WYCHOWANIE SEKSUALNE

Wychowanie seksualne - termin powstał w XX w. Jako przedmiot wprowadzono go po II wojnie światowej. Wielka Brytania i Szwecja zainicjowały ten przedmiot - wychowanie seksualne - jako przygotowanie do życia seksualnego autonomicznie ( w oderwaniu od małżeństwa i rodziny) z przewagą problematyki fizjologicznej i seksuologicznej.

Wychowanie populacyjne - koncentruje się na problematyce prokreacji albo w sensie jaskrawo antynatalistycznym (silny nacisk na znajomość i stosowanie antykoncepcji, akceptacja sterylizacji - model lansowany z myślą o powstrzymaniu przyrostu naturalnego w krajach słabo rozwiniętych) albo silnie pronatalistycznym (nadawanie urodzeniu dziecka rangi obowiązku patriotycznego; antykoncepcja krytykowana i redukowana do wybranych metod).

Przygotowanie do małżeństwa i życia w rodzinie - wiąże wychowanie seksualne głównie z przygotowaniem do pełnienia przyszłych ról małżeńskich i rodzicielskich.

Wychowanie do więzi międzyludzkiej - łączy wychowanie seksualne z ukształtowaniem humanistycznych postaw wobec drugiej płci , ukazuje że w relacjach seksualnych obowiązują normy istotne we wszystkich innych stosunkach międzyludzkich (odpowiedzialność, równouprawnienie, tolerancja, szacunek do życia).

Postawy wobec seksu:

- postawa restruktywna

- postawa permisywna

- tzw. "złoty środek"

Restruktywna postawa wobec seksualności zakłada by mówić jak najmniej, traktować seksualność jako zagrożenie destrukcyjne dla jednostki i społeczeństwa w związku z czym głównym celem staje się zapobieganie temu potencjalnemu złu.

Postawa permisywna charakteryzuje się tym, żeby mówić wszystko, akceptować głównie pozytywne wartości seksualności, uczyć człowieka czerpania radości z tej sfery życia.

"Złoty środek" to mówić tyle, ile trzeba w określonym momencie rozwoju człowieka, harmonijnie łączyć zapobieganie złu jednostkowemu i społecznemu z ułatwieniem ludziom korzystania ze wszystkich potencjalnych radości i satysfakcji jakiej niesie ze sobą seksualizm.

Seksualność odnosi się do płci, identyfikacji i roli płciowej, orientacji seksualnej, erotyki, przyjemności, intymności i różnorodności. Wyraża się i jest doświadczana wielowymiarowo: w myślach, fantazjach, pragnieniach, przekonaniach, postawie, wartościch, zachowaniach, praktykach, rolach i związkach emocjonalno-uczuciowych. Pozostaje pod wpływem czynników, biologicznych, psychologicznych, socjoekonomicznych, politycznych, kulturowych, etycznych, prawnych, historycznych, religijnych oraz duchowych. Dobrobyt fizyczny, psychiczny, emocjonalny i społeczny w zakresie seksualności warunkuje zdrowie seksualne. Modele zachowań seksualnych są kształtowane głównie przez wzorce identyfikacyjne płci i podejmowanie roli płci, wczesnodziecięcy trening emocji, trening zachowań społecznych oraz światopogląd religijny i zasady moralne.

Kulturowe uwarunkowania zachowań seksualnych

Zdrowie seksualne to dobrobyt fizyczny, psychiczny emocjonalny i społeczny w zakresie seksualności.

Na seksualność składa się 5 obszarów - rozwój fizyczny, psychiczny, socjalny i emocjonalny oraz zdrowie seksualne.

Prawa seksualne należą do uniwersalnych praw człowieka, bazujących na wolności, godności i równości wszystkich istot ludzkich.

Prawa seksualne

1) prawo do wolności seksualnej - możliwość wyrażania pełni potencjału seksualnego, wykluczenie wszelkich form przymusu seksualnego, wykorzystywania oraz nadurzyć na tle seksualnym.

2) prawo odrębności seksualnej, integralności oraz bezpieczeństwa seksualnego ciała - podejmowanie niezależnych decyzji dotyczących własnego życia seksualnego zgodnie z własną moralnością i etyką społeczną

3) prawo do prywatności seksualnej - możliwość podejmowania indywidualnych decyzji i zachowań w sferze intymnej w stopniu w którym nie naruszaja one praw seksualnych innych osób.

4) prawo do równości seksualnej - wolność od wszystkich form dyskryminacji niezależnie od płci, orientacji seksualnej, wieku, rasy, religii, niepełnosprawności fizycznej itp..

5) prawo do przyjemności seksualnej

6) prawo do emocjonalnego wyrazania seksualności

7) prawo do swobodnych kontaktów seksualnych - możliwość zawarcia związku małżeńskiego lub niezawierania go, przeprowadzenie rozwodu oraz ustanowienia innych opartych na odpowiedzialności form związków seksualnych

8) podejmowanie wolnych i odpowiedzialnych decyzji dotyczących posiadania potomstwa

9) prawo do informacji seksualnej opartej na badaniach naukowych

10) prawo do wyczerpującej edukacji seksualnej - proces całożyciowy

11) prawo do seksualnej opieki zdrowotnej

Sex - to ogół spraw związanych z życiem seksualnym, zespół cech biologicznych u kobiet i mężczyzn działających podniecająco na zmysły. Seks jest dziedziną życia ludzkiego.

Zachowania seksualne prawidłowe - są to różne zachowania heteroseksualne, dojrzałych partnerów, które są przez nich wzajemnie akceptowane i służą ich wspólnemu zadowoleniu, nie szkodzą zdrowiu i nie są sprzeczne z obowiązującym prawem. Cechą prawidłowego zachowania seksualnego jest możliwość równoczesnego spełnienia funkcji prokreacyjnej, psychologicznej, (zaspokojenia), i społecznej (utrwalenie więzi partnerskich).

Polaryzacja płci

1. Pierwszym znaczącym wpływem jest środowisko rodzinne. Duże znaczenie ma identyfikacja i naśladownictwo. Polaryzacja ma charakter interdyscyplinarny

2. Środowisko rówieśnicze - istnieje wiele poziomów - spotkanie płci.

a. utożsamienie i identyfikacja

b. poziom naśladownictwa i opozycji

c. p. "do i od" wobec drugiej płci ma charakter interdyscyplinarny

* włącza się ... (moja płeć, twoja płeć)

* rozwija się poczucie ..

3. Środowisko zawodowe, społeczne - spotkanie płci przebiega na poziomie werbalnym i niewerbalnym, świadomym, nieświadomym, komunikacji jawnej i metakomunikacji

Typy postaw wobec własnej płci

1) Postawa partnerska - własne JA traktuje się jako równe względem godności, wartości wobec JA innych

2) Postawa narcystyczna - własna płeć stawiana na piedestale wartości, oceniana jako lepsza. Druga płeć jako gorsza

3) Postawa negocjacji - postawa przynależności wzbudza bunt, zaprzeczenie, rozgoryczenie np. anoreksja, transseksualizm

4) Postawa ambiwalentna - pełna sprzeczność uczuć wobec własnej płci - co wynika z niskiej samooceny

Postawy wobec 2 płci (są przyczyną sprzeczności relacji)

1. Postawa partnerska - 2 płeć jest postrzegana jako równa własnej, ale odmienna w swojej psychoseksualnej specyfice (szacunek, godność, równe prawa, postawa horyzontalna: człowiek - człowiek)

2. Postawa wyższości - 2 płeć postrzegana jest jako niższa, gorsza, o niższych wartościach (antyfeminizm, ruchy emancypacyjne)

3. Postawa poznawcza - 2 płeć intryguje, zastanawia, przyjmuje się wobec niej postawę badacza

4. Postawa manipulacyjna - 2 płeć postrzegana jest jako użyteczna do realizacji własnych celów i potrzeb (seksualnych, matrymonialnych, rodzicielskich, władzy, awansów społecznych)

Uczuciowe przestrzenie między płciami

OTWARTOŚĆ - spokój, akceptacja, życzliwość, zaufanie, szacunek

OAZA - 2 płeć stanowi przestrzeń dla odpoczynku, relaksu; działanie, bezpieczeństwo, relaks, przestrzeń seksualna, relacje partnerów Mój świat = jego i jej świat

DOM - realizuje się potrzeby rodzicielstwa, stabilizacji życiowej; ważną rolę pełnią czynności opiekuńcze wobec dzieci, określony podział obowiązków, świat 2 płci jest odległy, mało znany, niejasny

INNY/OBCY Świat - 2 płeć jest zupełnie obca/niezrozumiała; różna kultury, orientacja homoseksualna

BURZA NAMIĘTNOŚCI - porządanie, burze seksualne/uczuć, utrata panowania nad sobą, 2 płeć jest uosobieniem seksualności, popędów erotycznych

FATAMORGANA - na 2 płeć patrzymy przez pryzmat myślenia życzeniowego; idealizacji wypełnionej marzeniami, życzeniami, złudzeniami. Przypisujemy 2 płci własne projekcje/syndrom różowych okularów.

KRYJÓWKA - 2 płeć to obcy/nieznany/groźny świat przed którym należy się bronić. Nieufność, charakterystyczna dla ludzi zamykających się we własnym świecie - ostrożność/ podejrzliwość.

WALKA - światy płci są w stanie wojny i rywalizacji, wysuwamy argumenty o wyższości własnej płci. Partner jako wróg, podstępny, zły, chęć panowania, urazy, uprzedzenia, negatywne doświadczenia.

LĘK - wypełniona irracjonalnym lękiem, poczuciem zagrożenia, ( u osób nieśmiałych, z kompleksami, nazwiskami)

WARUNKI KONIECZNE DO POWSTANIA RELACJI OSOBOWEJ W SPOTKANIU PŁCI

1. Miłość własnego JA

2. Postawy prospołeczne i altruistyczne

3. Umiejętność dostrzegania w każdym człowieku dobra, pokładów dobrej woli

4. Postawa tolerancji wobec człowieka

5. Przekonanie że cechy człowieka nie są niezmienne: nasze JA ma wpływ na możliwość zmian u drugiej osoby

6. Autentyczność, otwartość, dialog, współdziałanie

7. Umiejętność ujawniania uczuć i przeżyć

8. Dążenie partnerów do wszechstronnego rozwoju osobowości

TYPY OSOBOWOŚCI WYSTĘPUJĄCE U OBU PŁCI

OSOBOWOŚCI KOBIECE – ujawniają się wysokim poziomem podporządkowywania się, przyjacielskością, konformizmem, potrzebą bycia w grupie, rozmową z innymi, nawiązywaniem kontaktów słownych i poza słownych.

KOBIECY MĘŻCZYŹNI – często ujawniają niski poziom aspiracji, są bardzo liberalni, zamknięci w sobie.

KOBIECE KOBIETY – konformistyczne, podporządkowujące się, atrakcyjne, postawa ekstrawertyczna

OSOBOWOŚCI MĘSKIE – wysoki poziom dominacji, agresywność, egocentryzm, niski poziom lęku, podporządkowania, kierowanie się schematami męskości

MĘSCY MĘŻCZYŹNI – dominuje wewnętrzny system kontroli, konserwatyzm, atletyczna budowa ciała, podatność na picie alkoholu

MĘSKIE KOBIETY – ekstrawersja, potrzeba dominacji, wyrażania własnego zdania

OSOBY ANDROGENICZNE – ujawniają wyższy poziom socjalizacji, postaw prospołecznych, są częściej pozytywnie oceniane przez innych

ANDROGENICZNI MĘŻCZYŹNI – spokojni, pogodni, łagodni, uspołecznieni, identyfikujący się z niestereotypowymi poglądami

ANDROGENICZNE KOBIETY – bardziej uporządkowane, częściej wybierają nietypowe zawody, kwalifikacje, odnoszą sukcesy, uzewnętrzniają niepowodzenia, mocno zbudowane

OSOBY NIEZRÓŻNICOWANE – ujawniają niższy poziom potrzeby dominacji, socjalizacji, często wyalienowane, z negatywną samooceną – podatne na stresy

NIEZRÓŻNICOWANE KOBIETY – bierne, chwiejne emocjonalnie, podatne na nerwice, uzależnione od alkoholu

NIEZRÓŻNICOWANI MĘŻCZYŹNI – często identyfikują się z kobietami

KONCEPCJE DOTYCZĄCE ORIENTACJI SEKSUALNEJ

Do opisu identyfikacji płciowej używamy 4 komponentów:

1. płeć biologiczna (sex)

2. Tożsamość seksualna (gender identity)

3. Społeczne role płciowe (sex roles)

4. Orientacja seksualne (sexual orientation)

MODEL DWUBIEGUNOWY ORIENTACJI SEKSUALNYCH (wg. Freuda)

(To BI POWINNO znajdować się w środku tych dwóch kół ale nie potrafię tego zrobić – sorry)

JEDNOWYMIAROWY MODEL ORIENTACJI SEKSUALNEJ

(7 – STOPNIOWA SKALA KINGSEYA)

7 6 5 4 3 2 1 0

HOMO BI HETERO

Zaawansowana forma homoseksualizmu/przejściowa (na 3)

DWUWYMIAROWY MODEL ORIENTACJI SEKSUALNYCH

(STORM)

HETERO	BI
ASEKS	HOMO

Orientacja seksualna – wypadowa

ORIENTACJA SEKSUALNA – jest kompleksem zachowań, emocji, fantazji, zainteresowań, poziomu samoświadomości seksualnych i życiowych preferencji. Wszystkie te składniki ostatecznie decydują o wyborze partnera.

TRANSSEKSUALIZM, HOMOSEKSUALIZM

TRANSSEKSUALIZM – rozbieżność między poczuciem psychicznym płci a budową morfologiczno-biologiczną płcią socjalną (metrykalną), które odczuwane są jako obce i należące do płci przeciwnej

HERMAFRODYTYZM

HOMOSEKSUALIZM – w 1989 WHO wykreśliła homoseksualizm z listy zaburzeń – jest to wyłącznie, lub prawie wyłącznie ukierunkowanie zainteresowań i potrzeb seksualnych na osoby własnej płci.

Homoseksualizm to homoseksualność połączona z zachowaniem o homoseksualnym charakterze. (?:/)

Homoseksualista to osoba której pociąg płciowy jest wyłącznie lub prawie wyłącznie skierowany do osób własnej płci i która wyłącznie (lub prawie wyłącznie) i w ten sposób uzyskuje zadowolenie seksualne.

HOMOFOBIA – lęki przed cudzym/ lub własnym homoseksualizmem, uprzedzenie wobec seksualizmu.

I gr. Badań – essencjaliści – homoseksualizm jest wrodzony

II gr. Badań – konstruktywiści – homoseksualizm jest nabyty

Kształtowanie się orientacji homoseksualnej ; Etapy:

1. Uwrażliwienie – niejasna myśl poczucia bycia innym, spadek poczucia własnej wartości, zastępowanie zainteresowań hetero, zainteresowaniami artystycznymi; angażowanie się w potajemne relacje o romantycznym charakterze z osobami o tej samej płci

2. Pomieszana identyfikacja – może się pojawić na etapie dojrzewania – homoseksualizm zaczyna wyłaniać się ze świadomości chłopców ok. 17 r. Życia i u dziewcząt w 18 roku życia; może wystąpić zaprzeczenie czyli niedopuszczanie do świadomości; próba zmiany – eliminacje uczuć, fantazji; unikanie sytuacji i zachowań związanych z homoseksualnym pożądaniem; próba samookreślenia; akceptacja

3. Przyjmowanie i identyfikacja – definiowanie siebie jako homoseksualisty – wyjście z ukrycia; kobiety ok. 21-23; mężczyźni zwykle ujawniają się wcześniej

STRATEGIE PRZYJMOWANIA ORIENTACJI:

I KAPITULACJA – unikanie homoseksualnej aktywności z powodu zinternalizowanej homofonii i nienawiści wobec siebie

II PAJACOWANIE – pokazywanie się w stereotypowy powszechnie nieaprobowany sposób, prowokowanie negatywnych reakcji u społeczeństwa

III PASYWNOŚĆ – funkcjonowanie jako osoba heteroseksualna; ukrywanie swoich preferencji przed rodziną i przyjaciółmi, prowadzenie podwójnego życia

IV ZAANGAŻOWANIE – omijanie stereo typizacji poprzez afiliacje grupy mniejszościowej, ulga związana z przynależnością do świata.