KAZUSY

1.Przewodniczący rady nadzorczej spółki akcyjnej zawarł samodzielnie w imieniu spółki umowę dostawy surowców za 200 000 zł. Po zawarciu umowy dostawca wysłał do zarządu oraz do rady nadzorczej spółki pismo z prośba o potwierdzenie umowy zawartej przez Przewodniczącego. Co powinni odpowiedzieć zarząd i rada nadzorcza? Jakie roszczenia i w stosunku, do kogo przysługują dostawcy?

2. Prezes zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością zawarł samodzielnie w imieniu spółki umowę
   dostawy surowców za 200 000 zł. Zgodnie z umową spółki do zawarcia umowy o wartości przekraczającej
   150 000 zł wymagane jest złożenie oświadczenia przez dwóch członków zarządu łącznie. Kiedy o tym
   postanowieniu dowiedział się dostawca, wysłał do zarządu spółki pismo z prośba o potwierdzenie umowy
   zawartej przez Prezesa. Co powinien odpowiedzieć zarząd? Jakie roszczenia i w stosunku, do kogo
   przysługują dostawcy?

3. Prezes zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością zawarł w imieniu spółki umowę dzierżawy
   przedsiębiorstwa (zgodnie ze statutem przysługiwało mu prawo samodzielnej reprezentacji spółki).
   Umowa ta, zgodnie z art. 228 k.s.h. wymaga zgody walnego zgromadzenia. Prezes jednakże zgody takiej
   nie posiadał. Kiedy o braku zgody dowiedział się dzierżawca, wysłał do zarządu spółki pismo z prośba o
   potwierdzenie umowy zawartej przez Prezesa. Co powinien odpowiedzieć zarząd? Jakie roszczenia i w
   stosunku, do kogo przysługują dostawcy?

4. Prezes zarządu spółki akcyjnej zawarł w imieniu spółki umowę dostawy surowców za 2 000 000 zł.
   (zgodnie ze statutem przysługiwało mu prawo samodzielnej reprezentacji spółki). Zgodnie ze statutem
   spółki, do zawarcia umowy o wartości przekraczającej 500 000 zł. wymagana jest zgoda rady nadzorczej.
   Prezes jednakże zgody takiej nie posiadał. Kiedy o braku zgody dowiedział się dostawca, wysłał do zarządu
   spółki pismo informujące, że ze względu na brak zgody odstępuje od umowy dostawy. Co powinien zrobić
   odpowiedzieć zarząd, jeżeli uważa umowę za korzystną?

5. Kazimierz chciał kupić samochód. Znalazł korzystną promocje dla firm i aby z niej skorzystać podpisał się na umowę jako prezes nieistniejącej w rzeczywistości spółki akcyjnej „Autko SA.". Cenę zapłacił przelewem ze swojego konta. Kiedy przelew zobaczył właściciel salonu sprawdził, czy w Krajowym Rejestrze Sądowym jest zarejestrowana widniejąca na umowie spółka. Kiedy jej nie znalazł, odmówił wydania Kazimierzowi samochodu do czasu uiszczenia różnicy między ceną promocyjna a zwykłą. W międzyczasie Kazimierz zawarł ze swoją żona umowę spółki jawnej „autko s.j." i w czasie sporu dowodził, że pomylił się tylko co do oznaczenia spółki. Proszę ocenić zasadność argumentacji obu stron.

6. Spółka cywilna „Dom", której wspólnikami są Tadeusz, Jerzy, Marta i Zofia kupiła nieruchomość. Kogo należy wpisać do księgi wieczystej jako właściciela?

Art. I7k.s.h.:

§ l. Jeżeli do dokonania czynności prawnej przez spółkę ustawa wymaga uchwały wspólników albo

walnego zgromadzenia bądź rady nadzorczej, czynność prawna dokonana bez wymaganej uchwały jest

nieważna.

§ 2. Zgoda może być wyrażona przed złożeniem oświadczenia przez spółkę albo po jego złożeniu, nie

później jednak niż w terminie dwóch miesięcy od dnia złożenia oświadczenia przez spółkę. Potwierdzenie

wyrażone po złożeniu oświadczenia ma moc wsteczną od chwili dokonania czynności prawnej.

§ 3. Czynność prawna dokonana bez zgody właściwego organu spółki, wymaganej wyłącznie przez umowę

spółki albo statut, jest ważna, jednakże nie wyklucza to odpowiedzialności członków zarządu wobec spółki

z tytułu naruszenia umowy spółki albo statutu.

2. Spółka jawna prowadząca działalność w zakresie obrotu nieruchomościami nabyła żarówkę
w celu oświetlenia swego lokalu. Po wkręceniu żarówki okazało się, że nie świeci. Spółka
jawna wystąpiła do sprzedawcy z roszczeniem wynikającym z ustawy o sprzedaży
konsumenckiej. Oceń stan prawny. W jaki sposób zmieniłaby się sytuacja, gdyby nabywcą żarówki nie była spółka jawna, lecz osoba fizyczne prowadząca działalność gospodarczą?

3. Spółka partnerska obrała jako swą firmę znak przedstawiający czerwony trójkąta w żółtym polu. Sąd rejestrowy zakwestionował tak obraną firmę. Czy miał rację?

4. Co stanowi rdzeń, co dodatki obowiązkowe a co dodatki fakultatywne w następujących przykładach?

a. Waldemar „Walduś" Kiepski, CUDOTWÓRCA

b. Kowalski i Kowalski. Położne. Spółka partnerska. Z nami każdy poród to

przyjemność.

d. ARCANSAS. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. ~

7. Dwaj przedsiębiorcy działający na rynku cukierków obrali sobie firmę „Słodycze — spółka akcyjna". Przedsiębiorca B, jako drugi rejestrujący swą działalność, uzyskał zgodę na obranie takiej samej firmy od przedsiębiorcy A. Sąd wpisał tak obrana firmę do KRS. Oceń poprawność decyzji sądu?

11. Waldemar Kiepski - przedsiębiorca - prowadzi sklep pod firmą „Waldemar Kiepski - sklep

monopolowy". Taką samą działalność pragnąłby rozpocząć także Ferdynand Kiepski. Czy Waldemar może sprzeciwić się obraniu przez Ferdynanda firmy w brzmieniu — „Ferdynand Kiepski - sklep monopolowy"?

12. Spółka akcyjna obrała sobie następującą firmę - „Mieszko I. Spółka Akcyjna". Sąd zwrócił
się do tej spółki o wykazanie związków Mieszka I z działalnością lub powstawaniem firmy
oraz okazaniem zgody jego potomków. Oceń zasadność postępowania Sądu.

1 7. Antoni K. oraz Marian M. prowadzili wspólni działalność handlową w formie spółki z o.o. Marian M. znany był doskonale w środowisku kupiecki i słynął z nieskazitelnego charakteru, dzięki jego udziałowi z przedsięwzięciu działalność handlowa przynosiła znaczne dochody. Marian K czując zbliżającą się śmierć sporządził testament, w którym do całości spadku powołał swego kuzyna Lucjana M. pominął natomiast milczeniem swą żonę i dwójkę dzieci 16 i 20 letnie córki. Po śmierci Mariana M. Antoni K. postanowił wprowadzić nazwisko Mariana M. do firmy ich spółki nazwisko Mariana M. W tym celu zwrócił się o zgodę do spadkobiercy Mariana - Lucjana M. Ten wyraził zgodę. Oceń stan prawny.

18. Ustępując ze spółki z o.o. Marian M. zgodził się na używanie nadal w firmie spółki jego nazwiska. Zgodę wyraził na piśmie. Dwa miesiące po ustąpieniu ze spółki Marian M. zmarł. Jego spadkobiercami zostały dzieci - 16 i 20 letnie córki. 20 - letnia córka oświadczyła, że nie życzy sobie, aby spółka nadal działała pod firmą zawierająca nazwisko jej zmarłego ojca. 16- letnia córka nie ma nic przeciwko używaniu nazwiska przez spółkę. Nie sprzeciwia się temu także żyjąca żona Mariana M. Oceń stan prawny!

22. Marian M prowadził działalność gospodarczą w zakresie handlu dewocjonaliami. Firma
jego brzmiała „Marian M. - usługi nie z tej ziemi" Po śmierci Mariana M. jego
spadkobierca - Waldemar K. zaprzestał prowadzenia działalności w podanym zakresie,
zachowując jednak niezmienioną firmę rozpoczął działalność w branży agencji
towarzyskich. Oceń stan prawny? czy sytuację należałoby ocenić inaczej gdyby nastąpiło przejście przedsiębiorstwa w drodze czynności inter vivios i Marian M. wycofał się z działalności gospodarczej?

23. Spółka „Walduś. Spółka Akcyjna" prowadzi przedsiębiorstwo pod tą samą nazwą. Oprócz
tego spółka ta prowadzi jeszcze dwa inne przedsiębiorstwa. W wyniku decyzji o
ograniczaniu działalności spółka postanowiła zbyć przedsiębiorstwo „Walduś. Spółka
Akcyjna". Przedsiębiorstwo to nabyła inna spółka — „Ferdek. Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością". Oceń stan prawny

24. Spółka A zawarła w swej firmie część firmy spółki B. Wykorzystana cześć firmy spółki B
stanowiła ten składnik firmy, który umożliwiał identyfikację spółki B na rynku, a co za tym
idzie - nasuwał doskonałe skojarzenia odnośnie jakości produktu. Spółka B wystąpiła
przeciwko spółce A z roszczeniem o zaniechanie naruszania prawa do swej firmy, na co
spółka A podniosła, że wykorzystując jedynie część firmy nie naruszyła prawa do całej
firmy spółki B.

Oceń zasadność twierdzeń obydwu spółek.

1. KONSUMENCI

Ratio ochrony - konsument jako strona słabsza musi mieć zrównane szansę w stosunkach z profesjonalistą, dysponującym m.in. znacznie lepszą wiedzą

I. Art. 22¹ kc - Za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej

bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową
II. USTAWA i dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (tekst jednolity)

Art. -4. Ilekroć w ustawie jest mowa o:

11 „konsumencie” - rozumie się przez to osobę, która zawiera umowę z przedsiębiorcą w celu bezpośrednio niezwiązanym z działalnością gospodarczą:

Pojmowanie konsumenta analogicznie jak w uchylonym art. 384 § 3 kc

POPRZEDNIO - art. 383 § 4 kc - za konsumenta uważa się osobę, która zawiera urnowe z przedsiębiorcą w celu bezpośrednio niezwiązanym z działalnością gospodarczą

- § 3 pkt 2 rozporządzenia RM z dnia 30 maja 1995 r w sprawie szczegółach warunków zawierania i wykonywania umów sprzedaży rzeczy ruchomych z udziałem konsumentów - konsument - każdy, kto nabywa towar dla celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą.

Obecnie - znaczne zawężenie pojmowania konsumenta - wykluczono wszystkie osoby prawne i ułomne osoby prawne

Przeciwko zawężeniu - prof. Wojciech Jan Katner - SPP, tom 7 -

Nie ma znaczenia, z kim konsument wchodzi w stosunek cywilno - prawny. Dookreślenie tego podmiotu następuje w przepisach szczególnych - np. w ustawie o sprzedaży konsumenckiej, w ustawie timescheringowej.

Koncepcje konsumenta

1. Konsument - każdy, kto nabywa rzecz dla własnych potrzeb, bez zamiaru dalszej
   odsprzedaży

2. Konsument - ten, kto nabywa rzecz dla siebie, pod warunkiem, że transakcja nie
   dochodzi do skutku pomiędzy przedsiębiorcami

3. Konsument - ten, kto, zaspokaja swe potrzeby - rodzinne, domowe -nie należy do tej
   kategorii profesjonalista.

2,PRZEDSłĘBIORCY 2.1. POJĘCIE

Art. 4„ ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. - o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U.

2004/173; łS07) – def. Przedsiębiorcy-w rozumieniu ustawy - osoba fizyczna, osoba prawna,

jednostka organizacyjna mające zdolność prawna - wykonująca we własnym innemu działalność

gospodarczą. Za przedsiębiorców uznaję się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

Art. 3. Przepisów ustawy nie stosuje się do działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa. leśnictwa i rybactwa śródlądowego, a także wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turysto w. Art. 2. Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły

Art., 43¹ kc - osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 33¹ kc. prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.

Szerszy zakres niż na gruncie ustawy o swobodzie - kc obejmuje także podmioty, które nie pospadają pod ustawę o swobodzie.

Pojęcie przedsiębiorcy - dwa kryteria:

- podmiotowe: osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 33'kc - zatem także spółki kapitałowe w organizacji,

- funkcjonalne: cechy uznawane za charakterystyczne dla przedsiębiorcy - prowadzenie we własnym imieniu działalności gospodarczej lub zawodowej Działalność

- gospodarcza— zob. art. 2 ustawy o swobodzie gospodarczej — nie wystarczy sam zamiar prowadzenia działalności gospodarczej, działalność zarobkowa — mająca przysporzyć zysk przedsiębiorcy, działalność zorganizowana i ciągła

Wydzierżawienie przedsiębiorstwa- właściciel traci przymiot przedsiębiorcy, zyskuje go dzierżawca.

Działalność zawodowa - np. wolne zawody

Dla statusy przedsiębiorcy nie jest konieczne posiadanie przedsiębiorstwa - częste jest to np. w przypadku wolnych zawodów

We własnym imieniu — samodzielność w sensie prawnym i faktycznym Przedsiębiorstwo - art. 55^ł kc

2.2 FIRMA

UWAGA: art. 5 5¹ pkt l kc - nazwa przedsiębiorstwa - odróżnić to od firmy!!!

Zasadnicza zmiana wprowadzona przez nowelę do kc- KAŻDY przedsiębiorca działa pod firmą, a me tylko spółki

Firma - przysługuje podmiotowi od chwili, w której stał się przedsiębiorcą—nie zależne jest to od jakichkolwiek przesłanek administracyjno - prawnych.

FIRMA - nazwa, pod którą przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą lub handlową czyli występuje w obrocie

FUNKCJE - indywidualizuje przedsiębiorcę w obrocie.

Firma — brzmienie słowa, nie można tworzyć firm trójwymiarowych lub dwuwymiarowych, trzeba posługiwać się firmą w pełnym brzmieniu — skrótów można używać tylko wtedy, gdy ustawa na to zezwala Czym innym jest natomiast zamieszczanie w firmie skrótów-to wolno

Firma - rdzeń (np. imię i nazwisko os. fizycznej) i dodatki obowiązkowe (np. określenie formy prawnej działalności) oraz dodatki fakultatywne

1988.06.14 wyrok SN II CR 367/87 OSP 1990/W32S glosa aprobująca: Kępiński M. OSP 1990/9/328

Między znakiem towarowym a nazwą przedsiębiorstwa (firmą), jak również między gospodarczymi i prawnymi funkcjami obu łych instancji występują istotne różnice. O ile znak towarowy służy do odróżniania określonych rodzajów towarów pochodzących z okręconego przedsiębiorstwa, to nazwa (firma) indywidualizuje przedsiębiorstwo w obrocie prawnym.

2002.11-14 wyrok s.apel. I ACa 480/02 OSA 2003/6/21

w Warszawie

Firma jest nazwą pod którą spółka prowadzi przedsiębiorstwo, jednocześnie jest nazwa, oznaczeniem samej spółki, służy identyfikacji osoby prawnej, odróżnieniu jej od innych osób. Zmiana brzmienia firmy nie powoduje zmiany samego podmiotu prawa, który zachowuje swój dotychczasowy byt, tożsamość. Mamy ^v takim przypadku do czynienia z identycznością podmiotu, jego ciągłością, a zmienia się li tytko samo jego oznaczenie, które me powoduje zmian materialno prawnych w stosunkach z osobami trzecimi. Spółka, •zgodnie z treścią art. 26 § 2 k.h. może pozywać i być pozwaną pod firmą jednakże stroną postępowania w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego <art. 64 i nast. j jest sama spółka handlowa, a nie jej firma stanowiąca tylko nazwę spółki. Ewentualna zmiana brzmienia firmy nie wpływa na sytuacje materialnoprawną strony.

USTAWA

z dnia 14 lutego 2003 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw¹'

(Dz. U. z dnia 24 marca 2003 r.)

Art. 7, I. Przedsiębiorcy dostosują swe firmy do przepisów ustawy, o której mowa w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, terminie 4 lat od dnia wejścia ustawy w życie.( tj. od dnia 25 września 2003 r.}

2. W razie niemożności dostosowania używanej firmy do przepisów ustawy, o której mowa w art., l. w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, sąd rejestrowy, na wniosek przedsiębiorcy złożony iv terminie wskazanym w ust. i. rozstrzyga o dopuszczalności zachowania dotychczasowej firmy w całości tub z niezbędnymi zmianami. Orzeczenie sadu powinno zapaść nie później niż w ciągu 5 łat od dnia wejścia ustawy w życie.

ZASADY prawa firmowego

l. Zasada jedności fumy - art. 43⁶ kc

2 zasada prawdziwości firmy - brzmienie firmy me może być niezgodne ze stanem

faktyczny i prawnym - art. 43³ § 2 kc

3. Zasada jawności firmy - zgłoszenie firmy do rejestru i występowanie w obrocie pod własną firmą - art. 43² § 2 kc

4. zasada ciągłości firmy - art. 43 i art. 43⁸ kc

5. zasada wyłączności firmy - każda nowa firma powinna odróżniać się od innych firm wpisanych do rejestru. Art. 43³ kc § 1 kc

Odróżnić - szyldy i znaki towarowe od firmy

Spółki handlowe

Art. 24. § 1 Firma spółki jawnej powinna zawierać nazwiska lub firm} {nazwy wszystkich wspólników albo

nazwisko albo imię (nazwę) jednego albo kilku wspólników oraz dodatkowe oznaczenie "spółka jawna".

§ 2- Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu "sp. j."

art. 90 § 1 - Firma spółki partnerskiej powinna zawierać nazwisko co najmniej jednego partnera, dodatkowe

oznaczenie "i partner" bądź "i partnerzy* albo "spółka partnerska" oraz określenie wolnego zawodu

wykonywanego w spółce.

§ 2. Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu "sp.p.⁸

§3.Finoy z oznaczeniem "i partner" bądź "i partnerzy" albo "spółka partnerska" oraz skrótu "sp.p." może używać tylko -spółka partnerska.

6. Art. 104 § 1. Firma spółki komandytowej powinna zawierać nazwisko jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie "spółka komandytowa".

§ 2. Dopuszczalne jest używanie w obrocie .skrótów"sp.k.¹¹

§ 3, jeżeli komplementariuszem jest osoba prawna spółki komandytowej powinna zawierać pełne brzmienie firmy (nazwę tej osoby prawnej z dodatkowym orzeczeniem "spółka komandytowa". Nie wyklucza to zamieszczenia nazwiska komplementraiusza, który jest osobą fizyczną.

§ 4. Nazwisko komandytariusza me może być zawieszone w firmie spółki. W przepadku zawieszenia nazwiska lub firmy (nazwy) komandytariusza w firmie spółki, komandytariusz ten odpowiada wobec osób trzecich tak jak komplementariuszy.

8. Art. 127. § 1 Firma spółki komandytowo-akcyjnej powinna zawierać nazwiska jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenia „ spółka komandytowo-akcyjna”

§ 2. Dopuszczalne jest ożywanie w obrocie skrótu "S.K.A."

§ 3 Jeżeli komplementariuszem jest osoba prawna, firma spółki komandytowo-akcyjnej powinna zawierać pełne brzmienie firmy (nazwy) tej osoby prawnej z dodatkowym oznaczeniem „spółka komandytowo-akcyjna”. Nie wyklucza to zamieszczenia nazwiska kompelemntariusza, który jest osobą fizyczną.

§ 4. Nazwisko albo firma {nazwa) akcjonariusza nie może być zamieszczane w firmie spółki. W przypadka zamieszczenia nazwiska albo firmy (nazwy) akcjonariusza w firmie spółki akcjonariusz ten odpowiada wobec osób trzecich tak jak komplementariusz.

11Art. 160 § 1 Firma spółki może być obrana dowolnie: powinna jednak zawierać dodatkowe oznaczenie "spółka z ograniczoną odpowiedzialnością".

§ 2, Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu "spółka z o .o." lub "sp. z o.o.*

14. Art. 305. § 1. Firma spółki może być obrana dowolnie: powinna zamierać dodatkowe oznaczenie „spółka akcyjna".

§ 2- Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu "S.A."

Prawdziwość firmy — art. 43³ kc

Ochrona funkcji identyfikacyjnej firmy.

Odmienność firmy — charakter obiektywny — nie ma znaczenia czy przedsiębiorcy zgadzają się na używanie podobnych firm.

Ograniczenie zakazu tylko do tego samego rynku — ustalać to stosownie do okoliczności - może to być kraj, województwo, kilka województw - kryterium pomocnicze - prowadzenie działalności na określonym obszarze

1956.03.03 orzeczenie SN D C 2564/35 OSN(C) 1936/10/396

Uwaga:. Teza częściowo nieaktualna

1. Dodatki do łamy .spółki 2 ogr. odp.. oznaczające pokrewieństwo spójników, powinny odpowiadać prawdzie; niedopuszczalny zatem jest dodatek Urazu firmie wyrazu 'bracia", jeżeli spólnicy są braćmi.

2. Oznaczenie firmy spółki jawnej, której sp ó hukami są osoby tego samego nazwiska wspólnym mianem "bracia'' bez podania przynajmniej pierwszej liter}' imienia jednego lub kilku spójników. me indywidualizuje dostatecznie dane firm i nie czyni zadość wymaganiom art- 28 § 1 k. h.

Niebezpieczeństwo wprowadzenia w błąd - wiąże się głównie z fakultatywnymi dodatkami do

firmy.

Wprowadzanie w błąd -kryterium — umiejętność rozpoznawania przeciętnego uczestnika obrotu.

Potencjalnego nabywcy towarów,

1997.03.25 wyrok SN IIICKN 11/97 OSNC 1 997/9/1 26

glosa częściowo aprobująca: Kępiński M. OSP 1997/1 2/229 glosa częściowo krytyczna: Mik B. PS 2WO/3/1 1 i

Badanie i ustalanie, czy umieszczony w firmie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wyraz "bank" został użyty w kontekście, z którego jednocześnie wynika, że spółka ta me wykonuje czynności bankowych {art. 101 ustaw- z dnia 31 .stycznia 1989 r. – Prawno bankowe; jedn.. tekst: Dz. U. z 1992 r. Nr 72. poz. 359 ze zm). -<k»k0aywaae jest z punktu widzenia osoby przeciętnego nabywcy (odbiorcy) usług (towarów) tejże spółki i zwykłych warunków działalności gospodarczej oraz powinno uwzględnić w szczególności; przedmiot działania spółki wpisany do rejestru handlowego. krąg rzeczywistych i potencjalnych odbiorców, a także brzmienie .skrótu firmy.

Firma - nie może zabierać dodatków zakazanych przez prawo, choćby me wprowadzały one w błąd — zob. zakazy z art. 58 kc, dodatków zastrzeżonych monopolem dla niektórych osób prawnych, zastrzeżonych dla określonych osób.

Firma osoby fizycznej - art. 43⁴ kc

Podanie imienia i nazwiska — oblig. (Rdzeń), dodatkowo — inne określenia — nie mogą wprowadzać w błąd.

Firma osoby prawnej - art. 43⁵ kc

Chodzi o wszystkie osoby prawne - nie tylko kapitałowe spółki handlowe lecz także spółdzielnie,

przedsiębiorstwa państwowe.

W nazwie – nie powinno być elementów reklamy

1994.04.15 wyrok s.apeł I ACr 156/94 OHA 1994/10/52

w Gdańsku

glosa aprobująca: Micek. Rejent 1 995/7 -S/109 przegląd orzeczn.: Kaliński M. Pr.P. Wart 200 1/2/3 l

Jeżeli w art. 101 pkt 5 Prawa wekslowego przewiduje się konieczność określania 'nazwiska osoby", to w odniesieniu do osób prawnych remitent powinien być zindywidualizowany w wyniku wskazania m.in. jego "'nazwy handlowej” czyli firmy w rozumieniu art. 26 w nast. Kodeksu handlowego.

1991.10,22 wyrok s.apel IACr 400/9(9 Wokanda i 992/J/27

n- Poznaniu

Firma, pod którą prowadzi swoje przedsiębiorstwo powód, ma w stosunkach prawnych w jakie wchodzi, takie znaczenie, jakie dla osoby fizycznej przedstawia jej nazwisko. Firma indywidualizuje osobę prawną, a przy tym osoba prawna - ze względu na prowadzoną działalność - ma innego rodzaju cechy wyróżniające takie op. jak solidność czy jej przeciwieństwo, z czym łączy się łatwość zbytu towarów i uzyskiwania kredytu, względnie trudności w tym zakresie.

Z tego względu oznaczenie firmy powinno być takie, by wykluczało pomyłki, o która spółkę chodzi w danym wypadku. Ochrona firmy dobra osobistego jest. jak z tego wynika, szersza niż ochrona podyktowana potrzebą bronienia się przed konkurencją. Odmienne rozumienie art.- 43 w zw. z art. 23 kc prowadziłoby do tego, że podmioty gospodarcze, zwłaszcza, spółki nie mogłyby skutecznie bronić się przed utratą renomy. jaka posiadają. Składniki firmy osoby prawnej -- nazwa (rdzeń) + określenie formy prawnej (składnik obligatoryjny) + określenie dowolnie obrane (składnik fakultatywny)

Używanie w firmie nazwiska osoby fizycznej - tylko wtedy, gdy służy podkreśleniu związków

tej osoby z przedsiębiorcą.

Nie wydaje się by zakaz odnosił się do postaci historycznych

1932.05.12 orzeczenie SN R\v 785/32 OSP 1932/1/330

Kto ma prawo używania cudzego nazwiska we firmie swego przedsiębiorstwa nie może zabronić osobie noszącej to nazwisko umieszczenia tego nazwiska w jej firmie.

Zgoda - nie jest ani czynnością rozporządzającą ani zobowiązującą, lecz upoważniającą -może jej udzielić, zatem małoletnie dziecko osoby, której nazwisko ma być użyte w firmie bez zgody osoby dorosłej

Jeżeli dana osoba nie żyje i nie ma małżonka i dzieci — nie ma konieczności ochrony jej dobra osobistego w postaci imienia i nazwiska - można, zatem ożywać tego w firmie

Firma oddziała osoby prawnej— art. 43" kc

Pełna nazwa osób, prawnej + „oddział" + wskazanie miejscowości

Nie odnosi się przepis do oddziałów tworzonych przez przedsiębiorców — osoby fizyczne.

Zmiana firmy - art. 43' kc

Ujawnienie w rejestrze.

ODRÓŻNIĆ od tego sytuacje, w której przedsiębiorca musi wyeliminować z firm}, określony człon, gdyż

zaczął on wprowadzać w błąd,

Nazwisko byłego wspólnika - art. 43^S kc

Samo usłanie członkostwa w przedsiębiorstwie -- nie prowadzi do obowiązku zmiany firmy

pierwszeństwo zasad} ciągłości przed zasadą prawdziwości — ale konieczna zmiana, gdy firma zaczyna

wprowadzać w błąd.

Zachowanie dotychczasowego brzmienia firmy wymaga ZGODY ustępującego pismo ad

probationem. W razie śmierci ustępującego - konieczna jest zgoda (pismo) małżonka i dzieci - zgoda

łączna (NIE spadkobierców).

Pogląd (Popiołek)- zgoda małżonka i dzieci nie jest konieczna, gdy wspólnik ustąpił i zgodził się na

używanie w firmie jego imienia i nazwiska a potem zmarł.

Prawo posługiwania się firmą z nazwiskiem osoby - dotyczy tylko sytuacji kontynuowania działalności —

wraz ze zmiana przedmiotu działalności konieczna jest zmiana firmy.

Następca prawnv - tak Inter vivos jak i mortis causa - odmiennie Michał Wyrwiński - tylko następstwo

prawne w drodze dziedziczenia — inna wykładnia kolidowałaby z art. 43 § l kc

Zgoda na posługiwanie się nazwiskiem - w każdej chwili odwołana, niezależnie od tego. czy doszło do

naruszenia dobra osobistego osoby zainteresowanej.

§ 3 - tylko pośrednio związany z prawem firmowym!

Zakaz zbycia firmy - art. 43 kc

Prawo do firmy - prawo podmiotowe związane nierozerwalnie z przedsiębiorca

Urnowa zbycia firmy - bezwzględnie nieważna - art. 58 § l kc

Niedopuszczalne obciążenie prawa do fumy innym prawem

Odróżnić od tego czynności upoważniające do posługiwania się firma - pod warunkiem, że nie wprowadza w błąd

Nie mylić tego ze zbyciem przedsiębiorstwa wraz z jego nazwą - gdy nazwa przedsiębiorstwa pokrywa

się z jego nazwą - nabywca powinien dążyć do zmiany nazwy przedsiębiorstwa — por. art. 43'^x J 2 k e

Naruszenia prawa do firmy- art- 43^l0 kc FIRMA- DOBRO OSOBISTE przedsiębiorcy.

Prawo do firmy — przysługujące przedsiębiorcy prawo podmiotowe, osobiste, o charakterze bezwzględny, skuteczne erga omnes.

Autonomiczna ochrona w oderwaniu od art. 24 kc - wyłączono zastosowanie tego przepisu. -odmiennie. Piasecki w Suplemencie do KC. Komentarz (red, Pietrzykowski) - można korzystać z ochrony przewidzianej w przepisach o ochronie dóbr osobistych. W grę wchodzi powództwo o świadczenie i o ustalenie, określone w art 189 kpc. Prawo do firmy wygasa z ustaniem bytu prawnego przedsiębiorcy Ochrona firmy - przesłanki.

a. Naruszenie lub zagrożenie prawa do firmy

b. Bezprawność naruszenia - DOMNIEMANA
d. Ochrona OBIEKTYWNA - niezależna od winy

Instrumenty ochrony prawa do firmy:

1. Roszczenie o powstrzymanie się od naruszeń

2. Roszczenie o usunięcie skutków naruszeń

3. Roszczenie o złożenie oświadczenia określonej treści

4. Roszczenie o naprawienie szkody majątkowej

5. Roszczenie wydanie korzyści przez osobę która naruszyła

1934,11.50 orzeczenie SN H C 1744/34 OSN{C) 1935/5/218

1. Oznaczenie cudzą firmą wyrobów swojego przedsiębiorstwa jest nieprawne używaniem firmy.

2. Używanie cudzej firmy na oznaczenie wyrobów swojego przedsiębiorstwa podpada pod pojecie nieuczciwej konkurencji przez szkodzenie przedsiębiorcy za pomocą czynów, sprzecznych z obowiązującymi przepisami, w
   szczególności przepisem przepisami art. 27 u. h.

3. Naruszeniem prawa do znaku towarowego jest bezprawne oznaczenie znakiem obcego przedsiębiorstwa
   towarów jedynie tego rodzaju, dla jakich nastąpiło zgłoszenie rejestracji 2aafcii.

Źródłem naruszeń może być także reklama, nieuprawnione zawłaszczenie firmy w całości łub w

części

1998.10.28 wyrok SN HCKN25/98 OSNC 1999/4/80

glosa aprobująca: Włodarczyk W. PiP 20UG/8/109

przegląd orzeczn.: Robaczyński W. PS 2<HH)/łO/70

glosa aprobująca: Stefanicki R. PPH 2000/12/43

Naruszenie nazw, osoby prawnej jako jej dobra osobistego może nastąpić w razie używania przez nieuprawnionego nie tylko pełnej nazwy . ale i jej części, jeżeli ta część spełnia w sposób "wystarczający funkcję indywidualizującą osobę prawną. która umożliwia jednoznaczną identyfikującą tej osoby i jej odróżnienie od innych podmiotów dlatego, że tworzące cześć nazwy oznaczenie ma samo w sobie dostateczna moc dystynktywną.

8. Burmistrz małego miasteczka znany z przykładnego trybu życia zostaje (bez swojej zgody)
   sfotografowany w czasie urlopu na Majorce w niedwuznacznej sytuacji ze swoją sekretarką. Zdjęcie
   to pojawia się w ogólnopolskim czasopiśmie w reklamie biura podróż}⁷ „Marzenie" połączone ze
   sloganem reklamowym: „Odmień swoje życie!". Biuro uzasadnia reklamę powołuiąc się na
   okoliczność, że burmistrz ze względu na swoją funkcję jest osobą publiczną, a ponadto nie
   rozminęli się z prawdą, ponieważ burmistrz odmienił swoje życie - wkrótce po urlopie w istocie
   ożenił się ze swoja sekretarką. Jakie roszczenia przysługują burmistrzowi? Oceń ich zasadność.

9. W trakcie akcji ratunkowej przy pożarze budynku mieszkalnego zostaje nakręcony film
   dokumentalny. W kilku ujęciach pojawia się postać uczestniczącej w akcji ratunkowej znanej
   modelki. Po pierwszej telewizyjnej emisji filmu modelka zażądała zaprzestania emisji oraz zapłaty
   od autora filmu 10 ooo zł — wygląda na nim tak niekorzystnie, że fotograficy przestali korzystać z
   jej usług. Oceń zasadność roszczeń modelki.

10. Andrzej zamierza opublikować swoją autobiografię. W tekście książki zawarte jest m.in. zdanie
    odnoszące się do jego wieloletniej partnerki życiowej Natalii: jest neurotycznym babsztylem, bez
    wypicia butelki wódki nie jest w stanie przeżyć jednego dnia.

a) Po wydaniu książki Natalia przychodzi do adwokata pytając, czy może żadaćb)

wycofania nakładu z księgarń oraz odszkodowania w wysokości 15 ooo zł. - ponieważ tyle właśnie zarobił jej były przyjaciel na publikacji swojej biografii.

c) Natalia dowiaduje się o wspomnianym pasażu od swojej znajomej pracującej w wydawnictwie
i składa pozew w sądzie zawierający żądanie zaniechania rozpowszechniania książki.

Oceń, jakie roszczenia przysługują Natalii i które z nich mogłyby być uzasadnione?

d) Czy okolicznośće) , że Natalia krótko potem udowadnia w wywiadzie, że nie spożywa
alkoholu, ponieważ jest na niego uczulona ma jakiś wpływ na jej roszczenia

f) Czy okolicznośćg) , że informacja o spożywaniu znacznej ilości alkoholu okazała się prawdziwa, miałaby wpływ na roszczenia Natalii?

16. W lipcu 2002 r. miesięcznik "D.H." w zeszycie nr (...) opublikował "Dowcipy o Murzynach".
    Redaktorem naczelnym miesięcznika jest Szczepan, a wydawcą Iwona. Publikacja została
    opatrzona komentarzem wstępnym następującej treści "Dziś śmiejemy się z Murzynów. Wcale to
    nie oznacza, że jesteśmy rasistami i nie lubimy czarnoskórych ludzi. Po prostu - śmialiśmy się już z
    tylu tematów, a teraz przyszła kolej na Murzynów". W treści dowcipów opublikowanych w tym
    numerze miesięcznika znalazły się takie określenia jak "lwy polują na dziczyznę", "Ty pieprzony
    czarnuchu" oraz wielokrotnie użyto wyrazu "czarnuch" na określenie Murzyna. Samuel jest
    obywatelem Kamerunu i w okresie ukazania się przedmiotowego numeru miesięcznika "D.H." był
    studentem zamieszkałym i studiującym w L. Po przeczytaniu gazety wniósł do sądu pozew o
    ochronę dóbr osobistych. Oceń stan prawny.

17. Do Jana, właściciela nocnego baru „u Kowalskiego", nie cieszącego się dobrą sławą zgłaszają się
    często osob\' o nazwisku Kowalski z roszczeniami o zmianę lokalu. Kowalscy czują się urażeni
    ponieważ wiele osób sądzi, że to one są właścicielami nocnego baru. Jan twierdzi, że jego firma jest
    zarejestrowana i nikt nie może mu nic zrobić. Jakie roszczenia przysługują przeciwko Janowi
    Kowalskiemu? Oceń ich zasadność.

wybrane przepisy ust. o prawie autorskim i prawach pokrewnych

Art. 78 ust. i

Twórca, którego autorskie prawa osobiste zostały zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania. W razie dokonanego naruszenia może także żądać, aby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności aby złożyła publiczne oświadczenie o odpowiedniej treści i formie. Jeżeli naruszenie było zawinione, sąd może przyznać twórcy odpowiednią sumę pieniężną tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę lub - na żądanie twórcy - zobowiązać sprawcę, aby uiścił odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez twórcę cel społeczny.

Art. 81

1. Rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. W braku wyraźnego
   zastrzeżenia zezwolenie nie jest wymagane, jeżeli osoba ta otrzymała umówioną zapłatę za pozowanie.

2. Zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku:

i)osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji

publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych,

2)osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza.

Art. 83

Do roszczeń w przypadku rozpowszechniania wizerunku osoby na nim przedstawionej oraz rozpowszechniania korespondencji bez wymaganego zezwolenia osoby, do której została skierowana, stosuje się odpowiednio przepis art. 78 ust. i; roszczeń tych nie można dochodzić po upływie dwudziestu lat od śmierci tych osób.