INFLACJA

1. Definicja

Inflacja- jest to zjawisko długotrwałego wzrostu średniego poziomu cen w gospodarce, jest zjawiskiem charakterystycznym dla nierównowagi gospodarczej.

2. Cele i funkcje

Przyczyny- Przyczyny inflacji są różne. Mogą one tkwić w polityce pieniężnej, kredytowej, budżetowej i inwestycyjnej w dysproporcjach gospodarczych, w spadku wartości waluty krajowej w stosunku do walut zagranicznych, we wzroście cen surowców czy paliwa i energii na rynku światowym.

Do najważniejszych możemy zaliczyć:

*nadmierna - w porównaniu z podażą dóbr - ilość pieniądza w gospodarce,

*kłopoty finansowe państwa i konieczność finansowania deficytu budżetowego,

*nadmierny wzrost płac w gospodarce,

*znaczny wzrost cen surowców energetycznych np. wzrost cen ropy naftowej

*ograniczenie podaży dóbr np. zboża z powodu nieurodzaju, ropy naftowej w związku z *ograniczeniami limitów wydobycia przez OPEC,

*wysokie obciążenia podatkowe,

*nadmierna ilość monopoli w gospodarce,

Skutki inflacji

*spadek wartości niezabezpieczonych oszczędności (pieniądze w tzw. "kieszeni" oraz na nisko oprocentowanych lokatach bankowych - a’vista),

* brak stabilności w prowadzeniu działalności gospodarczej,

* naciski pracowników na wzrost płac,

* spadek wartości i zaufania do pieniądza,

* rozbieżność pomiędzy planowanymi a rzeczywistymi zyskami,

* wyższe dochody nominalne,

* ograniczenie produkcji,

* utrudnienia w rozliczaniu transakcji zagranicznych,

3. Podział oraz ważniejsze grupy.

W zależności od przyczyn wywołujących zjawiska inflacyjne wyróżnia się:

inflację popytową, w której przyczyną wzrostu cen jest nadmierny popyt w stosunku do istniejącej podaży. Nazywana jest również inflacją pieniężną ze względu na nadmierną ilość pieniądza w obiegu.

inflację kosztową, w której przyczyną wzrostu cen są rosnące koszty produkcji.

inflację strukturalną, której przyczyną jest niedostosowanie struktury produkcyjnej do zmieniających się potrzeb nabywców. Inflacja strukturalna ma charakter inflacji popytowo - kosztowej.

W zależności od natężenia procesów inflacyjnych rozróżnia się:

inflację pełzającą, gdy wzrost cen nie przekracza kilku procent rocznie, nie powodująca zakłóceń w przebiegu procesów gospodarczych, poddająca się kontroli

inflację kroczącą, gdy wzrost cen wynosi kilkanaście procent, wywołująca określone zachowania podmiotów gospodarczych, zaczyna się wymykać spod kontroli

inflację galopującą, gdy procent wzrostu cen wyraża się liczbą dwucyfrową i mogą powstawać napięcia o charakterze społeczno - gospodarczym (np. strajki), osłabienie systemów motywacyjnych, zahamowanie wzrostu gospodarczego.

hiperinflacja, gdy następuje szybka (często błyskawiczna) utrata wartości pieniądza i gwałtowny wzrost cen spowodowany na ogół inflacjogennym finansowaniem przez państwo wydatków budżetowych.

4. Metody badania

Inflacja mierzona jest jako procentowa zmiana indeksu cen. Procent ten jest określany jako stopa inflacji lub indeks wzrostu cen. Najpopularniejszym okresem pomiarowym dla inflacji jest okres 1 roku. W Polsce najczęściej używanym indeksem inflacji jest indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych. Inflacja nie jest z reguły mierzona na wszystkich produktach dostępnych w gospodarce. Oszacowuje się ją na podstawie mniejszej grupy dóbr, która w swojej budowie ma reprezentować ogół dóbr występujących w gospodarce. Tę grupę dóbr nazywamy koszykiem dóbr.

Miernikiem inflacji jest stopa inflacji, która jest procentową zmianą poziomu cen, liczoną według wzoru:

poziom cen w roku bieżącym - poziom cen w roku poprzednim/poziom cen w roku poprzednimx100%

5. Stan praktyczny.

Inflacja powszechnie występuje w światowej gospodarce. W różnych krajach występuje ona z różnym natężeniem. Niski poziom inflacji (kilkuprocentowy) uznawany jest przez większość ekonomistów za korzystny dla gospodarki, dlatego też banki centralne na świecie próbują utrzymywać inflację na takim właśnie niskim poziomie.

7. Główne sposoby tworzenia w praktyce.

Czynniki wystąpienia inflacji kosztowej leżą po stronie podaży. Na przykład, inflacja pchana przez koszty może być spowodowane poprzez odcięcie dostaw ropy naftowej z importu w przypadku wojny lub niepokojów politycznych. Wówczas konkurowanie o ograniczoną podaż wpływa na wzrost cen ropy naftowej. Innym przykładem jej powstania może być ograniczenie dostaw żywności, na przykład zboża z powodu nieurodzaju. Może ona również wynikać wskutek wzrostu płac, któremu nie towarzyszy jednoczesny wzrost wydajności pracy albo też wynika z ustalenia cen przez monopole i oligopole. Wówczas produkcja zostaje ograniczona albo fizycznie, albo dlatego, iż wyższe ceny zmniejszają popyt na dane dobro. Konkurencja pomiędzy konsumentami powoduje ogólną podwyżkę cen. Inflacja kosztowa ma charakter kumulacyjny, a to za sprawą "spirali cen i płac".

8. Rozwój i przyszłość

Najnowsza projekcja inflacji i PKB, która jest częścią „Raportu o inflacji”, została zaprezentowana na konferencji prasowej 2 lipca. Wnioski są dla uczestników rynku budujące – w przeciągu kilku najbliższych lat nie przewiduje się załamania naszej gospodarki. PKB ma rosnąć średniorocznie do 2012 roku o około 3 procent. Inflacja powinna kształtować się w granicach 2,4 - 3,5 procent z tendencją rosnącą. Nie zaszkodzi to jednak w utrzymaniu się w przedziale wyznaczonym przez cel inflacyjny. Założenia makroekonomiczne przyjęte w projekcji, są zgodne z „Założeniami projektu budżetu państwa na rok 2011