mniejszy--Sanguisorba minor L.

Krwiściąg mniejszy (Sanguisorba minor) – gatunek rośliny należący do rodziny różowatych. Występuje w stanie dzikim w zachodniej i środkowej Europie, na Kaukazie i w zachodniej Syberii. W Polsce rzadko na niżu, częściej na pogórzu i w niższych położeniach górskich.

Pokrój--60 cm wysokości, z przyziemną rozetą pierzastych liści.

Łodyga--Szorstka, drewniejąca po roku wegetacji.

Liście--Nieparzysto- pierzaste, listki jajowate, grubo ząbkowane

Kwiaty--Zebrane w kulistojajowate, sinozielone (później niekiedy czerwono nadbiegłych) główki na szczytach odgałęzień. Kwiaty jednopłciowe: w dolnej części główki kwiaty męskie o 10-20 wiotkich pręcikach z białymi nitkami i żółtymi pylnikami, w górnej części kwiaty żeńskie z słupkami o dwóch szyjkach.

Korzeń--Cienki i długi.

Owoce--Niełupka.

Bylina. Składnik suchych łąk i ciepłych muraw. W uprawach rolnych chwast. Kwitnie od czerwca do września.

Roślina lecznicza

Surowiec zielarski: ziele i korzeń. Zawiera garbniki i olejki eteryczne.

Działanie: stosowana w medycynie ludowej jako środek przeciwkrwotoczny, przy zatruciach i biegunkach.

Sztuka kulinarna: w średniowiecznej Europie stosowany jako przyprawa, a także do aromatyzowania alkoholi. Młode liście mają smak podobny do ogórka. Nadają się na zupy, sałatki i sporządzania orzeźwiających napojów.

Roślina miododajna

Bywa uprawiany w ogródkach ziołowych, zarówno jako roślina lecznicza, jak i warzywo.

jest rośliną wieloletnią, wyrasta do wysokości 63-75 cm, tworzy rozety o średnicy 50-60 cm. Liście są odziomkowe, długoogonkowe, nieparzystopierzaste, o 7-25 listkach podłużnie sercowatych lub okrągłojajowatych, ząbkowanych, mają barwę sinozieloną. Kwiaty obupłciowe lub jednopłciowe, promieniste, barwy różowej, bez korony, zebrane są w podłużne główkowate kwiatostany na szczytach rozgałęzionych pędów. Rośliny kwitną od czerwca do września, owocem są niełupki o kubkowatym hipancjum. Częścią użytkową są liście lub ziele. Skład chemiczny ziela krwiściągu mniejszego nie jest jeszcze dokładnie poznany. Wiadomo, że zawiera ono garbniki i związki flawonowe. Krwiściąg mniejszy jest typową rośliną przyprawową, dostarczającą surowca przyprawowego w postaci delikatnych liści o orzechowo-ogórkowym smaku i ostrym, przyjemnym zapachu. W kuchni jego ziele używane jest do sałatek, masła i sera ziołowego oraz warzyw, także zup-kremów, potrawek i ryb. Może być łączony z innymi ziołami, np. z estragonem, rozmarynem, pietruszką, trybulą, miętą. Jest wykorzystywany do aromatyzowania octu ziołowego, zimnych napojów i ponczów. Bogaty zestaw substancji biologicznie czynnych – takich jak saponiny, fitoncydy, flawonoidy, garbniki i substancje lotne – a także doniesienia naukowe na temat aktywności biologicznej surowca (przeciwnowotworowej, przeciwzakrzepowej, przeciwwrzodowej oraz przeciwdrobnoustrojowej), czynią krwiściąg mniejszy obiektem badań.