1.BUDOWA I POŁOŻENIE NEREK

Nerki – dwa narządy położone w przestrzeni zaotrzewnowej w jamie brzusznej.

-Filtrują i wydalają do moczu produkty przemiany materii.

- Mają biegun górny sąsiadujący z nadnerczem i biegun dolny

oraz dwa brzegi (boczny wypukły i przyśrodkowy wklęsły)

-dwie powierzchnie (przednia i tylnia)

-Na brzegu przyśrodkowym znajduje się wnęka nerki.

Na przekroju podłużnym nerki widnieją dwie warstwy:

– zewnętrzna zwana korą nerki i wewnętrzna

– rdzeń nerki.

Rdzeń układa się w postaci trójkątnych pól zwanych piramidami nerkowymi pomiędzy

które wchodzi kora tworząc tzw. słupy nerkowe.

Wcięcie brzegu przyśrodkowego nadające nerce jej charakterystyczny kształt

nazywa się wnęką nerkową.

Przez wnękę wchodzą do nerki naczynia nerkowe i moczowód.

We wnętrzu nerki, bliżej wnęki znajduje się miedniczka nerkowa,

która na zewnątrz przechodzi w moczowód a do wnętrza nerki rozgałęzia się na 2-3

kielichy nerkowe większe, które z kolei dzielą się na kielichy nerkowe mniejsze.

Te ostatnie w liczbie ok. 10 obejmują zaokrąglone końce piramid nerkowych

tworzących brodawki nerkowe.

NERKI:

- Mają biegun górny sąsiadujący z nadnerczem i biegun dolny

-oraz dwa brzegi (boczny wypukły i przyśrodkowy wklęsły)

-dwie powierzchnie (przednia i tylnia)

a).nerki (prawa i lewa) położone są na tylnej ścianie jamy brzusznej po

obu stronach kręgosłupa na wysokości od XII kręgu piersiowego do II lędźwiowego.

b).nerki przesuwają się przy głębokim wdechy oraz zajmują położenie nieco niższe w

pozycji stojącej niż leżącej .nerka prawa leży nieco niżej niż lewa.

c).w przekroju podłużnym nerki widnieją 2 warstwy: zewn. (kora nerki), wewn. (rdzeń nerki)

rdzeń układa się w postaci trójkątnych pół zwanych piramidami nerkowymi pomiędzy które

wchodzi kora tworząc tzw. słupy nerkowe.

2.WYTWARZANIE MOCZU, SKŁAD MOCZU

MOCZ-przezroczysta ciecz o barwie słomkowej lub jasnożółtej. zagęszczony ma barwę

ciemniejszą. brunatne zabarwienie (wirusowe zapalenie wątroby, żółtaczka)

Odczyn lekko kwaśny (pH=6) , może się zmieniac w zależności od diety np.przy

diecie wegetariańskiej może byc zasadowy.

SKŁAD:

woda,mocznik, inne związki azotowe (kreatynina, kwas moczowy, amoniak ),

sole min. głównie NaCl ,barwniki.

WYTWARZANIE MOCZU:

I. tętnica nerkowa doprowadza do nerki krew z mocznikiem, nadmiarem wody oraz innymi

zbędnymi i szkodliwymi substancjami.

II.krew z mocznikiem, nadmiarem wody oraz innymi zbędnymi i szkodliwymi substancjami

dostaje się do warstwy korowej kłębuszków nerkowych.

III.w kłębuszkach nerkowych następuje filtrowanie krwi

IV. w kanalikach nerkowych następuje resorpcja moczu pierwotnego- czyli wchłonięcie

z moczu pierwotnego do krwi cennych substancji (glukozy ,witamin, soli i minerałów,wody).

V.Z kanalików nerkowych wypływa mocz ostateczny i wpada do kanalików zbiorczych.

VI.Z miedniczek nerkowych mocz przedostaje się do moczowodów

choroby: zapalenie nerek, moczówka prosta, kamica nerkowa, rak nerki.

VII.Moczowodami mocz spływa do pęcherza moczowego.

VIII. przez cewkę moczową mocz wydalony na zewn. organizmu.

FUNKCJE NEREK:

-usuwanie z moczem szkodliwych produktów przemiany materii

-zatrzymywanie składników niezbędnych dla organizmu które ulegają przefiltrowaniu

do moczu pierwotnego (resorpcja)

-reguluje objętośc płynów ustrojowych

-wpływ na ciśnienie tętnicze krwi

-wpływ na prawidłową erytropoezę ( produkcja erytropoetyny)

-wpływ na równowagę kwasowo-zasadową (pH krwi) dzięki możliwości zakwaszania moczu

-wpływ na układ kostny przez produkcję aktywnych postaci witaminy D3

HIGIENA UKŁADU WYDALNICZEGO:

-dbanie o higienę zewn. części

-regularne oddawanie moczu

-odpowiednie nawadnianie organizmu

-unikanie przeziębień lędźwiowej części pleców.

UKŁAD MOCZOWY

-wydalanie z ustroju niepotrzebnych produktów przemiany materii i substancji szkodliwych

-utrzymanie stałości składu płynów ustrojowych.

3.MOCZOWODY, CEWKA MOCZOWA, PĘCHERZ MOCZOWY

MOCZOWÓD- spłaszczony przewód (odprowadzany jest z miedniczki nerkowej do pęcherza moczowego).

-wyróżniamy częśc brzuszną i miedniczną:

a).częśc brzuszna- biegnie zaotrzewnowo mniej więcej pionowo w dół po tylniej ścianie brzucha

b).częśc miedniczna- leży przy bocznej ścianie miednicy mniejszej zagina się ku przodowi ,środkowi.

-ściana moczowodu zbudowana jest z błony śluzowej, mięśniowej i zewnętrznej

BŁONA ŚLUZOWA- kształt gwiaździsty

BŁONA MIĘŚNIOWA- zbudowana z tkanki mięśniowej gładkiej, składa się z 3 warst (zewn, wewn, środkowa)

CEWKA MOCZOWA- kobiety

-dł. 3-5 cm i średnica 5-7 mm

-słóży wyłącznie do wyprowadzania moczu

-rozpoczyna się u ujścia pęcherza moczowego i kończy ujściem zewn na żołędziu prącia słóży

do wyprowadzania moczu i nasienia

-w cewce wyróżniamy 3 części : sterczową, błoniastą, gąbczastą

PĘCHERZ MOCZOWY- zbiornik do którego bez przerwy spływa mocz z obu moczowodów. z pęcherza mocz

wydalany jest na zewnątrz przez cewkę moczową.

a).leży poza spojeniem łonowym u mężczyzny z tyłu graniczy z odbytnicą a u kobiety z macicą i pochwą.

b).wyróżniamy dno ,trzon i szczyt

c).ściana zbudowana z błony zewnętrznej , mięśniowej i śluzowej

d).mięsień wypieracz moczu tworzy mięśniówka gładka oraz liczne włókna sprężyste

e).mięsień zwieracz pęcherza (zwieracz wewnętrznej cewki moczowej) - otacza okrężnie ujście wewn.

cewki moczowej oraz łączy z narządami sąsiednimi (gruczoł krokowy u mężczyzn ,pochwa u kobiet)

Antagonista do mięśnia wypieracza moczu.