Układ oddechowqy budują:

-część przewodząca: jamy nosowe, zatoki przynosowe, gardło, tchawica, drzewo oskrzelowe

-oczyszczanie, klimatyzacja powietrza

-dzielli się na :

-górne drogi oddechowe: jama nosowa, jama ustna, gardło

-dolne drogi oddechowe:krtań, tchawica, drzewo oskrzelowe

-część oddechowa:oskrzeliki oddechowe, przewody pęcherzykowe, pęcherzyki płucne

-wymiana gazowa

JAMA NOSOWA

-Przedsionek nosa

-pierwsze 1,5 cm jamy nosowej

-pokryty skórą

-nabłonek wielowarstwowy płaski rogowaciejący, grube wlosy, gruczoly łojwe i potowe

-Okolica oddechowa

-błona śluzowa pokryta nabłonkiem wielorzędowym migawkowym z komórkami kubkowymi

-bł. śluz. zbudowana z dobrze unaczynionej tkanki łączne luźnej

-wiele anastomoz tętniczo-żylnych

-pod nabłonkiem skupiska limfocytów, komorek plazmatycznych, neutrofile, eozynofile, kom. tuczne

-blaszka właściwa ma liczne rozgałęzione gruczoły cewkowo-pęcherzykowe

-Okolica węchowa

-6 cm2

-nabłonek węchowy z 3 rodzajami komórek:

-komórki węchowe

-neurony dwubiegunowe

-zajmują całą wysokość nabłonka

-kształt wrzecionowaty

-pęcherzykowate jądro w części środkowej

-typowo wyposażony perikarion

-dendryty kierują się na powierzchnie nablonka gdzie tworzą uwypuklenia tzw. pęcherzyki węchowe

-pęcherzyki pokryte nieruchomymi rzęskami węchowymi

-rzęski pokrywa blona z reeprtorami

-niezmielinizowane aksony przenikają do błony śluzowej i łączą się z innymi takimi aksonami w pęczki nerwowe zwane nićmi węchowymi

-komórki podporowe

-wysokie, walcowate

-na blonie podstawnej spoczywa wąska ich część, szerwoka dochodzi do powierzchni

-pokryte mikrokosmkami

-jądra blisko powierzchni

-ziarna z barwnikiem

-komorki podstawne

-stożkowate

-są u podstawy nablonka i nie dochodzą do powierzchni

-jądra przy podstawie

-są populacją rezerwową i regeneracyjna dla kom. podporowych i wechowych

-błona śluzowa właściwa zawiera rozgałęzione gruczoły węchowe cewkowo-pęcherzykowe tzw.gruczoly Bowmana

-wydzielina oczyszcza powierzchnie receptorowe włosków węchowych, rozpuszczają sie w niej subs. zapachowe

KRTAŃ

-zrąb z płytek chrzestnych połaczonych więzadłami i mięśniami

-chrząstki bezpośrednio pod blaszką właściwa błony śluzowej

-mięśnie są szkieletowe

-w błonie śluzowej: faldu głosowe i gruczoły surowiczo-śluzowe

-nablonek drog oddechowych z zmienną ilościa komorek kubkowych

-faldy głosowe i językowe powierzchnie nagłośni pokryte nablonkiem wielowarstwowym płaskim rogowaciejącym

-wewnatrz fałdów pęczki włokien elastycznych tworzących struny głosowe

TCHAWICA

-pierścienie chrzęstne

-wyjatkowo gruba błona podstawna

-nablonek wielowarstwowy walcowaty migawkowy-NABŁONEK DRÓG ODDECHOWYCH

-komórki migawkowe

-najliczniejsze

-migawki, ich zsynchronizowany ruch przesówa śluz

-walcowate

-jądra centralnie

-nad jadrem mitochondria, duże lizosomy, dobrze rozwiniety Aparat Golgiego

-komorki kubkowe

-wytwarzają śluz

-jądro przy podstawie, otoczone siateczką szorstką, mitochondriami, nad nimi A.golgiego

-czesc szczytowa rozszerzona z ziarnai sluzowymi

-komórki podstawne

-macierzyste

-pirammidalne

-nie sięgaja do światła narządu

-komorki szczoteczkowe

-liczne mikrokosmki

-komórki czuciowe

-komorki dokrewne(ziarniste)

-leżą przy podstawie nablonka

-liczne ziarnistości

-hormony: BOMBEZYNA,SEROTONINA reguluja czynnośc kom.kubkowych i gruczolow blony sluzowej oraz napięcie mięśniowki gladkiej oskrzeli i oskrzelikow

-należą do APUD

-skupiska ich tworza ciałka neuroepitelialne glównie w miejscu rozgałęzień oskrzeli i oskrzelików

-komorki Langerhansa

-komorki prezentujace antygen

-blaszka właściwa błony śluzowej

-tkanka łączna luźna

-dużo włókien sprężystych

-zagęszczaja sie na granicy blony sluzowej i podsluzowej tworząc blaszkę spręzystą

-liczne limfocyty i komorki plazmatyczne

-błona podśluzowa tzw. blona wlóknisto-chrzęstna

-gruczoły tchawicze śluzowo-surowicze

-chrząstki szkliste w ksztalcie niepelnych pierścieni

-końce ramion chrząstek polączone więzadłem włoknisto-kolagenowym

-zawiera ono włókna sprężyste i peczki komorek mięśniowych tworzących mięsien tchawiczy

-pierścienie chrzęstne połączone więzadłami obrączkowymi z włokien kolagenowych

-przydanka

-łącznotkankowa

-skupiska kom. tłuszczowych

DRZEWO OSKRZELOWE

OSKRZELA

-oskrzela główne: budowa podobna do tchawicy

-w oskrzelach płatowych: płytki chrzęstne o nieregularnym kształcie tworzace warstwe włóknisto-chrzęstną

-nabłonek gród oddechowych

-blaszka właściwa błony sluzowej z tkanki łącznej luźnej z licznymi włóknami spręzystymi, limfocytami, malo gruczolow sluzowo-surowiczych

-blaszka sprężysta

- z włókien elastycznych i warstwa mięśni gładkich na granicy blaszki właściwej blony śluzowej i błony podśluzowej

-BŁONA REISESSENA: pęczek skrzyżowanych komorek mieśniowych gladkich

-blona podśluzowa

-gruczoły oskrzelowe śluzowo-surowicze

-między płytkami chrzęstnymi i pod nimi

-wydzielina z glikoproteinami, lizozymem

-zmiany stopniowe

-nabłonek wielorzedowy przechodzi w dwurzędowy i w jednowarstwowy walcowaty.

-cieńsza blaszka właściwa

-zanika błona podśluzowa

-zmniejsza się ilośc plytek chrzestnych

-mniej gruczołów oskrzelowych

OSKRZELIKI

-brak płytek chrzęstnych i gruczołów

-ściana z : nablonka, blaszki właściwej błony śluzowej, błony Reisessena i wlóknistej przydanki

-poczatkowo nabłonek jednowarstwowy walcowaty

-migawki

-komórki kubkowe

dalej traci migawki i kom.kubkowe i staje się sześcienny

-komórki oskrzelikowe (Clara)

-bez migawek

-część szczytowa uwypuklona kopulasto

-liczne mitochondria

-dużo siateczki szorstkiej

-nad jądrem dobrze rozwinięty A.Golgiego i ziarnistości

-gromadzą oksydazy i antyproteazy

-blaszka właściwa błony śluzowej

-bardzo cienka

-w najmniejszych oskrzelikach tworzy ja tylko blaszka sprężysta

-błona Reisessena

-traci ciągłosć

-poprzeplatana tkanką łączną

Oskrzeliki końcowe

-nablonek jednowarstwowy sześcienny

-liczne komórki Clara