Pedagogika przedszkolna
Wykład nr 1 19.02.2013
Egzamin: 16 kwietnia
Zbiór treści:
„Program wspomagania rozwoju, wychowania i edukacji starszych przedszkolaków”, 2009r, W-wa, Nowa Era, Grzeszczyk, Zielińska
Karbowniczek, Kraśniewska, Surma, „Podstawy pedagogiki przedszkolnej z metodyką”, Kraków, 2011
Klim-Klimaszewska, 2010, W-wa, „Pedagogika przedszkolna. Nowa podstawa programowa”
Pedagogika przedszkolna – jej przedmiot:
Pedagogika przedszkolna - jest dyscypliną pedagogiki zajmującą się procesem wychowania/kierowania dzieci w instytucjach zbiorowych. Według Kwiatkowskie jest to nauka o warunkach edukacji dzieci w wieku przedszkolnym.
Edukacja – przygotowanie człowieka do odbioru, formułowania i rozwiązywania nowych zadań wynikających ze zmiany położenia, bądź etapu rozwoju. W przypadku dzieci w wieku przedszkolnym mamy następujące cechy takiej zmiany:
- wyjście dziecka z rodziny do społeczności przedszkolnej
- wyjście dziecka ze społeczności przedszkolnej do szkolnej
Pedagogika przedszkolna zajmuje się:
- pedagogiką zbiorowego wychowania dzieci w instytucjach przedszkolnych. To instytucjonalne wychowanie spełnia istotną funkcję, która polega na wszechstronnym rozwoju dzieci poprzez taką organizację czasu pobytu w placówce, która uwzględnia zarówno możliwości jak i szanse rozwojowe w wieku przedszkolnym, przyczyniając się tym samym do osiągnięcia optymalnego, harmonijnego i wielostronnego rozwoju osobowości dziecka. To zaś warunkuje przez dziecko osiągnięcie dojrzałości szkolnej i rozpoczęcie nauki w szkole.
Podmiot zainteresowań:
Wychowanie dzieci w instytucjach przedszkolnych:
- przedszkola wielooddziałowe
- oddziały przedszkolne poza przedszkolem
-punkty przedszkolne
-zespoły wychowania przedszkolnego
2) Edukacja człowieka w dzieciństwie to czas podjęcia obowiązku szkolnego
Zadania pedagogiki przedszkolnej według Waloszek:
- dostarczanie praktyce wiedzy służącej jej doskonaleniu i wyjaśnianie skuteczności podejmowanych zadań
- gromadzenie wiedzy o wychowaniu w instytucjach przedszkolnych poprzez rzetelne opisywanie ( analizowanie i interpretowanie dostrzeganych zjawisk)
- uogólnianie stwierdzonych faktów, wykrywanie związków między nimi, przedstawianie prawidłowości
-wyciąganie wniosków, jak należy organizować działalność pedagogiczną w środowisku przedszkolnym, ukazywanie jej celów, funkcji, treści, zasad, sposobów, form pracy z dziećmi.
Wykład nr 2 26.02.2013
Związek pedagogiki przedszkolnej z innymi naukami:
1) z naukami społecznymi:
- psychologia rozwojowa - dowiemy się jak funkcjonuje dziecko w określonym momencie życia, jak się rozwija.
- psychologia wychowawcza - daje nam wskazówki jak postępować z dzieckiem w określonym momencie życia aby szanować jego godność jako osoby
- psychologia kliniczna - pokazuje nam jak postępować jeśli mamy do czynienia z dziećmi z problemami natury psychicznej
2) z naukami przyrodniczymi
- biologia
- biochemia
- medycyna - pediatria
- profilaktyka
- patologia
3) z naukami filozoficznymi :
- filozofia - w szczególności człowieka
- etyka - nauka o moralności
- estetyka - nauka o sztuce
- etyka i estetyka dostarczają rozszerzonych kryteriów doboru właściwych tresci i metod wychowania społeczno- moralnego i estetycznego
- logika - rozumiana jako teoria poprawnego myślenia
- prakseologia - rozumiana jest jako teoria sprawnego działania
4) z cybernetyką - zajmuje się zagadnieniami związanymi ze sterowaniem, czyli celowym oddziaływaniem na przebieg zjawisk
5) z teorią wychowania- zwłaszcza zdrowotnego, moralnego, społecznego
6) z dydaktyką - dostarcza danych wykorzystywanych na każdym szczeblu edukacji
7) z logopedią
8) z architekturą - odnoszącą się do przestrzeni zieleni, oraz budynków przedszkola
Metody badan w pedagogice przedszkolnej:
- znany metodolog pedagogiczny - Mieczysław Łomocki - jego definicje:
Metody badan - z reguły pewny, ogólny system zasad dotyczących organizowania określonej działalności badawczej, tj. w szeregu operacji poznawczych i praktycznych, kolejności ich zastosowania, jak również specjalnych środków i działań skierowanych na z góry założony cel badawczy.
Techniki badawcze - są bliżej skonkretyzowanymi sposobami realizowania zamierzeń badawczych. Podporządkowane są one metodom badań, pełniąc wobec nich rolę służebną.
Metody badań:
obserwacja- osobliwy sposób postrzegania, gromadzenia danych w naturalnym ich przebiegu i pozostających w bezpośrednim zasięgu widzenia i słyszenia obserwatora. Aby obserwacja spełniła zadanie muszą być warunki dobrej obserwacji:
1) celowość - jasno wytyczony cel co i po co chcemy obserwować
2) planowość
3) selektywność (wybiórczość)
4) dokładność
5) obiektywność
Techniki obserwacyjne:
- technika obserwacji uczestniczącej - nauczyciel, wychowawca jest w interakcji z dziećmi, do niej należą
1) technika obserwacji dorywczej
2) technika obserwacji kategoryzowanej
3) technika dzienniczków obserwacyjnych
- obserwacji nieuczestniczącej - brak uczestnictwa w formach aktywności, siedzimy z boku i sporządzamy notatki, należą tu
1) technika próbek fotograficznych - notujemy wszystko co widzimy
2) próbek czasowych - ustalamy, np. że każdego dnia przez określony czas obserwujemy dzieci
3) próbek zdarzeń - notujemy tylko wtedy gdy obserwujemy porządane przez nas zachowanie
- eksperyment - metoda badania zjawisk pedagogicznych wywołanych specjalnie przez prowadzącego, w kontrolowanych warunkach
Techniki eksperymentalne:
1) technika grup równoległych - podział na grupę eksperymentalną i grupę kontrolną.
2) technika jednej grupy - sprawdzanie efektu działania, najmniej udany sposób eksperymentowania, ponieważ nie ma punktu odniesienia
3) socjometria i związane z nią techniki socjometryczne (technika Moreno) - ważne nazwiska Danuta Ekiert, Marek Kirkiewicz(?) polega na podawaniu imion albo nazwisk członków danej grupy zgodnie ze ściśle określonymi kryteriami wyboru, które są jasno wyrażone w formie specjalnie skonstruowanych pytań używanych podczas badan. Wśród techniki socjometrycznych są:
- technika klasyczna, np. z kim najchętniej skonstruowałbyś wieżę z klocków? z kim najmniej chętnie?
- techniki nieklasyczne (zgadnij kto?; plebiscyt życzliwości i niechęci; szeregowania rangowego)
analiza dokumentów - dzienniki, itp.
rozmowa i wywiad
monografia - dotyczy opisu jednostkowego zjawiska, np. systemu, instytucji