Prawo administracyjne

24.11.2013

Zasada jawności- organy administracji publicznej są obowiązane do należytego i wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływna to by strony i inni uczestnicy postępowania nie ponieśli szkody z powodu nieznajomości prawa w tym celu są zobowiązane do udzielania niezbędnych wyjaśnień i wskazówek, ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania. W szerszym zakresie zasada jawności administracyjnej jako element zasady publicznego udostępniania informacji przez admnistarcję pojawiła się na gruncie Konstytucji z 1997 roku. Zgodnie z Konstytucją obywatel ma prawo do uzyskania informacji o działalności oragnów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcję publiczną. Prawo to obejmuje także informacje o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego, a także innych podmiotów w jakim zakresie wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem skarbu państwa. Prawo do uzyskiwania informacji obejmuje dostęp do dokumentów oraz wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z wyborów powszechnych z moźliwością rejestracji dźwięków lub obrazów. Prawo do informacji nie ma charakteru bezwzgędnego, gdyż na gruncie Konstytucji przewiduje się, że prawo to może być ograniczone jednak wyłącznie w drodze ustawy i tylko ze względu na ochronę wartości wymienionych w kontekście Konstytucji, np. prawa wolnościowe, ochrona porządku publicznego, ochrona bezpieczeństwa.

Zasada demokratycznego państwa prawnego- zgodnie z art. 2 Konstytucji RP Polska jest demokratycznym państwem prawnym urzeczywistniającym zasadę sprawiedliwości społecznej. Z tej regulacji wyprowadzona jest dyrektywa poszanowania wolności praw obywateli przy równoczesnym założeniu prymatu prawa. W doktrynie wskazuje się szereg zasad mających swe źródła w przyjęciu koncepcji demokratycznego państwa prawnego: zasada trójpodziału władzy, praworządności, sprawiedliwości społecznej.

Zasada równości wobec prawa- zgodnie z Konstytucją RP wszyscy są wobec prawa równi, wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. Nikt nie może być dyskryminowany zarówno w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny. Uzupełnieniem tej zasady jest treśc art. 33 Konstytucji RP zgodnie, z którym kobieta i mężczyzna w RP mają równe prawa w życiu rodzinnym, politycznym, społecznym i gospodarczym. Równość wobec prawa powinna być postrzegana w dwóch aspektach: po pierwsze jako równość w stanowieniu prawa, a po drugie równość w stosowaniu prawa.

Zasada centralizacji i decentralizacji- pojęcia te odnoszone są do ustroju administracji publicznej, do jej struktury oraz rodzajów powiązań łączących w jej ramach rozmaite podmioty. W modelowym ujęciu centralizacja to taki system organizacji administracji publicznej, w którym władza i zadania skoncentrowane są na najwyższym szczeblu. We współczesnych państwach centralizacja polega na skoncentrowaniu władzy na najwyższym szczeblu przy równoczesnym przeniesieniu części zadań na funkcjonowanie bądź terytorialnie wyodrębnionych podmiotów niższego szczebla stanowiące część aparatu administracyjnego podmiotu, któremu służy władza. Czynniki sprzyjające centralizacji to przede wszystkim małe rozmiary organizacji zarządzanej, zawartośc terytorialna, względnie stabilne otoczenie, relatywnie niski poziom kwalifikacji uczestników, pracowników danej instytucji.

Decentralizacja jest opartą na prawie samodzielnością działania w sferze realizacji zadań publicznych, jest systemem organizacji administracji publicznej, w którym poszczególne podmioty mają wyraźnie określone kompetencje realizowane w sposób samodzielny podlegający jedynie nadzorowi weryfikacyjnemu kompetentnych podmiotów. Zdecentralizowanie struktury administracji publicznej charakteryzuje brak podporządkowania hierarchicznego.

Cechy centralizacji administracji publicznej:

0. ścisłe wyodrębnienie prawne zadań i kompetencji,

1. możliwość dekoncentrowania zadań i kompetencji,

2. hierarchiczne podporządkowanie, na które składa się zależność osobowa i służbowa.

Zalety centralizacji:

0. spójność i jednolitość działań administracji,

1. większa dyscyplina w wykonywaniu administracji,

2. łatwość przenoszenia środków finansowych w skali całego kraju,

3. wyraźny układ obowiązków i uprawnień,

4. eliminacja sporów kompetencyjnych.

Wady centralizacji:

0. oderwanie miejsc podejmowania decyzji od miejsc ich realizacji, a w konsekwencji zanik samodzielności i gospodarności podmiotów terenowych,

1. ograniczony udział społeczeństwa w kształtowaniu i realizowaniu administracji

2. mała elastyczność w wykonywaniu administracji

Zalety decentralizacji:

0. zbliżenie podmiotu decydującego do załatwianej sprawy

1. Å‚atwiejsze kierowanie w ramach administracji

2. większa klarowność podziału zadań i kompetencji

Zasada kompetencyjności- kompetencja zdefiniowana może być jako zespół uprawnień podmiotu sprawującego funkcje publiczne dotyczące określonego normatywnie zakresu spraw, których podmiot ten ma prawa, ale również i obowiązki działania. Kompetencja ustanawiana jest przeważnie w przepisach ustrojowych. Zgodnie z zasadą kompetencyjności załatwienie określonej sprawy w określonej prawnie formie stanowić powinno obowiązek tylko jednego podmiotu administrującego odznaczającego się w danej sprawie właściwością miejscową, rzeczową i instancyjną. Każda zmiania kompetencji dokonywać sie powinna w drodze ustawy. Wyjątek od tej zasady stanowi możliwość przenoszenia kompetencji w drodze porozumienia administracyjnego. Porozumienie takie musi być opublikowane w Wojewódzkim Dzienniku Urzędowym.

Zasada efektywności działania administracji- zasada ta nie została nigdzie prawnie sformułowana ekspresis verbis. Znajduje swój wyraz w szeregu rozwiązań ustrojowych i proceduralnych. Dostrzegana jest np. w ustawach samorządowych, w środkach nadzorczych w postaci wprowadzenia zarządu komisarycznego, który ustanawiany jest razie nierokującej nadziei na szybką poprawę i przedłużajacego się braku skuteczności w wykonywaniu zadań publicznych.

Zasada procedury administracyjnej- ma charakter normatywny. Jej naruszenie jest traktowane jak naruszenie każdej innej normy prawnej. Mamy w jej ramach zasady:

0. zasada praworządności,

1. zasada uwzględniania interesu społecznego oraz słusznego interesu obywatela,

2. zasada pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa,

3. zasada udzielania informacji prawnej i faktycznej stronom i innym uczestnikom postępowania,

4. zasada czynnego udziału stron w postępowaniu,

5. zasada przekonywania,

6. zasada szybkości i prostoty postępowania,

7. zasada załatwiania spraw spornych w drodze ugody,

8. zasada pisemności,

9. zasada dwuinstancyjności postępowania,

10. zasada trwałości ostatecznych decyzji administarcyjnych,

11. zasada sądowej kontroli legalności decyzji administracyjnych.

Zasada zespolenia administracyjnego

Temat: Prawne formy działania administracji publicznej

!!!

Prawne formy działania administracji publicznej- określony prawem typ czynności podmiotu adminstrującego. Jest to dopuszczony przez prawo środek zastosowany przez podmiot administrujący dla realizacji zadania z zakresu administracji publicznej. Prawne formy działania adminstracji publicznej należy odróżnić od metod działania administracji publicznej. Metoda działania adminstracji oznacza styl załatwiania spraw z zakresu administracji. Zastosowanie każdej prawnej formy działania administarcji musi mieć swą podstawe prawną.

Podział prawnych form ze względu na różne kryteria:

0. ze względu na kryterium władzctwa:

władcze: akt normatywny, adminstarcyjny, generalny stosowania prawa, polecenie służbowe.

niewładcze: porozumienie administracyjne, umowy cywilne, działalność społeczno -organizatorską oraz niektóre czynności materialno- techniczne.

mieszane: ugoda administracyjna.

0. ze względu na usytuowanie podmiotu, na które nakierowane są działania administracji:

zewnętrzne: adresatami są podmioty administrujące, np: akt normatywny, administracyjny, umowy cywilne, umowy administracyjne.

wewnętrzne: akt generalny stosowania prawa, porozumienie administracyjne i polecenie służbowe.

0. ze względu na kryterium woli

prawne formy działania jednostronne

prawne formy działania dwustronne

0. ze względu na charakter prawny

czynności prawne

formy nie mające charakteru czynności prawnej