W rachunkowości grupuje się koszty w przekrojach:

1. Rodzajowym (zespół 4)

‘Zużycie materiałów i energii’

‘Usługi obce’

‘Podatki i opłaty’

‘Wynagrodzenia’

‘Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia ..’

‘Amortyzacja’

‘Pozostałe koszty’

2. Funkcjonalnym (kalkulacyjnym) (wg.faz, miejsc powstawania, produktów)

‘Działalność podstawowa,

‘Działalność pomocnicza’

‘Wydziałowe’

‘Zakupu’

‘Ogólnego zarządu’

‘Sprzedaży’

Układ rodzajowy

Zużycie materiałów i energii - zużycie:

• materiałów podstawowych - surowców, materiałów, półfabrykatów,

• materiałów pomocniczych - oleje, smary, paliwo, itp.,

• opakowań stanowiących część produkowanych wyrobów,

• materiałów służących do pakowania sprzedanych wyrobów i towarów,

• materiałów budowlanych, technicznych, części zapasowych,

• materiałów gospodarczych, biurowych, reklamowych,

• paliw,

• książek, wydawnictw, druków,

• energii cieplnej, elektrycznej, wody, itp.,

• wartość materiałów nie przechodzących przez magazyn a zaliczanych bezpośrednio w koszty.

Usługi obce

• transport,

• remonty i konserwacje,

• wynajem nieruchomości,

• usługi komunalne, łączność, informatyka, projekty,

• usługi związane z produkcją roślinną

Podatki i opłaty

• podatki obciążające koszty działalności (od środków transportu, nieruchomości, VAT nie podlegający zwrotowi, akcyza, itp),

• opłaty na rzecz organów administracji centralnej i terenowej (w tym skarbowe),

• opłaty notarialne i sądowe,

• opłaty za korzystanie ze środowiska (niesankcyjne).

Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia na rzecz pracowników

• składki ZUS,

• odpisy na ZFŚS,

• posiłki regeneracyjne,

• wydatki w zakresie bhp i ochrony zdrowia,

• szkolenia, odprawy pośmiertne.

Pozostałe koszty

• delegacje służbowe,

• ryczałty za samochód,

• opłaty za zezwolenia na przewozy i karnety TIR,

• ubezpieczenia majątkowe i osobowe,

• składki na rzecz organizacji do których przynależność jest obowiązkowa,

• wypłaty pieniężne na rzecz osób fizycznych (ekwiwalenty za narzędzia, stypendia fundowane, itp.).

Układ kalkulacyjny

Działalność podstawowa

koszty bezpośrednie

• zużycie materiałów,

• płace bezpośrednie z narzutami,

• koszty obróbki obcej,

• amortyzacja narzędzi i przyrządów specjalnych

Koszty wydziałowe

• energia napędowa do maszyn i urządzeń,

• konserwacja i remonty maszyn,

• zużycie materiałów na cele produkcyjne i utrzymanie ruchu,

• amortyzacja maszyn, urządzeń, budynków, narzędzi,

• ogrzewanie, oświetlenie, utrzymanie czystości,

• ubezpieczenia rzeczowe,

• koszty zarządzania wydziałem,

• koszty szkolenia, BHP, kontroli jakości.

Koszty zarządu

• utrzymanie komórek zaopatrzenia, zbytu,

• utrzymanie magazynów, biur, budynków biurowych, placów,

• utrzymanie straży przemysłowej, biur konstrukcyjnych, laboratoriów,

• koszty badań i analiz, prób jakości,

• opłaty pocztowe,

• koszty reprezentacji i reklamy,

• szkolenia zawodowe,

• koszty działalności socjalno-bytowej (hotele, stołówki, bufety,..),

• płace z narzutami zarządu i administracji,

• podróże służbowe,

• podatki (od nieruchomości, środków transportu, …),

• opłaty administracyjne, skarbowe, notarialne, itd.,

• koszty przestoju całego zakładu.

Koszty zakupu

• transport

• opakowania

• składowania w trakcie przesyłki

• płace wraz z narzutami za przeładunek, załadunek, wyładowanie

• usługi spedycyjne

• ubezpieczenia w transporcie

Koszty sprzedaży

• opakowania

• załadunek, przeładunek, rozładunek

• transport towarów, produktów,

• usługi spedycyjne,

• ubezpieczenia transportowe,

• podatek akcyzowy naliczony przy sprzedaży,

• koszty napraw gwarancyjnych.

1. każdy koszt był, jest lub będzie się wiązał z wydatkiem,

2. nie każdy wydatek będzie wiązał się z kosztem,

3. koszty mogą wystąpić wcześniej, równolegle lub później niż wydatek, np.

• przy gotówkowym zakupie materiałów wydanych bezpośrednio do zużycia wydatek i koszt występują jednocześnie,

• podczas gotówkowego zakupu materiałów składowanych w magazynie, najpierw występuje wydatek, a potem koszt (podczas wydania materiałów bezpośrednio do zużycia),

• w przypadku gdy zakupione materiały zostały już wydane do zużycia, ale nie dokonano jeszcze za nie zapłaty, wówczas wcześniej wystąpi koszt, a potem wydatek.

• spłacenie rat kredytów,

• rozchodowanie środków pieniężnych o charakterze strat nadzwyczajnych,

• wpłaty do budżetu podatków, które nie posiadają znamion kosztów (podatek od towarów i usług VAT),

• wypłaty różnego rodzaju pożyczek oraz zaliczek.