Seminarium 2. Układ pokarmowy.

1. Co kontroluje przyjmowanie pokarmów ?

Ośrodek głodu i sytości w podwzgórzu.

2. Substancje działające na te ośrodki i ich działanie.

Glukoza- pobudza ośrodek sytości

neuropeptyd Y- pobudza ośrodek głodu

leptyna – pobudza ośrodek sytości

CKK – pobudza ośrodek sytości

insulina – pobudza ośrodek głodu

3. Jak jest u ludzi otyłych z leptyną ?

Ośrodek sytości nie jest wrażliwy na leptynę, której stężenie we krwi ludzi otyłych utrzymuje się na wysokim poziomie.

4. Jak jest zbudowany układ trawienny pod względem mięśniówki ?

Z mięśni gładkich, z wyjątkiem 1/3 górnej przełyku i końcowego odcinka przewodu pokarmowego, które są zbudowane z mięśni poprzecznie prążkowanych

5. Co to daje, że jest mięśniówka gładka ?

Może być kontrolowana przez układ autonomiczny i czynniki humoralne.

6. Co musi być, aby zaszedł skurcz mięśni gładkich ?

Komórki rozrusznikowe, w których powstaje podstawowy rytm elektryczny BER.

7. Co to jest BER i jak powstaje ?

Podstawowy rytm elektryczny. Powstaje w wyniku napływu jonów Ca2+ do wnętrza tych komórek w wyniku czego generowana jest powolna depolaryzacja spoczynkowa.

8. Kiedy następuje skurcz ?

Na szczycie depolaryzacji komórek rozrusznikowych, gdy zostanie osiągnięty potencjał progowy.

9. Opisać przyjmowanie pokarmu.

Pokarm stały dostaje się do jamy ustnej → obróbka mechaniczna → żucie → mieszanie pokarmu ze śliną i wstępne trawienie → połykanie → w II fazie połykania zaczyna się fala perystaltyczna

10. Gdzie znajduje się ośrodek żucia i ośrodek połykania ?

w tworze siatkowatym rdzenia przedłużonego

11. Fazy połykania.

- ustna – dowolna

- gardłowa - odruchowa

- przełykowa – odruchowa

12. Opisz fazy połykania.

USTNA

- skurcz mięśnia poprzecznego języka i m. bródkowo- językowego –> z języka powstaje „łyżeczka” , na którym ułożony jest kęs pokarmowy

- wciśnięcie kęsa do cieśni gardła

- oddzielenie gardła od : jamy nosowej ¹, dróg oddechowych ², jamy ustnej ³

1- podniesienie i napięcia podniebienia miękkiego

2 - uniesienie krtani i przykrycie jej przez nagłośnię

3 – zbliżenie łuków podniebiennych

GARDŁOWA

- skurcze mięśni okrężnych gardła : zwieraczy gardła: górnego, środkowego i dolnego

- rozluźnienie zwieracza gardłowo- przełykowego

- przesunięcie pokarmu przez gardło

- skurcz zwieracza gardłowo- przełykowego

- przesuniecie krtani ku dołowi

- rozszerzenie szpary głośni

- obniżenie i zwiotczenie podniebienia miękkiego

- oddalenie łuków podniebiennych od siebie

W TEJ FAZIE ZACZYNA SIĘ FALA PERYSTALTYCZNA

FAZA PRZEŁYKOWA

- podrażnienie receptorów błony śluzowej → impulsy aferentne z receptorów przez nn. V. IX, X → ośrodek połykania w tworze siatkowatym → impulsy eferentne przez nn. : V, VII, IX, X, XII → mięśnie gardła i przełyku

13. Jakie są rodzaje śliny ?

- surowicza – najwięcej w śliniance przyusznej

- śluzowa – w śliniance podjęzykowej

- mieszana śluzowo- surowicza – w śliniance podżuchwowowej

14. Co wpływa na wydzielanie śliny ?

- odruchy warunkowe i bezwarunkowe

- myślenie o pokarmie

- zapach

- kontakt mechaniczny pokarmu z błoną śluzową jamy ustnej

- tyroksyna, hormon wzrostu, kortyzol

15. Na czym polegają odruchy bezwarunkowe ?

Wydzielanie śliny na skutek bodźców kojarzonych z przyjmowaniem pokarmów, pozornie z nim niezwiązanych, np. błysk swiatła i jednoczesne podawanie pokarmu psu powoduje, że na sam błysk światła u psa dojdzie do wydzielania śliny

16. Funkcje śliny.

- ochronna : rozpuszczanie i wypłukiwanie resztek pokarmowych, buforowanie drażniących substancji, zabijanie bakterii, nawilżenie jamy ustnej, protekcja i regeneracja błony śluzowej,

- trawienna – zlepianie cząsteczek pokarmowych w kęs, trawienie skrobi pod wpływem ptialiny (amylazy ślinowej), wypłukiwanie cząsteczek pokarmowych z powierzchni języka, co ułatwia kontakt pokarmów z receptorami smakowymi,

17. Jaka jest objętość śliny wydzielana w ciągu 1 minuty ?

Podstawowa – 0,33-0,5 mL/min

pobudzenie pokarmem – 1,5- 2,3 mL/ min

18. Skład śliny.

- woda – 99%

- składniki nieorganiczne : Na+, K+, Ca2+, Cl-, HCO3-

- składniki organiczne : białko i mucyny (enzymy, białka osocza, mucyny, substancje grupowe krwi, lizozym, EGF- czynnik wzrostu naskórka)

19. Jaki jest mechanizm wydzielania śliny ?

Ukł. Przywspółczulny : Ach (substancja P, VIP) → receptory M → cyklaza guanylowa → cGMP → wydzielanie śliny wodnistej, wzmożenie metabolizmu ślinianek, rozszerzenie naczyń krwionośnych, skurcz komórek mioepitelialnych

ukł. Współczulny : aminy katecholowe (adrenalina, nonadrenalina, dopamina) → receptory beta → cyklaza adenylanowa → cAMP → zwiększenie metabolizmu ślinianek, zmiany w przepływie krwi, skurcz komórek mioepitelialnych, skurcz naczyń krwionośnych; mało śliny, gęsta

20. Jaka jest funkcja żołądka ?

- gromadzenie pokarmów

- wyjaławianie pokarmów

- trawienie pokarmów- głównie białek

21. Jaką czynność skurczową wykazuje żołądek ?

- zmiany napięcia mięśniówki

- fala perystaltyczna – w części odźwiernikowej jest najsilniejsza

22. Co to skurcze głodowe ?

- gdy jest pusty żołądek

- związane z aktywnością nerwów błędnych,

23. Co wpływa na pobudzenie skurczów żołądka ?

- n. X – nasila skurcze

- hormony : gastryna

- Ach

- jony Ca2+

- alkohol i kawa

24. Co wpływa na hamowanie wydzielania soku żołądkowego ?

- somatostatyna

- sekretyna

- cholecystokinina

25. Wymień hormony jelitowo- żołądkowe.

Gastryna, cholecystokinina, sekretyna, motylina, VIP, GIP, somatostatyna, grelina, glukagon, PP, enteroglukagon

26. Które hormony mają najsilniejsze działanie kurczące żołądek ?

- motylina i gastryna

27. Jakie komórki występują w błonie śluzowej żołądka i co produkują ?

- komórki okładzinowe – HCl, woda, czynnik wewnętrzny IF (wiąże witaminę B12)

- komórki główne - pepsynogen

- komórki śluzowe – śluz

28. Jak wyglądają komórki okładzinowe ?

Mają pofałdowaną powierzchnię.

29. Jaka ilość soku żołądkowego jest wydzielana w ciągu doby ?

3 L

30. Jakie jest pH soku żołądkowego ?

ok. 1,5

31. Jaki jest skład soku żołądkowego ?

HCl, pepsyna, woda,

32. Fazy wydzielania żołądkowego :

- głowowa – 20%

- żołądkowa – 70%

- jelitowa – 10%, treść pokarmowa przechodzi do 12-cy

33. Czym są komórki G ?

- komórki należące do rozsianych pojedynczych komórek endokrynnych (APUD)

- wydzielają gastrynę

- w odźwierniku

34. Jaką czynność skurczową wykazuje jelito cienkie ?

- skurcze odcinkowe (wahadłowe) – umożliwiają mieszanie pokarmu z sokiem jelitowym

- skurcze perystaltyczne – umożliwiają przesuwanie się pokarmu

35. Jaką czynność skurczową wykazuje jelito grube ?

Prócz skurczów odcinkowych i perystaltycznych również skurcze masowe- nagły zanik haustracji w poprzecznicy i zstępnicy

36. Co wyzwala skurcze żołądka ?

- Ach, subst. P, VIP

- sploty Auerbacha i Meissnera

37. Wymień transmitery działające w splotach ?

- pobudzające- serotonina, ACh

- hamujące- GABA

38. Zestawienie substancji działających w przewodzie pokarmowym

Enzym	Hormony żoł-jelitowe	Związki uwalniane ze splotów nerwowych
		transmitery	Substancje mózgowe	opioidy	Czynniki podwzgórzowe
Pepsyna amylaza	Gastryna CCK motylina VIP GIP glukagon	Ach serotonina GABA	Substancja P NPY neurotoksyna	Enkafaliny endorfiny	SRIF somatostatyna GnRH TRH
F. trawienna	f. wydzielnicza f. motoryczna

39. Co uchodzi do jelita cienkiego?

- sok trzustkowy

- żółć

- sok jelitowy

40. Co zawiera sok trzustkowy ?

- enzymy : amylaza trzustkowa, lipaza, elastaza, nukleaza, fosfolipaza, kationy : K+, Na+, aniony HCO3- i Cl-, trypsyna, chymotrypsyna, karboksypeptydaz A i B

41. Jakie hormony wpływają na wydzielanie soku trzustkowego ?

- CCK- pobudza najsilniej

- sekretyna – powoduje wydzielanie soku zasadowego bogatego w HCO3-

42. Na czym polega czynność zewnątrzwydzielnicza trzustki ?

Na wydzielaniu soku trzustkowego

43. Skład żółci :

kwasy żółciowe, barwniki żółciowe, woda, cholesterol, fosfolipidy, elektrolity, białko

44. Funkcje żółci ?

Emulgacja – rozbicie kropel tłuszczu na mniejsze, w celu zwiększenia ich powierzchni kontaktujacej się z enzymami lipolitycznymi

45. Z czym związane są barwniki żółciowe ?

- w osoczu z albuminami

- w wątrobie łączone z kwasem glukuronowym i w takiej postaci wydzielane do żółci

46. Co zawiera sok jelitowy :

enzymy, wodę, elektolity, śluz, …

47. Co to jest odruch żołądkowo- krętniczy ?

- związany z n. błednym

- odpowiada za opróżnianie żołądka wskutek otwarcia zastawki między żołądkiem a 12-cą

48. Jaka jest funkcja jelita grubego :

- zwrotne wchłanianie wody, elektrolitów, kwasów żółciowych, bilirubiny, witamin

- wytwarzanie witamin przez bakterie jelitowe

- formowanie mas kałowych

49. Co to są skurcze masowe ?

Skurcze występujące w jelicie grubym, obejmujace bardzo duży odcinek jeliat, pojawiające się co kilka godzin, umożliwijące przesuwanie się mas kałowych w jelicie grubym

50. Defekacja:

- następuje w wyniku odruchu defekacyjnego

- powstaje w wyniku podrażnienia mechanoreceptorów

- ma charakter odruchu śródściennego i rdzeniowego

- ośrodek defekacyjny w cz. krzyżowej rdzenia kręgowego

- odruch śródścienny – podświadomy – polga na wzmożeniu ruchów perystaltycznych zstępnicy, esicy. Odbytnicy

- odruch śródścienny jest wzmacniany przez odruch rdzeniowy- dowolny – drogą nerwów miednicznych – powoduje wzmożenie perystaltyki obwodowej części jelita grubego i ruchów masowych → przesunięcie kału do bańki odbytnicy

- następnie dochodzi do odruchowego skurczu mieśni tłoczni brzusznej i przepony miednicznej

- głęboki wdech i wzmożenie tłoczni brzusznej przy zamkniętej głośni → zwiększenie ciśnienia śródbrzusznego

51. Funkcje wątroby :

- filtracyjna – oczyszczanie krwi z toksyn, produktów trawienia

- produkcja białek osocza – albuminy, globuliny alfa i beta

- termoregulacja

- zewnątrzywydzielnicza – żółć- trawienie

- magazyn glikogenu, witamin A, D, B12

- czynniki krzepnięcia krwi : fibrynogen, protrombina, czynnik VII, IX, X

- detoksykacyjna

- przetwarzanie toksycznego amoniaku w nietoksyczny mocznik

- metabolizm lipidów- B-oksydacja

- metabolizm aminokwasów- reakcje transaminacji

52. Co wpływa na przepływ krwi przez wątrobę ?

- nn. Trzewne (NIE- błędny)

- od pozycji ciała- największy przepływ w pozycji leżącej